Seramik in alfabesi 6 Seramik nedir? Seramik, en basit tarifiyle, çok yüksek s cakl kta piflirilmifl toprak demektir. Serami in tarihi, uygarl k tarihi kadar eskidir. lk serami in Milattan Önce 6000 y l nda Anadolu da üretildi i bilinmektedir. Çatalhöyük teki kaz larda elde edilen seramik parçalar, aradan geçen 8000 y l boyunca bozulmadan, günümüze ulaflm flt r. Bugün arkeologlar için, insanl k tarihi ile ilgili bilgilerin en önemli kaynaklar da, seramik buluntular d r. Binlerce as r bozulmadan günümüze gelen seramikler üzerindeki yaz, resim ve semboller sayesinde, geçmifl uygarl klar n yaflam tarzlar ve kültürleri hakk nda bilgi edinmek mümkün olmaktad r. Hitit, Lidya, Frigya, Urartu ve Roma uygarl klar n n flifreleri, büyük ölçüde seramikler sayesinde çözülmektedir. Bilim adamlar, bu çok eski uygarl klardan günümüze kadar bozulmadan gelen seramikleri inceleyerek, tarihin s rlar n çözmektedir.
7 Bugün ise seramik, binalar n iç ve d fl yüzeylerinin, zeminlerinin kaplanmas nda kullan lan önemli bir dekorasyon ürünüdür. Do adan elde edilen kil, kaolen, kuvars ve feldspat maddelerinin belirli oranlarda kar flt r lmas yla elde edilir. Bu maddeler hamur haline getirilerek preslenir ve 1100 derecenin üzerinde yüksek s cakl kta f r nlan r. Seramiklerin ön yüzü genellikle s r dedi imiz koruyucu bir tabaka ile kaplan r. Seramik, do adan, do al yollarla elde edilen maddelerden yap ld için sa l kl d r. Seramik, ekolojik (çevreye zarar vermeyen) bir üründür. Kaç türlü seramik vard r? Üç türlü seramik vard r: 1) Yer Karosu 2) Duvar Karosu 3) Porselen Karo Seramik türlerini ay rt etmek bir uzmanl k iflidir. Uzman olmayan kifliler, seramik türlerini genellikle birbirlerinden ay rt edemez. Ev ve iflyerlerine seramik sat n al rken, bunlar döfletirken, mutlaka uzman kiflilerin yard m na ihtiyaç vard r.
Seramik in alfabesi 8 Bu konuda bilinmesi gereken ilk kural fludur : Hangi seramik nereye döflenir, örne in, zeminlerde hangi tür seramik kullan l r, duvarlar için hangi tür seramik uygundur, d fl cephelerde ne tür seramikler kullan lmal d r? Bilinmesi gereken ikinci önemli nokta ise fludur : Seramik nas l döflenir? Seramik döflemenin püf noktalar nelerdir? yi döflenmeyen seramikler hangi sorunlara yol açar? lk kuraldan bafllayarak yan tlayal m: Duvarlara duvar serami i döflenir, zeminlerde ise yer serami i kullan l r. D fl cepheler için ise di er iki cins serami e göre dona daha dayan kl porselen karo üretilmektedir. Birazdan, bu üç tür serami in temel özelliklerine de inece iz. kinci kural, en az ilki kadar önemlidir: Seramik, mutlaka bu konuda yetiflmifl sertifikal ustalarca döflenmelidir. Seramik sat n al rken, yetkili sat c lardan bu konuda yard m alabilirsiniz. Bir boya ustas duvar ustas kadar iyi duvar öremez. Bir duvar ustas da seramik döfleme ustas kadar iyi döfleme yapamaz. Ustal k, uzmanl k demektir. Bir binan n yap m aflamalar n n her birinde ayr uzmanlar, yani ustalar çal fl r.
9 Nas l ki, difli a r yan bir hasta çareyi difl hekiminin koltu unda ar yor, baflka bir uzmana gitmiyorsa, ev ve iflyerlerimizde de her yap m aflamas iflin uzman na b rak lmal d r. Peki, bu iki kurala uyulmazsa ne olur? Yani, yer serami i duvara, duvar serami i zemine döflenir ve üstüne üstlük bir de bu ifl uzman na yapt r lmazsa ne olur? flgücü, zaman ve maddi kay p olur. nsan n hayattaki 3 önemli de eri israf edilmifl olur. fiimdi bu üç seramik türünün özellikleri ve bunlar birbirlerinden ay ran farklara bakal m: 1 Yer Karosu Çok yüksek s cakl kta f r nlanm flt r. Bu nedenle duvar karolar na göre daha sert ve daha dayan kl d r. stenildi i takdirde duvarlarda da rahatl kla kullan labilir. Darbelere karfl çok dayan kl d r. Duvar karosuna göre daha a rd r. Yük tafl ma kapasiteleri çok yüksektir.
Seramik in alfabesi 10 Düflük su emme kapasitesine sahip bir seramik türüdür. Yüzeyindeki kaplama maddesi duvar karolar na göre daha serttir, bu yüzden de daha az afl n r. Ev ve iflyerlerindeki a r masa ve sandalyelerin ayaklar ile bilyal donan mlar n n afl nd r c etkisine karfl, duvar karolar na göre daha dayan kl d r. 2 Duvar Karosu Yer karosuna göre, daha hafiftir. Daha düflük s larda f r nland için daha fazla su emebilir. Bu nedenle yer karolar na göre darbe dayan m düflüktür. ç mekanlarda kullan ma uygundur. Yerde kesinlikle kullan lmaz.
11 3 Porselen Karo Di er iki türden kolayca ay rt edilebilir. Piflirme ifllemi s ras nda hamuruna kat lan çeflitli renkli tanecikler nedeniyle do al tafllara benzer. Di er iki seramik türüne göre daha dayan kl d r. Bu yüzden, daha çok d fl mekanlarda kullan l r. Apartman, ifl merkezi ve çarfl lar n iç ve d fl mekanlar için en uygun döfleme malzemesidir. Bünyelerine su emmezler. Karo porselenler talebe göre mat veya parlat lm fl olarak tüketiciye sunulur. Parlak porselen karolar, mat karolar n tafllanmas sonucunda elde edilir. Parlatma ifllemi, karonun üst yüzeyinde, f r nlama aflamas nda oluflan, çok sert tabakan n bir k sm n n yok olmas na neden olur. Yüksek teknik özellikler korunmas na ra men, parlak yüzeyin afl nma dayan m ve dolay s yla lekelenmeye dayan m mat yüzeylere göre biraz daha düflüktür. Ancak estetik kalitesi ve renk çeflitlili i nedeniyle tercih edilir.
Seramik in alfabesi 12 Parlak porselenlerde lekelenme durumunda, lekenin kal c olmamas için, hiç beklemeden leke ç kar c malzemelerle karo yüzeyinin temizlenmesi gerekir. Asit ve bazlara karfl duyarl d r. Donmaya karfl çok dirençlidirler. Kayma riskine karfl kullan labilecek en uygun malzemedir. Günefl fl veya yapay ayd nlatma ile yay lan fl ktan etkilenmez. Ayr ca s rl porselen karo ve s rs z porselen karo olmak üzere porselen karolar kendi içinde ikiye ayr l r. S rl Porselen Karo: Kuru presleme veya çekme metodlar ndan birisiyle flekillendirilmifl, yüzeyi su geçirimsiz bir tabaka ile kaplanm fl seramik karodur, bu su geçirimsiz tabaka genel olarak s r olarak adland r l r, renk desen dekor gibi karoya estetik ve albeni katan unsurlar bu s r tabakas na yap l r.
13 Bu tabakan n fiziksel dayan m özellikle afl nmaya dayan m karonun fonksiyonellik ve estetikli inin devaml l için önemlidir, yere döflenen tüm s rl karolar için üreticiler taraf ndan kataloglar nda verilen afl nma de erlerine dikkat edilmeli önerilen döfleme alanlar na göre karo seçimi yap lmal d r. S rs z Porselen Karo: Kuru presleme veya çekme metodlar ndan birisiyle flekillendirilmifl seramik karodur. Ayr ca yüzeyinde s r tabakas bulunmamas sebebiyle görünüm olarak homojen bir yap s bulunmakta, renk desen gibi estetik unsurlar bünyenin renklendirilmesi ile sa lanmaktad r. Genel olarak özellikle s rs z porselen karolar yüksek afl nma dayan mlar sebebiyle ifl alanlar için uygundur.
Seramik in alfabesi 14 Üç ayr seramik türünün özelliklerini anlatmaya çal flt k. Her seramik en uygun yerde kullan lmal d r. Peki kullan lmazsa ne olur? Ürünlerin ömrü k sal r. flte bu yüzden seramikçiler olarak flu iki noktan n alt n çiziyoruz: Her seramik uygun yere döflenmeli ve döfleme ifllemi de mutlaka uzman kiflilere yapt r lmal d r. Bunlar basit ayr nt lard r. Ancak, bu ayr nt lar atlan rsa hem sonuç verimli olmaz, hem de bofl yere bütçemize bir yük binmifl olur.