İmam Hatip Liselerinde MESLEKİ DİN ÖĞRETİMİ Editör: Emine KESKİNER
YEKDER Yayınları 3 İmam Hatip Liselerinde Mesleki Din Öğretimi Edito r: Emine Keskiner Yayına Hazırlayan: Hafsa Nur Aslanoğlu & Merve Akkuş Güvendi Musahhih: Muhammed Aydın Kapak ve I c Tasarım: Furkan Selc uk Ertargin Baskı: Limit Ofset - Sertifika No: 28397 Litros Yolu 2. Matbacılar Sit. ZA13 Topkapı - Zeytinburnu / I stanbul Tel: +90 216 212 567 45 35 1. Baskı: I stanbul, 2018 ISBN: 978-605-62640-2-3 YEKDER Yayınları, 2018 Bütün yayın hakları saklıdır. Kaynak go sterilerek tanıtım ic in yapılacak kısa alıntılar dışında yayıncının yazılı izni olmaksızın hic bir yolla c oğaltılamaz. YEKDER Yayınları Sultantepe Mh. Cumhuriyet Cd. Fıstıkağacı I ş Mrk. No: 39/2 Üsküdar I stanbul (0216) 460 25 50 YEKDER Yayınları Yaygın Eğitim ve Kültür Dermeği (YEKDER) markasıdır. KU TU PHANE BİLGİ KARTI Keskiner, E. I mam Hatip Liselerinde Mesleki Din Öğretimi 1. Baskı, 230 s., 13.5 x 21 cm Kaynakc a ve dizin var. ISBN: 9978-605-62640-2-3 1. I slami I limler 2. Eğitim 3. I mam Hatip
İmam Hatip Liselerinde MESLEKİ DİN ÖĞRETİMİ Editör: Emine KESKİNER
İçindekiler Önsöz 8 Temel Dini Bilgiler Gülsüm PEHLİVAN AĞIRAKÇA 11 Siyer Bilal YORULMAZ 41 Hadis Meryem ÇAPUN 59 Fıkıh Adem YIGIN 71 Tefsir Banu GÜRER 101 Akaid - Kelam Emine KESKİNER 117 Hitabet ve Mesleki Uygulama Nurgül BULUT 135 Dinler Tarihi Hatice KOÇYİĞİT 157 İslam Kültür ve Medeniyeti Asiye ŞAHİN 185 İslam Tarihi Ümmügül Betül KANBUROĞLU ERGÜN 203 Dini Musiki Zeybep YILDIZ ABBASOĞLU 217
Önsöz Gec mişten bugüne o ğretimi konu alan eserlerin ilk vurgu yaptığı husus, bugün yo ntem sorunu olarak ifade ettiğimiz usul meselesidir. Nasıl? sorusunun cevabı olan yo ntem konusunu netleştirmeden herhangi bir o ğretim faaliyetinde başarılı olunamayacağını so ylemek abartı olmasa gerektir. Yo ntem sec iminde temelde tercih edilen o ğretim yaklaşımının belirleyici bir rolü olduğu malumdur. Öğretim yaklaşımı tercihi konusunda ülkemizde 2000 li yılların başında ko klü bir değişim yaşanmış ve Yapılandırmacı yaklaşıma gec ilmiştir. Bu sebeple o nce ilko ğretim sonra ortao ğretim programları bu yaklaşım doğrultusunda yeniden düzenlenmiştir. Öğrenmenin merkeze alındığı bu düzenleme, yo ntemlerin c eşitlendirilmesini, o ğretim teknolojilerinin kullanımını ve farklı farklı materyallerin üretilmesini zorunlu kıldığından bu tarihlerden itibaren din o ğretiminde o zel o ğretim yo ntemlerine dair eser sayısının arttığı go rülmektedir. Din Eğitimi alanındaki akademisyenlerin o ncülüğünde gerek o ğretmen adaylarına gerekse o ğretmenlere yo nelik olarak din o ğretimi alanında kullanılabilecek güncel yo ntemleri, uygulamaya dair o rnekleriyle birlikte ele alan akademik toplantılar düzenlenmiş, sonrasında bu toplantılar yayın hayatımıza kazandırılmıştır. Bunun yanı sıra konuyla ilgili bireysel ve müşterek c alışmalar bulunmaktadır. Ancak din o ğretiminde o zel o ğretim yo ntemlerine yo nelik so z konusu c alışmalarda toplumun genelini ilgilendirmesi vb. sebeplerle olsa gerek Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi derslerinin esas alındığı, daha c ok bu derslere yo nelik eserler ve materyaller üretildiği go rülmektedir. Öte yandan ülkemizde din o ğretimi denilince belki de akla ilk gelen kurum olan I mam Hatip Liselerindeki (I HL) meslek derslerinde kullanılabilecek yo ntem ve materyalleri doğrudan konu alan c alışma sayısı oldukc a azdır. 1 Meslek dersleri I HL lerin kimliğini oluşturan temel derslerdir. Eğitim-o ğretim alanında yaşanan gelişmeler doğrultusunda, o ğretim programlarında yer alan diğer derslerde olduğu gibi bu derslerde de yeni o ğretim yaklaşımları ve yo ntemlerinin birlikte ve dengeli bir bic imde işe koşulması gerekmektedir. I HL lerde go rev yapan o ğretmenlerimizin c oğunun bu konuda yol go sterilmesine ihtiyac duydukları bilinmektedir. Bu ihtiyaca binaen son yıllarda Din Öğretimi Genel Müdürlüğü nün hizmetic i programlarda I HL meslek dersleri o ğretmenlerine yo ntem ve materyal konusunda destek olacak c alışmalara ağırlık verdiği go rülmektedir. Müdürlüğün c alışmalarına katkı sağlamak, I HL lerde go rev yapan meslek dersi o ğretmenlerinin yo ntem ve materyal konusunda başvurabilecekleri bir eser oluşturmak amacıyla harekete gec en YEKDER Din Eğitimi Akademisi, 2016 nın Ağustos ayında I mam Hatip Liselerinde Meslekî Din Öğretimi konulu projeyi başlatmıştır. 1 I mam Hatip Liselerinde meslek derslerinin o ğretimi konusunda iki eser dikkat c ekmektedir: Mahmut Z. (der.) İmam hatip liselerinde eğitim ve öğretim, I stanbul: DEM, 2005; İmam hatip liselerinde meslek dersleri öğretimi nasıl olmalı, (Kolektif), I stanbul: DEM, 2006.
YEKDER Yo netim Kurulu Başkanı Yrd. Doc. Dr. Yusuf Alpaydın ile Arife Gümüş ün koordinato rlüğünde, altısı akademik c alışmalarını Din Eğitimi Anabilim Dalı nda yürütenlerden, ikisi Fıkıh ve Dinî Mûsikî alanında doktorası bulunanlardan, geri kalan ikisi I lmi Etüdler Derneği (I LEM) ile bağlantılı, alanında birikim ve tecrübe sahibi o ğretmenlerden müteşekkil on bir kişilik bir proje ekibi oluşturulmuştur. Projeye Kur an-ı Kerim, Meslekî Arapc a ve Osmanlı Türkc esi dışında I HL lerde zorunlu olarak okutulan tüm meslek dersleri ile sec meli olarak okutulan I slam Tarihi ve Dinî Mûsikî dersleri dâhil edilmiştir. Kitaptaki bo lümlerin birbiriyle uyumunu temin etmek amacıyla yazım aşaması o ncesinde yazarlara, derslerin o ğretiminde karşılaşılan güc lükler, kritik konular, kullanılabilecek yo ntem ve teknikler gibi konuların o ne c ıkarılmasının istendiği esnek bir c erc eve sunulmuştur. Ancak projenin I HL lerin meslek dersleri o ğretim programının yenilenmesi sürecine denk gelmesi sebebiyle yazarların büyük kısmı yazdıkları bo lümü tekrar tekrar go zden gec irip yeniden düzenlemek durumunda kalmış, bu durum eserin planlanan tarihten sonra yayımlanmasına sebebiyet vermiştir. Yazım aşamasının tamamlanmasının ardından bo lümlerin/derslerin sınıflarda okutulduğu sıraya go re dizilmesi suretiyle eser son şekline kavuşmuştur. Temennimiz, I HL meslek dersleri o ğretmenlerine ve o ğretmen adaylarına o zel o ğretim yo ntemleri konusunda yararlanabilecekleri bir başvuru kitabı oluşturma niyetiyle kaleme alınan bu eserin amacına ulaşmasıdır. Bu vesileyle başta bo yle bir esere olan ihtiyacı fark edip projeleştiren Yrd. Doc. Dr. Yusuf Alpaydın ve Arife Gümüş olmak üzere, yazım aşamasında go rev alan ve bu go revi titizlikle yerine getiren tüm bo lüm yazarlarına ayrı ayrı teşekkür ederiz. Yine yayına hazırlık aşamasını sabırla yürüten Hafsa Nur Aslanoğlu nun şahsında basımda emeği gec en tüm YEKDER Din Eğitimi Akademisi c alışanlarına da teşekkürü borc biliriz. Gayret bizden, başarı Allah tandır. Emine KESKİNER 5 Kasım 2017, I stanbul