İşletme maddesi yönetmelikleri

İşletme maddesi yönetmelikleri Tüm ticari MTU üretim serileri (Marine dahil), DDC S60 Off-Highway ve iki zamanlı motorlar MTU üretim serileri 1000-1600, 1800 dahil değildir A001061/38T

2018 Telif Hakkı MTU Friedrichshafen GmbH Bu yayın ve ilgili tüm bölümleri telif hakkı ile korunmaktadır. Her türlü uygulama ve kullanım için MTU Friedrichshafen GmbH şirketinden önceden yazılı izin alınmalıdır. Bu izin özellikle kopyalama, dağıtım, üzerinde değişiklik yapma, çeviri, mikrofilme basım, veri tabanları ve online hizmetler de dahil olmak üzere elektronik sistemlerde kayıt veya düzenleme işlemleri için gereklidir. Bu yayının içerdiği tüm bilgiler, hazırlandığı tarihteki en güncel özellikleri yansıtmaktadır. MTU Friedrichshafen GmbH, gerekli olması halinde sunulan bilgiler veya veriler üzerinde değişiklik, silme veya ekleme yapma hakkını saklı tutar.

DCL-ID: 0000005353-006 İçindekiler 1 Önsöz 1.1 Genel 5 2 Dört zamanlı motorlar için yağlama maddeleri 2.1 Motor yağları 7 2.2 Yağlama yağı devresindeki sızıntıların tespit edilmesi için kullanılan fosforlu renklendirme maddeleri 16 2.3 Gresler 17 3 İki zamanlı motorlar için yağlama maddeleri 3.1 Motor yağları 18 4 Soğutma sıvıları 4.1 Genel 21 4.2 Soğutma sıvısı devresindeki uygun olmayan maddeler 24 4.3 Temiz su standartları 25 4.4 Emülsiyon haline dönüştürülebilen korozyon koruyucu yağlar 26 4.5 Antifriz 28 4.6 Antifriz bulunmayan soğutma sıvısı 30 4.7 Fonksiyon denetimi 31 4.8 Soğutma sıvısı için sınır değerler 35 4.9 Soğutma sıvısı konsantrelerinin depolama mukavemeti 36 4.10 Soğutma sıvısı devresindeki sızıntıların tespit edilmesine yönelik boya katkıları 37 5 Yakıtlar 5.1 Dizel yakıtlar - Genel 38 5.2 MTU motorları için üretim serisi tabanlı yakıt onayları 44 5.2.1 DIN EN590 ve ASTM D975 uyarınca distile yakıtlar 44 5.2.2 İngiliz standardı 50 5.2.3 GB 19147-2013 uyarınca Çin için distile yakıtlar 53 5.2.4 Fuel oil 57 5.2.5 ISO 8217:2013-12 uyarınca distile gemi yakıtları 63 5.2.6 Türbin yakıtları 69 5.2.7 NATO dizel yakıtları 71 5.2.8 DIN EN 15940 uyarınca parafinlenmiş dizel yakıt 84 5.2.9 B20 dizel yakıt 85 5.3 Egzoz emisyonu yeniden işleme sistemi (AGN) bulunan motorlar için dizel yakıtlar 90 5.4 Biyodizel Biyodizel karışımı 92 5.5 Fuel-oil EL 95 5.6 Yakıt katkı maddeleri 96 5.7 Dizel yakıt devresindeki uygun olmayan maddeler 98 6 SCR egzoz emisyonu yeniden işleme sistemleri için NOx indirgeyici madde AUS 32 / AUS 40 6.1 Genel 99 7 Onaylanan motor yağları ve gresler 7.1 Dört zamanlı motorlar için motor yağları 102 7.1.1 "MTU yağ kategorisi 1" motor yağları için üretim serisine bağlı kullanılabilirlik 102 7.1.2 Tek dereceli yağlar Dizel motorlar için SAE sınıfı 30 ve 40 kategori 1 104 7.1.3 Çok dereceli yağlar Dizel motorlar için SAE sınıfı 15W-40 kategori 1 106 7.1.4 "MTU yağ kategorisi 2 ve 2.1" motor yağları için üretim serisine bağlı kullanılabilirlik (Düşük çökertili) 107 7.1.5 Tek amaçlı yağlar Dizel motorlar için SAE sınıfı 30 ve 40 kategori 2 110 7.1.6 Çok dereceli yağlar Dizel motorlar için SAE sınıfı 10W-40, 15W-40 ve 20W-40 kategori 2 114 7.1.7 Çok dereceli yağlar SAE sınıfı 0W-30, 10W-30, 5W-40, 10W-40 ve 15W-40 kategori 2.1 (Low SAPS yağları) 124 7.1.8 "MTU yağ kategorisi 3 ve 3.1" motor yağları için üretim serisine bağlı kullanılabilirlik (Düşük çökertili) 128 7.1.9 Çok dereceli yağlar Dizel motorlar için SAE sınıfı 5W-30, 5W-40 ve 10W-40 kategori 3 130 7.1.10 Çok dereceli yağlar SAE sınıfı 5W-30, 10W-30 ve 10W-40 kategori 3.1 (Low SAPS yağları) 135 7.2 İki zamanlı motorlar için motor yağları 140 7.2.1 İki zamanlı motor yağları için model serisine bağlı kullanılabilirlik 140 7.2.2 İki zamanlı motorlar için motor yağları 141 7.3 Gresler 142 7.3.1 Genel uygulamalar için gresler 142 8 Onaylanan soğutma sıvıları 8.1 Üretim serisine ve uygulamaya bağlı olarak soğutma sıvısı katkılarının kullanılabilirliği 143 A001061/38T 2018-03 İçindekiler 3

8.2 Emülsiyon haline dönüştürülebilen korozyon koruyucu yağlar 150 8.3 Hafif metal içerikli soğutma sistemleri için antifriz bulunmayan soğutma sıvısı 151 8.3.1 Antifriz bulunmayan soğutma sıvısı Hafif metal içerikli soğutma sistemleri için konsantreler 151 8.3.2 Antifriz bulunmayan soğutma sıvısı Hafif metal içerikli soğutma sistemleri için hazır karışımlar 152 8.4 Hafif metal içermeyen soğutma sistemleri için antifriz bulunmayan soğutma sıvısı 153 8.4.1 Antifriz bulunmayan soğutma sıvısı Hafif metal içermeyen soğutma sistemleri için konsantreler 153 8.4.2 Antifriz bulunmayan soğutma sıvısı Hafif metal içermeyen soğutma sistemleri için hazır karışımlar 155 8.5 Hafif metal içerikli soğutma sistemleri için antifriz 156 8.5.1 Donmaya karşı koruma maddesi Hafif metal içerikli soğutma sistemleri için konsantreler 156 8.5.2 Donmaya karşı koruma maddesi Özel uygulamalar için konsantreler 159 8.5.3 Donmaya karşı koruma maddesi Hafif metal içerikli soğutma sistemleri için hazır karışımlar 160 8.6 Hafif metal içermeyen soğutma sistemleri için antifriz 162 8.6.1 Donmaya karşı koruma maddesi Hafif metal içermeyen soğutma sistemleri için konsantreler 162 8.6.2 Donmaya karşı koruma maddesi Özel uygulamalar için konsantreler 165 8.6.3 Donmaya karşı koruma maddesi Hafif metal içermeyen soğutma sistemleri için hazır karışımlar 166 8.7 Seri 60 motorları için soğutma sıvısı katkı maddeleri 169 8.7.1 Antifriz bulunmayan soğutma sıvısı Seri 60 motorlar için konsantreler 169 8.7.2 Antifriz bulunmayan soğutma sıvısı Seri 60 motorlar için hazır karışımlar 170 8.7.3 Donmaya karşı koruma maddesi Seri 60 motorlar için konsantreler 171 8.7.4 Donmaya karşı koruma maddesi Seri 60 motorlar için hazır karışımlar 174 8.8 İki zamanlı motorlar için soğutma sıvısı katkı maddeleri 176 8.8.1 Antifriz bulunmayan soğutma sıvısı İki zamanlı motorlar için konsantreler 176 8.8.2 Antifriz bulunmayan soğutma sıvısı İki zamanlı motorlar için hazır karışımlar 177 8.8.3 Donmaya karşı koruma maddesi İki zamanlı motorlar için konsantreler 178 8.8.4 Donmaya karşı koruma maddesi İki zamanlı motorlar için hazır karışımlar 181 8.9 Sınırlı üretim serisi onayına sahip soğutma maddesi katkıları 183 8.9.1 Donmaya karşı koruma maddesi Hafif metal içerikli ve hafif metal içermeyen üretim serilerine yönelik etilen glikol bazlı konsantreler ve hazır karışımlar 183 8.9.2 Donmaya karşı koruma maddesi Hafif metal içermeyen üretim serilerine yönelik propilen glikol bazlı hazır karışımlar 184 9 Motor soğutma sıvısı devreleri için yıkama ve temizlik talimatnamesi 9.1 Genel 185 9.2 Onaylanan deterjanlar 186 9.3 Motor soğutma sıvısı devrelerinin yıkanması 187 9.4 Motor soğutma sıvısı devrelerinin temizlenmesi 188 9.5 Yapı gruplarının temizlenmesi 189 9.6 Bakteri, küf ve mantarların ortaya çıktığı soğutma devreleri 190 10 Değişikliklere genel bakış 10.1 Versiyon A001061/37 ile versiyon A001061/38 arasındaki değişikliklere genel bakış 191 11 Ek A 11.1 Dizin 195 DCL-ID: 0000005353-006 4 İçindekiler A001061/38T 2018-03

1 Önsöz 1.1 Genel Kullanılan semboller ve görüntüleme araçları Metinde ön plana çıkan aşağıdaki talimatlara dikkat edilmelidir: Önemli Bu bölüm kullanıcı için ürünle ilgili önemli ve faydalı bilgiler içerir. Malzemenin hasarlanmasını veya zarar görmesini önlemek için uyulması gereken talimatlar, çalışmalar ve işlemler açıklanmaktadır. Not: Bir çalışmanın gerçekleştirilmesi sırasında özellikle dikkat edilmesi gereken noktalar not ile belirtilir. İşletim maddeleri Tahrik tesisatlarının kullanım ömrü, işletim güvenliği ve işlevi büyük ölçüde kullanılan işletim maddelerine bağlıdır. İşletim maddelerinin doğru seçimi ve bakımı bu nedenle çok önemlidir. Bunlar, işletme maddeleri talimatlarında belirlenmiştir. Kontrol standardı DIN EN ISO ASTM IP DVGW Tanım Deutsches Institut für Normung (Alman Standartlar Enstitüsü) Europäische Normung (Avrupa Standartları) Internationale Norm (Uluslararası Standartlar) American Society for Testing and Materials (Amerikan Test ve Malzeme Kurumu) Institute of Petroleum (Petrol Enstitüsü) Deutscher Verein des Gas- und Wasserfaches e.v. (Alman Gaz ve Su İşleri Birliği) Tablo 1: İşletim maddeleri için kontrol standartları Mevcut belgenin güncelliği İşletme maddeleri talimatları gerekirse değiştirilir veya tamamlanır. Kullanılmadan önce, en güncel sürümün mevcut olduğundan emin olunmalıdır. En güncel versiyon şu adres altında çağrılabilir: http://www.mtu-online.com/mtu/technische-info/betriebsstoffvorschriften/index.de.html Sorularınız olması halinde MTU'daki muhatabınız memnuniyetle size yardımcı olacaktır. TIM-ID: 0000018549-006 Garanti Onaylı işletim maddelerinin ya adı belirtilerek ya da listelenen şartnameye göre kullanılması garanti şartlarının bir parçasıdır. İşletim maddeleri tedarikçisi, adı geçen ürünlerin dünya çapında aynı kalitede olmasından sorumludur. Önemli Tahrik tesisatları için kullanılan işletim maddeleri tehlikeli maddeler olabilir. Bu maddelerle çalışırken ve ayrıca bunları depolarken ve imha ederken belirli kurallar dikkate alınmalıdır. Bu kurallar üretici bilgilerinden, ürüne özgü güvenlik bilgi föylerinden, ilgili ülkede geçerli yasal yönergelerden ve teknik düzenlemelerden oluşur. Ülkeden ülkeye büyük farklar olabileceği için bu işletme maddeleri talimatları çerçevesinde dikkate alınacak kurallarla ilgili genel geçerli bir ifade mümkün değildir. A001061/38T 2018-03 Önsöz 5

Burada adı geçen ürünlerin kullanıcısı, bu nedenle geçerli yönergeler hakkında kendisi bilgilenmekle yükümlüdür. MTU, kendisi tarafından onaylı işletim maddelerinin usulüne uygun olmayan veya yasaya aykırı kullanımı durumunda herhangi bir sorumluluk üstlenmemektedir. Pas önleme astarlaması Koruma izolasyonuna, ilave koruma izolasyonuna ve izolasyonun çıkartılmasına ilişkin tüm bilgiler, izin verilen koruma izolasyonu maddeleri de dahil olmak üzere MTU koruma izolasyonu ve ilave koruma izolasyonu talimatlarında (yayım numarası A001070/...) mevcuttur. En güncel versiyon şu adres altında çağrılabilir: http://www.mtu-online.com/mtu/technische-info/konservierungs-und-nachkonservierungsvorschrift/ index.de.html TIM-ID: 0000018549-006 6 Önsöz A001061/38T 2018-03

2 Dört zamanlı motorlar için yağlama maddeleri 2.1 Motor yağları Önemli Kullanılan işletim maddeleri, kullanım yerinde geçerli olan talimatlara uygun olarak imha edilmelidir! Eski yağ prensip olarak yanmalı motor üzerinde imha edilmemelidir! MTU onayı için motor yağlarıyla ilgili şartlar Dizel motorlara ait motor yağlarının onaylanmasına yönelik MTU şartları; ilk çalıştırma ve korozyondan koruma yağı için MTU normu MTL 5044, MTL 5051'de ve iki zamanlı motor yağları için MTU normu MTL 5111'de listelenmiştir ve bu numaralar altında temin edilebilir. Bir motor yağının onaylanması üreticiye yazılı olarak bildirilir. Onaylanan dizel motor yağları aşağıdaki MTU kalite gruplarına ayrılmıştır Yağ kategorisi 1: normal kalite seviyesi / tek ve çok amaçlı yağlar Yağ kategorisi 2: yüksek kalite seviyesi / tek ve çok amaçlı yağlar Yağ kategorisi 2.1: Düşük oranda kül yapan katkı maddeleri içeren çok amaçlı yağlar (Low SAPS yağları) Yağ kategorisi 3: en yüksek kalite seviyesi / çok amaçlı yağlar Yağ kategorisi 3.1: Düşük oranda kül yapan katkı maddeleri içeren çok amaçlı yağlar (Low SAPS yağları) Low Saps yağları, kükürt ve fosforu düşük oranlarda içeren ve kül yapan katkı maddelerini %1 oranında içeren yağlardır. Bunlara sadece yakıttaki kükürt oranı 50 mg/kg'yi aşmazsa izin verilmektedir. Dizel partikül filtrelerinin kullanılması durumunda filtrenin kül partikülleri tarafından çabuk tıkanmasını önlemek için bu yağların kullanılması mantıklıdır. İstisnalar için bkz. ( Sayfa 10). Uygun bir motor yağının seçilmesi yakıt kalitesine, öngörülen yağ işletim süresine ve kullanım yerindeki iklim şartlarına bağlıdır. Henüz tüm bu kriterleri yerine getiren uluslararası bir sanayi standardı yoktur. Önemli MTU tarafından onaylanmayan motor yağlarının kullanılması durumunda, yasal emisyon sınırlarına artık uyulmaması söz konusu olabilir. Bu durum cezai yükümlülük getirebilir. Önemli Motor yağlarının karıştırılmasına asla izin verilmez! Motor yağı değişimi çerçevesinde başka bir onaylı motor yağının kullanılması mümkündür. Motor devresinde kalan yağın bir sakıncası yoktur. Bu prosedür Avrupa, Ortadoğu, Afrika, Amerika ve Asya bölgelerine yönelik MTU dahilindeki motor yağları için de geçerlidir. TIM-ID: 0000018560-004 Önemli Kategori 3 motor yağının dolaşımı sırasında, bu motor yağlarındaki temizlik etkisi daha yüksek olduğu için motordaki kirlenmeleri çözebileceği (örn. kurum tortuları) dikkate alınmalıdır. Bu nedenle gerekirse yağ değişim aralığı ve yağ filtresi ömrü kısaltılmalıdır (değişimde bir kez). A001061/38T 2018-03 Dört zamanlı motorlar için yağlama maddeleri 7

Özellikler MTU Dizel motor yağları MTU için bazı bölgelerde aşağıdaki tek ve çok dereceli yağlar temin edilebilmektedir: Üretici & Satış ve dağıtım bölgesi MTU Friedrichshafen Avrupa Ortadoğu Afrika MTU America Amerika MTU Asia Asya MTU Asia Çin MTU Asia Endonezya MTU India Pvt. Ltd. Hindistan Ürün adı SAE sınıfı Yağ kategorisi Diesel Engine Oil DEO SAE 15W-40 Malzeme numarası 15W-40 2 20 litre bidon: X00070830 210 litre Varil: X00070832 IBC: X00070833 Çözünür ürünler: X00070835 (sadece talep üzerine) Power Guard DEO SAE 40 40 2 20 litre Bidon: X00062816 210 litre Varil: X00062817 IBC: X00064829 Power Guard SAE 15W-40 Off Highway Heavy Duty Power Guard SAE 40 Off Highway Heavy Duty Diesel Engine Oil DEO SAE 15-W40 Diesel Engine Oil - DEO 15W-40 Diesel Engine Oil - DEO 10W-40 Diesel Engine Oil - DEO 5W-30 Diesel Engine Oil - DEO 15W-40 Diesel Engine Oil - DEO 15W-40 15W-40 2.1 5 Galon: 800133 55 Galon: 800134 IBC: 800135 40 2 5 Galon: 23532941 55 Galon: 23532942 15W-40 2 18 litre Bidon: 64247/P 200 litre Varil: 65151/D 15W-40 2 20 litre bidon:64242/p 205 litre Varil: 65151/D 10W-40 2 20 litre Bidon: 60606/P 5W-30 3 20 litre Bidon: 60808/P 15W-40 2 20 litre Bidon: 64242/P 205 litre Varil: 65151/D 15W-40 2 20 litre Bidon: 63333/P 205 litre Varil: 65151/P Diesel Engine Oil - DEO 40 40 2 20 litre Bidon: 73333/P 205 litre Varil: 75151/D Tablo 2: Üretim serisi 2000 ve 4000 kullanımlarında sınırlamalar Üretim serisi 2000: Cx6, Gx6, Gx7, M41A IMO III, Mx6, M84, M94, Sx6 Üretim serisi 4000: M73-M93L, N43 ve N83, 4000-03 jeneratör düzeneği (uygulama grubu 3F, 3G, 3H), 4000-04 C&I, 4000-05 C&I, 4000-04 Denizcilik, 4000-04 Common Rail, 4000-05 jeneratör düzeneği, 4000-04 yağ ve gaz, 4000-05 yağ ve gaz Önemli Yağ kategorisi 1'e ait yağlar kullanılamaz! 2000 M72 üretim serisi kullanımlarında sınırlamalar TIM-ID: 0000018560-004 Önemli Mobil Delvac 1630/1640 ve Power Guard SAE 40 Off-Highway Heavy Duty kullanımına izin verilmez! 8 Dört zamanlı motorlar için yağlama maddeleri A001061/38T 2018-03

Üretim serisi 4000 C, R, T kullanımlarında sınırlamalar Önemli Üretim serisi 4000 C64, Cx5, T94,T94L,Tx5 olan motorlarda sadece yağ kategorisi 3 veya 3.1 (SAE sınıfı 5W-40 veya 10W-40) motor yağları kullanılmalıdır! İstisnalar: Üretim serisi 4000 T için ayrıca Chevron Delo 400 LE SAE 15W-40 (yağ kategorisi 2.1) kullanılabilir. Üretim serisi 4000 C için ayrıca Fleet Supreme EC SAE 15W-40 (yağ kategorisi 2.1) kullanılabilir. 4000 R64, R74 ve R84 üretim serisi motorlarında, yalnızca yağ kategorisi 3.1 olan 5W-40 veya 10W-40 SAE sınıfındaki motor yağları kullanılmalıdır! Kullanılmış yağlar için analitik sınır değerlere uyulması durumunda, maksimum yağ kullanım ömrü 1000 çalışma saatidir! Model serisi 8000 uygulamalarında kısıtlamalar Önemli Sadece aşağıda belirtilen motor yağları kullanılabilir: Castrol HLX SAE 30 / SAE 40 Exxon Mobil Delvac 1630 SAE 30 Exxon Mobil Delvac 1640 SAE 40 PowerGuard SAE 40 Off-Highway Heavy Duty (Malzeme numarası: 5 Galon 23532941; 55 Galon 2353294 Shell Sirius X SAE 30 / SAE 40 S60 üretim serisi uygulamalarında sınırlamalar Önemli Yalnızca İndeks işaretine sahip SAE sınıfı 15W-40 çok dereceli yağlar kullanılabilir. Maksimum yağ ömrü 250 çalışma saati veya 1 yıldır. Low Saps yağlarının kullanımında kısıtlamalar Önemli Yakıttaki kükürt oranı 50 mg/kg'yi aşmıyorsa yağ kategorisi 2.1 ve 3.1 kullanılabilir! İstisnalar için bkz. ( Sayfa 10) 595 ve 1163-01, 1163-02 üretim serisi uygulamalarında sınırlamalar Önemli 595, 1163-01 ve 1163-02 üretim serisi motorlar ile hızlı ticari sürüşler için, genel olarak kategori 2 ve 3 yağları öngörülmektedir! TIM-ID: 0000018560-004 Üretim serisi 956 TB31 / TB32 / TB33 / TB34 ve 1163 TB32 kullanımlarına yönelik sınırlamalar Önemli Yağ kategorisi 1, 2.1 ve 3.1 olan motor yağlarının kullanımına prensip olarak izin verilmez! Güncel olarak nükleer santral kullanımlarına yönelik 956 TB 31, TB 32, TB 33, TB 34 üretim serisi motorlar ve 1163-02 TB32 üretim serisi motorlar için sadece aşağıdaki motor yağlarına izin verilmektedir. A001061/38T 2018-03 Dört zamanlı motorlar için yağlama maddeleri 9

Model serisi Yağ kategorisi 2, tek dereceli yağ 956 TB 31 Power Guard SAE 40 Off-Highway Heavy Duty Mobil Delvac 1630 Mobil Delvac 1640 956 TB 32 Power Guard SAE 40 Off-Highway Heavy Duty Mobil Delvac 1640 956 TB 33 Ɛ = 9 956 TB 33 Ɛ = 12 Power Guard SAE 40 Off-Highway Heavy Duty Mobil Delvac 1640 Power Guard SAE 40 Off-Highway Heavy Duty Mobil Delvac 1640 Shell Sirius X 30 956 TB 34 Power Guard SAE 40 Off-Highway Heavy Duty Mobil Delvac 1640 1163-02 TB 32 Acil durum akımı, Genset Tablo 3: Power Guard SAE 40 Off-Highway Heavy Duty Mobil Delvac 1640 Shell Sirius X 30 Yağ kategorisi 2, çok dereceli yağ İzin verilmez İzin verilmez İzin verilmez Lukoil Avantgarde Ultra NP 15W40 Lukoil Avantgarde Ultra NP 15W40 İzin verilmez Yağ kategorisi 3 Shell Rimula R6 MS SAE 10W-40 Shell Rimula R6 MS SAE 10W-40 Shell Rimula R6 MS SAE 10W-40 Shell Rimula R6 MS SAE 10W-40 Shell Rimula R6 MS SAE 10W-40 Shell Rimula R6 MS SAE 10W-40 Müşteri talebi doğrultusunda üretim serisi 956 TB 31, TB32, TB33, TB34 kullanımlarına yönelik motor yağı onayları Motor yağı, MTL 5044 uyarınca geçerli MTU onayına ve yağ kategorisi 2 ve 3 kalite seviyesine sahip olmalıdır. Müşteri onayı için aşağıdaki koşulları içeren bir motor test çalıştırması yapılmalıdır. Tek silindirli test çalıştırması 50 saat, pozitif tespit durumunda aşağıdaki şekilde bir motor test çalıştırması yapılmalıdır: Özel yağ ile motor çalıştırma süresi: Min. 50 saat (bunun 30 saati min. %100 güç ile) Ardından yanma odaları için boroskopla inceleme yapılmalıdır. Ayrıntılı inceleme için 4 adet piston (motorun A tarafında 2 adet ve motorun B tarafında 2 adet) sökülmelidir. Low Saps yağların (yağ kategorisi 2.1 ve 3.1) kullanımı 12V2000M41A, 4000M03 IMO II/III, 4000M05 IMO II/III, 8V4000M63 IMO III ve 20V4000M53B IMO III üretim serilerin uygulamalarında maksimum kükürt oranı 1000 mg/kg olan yakıtlarda kullanımda MTU yağ kategorisi 2.1 ve 3.1 Low Saps yağları maksimum kükürt oranı 1000 ppm olan yakıtlar ile birlikte kullanılırsa, MTU onayı için ayrıca aşağıdaki güç gereksinimlerinin karşılanması gerekmektedir: Yağ kategorisi Özellik ACEA API 2.1 E7 ve E9 CJ-4 ve Ci-4 3.1 E6 ve E7 CI-4 TIM-ID: 0000018560-004 Tablo 4: Low Saps yağları yukarıda belirtilen güç gereksinimlerini karşılıyorsa 500 çalışma saatine kadar bu yağların kullanılmasına onay verilir. Bu maksimum çalışma süresi aşılırsa yağın baz sayısı düzenli yağ analizleri ile kontrol edilmelidir. İzin verilen baz sayısının altına düşülürse yağ değiştirilmelidir. 10 Dört zamanlı motorlar için yağlama maddeleri A001061/38T 2018-03

Önemli Tabloda belirtilen güç gereksinimleri karşılanmazsa sadece kükürt oranı mak. 50 ppm olan yakıtlar kullanılabilir. Egzoz emisyonu yeniden işleme sistemi (AGN) bulunan motorlar için motor yağları Egzoz emisyonu yeniden işleme sistemi bulunan motorlarda, işletim güvenliğini sağlamak ve egzoz sisteminin ve motorun dayanıklılığını korumak amacıyla, kullanılan yağlara ilişkin bazı özel gereklilikler söz konusudur. Egzoz emisyonu yeniden işleme sistemi için kullanılan teknolojiye bağlı olarak aşağıdaki yağlar kullanılmalıdır. Egzoz teknolojisi Partikül filtresiz oksidasyon katalitik konvertörü Vanadyum katalitik konvertörlü SCR sistemi (partikül filtresiz) Zeolit katalitik konvertörlü SCR sistemi (partikül filtresiz) Yağ kategorisi için onay 1 2 2.1 3 3.1 hayır 1) hayır 1) evet hayır 1) evet hayır 1) hayır 1) evet hayır 1) evet hayır 1) hayır 1) evet hayır 1) evet Kapalı partikül filtresi hayır 1) hayır 1) evet hayır 1) evet SCR+ partikül filtresi kombinasyon sistemi Tablo 5: hayır 1) hayır 1) evet hayır 1) evet 1) = Opsiyonel ve sonradan donanım olarak eklenmiş AGN sistemleri için istisnai durum kontrolü yapılabilir Önemli AGN özellikli sistemlerde kategori 1, 2 ve 3 motor yağlarının (kül oranları >%1) kullanılması, AGN'nin ömrünü belirgin biçimde kısaltır ve partikül filtresinde çok yüksek karşı basınç oluşturur. Önemli EPA Tier 4i veya Tier 4 ve EU IIIb sertifikalı, egzoz emisyonu yeniden işleme sistemi bulunan motorlar için yalnızca kül oranı düşük kategori 2.1 veya 3.1 motor yağlarına izin verilmiştir. Gerekirse motor gereksinimleri nedeniyle mevcut sınırlamalar da ayrıca dikkate alınmalıdır. SAE viskozite sınıfları için askeri motor yağı spesifikasyonları düzenlemesi TIM-ID: 0000018560-004 NATO kodu Ülke spesifikasyonları SAE sınıfı O-236 TL 9150-0063 Çok dereceli yağ SAE 15W-40, korozyondan koruma yağı olarak da kullanılabilir O-278 OMD 113 O-1178 OMD 55 O-1176 OMD 90 TL 9150-0031 DEF STAN 91-22 DCESEA 278/A MIL-PRF-9000L Tek dereceli yağ SAE 40 TL 9150-0080 Çok dereceli yağ SAE 5W-30 DEF STAN 91-113 Çok dereceli yağ SAE 10W-30 O-1180 TL 9150-0107 Çok dereceli yağ SAE 10W-40 (Low Saps) Tablo 6: A001061/38T 2018-03 Dört zamanlı motorlar için yağlama maddeleri 11

Viskozite sınıfı seçimi Viskozite sınıfı seçimi birincil olarak motorun çalıştırılıp işletildiği çevre sıcaklığına bağlıdır. Önemli performans kriterleri dikkate alındığında motorlar uygulamalara göre hem tek amaçlı hem de çok amaçlı yağlarla çalıştırılabilir. Münferit viskozite sınıflarının sıcaklık sınırlarıyla ilgili referans değerler ( Şekil 1) içinden öğrenilmelidir. Çok düşük sıcaklıklarda motor yağı önceden ısıtılmalıdır. Şekil 1: Viskozite sınıfları diyagramı Dizel motorlar için yağ işletim süresi Yağ işletim süresi motor yağına, motor yağı bakımına ve ayrıca işletim koşullarına ve kullanılan yakıta bağlıdır. Deneyimler sonucunda belirlenen süreler referans değerlerdir ve standart yük profilli uygulamalar için geçerlidir. Yağ değişim aralıkları Yağ kategorisi yağ santrifüjü olmadan yağ santrifüjü veya tali akım yağ filtresi ile 1 250 çalışma saati 500 çalışma saati 2 500 çalışma saati 1000 çalışma saati 2.1 1) 500 çalışma saati 1000 çalışma saati 3 750 çalışma saati 1500 çalışma saati 3.1 1) 750 çalışma saati 1500 çalışma saati Tablo 7: 1) = Kullanım sadece kükürt oranı maks. 50 mg/kg olan yakıt ile bağlantılı olarak mümkündür İstisnalar için bkz. ( Sayfa 10) TIM-ID: 0000018560-004 Önemli Tabloda ( Tablo 7) yer alan yağ değişim aralıkları, kükürt oranları <%0,5 olan dizel yakıtlar kullanıldığında tavsiye edilen referans değerlerdir. Kullanılmış yağ için belirlenen sınır değerlerine ( Tablo 8) uyulmalıdır. Yağ işletim süreleri yağ analizleriyle teyit edilmelidir. 12 Dört zamanlı motorlar için yağlama maddeleri A001061/38T 2018-03

Aşağıdaki bir veya birden fazla zorlu koşul mevcut ise yağ işletim süreleri yağ analizleriyle belirlenmelidir: aşırı iklimsel kullanım şartları yüksek çalıştırma sıklığı motor çalışırken sık ve uzun süreli rölanti ve düşük yük oranları Yakıtta ağırlığın %0,5-1,5 oranında yüksek kükürt (bkz. Yüksek kükürt oranlı dizel yakıt kullanımı) Kullanımın az olduğu durumlarda motor yağları, kategori dikkate alınmadan, en geç 2 yıl sonra değiştirilmelidir. Daha yüksek korozyon koruyucu özellikleri olan motor yağları kullanıldığında, değişim en geç 3 yıl sonra gerçekleşmelidir. İstisnai durumlarda motor yağının işletim süresi, düzenli laboratuar incelemeleri ve ilgili motor teşhisleri aracılığıyla, MTU servis noktasıyla mutabakata varılarak optimize edilebilir: Yeni yağ doldurulup yakl. 1 saatlik çalışma süresi beklendikten sonra ilk yağ numunesi temel numune olarak motordan alınmalıdır. Diğer yağ numuneleri, belirlenecek motor çalışma sürelerinden sonra incelenmelidir (laboratuar incelemeleri) Yağ incelemeleri başlamadan önce ve tamamlandıktan sonra ilgili motor teşhisleri koyulmalıdır. Tüm incelemeler tamamlandıktan sonra ilgili istisnai durum için bulgu sonucuna bağlı olarak özel anlaşmalar belirlenebilir. Yağ numuneleri daima aynı koşullar altında öngörülen yerden alınmalıdır (bkz. kullanma talimatı). Özel katkı maddeleri Kullanımı onaylanan motor yağları özel olarak dizel motorlar için geliştirilmiştir. Bunlar gerekli tüm özelliklere sahiptir. Başka katkı maddeleri gereksizdir, hatta bazı durumlarda zararlıdır. Laboratuar incelemeleri Spektrometrik yağ analizi Katkı maddesindeki metaller vasıtasıyla yağ markasını tanımlamak için MTU'da motor yağındaki metal oranı belirlenir. Metal oranları, motorun aşınma durumunu değerlendirmek için MTU tarafından genel olarak tespit edilmemektedir. Bu oranlar önemli ölçüde aşağıdaki faktörlere bağlıdır: Motorun donanım durumu Örnek dağılımı Kullanım koşulları Sürüş profili İşletim maddeleri Montaj yardımcı maddeleri Önemli motor yapı parçalarının aşınma durumuyla ilgili belirleyici ifadeler bu nedenle mümkün değildir. Bu nedenle aşındırıcı metal oranları için sınır değerleri verilememektedir. TIM-ID: 0000018560-004 Kullanılmış yağ analizi Kullanılmış yağ kontrolü için düzenli yağ analizlerinin gerçekleştirilmesi tavsiye edilir. Yağ numuneleri yılda en az bir kez veya her yağ değişiminde, motor kullanımına ve çalışma şartlarına bağlı olarak gerekirse daha sık alınmalı ve incelenmelidir. Belirtilen test yöntemlerinden ve sınır değerlerinden hareketle (kullanılmış dizel motor yağları için analitik sınır değerleri ( Tablo 8)) münferit bir yağ numunesi analizi sonucunun ne zaman "normal dışı" olarak görülmesi gerektiği anlaşılabilir. Anormal bir sonuç, tespit edilen düzensiz işletim durumunun hemen incelenmesini ve giderilmesini gerektirmektedir. Sınır değerler münferit yağ numunelerine dayanmaktadır. Bu sınır değerlere ulaşıldığında veya aşıldığında hemen yağ değişimi gerçekleşmelidir. Yağ analizi sonuçları, belirli yapı parçalarının aşınmasıyla ilgili kesin bir bilgi vermemektedir. A001061/38T 2018-03 Dört zamanlı motorlar için yağlama maddeleri 13

Analitik sınır değerlerinin yanı sıra bir yağ değişimi için motorun durumu, işletim durumu ve olası arızalar önemlidir. Ayrıca yağ yorgunluğu ile ilgili belirtiler şu şekilde de olabilir: Özellikle son incelemeyle karşılaştırıldığında motorda ve filtre, santrifüj veya seperatör gibi motor montaj parçalarında aşırı kalıntılar veya ayrılmalar. Yapı parçalarının sıra dışı renk değişimi. Kullanılmış dizel motor yağları için analitik sınır değerleri 100 C'de viskozite maks. mm²/s Test yöntemi ASTM D445 DIN 51562 Sınır değerleri SAE 30 SAE 5W-30 SAE 10W-30 SAE 40 SAE 5W-40 SAE 10W-40 SAE 15W-40 SAE 20W-40 min. mm²/s SAE 30 SAE 5W-30 SAE 10W-30 Tutuşma noktası C (COC) Tutuşma noktası C (PM) ASTM D92 DIN EN ISO 2592 ASTM D93 ISO 2719 Kurum içeriği (Ağırlık %) DIN 51452 CEC-L-82 A-97 Toplam baz sayısı (mg KOH/g) Su oranı (hacim yüzdesi) ASTM D2896 ISO 3771 DIN 51639 ASTM D6304 EN 12937 ISO 6296 SAE 40 SAE 5W-40 SAE 10W-40 SAE 15W-40 SAE 20W-40 min. 190 min. 140 15.0 19.0 9.0 10.5 maks. 3,0 (yağ kategorisi 1) maks. 3,5 (yağ kategorisi 2, 2.1, 3 ve 3.1) yeni yağ değerinin min. %50'si maks. 0,2 Oksidasyon (A/cm) 1) DIN 51453 1) maks. 25 Etilen glikol (mg/kg) ASTM D2982 maks. 100 Tablo 8: 1) = Yalnızca ester bileşimi mevcut değilse mümkündür Yüksek kükürt oranlı dizel yakıt kullanımı Kükürt oranı %0,5'in üzerinde olan dizel yakıtlarda aşağıdaki önlemler alınmalıdır: Toplam baz sayısı (TBN) 8 mgkoh/g'nin üzerinde olan bir motor yağının kullanımı Yağ kullanım süresinin kısaltılması (bkz. Yağ değişim aralıkları) Silindir kapağının kısaltması - TBO, üretim serisi 4000'de ( Sayfa 38) ( Şekil toplam baz sayısı (dizel yakıttaki kükürt oranına bağlı motor yağı) içinde; yeni ve kullanılmış yağlar için dizel yakıtın kükürt oranına bağlı olarak tavsiye edilen asgari toplam baz sayıları yer almaktadır. TIM-ID: 0000018560-004 14 Dört zamanlı motorlar için yağlama maddeleri A001061/38T 2018-03

Onaylanan motor yağlarının toplam baz sayısı "Onaylı motor yağları" bölümünde listelenmiştir ( Sayfa 10. Şekil 2: Dizel yakıttaki kükürt oranına bağlı olarak motor yağı toplam baz sayısı A Toplam baz sayısı, C Kullanılmış yağ için asgari mgkoh/g olarak, ISO 3771 toplam baz sayısı B Yeni yağ için tavsiye edilen D Yakıtın kükürt oranı, ağırl.-% asgari toplam baz sayısı Düşük kükürt oranlı dizel yakıt kullanımı Düşük kükürt oranına sahip (< %0,5) dizel yakıtların kullanımı yağ işletim süresini etkilememektedir. Fonksiyon denetimiyle ilgili asgari şartlar Yağ incelemeleri MTU test çantasıyla gerçekleştirilebilir. Test çantası bunun için gerekli tüm cihazları ve bir kullanım kılavuzunu içermektedir. Aşağıda yer alan incelemeler gerçekleştirilebilir: Yağın dispersiyon tutumunu belirleme (noktalama testi) Yağdaki dizel yakıt oranını belirleme Yağdaki suyu belirleme TIM-ID: 0000018560-004 A001061/38T 2018-03 Dört zamanlı motorlar için yağlama maddeleri 15

2.2 Yağlama yağı devresindeki sızıntıların tespit edilmesi için kullanılan fosforlu renklendirme maddeleri Aşağıda listelenen fosforlu renklendirme maddeleri yağlama yağı devresindeki sızıntıların tespit edilmesinde kullanılır. Üretici Ürün tanımı Uygulama konsantrasyonu Chromatech Europe B.V. Cimcool, Cincinnati Tablo 9: D51000A Chromatint Fluorescent Yellow 175 Producto YFD-100 Malzeme numarası Bidon büyüklüğü 0,04 % - 0,07 % X00067084 16 kg 2 yıl 0,5% - 1,0 % 5 galon (bidon) 55 galon (varil) Depolama mukavemeti 1) 1) = Fabrika çıkışından itibaren, donmaya karşı korumalı depolama durumunda (> 5 C), orijinal ve hava yalıtımlı olarak kapatılmış bidon için geçerlidir. Her iki renklendirme maddesinin de fosforu (açık sarı renk tonunda) bir UV lambası (365 nm) aracılığıyla görülür. 6 ay TIM-ID: 0000055616-002 16 Dört zamanlı motorlar için yağlama maddeleri A001061/38T 2018-03

2.3 Gresler Şartlar Greslerin onaylanmasıyla ilgili MTU şartları MTU standardı MTL 5050'de belirlenmiştir ve bu numara ile temin edilebilir. Bir gresin onaylanması üreticiye yazılı olarak bildirilir. Genel uygulamalar için gresler Tüm yağlama yerleri için lityum sabun gresleri kullanılmalıdır, istisna: Egzoz turbo şarjı ve ara soğutucu arasına takılı acil durum klapeleri (bkz. Özel uygulamalar için yağlama maddeleri) Kavramaların iç merkezlemeleri Yüksek sıcaklıklardaki uygulamalar için gresler Egzoz turbo şarjı ve ara soğutucu arasına takılı acil durum klapeleri için yüksek sıcaklıklara dayanıklı gres (250 C'ye kadar) kullanılmalıdır: Aero Shell Grease 15 Optimol Inertox Medium Egzoz turbo şarjının önünde veya ara soğutucunun arkasında yer alan acil durum klapeleri için genel uygulamalarda kullanılan gresler yeterlidir. Kavramaların iç merkezlemeleri için gresler İç merkezlemeler için gresler: Esso Unirex N3 (yakl. 160 C'ye kadar ısıya dayanıklı) Özel uygulamalar için yağlama maddeleri Egzoz turbo şarjı için yağlar Genel olarak motor yağlama devresinde entegre yağ beslemeli egzoz turbo şarjlar bağlıdır. Motor yağlama devresine bağlı olmayan ABB egzoz turbo şarjlar için ISO-VG 68 viskozite sınıfı madeni yağ temeline dayanan türbin yağları kullanılmalıdır. Eğik dişli kavramalar için yağlama maddeleri Kullanım durumuna göre, eğik dişli kavramalarda yağlama işlemi için aşağıdaki yağlama maddeleri onaylanmıştır: Firma Klüber: Structovis BHD MF (strüktür viskoz yağ) Firma Klüber: Klüberplex GE11 680 (şanzıman sıvı gres) İlgili yağlama maddesinin kullanımı ve çalışma süreleri ilgili kullanma talimatlarında ve bakım planlarında yer almaktadır. TIM-ID: 0000018561-002 A001061/38T 2018-03 Dört zamanlı motorlar için yağlama maddeleri 17

3 İki zamanlı motorlar için yağlama maddeleri 3.1 Motor yağları Önemli Kullanılan işletim maddeleri, kullanım yerinde geçerli olan talimatlara uygun olarak imha edilmelidir! Eski yağ prensip olarak yakıt deposu üzerinde imha edilmemelidir! Seri 53/71/92 ve 149 iki zamanlı motorları için motor yağları gereksinimleri Özellik SAE sınıfı Test yöntemi 40 50 API CF-2 ASTM ISO Sınır değerleri Sınır değerleri 100 C'deki viskozite (mm 2 /s) 40 C'deki viskozite (mm 2 /s) D445 EN 3104 12,5 16,3 16,3-21,9 D445 EN 3104 130 150 200-300 Akma noktası ( C) D97 3016 maks. -15 maks. -10 Tutuşma noktası ( C) Sülfat külü (ağırlık yüzdesi) Toplam baz sayısı (mgkoh/g) D92 2592 min. 225 min. 230 D874 DIN 51575 maks. 1,0 maks. 0,8 D2896 3771 7,0 10,0 min. 7,0 Kalsiyum (mg/kg) 14596 Sınır değer yok maks. 500 Fosfor (mg/kg) DIN 51363-2/3 min. 700 maks. 100 Çinko (mg/kg) DIN 51391-3 min. 700 maks. 100 Tablo 10: Özellikler MTU America üzerinden aşağıda listelenen iki zamanlı motor yağları temin edilebilir: MTU - İki zamanlı motorlarda kullanılan motor yağları Üretici & Satış ve dağıtım bölgesi MTU America Amerika Tablo 11: Ürün adı SAE sınıfı Özellik Açıklamalar/ Malzeme numarası PowerGuard Heavy Duty Engine Oil for Detroit Diesel 2-Cycle (4x1G) SAE 40 PowerGuard Heavy Duty Engine Oil for Detroit Diesel 2-Cycle SAE 40 40 API CF-2 4x1 galon: 23512701 40 API CF-2 5 Galon: 23512734 55 Galon: 23512702 IBC: 23512739 TIM-ID: 0000018567-003 18 İki zamanlı motorlar için yağlama maddeleri A001061/38T 2018-03

Seri 53/71/92 uygulamalarında sınırlamalar Marine haricindeki tüm uygulamalar Önemli 0 C'nin altındaki ortam sıcaklıklarında, SAE sınıfı 40 yağların kullanılması durumunda motor çalışmayabilir. Çalıştırma yardımı mevcut değilse, kısa süreli olarak SAE sınıfı 30 yağlar da kullanılabilir. Düşük sıcaklıklarda ( 18 ile 32 C arası) ek olarak SAE sınıfı 15W-40 yağlar da kullanılabilir. Yağlar API CF-2 şartnamesine uymalı ve 150 C'de en az 3,7 cp'lik yüksek sıcaklık viskozitesine sahip olmalıdır. Sıcaklıklar uygun olursa, tekrar SAE sınıf 40 yağlar kullanılmalıdır. Seri 53/71/92 Marine uygulamalarında sınırlamalar Önemli SAE sınıfı 30 olan çok dereceli ve tek dereceli yağların kullanılması yasaktır! Seri 53/71/92 uygulamalarında sınırlamalar Önemli Soğutma maddesi çıkış sıcaklığı > 94 C olan uygulamalarda SAE sınıfı 50 olan yağlar kullanılmalıdır! %0,5-1,0 arasındaki kükürt oranlarına sahip yakıtlar kullanıldığında, yağın kullanım ömrü kısalır. Seri 149 uygulamalarında sınırlamalar Önemli 35 C üzerindeki ortam sıcaklıklarında SAE sınıfı 50 yağlar kullanılmalıdır! SAE sınıfı 50 yağlar 7 C altındaki ortam sıcaklıkları için tavsiye edilmez. SAE sınıfı 50 yağların kullanılması sırasında başlangıç devir sayısına artık ulaşılamıyorsa, SAE sınıfı 40 yağlar da kullanılabilir. SAE sınıfı 30 tek dereceli yağlar veya çok dereceli yağlar kullanılmamalıdır! Kükürt oranları % 0,5-1 arasında olan yakıtlar kullanıldığında, min. 10 mg/koh/g baz sayısına ve maks. 100 mg/kg çinko ve fosfor oranlarına sahip yağlar kullanılmalıdır! Kullanılmış iki zamanlı motor yağları için analitik sınır değerleri TIM-ID: 0000018567-003 100 C'deki viskozite (mm 2 /s) Kurum içeriği (Ağırlık %) ASTM ISO SAE 40 sınır değerleri D445 EN 3104 min. 12,5 maks. 16,3 SAE 50 sınır değerleri min. 16,0 maks. 22,0 E 1131 DIN 514521 ) maks. 0,8 maks. 0,8 Su (hacim yüzdesi) D1744 EN 12937 maks. 0,3 maks. 0,3 Etilen glikol D2982 DIN 51375 negatif negatif Demir (mg/kg) ASTM D5185 maks. 150 maks. 35 Alüminyum, silisyum, bakır (mg/kg) ASTM D5185 maks. 25 maks. 25 Kurşun (mg/kg) ASTM D5185 maks.10 maks.10 Tablo 12: 1) = Norm kullanılabilir, ön koşul kurum oranının belirlenmesi için kontrol yönteminin, ASTM E 1131 uyarınca termografik analiz (TGA) için eşit sonuçların elde edileceği şekilde kalibre edilmesidir. A001061/38T 2018-03 İki zamanlı motorlar için yağlama maddeleri 19

Kükürt oranı % 0,5 altında olan yakıtlar kullanıldığındaki yağ değişimi aralıkları Uygulama Model serisi Yağ değişim aralığı C&I, Marine S 53/71/92 150 saat veya 1 yıl C&I, Marine S 149 300 saat veya 1 yıl Jeneratör Acil durum akımı S 53/71/92/149 150 saat veya 6 ay Jeneratör Sürekli işletim S 53/71/92/149 150 saat veya 3 ay Tablo 13: TIM-ID: 0000018567-003 20 İki zamanlı motorlar için yağlama maddeleri A001061/38T 2018-03

4 Soğutma sıvıları 4.1 Genel Soğutma sıvısı tanımı Soğutma sıvısı = Soğutma sıvısı katkısı (konsantre) + belirtilen karışım oranında temiz su Motordaki uygulama için kullanıma hazır. Sadece soğutma devresi tam olarak dolu olduğunda soğutma sıvısı korozyona karşı koruma etkisi sağlar. Oil 9156 bir istisnadır, yağ tabakası oluşumu sayesinde boş durumdayken de korozyona karşı koruma sağlar. Ayrıca soğutma devresinin iç koruması için onaylanan korozyon koruyucu madde de devre boş durumdayken korozyona karşı yeterli korumayı sağlar. Yani; soğutma sıvısı boşaltıldıktan sonra soğutma sıvısı tekrar doldurulmayacaksa soğutma devresine bir koruyucu izolasyon uygulanmalıdır. Prosedür MTU koruma izolasyonu talimatı A001070/.. içinde açıklanmıştır. Soğutma sıvısı dolumu uygun temiz su ve MTU tarafından onaylanan bir soğutma sıvısı katkı maddesi ile hazırlanmalıdır. Soğutma sıvısı motorun dışında hazırlanmalıdır! Önemli Farklı soğutma sıvısı katkı maddelerinin karışımlarına ve ayrıca ilave katkı maddelerine (soğutma suyu filtrelerinde ve sistem bileşenleri sonrası filtrelerde de) izin verilmez! Soğutma sıvısı katkı maddeleri için onay koşulları aşağıdaki MTU teslimat standartlarında (MTL) belirlenmiştir: MTL 5047 Emülsiyon haline dönüştürülebilen korozyon koruyucu yağ MTL 5048 Korozyon ve donmaya karşı koruma maddesi MTL 5049 Suda çözünen korozyon koruyucu madde Bir soğutma sıvısı katkı maddesinin onaylanması üreticiye yazılı olarak bildirilir. TIM-ID: 0000018568-004 Soğutma sisteminde hasarları önlemek için: İlave etme durumunda (soğutma sıvısı kaybından sonra) sadece su değil soğutma sıvısı konsantresinin de ilave edilmesi gerektiğine dikkat edilmelidir. Donmaya ve korozyona karşı öngörülen koruma sağlanmalıdır. %55 hacim yüzdesinden fazla (maks. antifriz) korozyondan koruma maddesi kullanılmamalıdır. Aksi takdirde donmaya karşı koruma özelliği azalır ve ısı alış verişi kötüleşir. Tek istisna: BASF G206 (özel uygulama) Soğutma sıvısında yağ veya bakır kalıntısı (katı veya çözülmüş formda) olmamalıdır. Soğutma devresinin iç koruma izolasyonu için güncel olarak izin verilen korozyondan koruma maddelerinin çoğu su bazlıdır ve donmaya karşı koruma sağlamaz. Devrenin boşaltılmasından sonra motorda bir miktar daha kaldığı için muhafaza edilen motorların donmaya karşı emniyetli bir şekilde depolanmasına dikkat edilmelidir. Bir soğutma sıvısı devresi prensip olarak tamamen boşaltılamaz, yani kullanılan soğutma sıvısına yönelik artık miktarlar veya yıkama işleminde kullanılan temiz su kalıntıları motorda kalır. Bu artık miktarlar, soğutma sıvısı ilave edildiğinde (konsantre içinden karışım veya hazır karışım kullanımı) inceltici etki yapar. Bu inceltici etkinin büyüklüğü, motordaki montaj parçası sayısı ile doğru orantılıdır. Soğutma sıvısı devresindeki soğutma sıvısı konsantresi kontrol edilmeli ve gerekirse ayarına dikkat edilmelidir. Önemli Bu işletme maddesi talimatında onaylanan tüm soğutma sıvıları, genel olarak yalnızca MTU motorlarının soğutma sıvısı devreleri için geçerlidir. Komple tahrik sistemlerinde ayrıca bileşen üreticisinin işletme maddesi onayı da dikkate alınmalıdır! Önemli Korozyondan koruma nedenleri dolayısıyla bir motorun saf su (onaylı bir korozyondan koruma inhibitörü eklenmeden) kullanılarak çalıştırılmasına izin verilmez! A001061/38T 2018-03 Soğutma sıvıları 21

Özellikler MTU Soğutma sıvısı MTU bünyesinde aşağıdaki soğutma sıvısı katkıları temin edilebilir: Üretici & Satış ve dağıtım bölgesi MTU Friedrichshafen, MTU Asia Avrupa Orta Doğu Afrika Asya MTU America Amerika Tablo 14: Ürün adı Coolant AH 100 Antifreeze Concentrate Coolant AH 50/50 Antifreeze Premix Coolant AH 40/60 Antifreeze Premix Coolant AH 35/65 Antifreeze Premix Coolant RM 30 Readmix Coolant 40/60 Coolant CS 100 Corrosion Inhibitor Concentrate Antifriz Malzeme numarası X00057231 (20 l) X00057230 (210 l) X00068202 (1000 l) X00070528 (20 l) X00070530 (210 l) X00700527 (1000 l) (Satış ve dağıtım bölgesi: İngiltere) X00070533 (20 l) X00070531 (210 l) X00700532 (1000 l) (Satış ve dağıtım bölgesi: İngiltere, İspanya) X00069382 (20 l) X00069383 (210 l) X00069384 (1000 l) (Satış ve dağıtım bölgesi: İtalya) X00073922 (20 l) X00073916 (205 l) X00073923 (1000 l) Antifriz bulunmayan soğutma sıvısı Coolant CS 10/90 Corrosion Inhibitor Premix Power Cool Off-Highway Coolant 50/50 Premix Power Cool Universal 50/50 mix Power Cool Universal 35/65 mix Power Cool 3149 Concentrate Antifriz X00057233 (20 l) X00057232 (210 l) X00070455 (1000 l) X00069385 (20 l) X00069386 (210 l) X00069387 (1000 l) (Satış ve dağıtım bölgesi: İtalya) 23533531 (5 galon) 23533532 (55 galon) 800069 (1 galon) 800071 (5 galon) 800084 (55 galon) 800085 (5 galon) 800086 (55 galon) 23528572 (55 galon) 23528571 (1000 l) Antifriz bulunmayan soğutma sıvısı Power Cool Plus 6000 Concentrate 23533526 (1 galon) 23533527 (5 galon) yeşil renkli TIM-ID: 0000018568-004 22 Soğutma sıvıları A001061/38T 2018-03

Not: Hazır karışımlarda soğutma sıvısı katkısı (konsantre) oranı her zaman ilk olarak belirtilir. Örnek: Coolant AH 40/60 Antifreeze Premix = %40 soğutma sıvısı katkısı / %60 temiz su TIM-ID: 0000018568-004 A001061/38T 2018-03 Soğutma sıvıları 23

4.2 Soğutma sıvısı devresindeki uygun olmayan maddeler Bakır, çinko ve pirinç yapı elemanları Farklı koşullara dikkat edilmemesi durumunda, soğutma sıvısı devresindeki bakır, çinko ve pirinç yapı elemanları adi metaller ile (örneğin alüminyum) etkileşime geçerek elektro-kimyasal reaksiyonlara neden olabilir. Bu durumun neticesi olarak adi metal yapı elemanlarında korozyon oluşumu veya delinmeler söz konusu olabilir. Soğutma sıvısı devresi bu noktalardan sızdırmaya başlar. Şartlar Güncel bilgiler doğrultusunda aşağıdaki maddelerin ve kaplamaların motor soğutma sıvısı devresinde kullanılmasına izin verilmez, aksi takdirde onaylı soğutma sıvısı katkıları ile negatif etkileşimler söz konusu olabilir. Metal malzemeler Çinko kaplı olmayan yüzeyler Soğutma sistemi çinko içermemelidir. Soğutma sıvısı giriş ve çıkış hatları ve depolama kabı dahil Nitrit içerikli soğutma sıvılarının kullanılması durumunda hammadde olarak bakır bazlı alaşımlara izin verilmez - Aşağıdaki alaşımlar istisnadır: CuNi10Fe1Mn - CW-352-H'ye karşılık gelir CuNi30Mn1Fe - CW-354-H'ye karşılık gelir Amonyak, nitrit veya sülfit içerikli çözeltilerin (örneğin amin, amonyum,...) etkileşimi mevcutsa soğutma sıvısı devresinde pirinç içerikli yapı elemanlarının (örneğin CuZn30 radyatör) kullanılmasına izin verilmez. Çekme gerilimleri ortaya çıkarsa ve kritik bir potansiyel sahası mevcutsa, gerilim kaynaklı korozyon söz konusu olabilir. Çözelti teriminin altında temizleme maddeleri, soğutma sıvıları vb. maddeler anlaşılmalıdır. Metal olmayan malzemeler Emülsij korozyondan koruyucu yağlar kullanıldığında veya soğutma sıvısı devresine diğer yağlar katıldığında, EPDM ve silikon elastomerler kullanılmamalıdır. Soğutma suyu filtresi / Sistem bileşenleri arkasında filtre Bu tür filtreler kullanılacaksa sadece katkı maddesi içermeyen ürünler kullanılmalıdır. İlave katkı maddeleri (örneğin silikat, nitrit vb.) bir soğutma sıvısının koruma etkisini veya kullanım ömrünü olumsuz etkileyebilir ve soğutma suyu devresinde kullanılan maddelerin zarar görmesine neden olabilir. Bilgi: Soğutma sıvısı devrelerindeki motor ve montaj parçalarına / yapı elemanlarına yönelik hammadde kullanımı konusunda kararsız kalınırsa ilgili MTU uzman departmanı ile irtibat kurulmalıdır. TIM-ID: 0000052845-003 24 Soğutma sıvıları A001061/38T 2018-03

4.3 Temiz su standartları Soğutma sıvısını hazırlamak için sadece aşağıdaki tablolarda yer alan değerlere sahip temiz ve berrak su kullanılmalıdır. Suyun sınır değerleri aşılırsa tuzu giderilmiş su ilave edilerek sertlik ve tuz oranı düşürülebilir. Antifriz bulunan ve bulunmayan soğutma sıvısının hazırlanması için: Kalem Minimum Maksimum Toprak alkalilerin toplamı 1) (su sertliği) 0 mmol/l 0 d 20 C'de ph değeri 5,5 8,0 Klorid iyonlar Sülfat iyonu Klorür + sülfat iyonları toplamı Bakteriler Mantarlar, küfler Tablo 15: uygun değil! 1) = Farklı ülkelerde su sertliği için yaygın kullanılan tanımlar: 1mmol/l = 5,6 d = 100 mg/kg CaCO ³ 1 d = 17,9 mg/kg CaCO ³, ABD sertliği 1 d = 1,79 Fransız sertliği 1 d = 1,25 İngiliz sertliği Emülsif korozyondan koruma maddesi hazırlığı için: 2,7 mmol/l 15 d 100 mg/l 100 mg/l 200 mg/l Kalem Minimum Maksimum Toprak alkalilerin toplamı 1) (su sertliği) 0,36 mmol/l 2 d 20 C'de ph değeri 7,0 8,0 Klorid iyonlar Sülfat iyonu Klorür + sülfat iyonları toplamı Bakteriler Mantarlar, küfler Tablo 16: uygun değil! 1) = Farklı ülkelerde su sertliği için yaygın kullanılan tanımlar: 10 3 KBE (Koloni oluşturan ünite)/ml 1,8 mmol/l 10 d 100 mg/l 100 mg/l 200 mg/l 10 3 KBE (Koloni oluşturan ünite)/ml TIM-ID: 0000018571-007 1mmol/l = 5,6 d = 100 mg/kg CaCO ³ 1 d = 17,9 mg/kg CaCO ³, ABD sertliği 1 d = 1,79 Fransız sertliği 1 d = 1,25 İngiliz sertliği Yumuşaklığı fazla olan su, köpük oluşumuna neden olur ve kullanılmadan önce sert su eklenerek sertliği arttırılmalıdır. Sertliği çok fazla olan su, emülsiyon stabilitesini etkiler ve bunun neticesinde yağ ayırma özelliği artar ve sistem içinde tortulaşma görülür. Sertliği fazla olan suya yumuşak su eklenerek sertliği azaltılmalıdır. A001061/38T 2018-03 Soğutma sıvıları 25

4.4 Emülsiyon haline dönüştürülebilen korozyon koruyucu yağlar Emülsiyon haline dönüştürülebilen korozyon koruyucu yağlar %1,0-2,0 hacimli onaylanmış emülsif korozyondan koruyucu yağ ve temiz su ( Sayfa 25) içeren emülsiyonlar, kapsamlı ve iyi bir korozyon koruması sağlamaktadır. Fakat donmaya karşı koruma sunmazlar. Yeni dolumlar için başlangıç konsantrasyonu %2 hacimdir. Gerekli korozyon koruyucu yağ miktarı ön çözelti olarak 4-5 kat temiz su miktarı ile bir kapta karıştırılmalı ve soğutma suyuna çalışma sıcaklığında çalışan motora ilave edilmelidir. Bakım istasyonlarında veya birden fazla motor çalıştırıldığında, tüm soğutma sıvısı miktarının motorun dışındaki bir sistemde hazırlanması tavsiye edilir. Buradan hem yeni dolum hem de ilave dolum ihtiyacı karşılanabilir. Önemli İstisnai durumlarda uygun olmayan koşullarda emülsiyon haline dönüştürülebilen korozyon koruyucu yağlarda bakteri oluşumu meydana gelebilir. Bu durumda soğutma sıvısı emülsiyonu biyositle işleme tabi tutulmalıdır! bkz. "Motor soğutma devreleri için yıkama ve temizlik talimatı" bölümü ( Sayfa 185). Not: Soğutma sıvısı emülsiyonlarının kullanılması durumunda işletim sırasında hafif emülsiyon çıkışı olabilir. Bu esnada dengeleme kabında soğutma sıvısı üzerinde bir tabaka oluşur. Emülsiyon konsantrasyonu öngörülen sınır değerleri dahilinde kaldığı sürece bu önemsizdir. Ani konsantrasyon düşüşünde veya soğutma sıvısı katkı maddesi artık kabul edilmediğinde, soğutma sıvısı da değiştirilmelidir. Gerekirse motorun soğutma suyu odaları temizlenmelidir, bkz. "Motor soğutma sıvısı devreleri için yıkama ve temizlik talimatı" bölümü ( Sayfa 185). Aşağıda belirtilen model serilerinde emülsiyon haline dönüştürülebilen korozyon koruyucu yağlar kullanılmamalıdır: Üretim serisi 099 Üretim serisi 183 Üretim serisi 2000 Üretim serisi 396 Üretim serisi 4000 Üretim serisi S60 İki zamanlı motorlar Önemli Emülsif korozyondan koruyucu yağlara yönelik kullanım onayı bulunan üretim serileri bölüm "Onaylı soğutma sıvıları" ( Sayfa 143) altında öğrenilebilir. Üretim serisi 20V956TB33'e yönelik (model yılı 2008 sonuna kadar) (tip etiketine göre) aşağıda listelenen seri numaraları için sadece emülsif korozyondan koruyucu yağlar kullanılabilir: Seri numarası Seri numarası Seri numarası Seri numarası Seri numarası 5870001 5870002 5870003 5870004 5870005 5870006 5870007 5870008 5870009 5870010 5870011 5870012 5870013 5870014 5870015 5870016 5870017 5870018 5870019 TIM-ID: 0000018572-004 Tablo 17: Mevcut özel onay geçerliliğini korumaktadır. 26 Soğutma sıvıları A001061/38T 2018-03

Önemli Emülsif korozyondan koruyucu yağın, prensip olarak 90 C üzerindeki soğutma sıvısı sıcaklıklarında kullanılmasına izin verilmez! Soğutma sıvısına yönelik her başka ürün değişiminde yıkama yapılmalıdır. Bir süre muhafaza edilmiş motorlarda (yeni motorlar, saha motorları, yataklanan motorlar vb.) motor soğutma sıvısı doldurulmadan önce temizleme yapılmalıdır. Gerekli çalışmalar "Motor soğutma sıvısı devreleri için yıkama ve temizlik talimatı" ( Sayfa 185) bölümünde açıklanmıştır. TIM-ID: 0000018572-004 A001061/38T 2018-03 Soğutma sıvıları 27

4.5 Antifriz MTU işletme maddesi talimatlarının önceki versiyonlarında "Korozyon ve donmaya karşı koruma maddesi" terimi kullanılmıştır. Daha iyi anlaşılması için artık "Antifriz" terimi kullanılacaktır. Antifriz, donma noktası altındaki sıcaklıkların ortaya çıkabileceği alanlarda kullanılan ve ısı koruma tertibatı olmayan motorlarda gereklidir. Kuzey Kutbu sıcaklıklarındaki (< -40 C) kullanım için BASF G206 ürünü mevcuttur. MTU onaylı donmaya karşı koruma maddelerinin çoğu etilen glikol bazlıdır. İstisnalar: Fleetguard PG XL hazır karışımı, propilen glikol bazlı ( Sayfa 184) BASF G206 konsantresi, etilen glikol ve propilen glikol karışımı MTU tarafından onaylanan donmaya karşı koruma maddeleri, onaylanan konsantrede kullanılmaları koşuluyla korozyona karşı iyi bir koruyucu özelliğe sahip olurlar, bkz. Fonksiyon denetimi ( Sayfa 31). Donmaya karşı koruma maddesinin konsantresi sadece beklenen asgari sıcaklığa göre ölçülmemeli, korozyon koruma gerekliliklerine uygun olmalıdır. Önemli Münferit üretim serileri için onaylanan soğutma sıvısı katkıları "Onaylı soğutma sıvıları" ( Sayfa 143) bölümünden öğrenilmelidir. Mevcut özel onay geçerliliğini korumaktadır. Önemli Pirinç radyatörlerde nitrit içerikli soğutma sıvısı katkılarının kullanılması yasaktır! Gemi motorlarında donmaya karşı koruma maddesi kullanımı için aşağıdaki sınırlamalar geçerlidir: Üretim serisi 538, 595 ve 8000: Bu motorlarda donmaya karşı koruma maddesi kullanımına izin verilmemektedir. Üretim serisi 956-01, 956-02, 1163-02, 1163-03, 1163-04: Bu motorlar bir sıcak tutma tertibatıyla donatılmıştır. Radyatör kapasitesi nedeniyle donmaya karşı koruma maddesi kullanılmamalıdır. Model serisi 099, 183, 396: Bu motorlarda donmaya karşı koruma maddesi kullanımına maks. 20 C'ye kadar olan deniz suyu sıcaklıklarında izin verilmektedir. Model serisi 2000 ve 4000: Bu motorlarda, ısı eşanjörü takılıyken donmaya karşı koruma maddesi kullanımına maks. 25 C'ye kadar olan deniz suyu sıcaklıklarında izin verilmektedir. Entegre ısı eşanjörü bulunmayan motorlarda ise donmaya karşı koruma maddelerinin kullanılmasına genel olarak izin verilmiştir. Motora monte edilmeyen bir ısı eşanjörünün yeterli boyutta olmasına dikkat edilmelidir. Deniz suyu sıcaklıklarına yönelik belirtilen azami değerler, gemi üzerinde deniz suyu ile soğutulan tüm motorlar için geçerlidir - Örn. tahrik motoru ve gemi jeneratörü. Diğer uygulamalarda (örn. Jeneratör düzeneği, Sabit basınçlı püskürtme sistemi) belirtilen üretim serileri için donmaya karşı koruma maddeleri kullanım imkanına ilişkin bilgiler "Onaylı soğutma sıvıları" ( Sayfa 143) bölümündeki genel bakış altında bulunabilir. Not: Bazı uygulama bölgelerinde propilen glikol bazlı donmaya karşı koruma maddelerinin kullanımı öngörülmektedir. Bu ürünler yaygın kullanılan etilen glikol ürünlerine göre daha düşük bir ısı iletkenliğine sahiptir. Bu şekilde motorda yüksek bir sıcaklık seviyesi meydana gelmektedir. TIM-ID: 0000018573-004 28 Soğutma sıvıları A001061/38T 2018-03