SARIVELİLER İLÇE RAPORU

SARIVELİLER İLÇE RAPORU 2014

ÖNSÖZ Mevlana Kalkınma Ajansı, TR52 (Konya, Karaman) Düzey 2 Bölgesi için bölgesel gelişmeyi hızlandırmak, bölgesel gelişmenin sürdürülebilirliğini sağlamak ve bölgeler arası ve bölge içi gelişmişlik farklarını azaltmak amacına yönelik olarak faaliyet göstermektedir. Bu amaçlara ulaşmak için kamu kesimi, özel kesim ve sivil toplum kuruluşları arasındaki işbirliğini geliştirmek, kaynakların yerinde ve etkin kullanımını sağlamak ve yerel potansiyeli harekete geçirmek istemektedir. Bölgesel gelişmeye yönelik olarak icra edilecek bütün faaliyetlerin temeli ise bölgenin bütün detayları ile iyi tanınmasından geçmektedir. Bu nedenle, bölgenin kaynak ve olanaklarının doğru şekilde tespit edilmesi, mevcut sahip olunan değerlerin rekabet edebilirlik açısından yeniden yorumlanması ve bölgesel kalkınmayı sürdürülebilir şekilde sağlanmasına yönelik olarak faaliyetlerin birbiri ile ilişkili olarak icra edilmesi gerekmektedir. Bu amaca yönelik ilk olarak MEVKA, Bölgenin Mevcut Durum çalışması ve 2010-2013 bölge planını hazırlamıştır. Bu işlem yapılırken bölgeyi oluşturan ilçelere yönelik olarak GZFT Analizi çalışması gerçekleştirilmiş ve her ilçe için bir İlçe Raporu hazırlanmıştır. Diğer yandan MEVKA, Konya-Karaman (TR52) Bölgesi 2023 Vizyonu Temel Çerçevesinin Belirlenmesi İçin Teknik Destek Alınması İşi için ihaleye çıkmış ve bu kapsamda gerçekleştirilecek faaliyetler ile MEVKA tarafından yürütülen Bölge ye ilişkin stratejik plan ve vizyon çalışmalarının kapsamlı ve derinlikli olmasının sağlanması amaçlanmıştır. İhale kapsamı faaliyetlerin icrasına yönelik olarak Yüklenici tarafından ilçelerde İlçe Odak Grup Toplantıları düzenlenmiş, GZFT Analizleri yapılmış ve ilçelere yönelik olarak gerçekleştirilen çalışmalar ve planlar incelenmiştir. Bütün çalışmaların, bilgilerin özgün bir yöntemle Rekabetçilik ekseninde yeniden yorumlanması temelinde birleştirilerek 2023 Vizyon Stratejisinin Belirlenmesi amacına hizmet etmesi sağlanmıştır. Elinizde yer alan doküman, 2023 Vizyon Stratejilerinin belirlenmesine esas oluşturan 2011 yılında hazırlanan İlçe Raporu dur. İlçenin mevcut durumunu göstermekte ve ilçe potansiyellerin kullanımına yönelik olarak altyapı oluşturmaktadır. En son 2011 yılında Konya-Karaman (TR52) Bölgesi 2023 Vizyonu Temel Çerçevesinin Belirlenmesi İçin Teknik Destek Alınması İşi kapsamında hazırlanan ilçe raporlarına ilişkin veriler 2014 yılında ağırlıklı olarak 2013 yılı sonu itibariyle, TÜİK verileri kullanılarak güncellenmiştir. Sarıveliler İlçe Raporu, 2014 Sayfa 1

1. DOĞAL YAPI 1.1.COĞRAFİ ÖZELLİKLER Karaman ili Sarıveliler ilçesi, 36 70 Kuzey enlemi ile 32 61 Doğu boylamı arasında yer almaktadır. İl merkezine uzaklığı Ermenek-Mut güzergâhından 212 km, Hadim-Taşkent güzergâhından ise 165 km dir. İlçenin deniz seviyesinden ortalama yüksekliği 1.650 metredir. İlçenin, kuzeyinde Konya ili Taşkent ilçesi, güneyinde Antalya ili Gazipaşa ilçesi, batısında Antalya ili Alanya ilçesi ve doğusunda Ermenek ilçesi bulunmaktadır. İlçenin yüzölçümü 409,56 km² dir. Orta Torosların Güney yamaçlarında Göksu havzasını kapsayan Taşeli Platosunda yer alan ilçe, Orta Torosların eteklerinde kuzeyden güneye doğru geniş bir vadi olan Başdere Vadisine doğru açılmaktadır. Yüksek eğimli dağ yamaçlarına oturmuş olan Sarıveliler arazisinde şekillenme yok denecek kadar azdır. İlçeden Göksu ırmağının kolları geçmekte olup, bu çaylar derin vadiler oluşturmuştur. İlçenin tamamında %30 eğim bulunmaktadır. İlçe Alan Kullanım Dağılımı Tablosu Alan Adı Sarıveliler Alan Kullanım Türü Karaman Alan Kullanım Türü Türkiye Alan Kullanım Türü Karaman (%) Sarıveliler Alan Kullanım/ 30. Göller TR52 Havzası (%) (İle düşen) Arazi (%) Türkiye (%) (Ha) (%) (Ha) (%) (Ha) (%) Tarım Arazisi 8.732,5 21,32 264.880,60 30,03 24.294.680,8 31,00 3,30 0,35 2,12 0,04 Çayır-Mera 5.496,0 13,42 290.098,82 32,88 14.616.687,3 18,65 1,89 0,52 4,36 0,04 Sarıveliler İlçe Raporu, 2014 Sayfa 2

Orman 13.319,3 32,52 160.972,33 18,25 21.389.783,0 27,30 8,27 1,90 2,73 0,06 Diğer 13.408,2 32,74 166.241,62 18,84 18.056.548,9 23,04 8,07 1,92 3,73 0,07 Toplam 40.955,9 100 882.193,37 100 78.357.700,0 100 4,64 0,83 2,96 0,05 * Karaman Tarım İl Müdürlüğü (2010), TÜİK (2009), DSİ Sarıveliler ilçesi toplam 40.955,9 ha kullanım alanına sahip olup, bu alan Karaman kullanım alanının %4,64 ünü, Göller Havzası kullanım alanının ise %2,96 sını oluşturmaktadır. İlçedeki toplam kullanım alanının %21,32 sini tarım arazileri, %13,42 sini çayır-mera alanları ve %32,52 sini orman alanları kaplamaktadır. İlçedeki orman alanları, Karaman ili orman alanlarının %8,27 sini oluşturmaktadır. 1.2.DOĞAL KAYNAKLAR İlçede Bulunan Doğal Kaynaklar 1. Enerji Kaynakları Potansiyel Mevcut Çalışma 1.1. Güneş Var-Yüksek Yok 1.2. Su Gücü Fariske Çayı Ketir Hidroelektrik Santrali (Fizibilite Aşamasında) 1.3. Kömür Yok Yok 1.4. Doğalgaz Yok Yok 1.5. Rüzgar Var Yok 1.6. Biyokütle Var-Zayıf Yok 1.7. Petrol Yok Yok 1.8. Jeotermal Enerji Yok Yok 2. Biyolojik çeşitlilik 2.1. Ormanlar 2.2. Çayır ve Mera 13.319 hektar orman alanına sahiptir.(sedir, Göknar, Ardıç, Meşe ve Çam Ağaçları vardır.) 5.496 hektar çayır-mera alanı vardır. 2.3. Sulak Alanlar - - 2.4. Flora - - 2.5. Fauna - - Orman ürünleri, hayvan otlatma ve dinlenme. Hayvan otlatma. 2.6. Milli Park, Tabiat Parkı ve Diğer Hassas Yok Yok Alanlar 3. Toprak Tarıma engel olmayacak şekilde dağlık, engebeli ve hafif eğimli Tarım alüvyol arazilerden oluşmuştur. 4. Su Kaynakları 4.1. Barajlar Ketir HES Fizibilite Aşamasında 4.2. Yeraltı Su Kaynakları Yok Yok 4.3. Akarsular Göksu Nehrinin kolları bulunmaktadır. Yok 4.4. Göller ve Göletler Yok İlçede DSİ tarafından bölgeye gölet çalışması yapılmakta olup bu göletin tam anlamıyla 2012 yılında faaliyete geçmesi planlanmaktadır. 5. Mineral Kaynaklar 5.1. Sanayi Madenleri Kalker Kalker Ocağı 5.2. Metalik Madenler Yok Yok 5.3. Enerji Madenleri (Bakınız 1.Enerji Kaynakları) 5.4. Kıymetli Taşlar (Madenler) Yok Yok 5.5. Diğer Mineraller Yok Yok Sarıveliler İlçe Raporu, 2014 Sayfa 3

5.6. Maden Kanununa Tabi Olan Doğal Malzemeler Taş 1A Grubu Maden Ocağı, Tas ocağı *MTA 2009, Karaman Tarım İl Müdürlüğü 2010, Elektrik İşleri Etüt İdaresi veri tabanı 2. DEMOGRAFİK YAPI 2.1. NÜFUS Sarıveliler ilçesi nüfusu 2013 yılı itibariyle 12.876 olup, Karaman nüfusunun %5,41 ini oluşturmaktadır. Toplam nüfusun %54 ü kırsal alanda, %46 ü ilçe merkezinde yaşamaktadır. İlçe Nüfus Durumu ve 2023 Projeksiyonu Sarıveliler İlçe Nüfusu İlçe İlçe YILLAR İlçe Merkez Köy Nüfusu Nüfus Nüfus Karaman Toplam Nüfus İlçe Nüfusu/ Konya Nüfusu (%) Nüfus Oranları TR52 Bölge Nüfusu İlçe Nüfusu/ TR52 Nüfusu (%) 2011 5.533 7.250 12.783 234.005 5,46 2272560 11,94 2012 5.290 7.173 12.463 235.424 5,29 2.287.705 12,06 2013 5.866 7.010 12.876 237.939 5,41 2317164 12,36 İlçe nüfusunun %63 ü aktif nüfus olarak nitelendirilen 15-64 yaş grubunda yer almaktadır. Bu oran, Karaman (%66)ve TR52 Bölgesi(%66) oranlarından düşüktür. Nüfusun %25 i 0-14 yaş grubunda, %13 ü ise 65 yaş üstü grubundadır. 65 yaş üstü grubun oranı, Karaman ve Bölge oranlarından oldukça yüksektir. İlçeden Konya, Karaman illerine özellikle eğitim amaçlı, Akdeniz bölgesine ise çalışma amaçlı geçici ve sürekli göç yaşanmaktadır. Emekli olup ilçeye yerleşen kişilerde bulunmaktadır. İlçede Bulunan Nüfusun Yaş Aralıklarına Göre Dağılımı ve 2023 Projeksiyonu YILLAR Sarıveliler İlçe Nüfusu Yaşa Göre (%) Karaman İl Nüfusu Yaşa Göre (%) TR52 Bölge Nüfusu Yaşa Göre (%) 0-14 15-64 65 Üstü 0-14 15-64 65 Üstü 0-14 15-64 65 Üstü 2011 25 62 13 25 66 9 26 66 8 2012 24 62 14 25 66 9 26 66 8 2013 23 63 14 24 67 9 25 67 8 *TÜİK ( 2008-2009-2010 ADNKS) Sarıveliler İlçe Raporu, 2014 Sayfa 4

3. EKONOMİK YAPI 3.1. TARIM İlçenin ekonomisi genel olarak tarıma dayanmaktadır. İşlenen Arazi Kullanım Durum Tablosu İşlenen Arazi Türü Sarıveliler İşlenen Arazi Karaman İşlenen Arazi (da) (%) (da) (%) Sarıveliler İşlenen Arazi/ Karaman İşlenen Arazi (%) TR52 İşlenen Arazi (%) Tarla arazisi 36457 61,13 2.483.691,00 73,55 16,48 0,24 Nadas 3656 6,13 430.155,00 12,74 6,83 0,06 Sebze 0 0,00 138.900,00 4,11 44,04 0,00 Meyve, içecek ve baharat 19530 32,74 324.081,00 9,60 45,66 2,75 Süs bitkileri 0 0,00 0 0,00 0,00 0,00 Toplam 59643 100,00 3.376.827,00 100,00 15,08 0,27 İlçede toplam işlenen arazi 59643 da olup, bu alanın %61,13 ü tarla arazisi, %6,11 i nadas alanı, %32,74 ü meyve alanıdır. İlçenin arazi yapısından dolayı tarla arazileri için ayrılan alan, Karaman ve Bölgede işlenen alan oranlarından düşüktür. Arazi Sulama Durum Tablosu Sulama Durumu Sarıveliler Sulama Durumu Karaman Sulama Durumu Türkiye Sulama Durumu (Ha) (%) (Ha) (%) (Ha) (%) Karaman Arazi (%) Sarıveliler Arazi/ TR52 Arazi (%) 30. Göller Havzası (İle düşen) Arazi (%) Türkiye Arazi (%) Sulu Arazi 1.397,0 16,00 156.426,0 59,06 5.420.000,0 22,31 0,89 0,21 2,17 0,026 Kuru Arazi 7.335,5 84,00 108.454,6 40,94 18.874.680,8 77,69 6,76 0,40 2,12 0,04 Toplam 8.732,5 100 264.880,6 100 24.294.680,8 100 3,30 0,35 2,12 0,04 * Karaman Tarım il Müdürlüğü (2010), DSİ, TÜİK (2009) **İlçe 30 Nolu Göller Havzasında bulunmaktadır. İlçedeki toplam arazilerin çoğu (%84,00)kuru arazi niteliğindedir. Barajın tamamlandığı zaman sulanan alanlar artacaktır. Diğer yandan temiz bir toprak ekilmemesi dolayısıyla dinlenmiş bir alan var. 3.1.1.Bitkisel Üretim İlçede tahıl olarak yetiştirilen ürünlerin başında buğday gelmekte olup, buğday üretim alanı toplam işlenen tarla arazisinin %81,16 sını oluşturmaktadır. Ayrıca %5,82 gibi bir oranda arpa yetiştirilmektedir. İlçede bu ürünlerin dışında yem bitkileri, tıbbi ve aromatik bitkiler üretilmektedir. İlçede halkın özellikle tıbbi ve aromatik bitkiler konusunda eğitilmesi bu bitkilerin yetiştirilmesi ticari açıdan bir avantaj sağlayabilir. Sarıveliler İlçe Raporu, 2014 Sayfa 5

Sarıveliler İşlenen Tarla Arazisi Durum Tablosu Sarıveliler Tarla Toplam Arazisi Ekim Alanı Dekar Ürün Ekim Alanı Verim Ekim Türü Miktarı Da % Kg/Da (Ton) Da % Buğday (Diğer) Karaman Dekar Verim Kg/Da Toplam Ürün Miktarı (Ton) 23.657 64,89 140 3.312 356.924 14,32 246 87.777 Arpa 6.400 17,55 228 1.459 300.950 12,07 293 88.258 Nohut 5.720 15,69 120 685 237.816 9,54 153 36.442 Diğer 680 1,87-1447 1.597.400 64,07-1.607.461 Toplam 36457 100,00-6913 2493090 100,00 - İlçede sula arazilerin çok az olmasına dayalı olarak sebze üretimi yapılmamaktadır. 1819938 İlçedeki toplam 19.530 da meyve alanının %11,06 sınde bağcılık, %52,83 ünde elma üretimi, %27,46 sında kiraz üretimi, %5,16 sında ceviz ve %3,49 unda diğer meyvelerin üretimi yapılmaktadır. Sarıveliler ilçesindeki ceviz verimi (57 kg/ağaç), Karaman ortalama veriminden yüksektir. İlçe alternatif olarak ceviz üretimi için de oldukça uygun bir yapıya sahiptir. İşlenen Meyve-Bağ Arazisi Durum Tablosu Sarıveliler Karaman Meyve-Bağ Arazisi Ekim Türü Ekim Alanı Ağaç başı Kg/ağaç Toplam Ürün Miktarı (Ton) Ekim Alanı Verim Kg/Ağaç Toplam Ürün Miktarı (Ton) Da % Da % Elma 10.318 52,83-12.905 207.971 64,17-571.479 Kiraz 5363 27,46 20 1327 15.127 4,67 34 11.994 Ceviz 1008 5,16 57 344 10.876 3,36 31 4.751 Meyve 45.712 42.444 681 3,49-1616 - (Diğer) 14,11 Bağ 2160 11,06-6737 44.395 13,70-56.484 Toplam 19.530 100,00-21662 324.081 100,00-687.152 3.1.2. Hayvansal Üretim Karaman ili Sarıveliler ilçesi toplam çayır-mera ve ormanlık arazisinin %70,79 unu çayır-mera arazisi, %29,21 ini de ormanlık arazi oluşturmaktadır. İlçenin çayır-mera arazisi Karaman ili çayır mera arazisinin %1,89 unu, TR52 bölgesinin %0,52 sini ve Göller Havzası nın ise %4,36 sını oluşturmaktadır. Sarıveliler ilçesinin toplam ormanlık arazisi ise toplam Karaman ilinin ormanlık arazisinin %8,27 sini, TR52 bölgesinin %1,90 ını ve Göller Havzası nın ise %2,73 ünü oluşturmaktadır. Sarıveliler ilçesi Karaman ilinin önemli oranda ormanlık arazisini oluşturması bakımından önemlidir. Çayır-Mera ve Orman Durum Tablosu Sarıveliler Karaman Türkiye Sarıveliler/ 30. Göller Türkiye Karaman TR52 (Ha) (%) (Ha) (%) (Ha) (%) Havzası (İle Arazi (%) (%) düşen) (%) (%) Çayır-Mera 5.496,0 29,21 290.098,8 64,31 14.616.687,3 40,59 1,89 0,52 4,36 0,04 Sarıveliler İlçe Raporu, 2014 Sayfa 6

Orman 13.319,3 70,79 160.972,3 35,69 21.389.783,0 59,41 8,27 1,90 2,73 0,06 * Karaman Tarım İl Müdürlüğü (2010), TÜİK (2009) Sarıveliler ilçesinde önemli bir yem bitkisi ekim alanı mevcut değildir. İlçenin toplam 630 da lık alanında yem bitkisi ekilişi yapılmakta olup bunun %54 ünde yonca, %46 sında korunga üretilmektedir. Yem Bitkileri Durum Tablosu Sarıveliler Karaman Yem Bitkisi Arazisi Ekim Türü Ekim Alanı Ekim Alanı Da % Da % Yonca 340 54 38.245 22 Korunga 290 46 7.462 4 Toplam Yem Bitkisi Alanı 630 100 173.982 100 İlçede yem bitkileri alanının çok düşüktür. Karaman ilinin toplam yonca üretim alanının %0,36 sı, korunga üretiminin %3,89 unu karşılamaktadır. Bu oran TR52 bölgesi için %0,15 i, TR52 Bölgesinin %1,17 sini üretmektedir. Yem Bitkileri Genel Durum Karşılaştırması Yem Bitkisi Arazisi Ekim Sarıveliler / Türü Karaman (%) TR52 (%) Yonca 0,89 0,15 Korunga 3,89 1,17 Toplam Yem Bitkisi Alanı 0,36 0,09 İlçede hayvancılık faaliyeti düşük seviyededir. İlçenin toplam 2013 yılı itibari ile 4017 adet büyükbaş hayvan mevcudu olup 3720 adedi kültür melezi sığırlar, 173 adedi ise yerli sığırlardır. İlçe genelinde sığır sayısı yıllar bazında bakıldığında2011 yılına göre %64 lük bir büyüme olmuştur. Hayvan Sayıları Durum Tablosu Sarıveliler Hayvan Sayısı Karaman Hayvan Sayısı TR52 Hayvan Sayısı Hayvan Cinsi 2011 2012 2013 2011 2012 2013 2011 2012 2013 Sığır (Saf Kültür) 0 107 124 343.179 430.631 483.673 25.932 31.732 35.626 Sığır (Kültür Melezi) 2.280 3.409 3.720 18.865 19.085 20.856 176.448 212.525 234.956 Sığır (Yerli) 305 149 173 1.199 1.241 1.385 44.660 55.485 55.410 Manda 0 0 0 34 69 54 132 302 365 TOPLAM 2585 3665 4017 46.030 52.127 57.921 564.419 698.943 774.404 Sarıveliler ilçesi Karaman daki büyükbaş hayvan varlığı açısından bakıldığında Karaman ilindeki toplam büyükbaş hayvanların %6,94 ünü, TR52 bölgesindeki büyükbaş hayvan varlığının %0,52 sini oluşturduğu görülebilir. İlçedeki büyükbaş hayvan sayısında rakamsal bazda olduğu gibi yıllar itibari ile oransal bazda çok büyük değişmeler yoktur. Büyükbaş Hayvancılık Genel Durum Karşılaştırması Hayvan Cinsi Sarıveliler Büyükbaş Hayvan Sayısı / Karaman (%) TR52 (%) 2011 2012 2013 2011 2012 2013 Sığır (Saf Kültür) 0,00 0,34 0,35 0,00 0,02 0,03 Sığır (Kültür Melezi) 12,09 17,86 17,84 1,29 1,60 1,58 Sarıveliler İlçe Raporu, 2014 Sayfa 7

Sığır (Yerli) 25,44 12,01 12,49 0,68 0,27 0,31 Manda 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 TOPLAM 5,62 7,03 6,94 0,46 0,52 0,52 Karaman ili Sarıveliler ilçesi küçükbaş hayvan potansiyeli incelendiğinde koyun varlığı açısından olmasa da kıl keçisi varlığı açısından önemli bir potansiyele sahiptir. İlçede 2013 yılı itibari ile toplam 2368 koyun ve 3.894 adet kıl keçisi bulunmaktadır. İlçe bazında son 3 yıl içinde küçükbaş hayvan sayısında özellikle kıl keçisi sayısında büyük bir değişim olmazken koyun varlığı yaklaşık 2 kat artmıştır. Küçükbaş Hayvan Sayıları Durum Tablosu Sarıveliler Hayvan Sayısı Karaman Hayvan Sayısı TR52 Hayvan Sayısı Hayvan Cinsi 2011 2012 2013 2011 2012 2013 2011 2012 2013 2.043.2 Koyun (Yerli) 1.220 2.131 2.309 230.817 264.194 241.158 1.629.246 1.898.610 06 Koyun (Merinos) 0 43 59 97.760 108.694 130.901 237.846 281.856 336.188 Toplam Koyun 1220 2174 2368 328.577 372.888 372.059 1867092 2180466 237939 4 Kıl Keçisi 3.715 3.512 3.894 91.809 100.419 124.872 237.846 281.856 336.188 Tiftik Keçisi 0 0 0 8.938 11.728 13.111 12.299 15.298 15.527 Toplam Keçi 3.715 3.512 3.894 100.747 112.147 137.983 250145 297154 351715 İlçe koyun varlığı bakımından 2013 yılı itibari ile Karaman ilinin %0,64 üne, keçi varlığı bakımından ise %2,82 sine, TR52 bölgesi içerisinde ise toplam koyun varlığının %0,10 nuna keçi varlığının ise %1,11 ine sahiptir. Küçükbaş Hayvancılık Genel Durum Karşılaştırması Sarıveliler Küçükbaş Hayvan Sayısı / Hayvan Cinsi Karaman (%) TR52 (%) 2011 2012 2013 2011 2012 2013 Koyun (Yerli) 0,53 0,81 0,96 0,07 0,11 0,11 Koyun (Merinos) 0,00 0,04 0,05 0,00 0,02 0,02 Toplam Koyun 0,37 0,58 0,64 0,07 0,10 0,10 Kıl Keçisi 4,05 3,50 3,12 1,56 1,25 1,16 Tiftik Keçisi 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 Toplam Keçi 3,69 3,13 2,82 1,49 1,18 1,11 Karaman ili Sarıveliler ilçesi kanatlı hayvan bakımından hem ile hem de bölge genelinde önemli bir potansiyele sahip değildir. İlçenin 2013 tavuk varlığı 4854 adet olup %100 ü yumurtacı tavuklardan oluşmaktadır. Kanatlı Hayvan Sayıları Durum Tablosu Hayvan Sarıveliler Hayvan Sayısı Karaman Hayvan Sayısı TR52 Hayvan Sayısı Cinsi 2011 2012 2013 2011 2012 2013 2011 2012 2013 Tavuk (Yumurtacı) 5.650 4.645 4.854 1.239.455 1.274.591 1.328.442 11.936.739 11.327.773 12.653.991 Toplam Tavuk 5.650 4.645 4.854 1.239.455 1.274.591 1.328.442 11.936.739 11.327.773 12.653.991 Karaman ili Sarıveliler ilçesi Karaman ilinin yumurtacı tavuk bakımından %0,37 sine sahiptir. Bu oran TR52 bölgesi için %0,04 olarak gerçekleşmiştir. Sarıveliler İlçe Raporu, 2014 Sayfa 8

Kanatlı Hayvan Sayıları Genel Durum Karşılaştırması Hayvan Cinsi Tavuk (Yumurtacı) Toplam Yumurta Sarıveliler Kanatlı Hayvan Sayısı / Karaman (%) TR52 (%) 2011 2012 2013 2011 2012 2013 0,46 0,36 0,37 0,05 0,04 0,04 0,46 0,36 0,37 0,05 0,04 0,04 Sarıveliler ilçesi bal üretim açısında Karaman ili ve Bölgede önemli bir yerdedir. İlçe son 3 yılda kovan sayısını artırmış olup 2011 yılına 7425 adet olan yeni kovan sayısı 2013 de 8567 ye çıkarmıştır. İlçede ilerleyen yıllarda kovan sayısında artış olacağı düşünülmektedir. Arıcılık Durum Tablosu Hayvan Cinsi Sarıveliler Hayvan Sayısı Karaman Hayvan Sayısı TR52 Hayvan Sayısı 2011 2012 2013 2011 2012 2013 2011 2012 2013 Eski Usul Kovan 90 50 40 740 643 539 3556 3271 2991 Yeni Usul Kovan 7.425 7.583 8.567 45.505 43.801 45.732 123.154 119.096 119.710 Bal Üretimi (ton) 231,38 98,568 99,658 820,388 656,521 558,661 1.937,23 1.567,58 1.487,24 Arıcılık Yapan Köy Sayısı 7 10-84 92-425 403 Karaman ili Sarıveliler ilçesi 2013 yılı itibari ile toplam yeni usul arı kovanı bakımından Karaman ilinin %18,73 üne sahip iken bal üretiminin %17,84 üne sahiptir. Bu oranlar sırasıyla TR52 bölgesi için %7,16, %6,70 olarak gerçekleşmiştir. Arıcılık Genel Durum Karşılaştırması Sarıveliler Kovan Sayısı / Hayvan Cinsi Karaman (%) TR52 (%) 2011 2012 2013 2011 2012 2013 Eski Usul Kovan 12,16 7,78 7,42 2,53 1,53 1,34 Yeni Usul Kovan Bal Üretimi (kg) Arıcılık Yapan Köy Sayısı 16,32 17,31 18,73 6,03 6,37 7,16 28,20 15,01 17,84 11,94 6,29 6,70 8,33 10,87-1,65 2,48 - Karaman ili Sarıveliler ilçesinde kayıtlı et üretimi bulunmamakta olup ve toplamda 4818 ton süt üretimi mevcuttur. İlçede son yıllarda süt üretiminde çok ciddi artışlar yaşanmamakta olup toplam süt üretiminin%95 i ı büyükbaş hayvanlardan elde edilmektedir Sarıveliler İlçe Raporu, 2014 Sayfa 9

Hayvancılık - Süt Üretim Miktarları Durum Tablosu Karaman Süt Üretim Sarıveliler Süt Üretim Miktarı Hayvan Cinsi Miktarı (Ton) TR52 Süt Üretim Miktarı 2011 2012 2013 2011 2012 2013 2011 2012 2013 Süt (Büyükbaş)/Ton 2.957 4080,005 4570,5 54.879 61.164 67.714 707029,25 834133,55 939484,36 Süt (Koyun)/Ton 35,39 89,60 97,48 11265 13266 14455 78348,67 90877,29 96648,6 Süt (Keçi)/Ton 149 121 150 4972 5106 6495 11282,44 12715,33 15061,11 Toplam Süt (Ton) 3.141 4.290 4.818 71.116 79.536 88.664 796660,36 937726,17 1051194,1 Karaman ili Sarıveliler ilçesi toplam süt üretimi bakımından ise Karaman ili genelinin %5,43 ünü karşılamakta olup, TR52 bölgesinin %0,46 sını karşılamaktadır. Hayvancılık - Süt Üretim Miktarları Durumu Karşılaştırması Sarıveliler Süt Üretim Miktarı/ Hayvan Cinsi Karaman (%) TR52 (%) 2011 2012 2013 2011 2012 2013 Süt (Büyükbaş) 5,39 6,67 6,75 0,42 0,49 0,49 Süt (Koyun) 0,31 0,68 0,67 0,05 0,10 0,10 Süt (Keçi) 2,99 2,36 2,31 1,32 0,95 1,00 Toplam Süt 4,42 5,39 5,43 0,39 0,46 0,46. 3.2. SANAYİ 3.2.1. MADENCİLİK Sarıveliler ilçesinde diğer madencilik ve taş ocakçılığı faaliyet başlığında 2 adet faaliyet bulunmaktadır. Sarıveliler Maden Sanayi Durum Tablosu NACE Mevcut Sanayi Durumu Kapasitedeki Pay (%) Rev.2- Maden Sanayi Kolları Faaliyet Bölgede Kapasite İstihdam İlde TR* Sayısı (TR52) B MADENCİLİK VE TAŞ OCAKÇILIĞI 08 Diğer madencilik ve taş ocakçılığı Kg 08.11 Süsleme ve yapı taşları ile kireç taşı, alçı taşı, tebeşir ve kayağantaşı (arduvazkayraktaşı) 1 27.000.000 34 8,24* 1,23* ocakçılığı (Kireçtaşı) 08.12 Çakıl ve kum ocaklarının faaliyetleri; kil ve kaolin çıkarımı 1 19.200.000 45 1,09* 0,09* * Kapasite, farklı ölçülerde de hesaplanmakta olduğundan oranlar buna göre değerlendirilmelidir. *Ulusal Ekonomik Faaliyet Sınıflaması, Kaynak: TOBB Mayıs 2011 Verileri 3.2.2. İMALAT SANAYİ 3.2.2.1.Tarıma Dayalı İmalat Sanayi İlçede girdisini direk olarak ilçeden alan ya da ilçe dışından alan herhangi bir tarımsal sanayi tesisi bulunmamaktadır. 3.2.2.2.Tarıma Bağlı İmalat Sanayi Sarıveliler İlçe Raporu, 2014 Sayfa 10

Sarıveliler ilçesinde tarıma girdi sağlayan tarıma bağlı sanayii kollarından herhangi birine yönelik üretim faaliyeti bulunmamaktadır. 3.2.2.3.Diğer İmalat Sanayi Sarıveliler ilçesinde diğer imalat sanayi kolunda bir adet hazır beton tesisi bulunmakta ve çakıl ve kum ocakçılığı faaliyeti ile aynı tesis bünyesinde gerçekleştirilmektedir. Sarıveliler Diğer İmalat Sanayi Durum Tablosu NACE Mevcut Sanayi Durumu Kapasitedeki Pay (%) Rev.2- Diğer İmalat Sanayi Kolları Faaliyet Bölgede Kapasite İstihdam İlde TR* Sayısı (TR52) C İMALAT 23 Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı Adet 23.63 Hazır beton imalatı 1 230.400.000 0** 16,85* 2,39* * Kapasite, farklı ölçülerde de hesaplanmakta olduğundan oranlar buna göre değerlendirilmelidir. ** İstihdam maden sanayi durum tablosunda belirtilmiştir. (45 Kişi) *Ulusal Ekonomik Faaliyet Sınıflaması, Kaynak: TOBB Mayıs 2011 Verileri Sarıveliler İlçe Raporu, 2014 Sayfa 11

3.3.HİZMETLER 3.3.1.EĞİTİM Sarıveliler İlçesi, temel eğitim açısından %97.42 lük bir okuryazar oranına sahiptir. Okuma yazma bilmeyenlerin oranı %1,58 lik dilimi içermektedir. Okuma yazma bilen fakat hiç okula gitmeyen kesim %20,40 gibi önemli bir orandadır. Burada okuma yazma seferberliği kapsamında açılan yaygın eğitim kurslarının başarısı yüksektir. Okuma yazma bilmeyen kesim ise ağırlıklı olarak 65 yaş ve üstünü kapsamaktadır. Okula giden nüfusunun büyük bir çoğunluğu ilkokul ve ilköğretim mezunudur. Sarıveliler ilçesinde nüfusun %13,57 unun ortaöğretime devam ettiği görülmektedir. Üniversite eğitimine gelince sadece %5,04 lük kısım üniversite eğitimine devam etmektedir. İlçe Okur Yazar Durumu Sarıveliler Karaman TR52 Kişi Sayıları Kişi % Kişi % Kişi % Okuma Yazma Bilmeyen 186 1,58 6.147 2,86 59.275 2,85 Okuma Yazma Bilen Fakat Bir Okul Bitirmeyen 2.405 20,40 39.891 18,54 416.169 20,03 İlkokul Mezunu 4.188 35,53 60.116 27,93 582.471 28,03 İlköğretim Mezunu 2.584 21,92 49.345 22,93 428.644 20,63 Ortaokul veya Dengi Okul Mezunu 340 2,88 6.687 3,11 70.681 3,40 Lise veya Dengi Okul Mezunu 1.260 10,69 31.329 14,56 301.879 14,53 Yüksek Okul veya Fakülte Mezunu 594 5,04 17.709 8,23 172.256 8,29 Yüksek Lisans Mezunu 23 0,20 932 0,43 12.969 0,62 Doktora Mezunu 1 0,01 225 0,10 4.565 0,22 Sarıveliler ilçesinde ilköğretimde 13, ortaöğretimde ise 3 okul mevcuttur. İlçe, öğretmen başına düşen öğrenci sayısı açısından ilköğretimde 22,8 öğrenci ile Türkiye, Karaman ve TR 52 bölge ortalaması seviyesine yakındır. Orta öğretimde öğretmen başına düşen öğrenci sayısı bakımından ise, 118,7 öğrenci ile Türkiye, Karaman ve TR 52 bölge ortalamasının oldukça üzerindedir. Sarıveliler ilçesinde 3 adet orta öğretim kurumu olmasına rağmen 1 adet kurumda eğitim faaliyeti aktif olarak devam etmektedir. İlk ve ortaöğretimde bu oranların hem fiziki açıdan hem de eğitimci personel sayısı açısından ele alınarak ivedilikle bölge standartlarına ulaşmasını temin etmek gerekmektedir. Özellikle ortaöğretimde önemli ölçüde öğretmen ihtiyacı bulunmaktadır. Sarıveliler İlçesi Eğitim Genel Durumu Kurumlar Kurum Sayısı Öğrenci Sayısı Derslik Sayısı Öğretmen Sayısı Öğretmen Başına Düşen Öğrenci Sayısı Okul öncesi 11 221 13 7 31,6 İlköğretim 13 1825 102 80 22,8 Ortaöğretim 3 356 14 3 118,7 * Karaman MEM 2011 Yılı Eğitim Verileri Sarıveliler ilçesinde ortaöğretim düzeyinde herhangi bir meslek okulu bulunmamaktadır. Ayrıca ilçede bir yükseköğretim kurumu da bulunmamaktadır. Sarıveliler ilçesi Öğrenci Sayısı Karşılaştırma Tablosu Okul Öncesi İlköğretim Ortaöğretim Kurumlar Öğrenci Sayısı Öğretmen Başına Düşen Öğrenci Sayısı Öğrenci Sayısı Öğretmen Başına Düşen Öğrenci Sayısı Öğrenci Sayısı Öğretmen Başına Düşen Öğrenci Sayısı İlçe 221,0 31,6 1.825,0 22,8 356,0 118,7 Karaman 4.753,0 28,9 32.957,0 19,7 12.977,0 17,9 TR52 36.894,0 27,5 340.450,0 20,0 140.119,0 20,0 Sarıveliler İlçe Raporu, 2014 Sayfa 12

Türkiye 1.115.818,0 23,0 10.981.100,0 21,8 4.748.610,0 21,3 * Karaman MEM 2011 Yılı Eğitim Verileri İlçede var olan halk eğitim merkezinde bölge halkının mesleki yeterlilik açısından yetiştirilmesine yönelik eğitimler verilmektedir. İlçede halk eğitim merkezinin düzenlediği eğitim kurslarının bölgenin öne çıkan rekabet özelliği olan sektörlerde ihtiyaç duyulan insan kaynağını yetiştirmeye dönük olması yararlı olacaktır. 3.3.2.Turizm Sarıveliler Turizm Envanteri Tablosu Varlık Adı Varlık Türü Varlık Yeri Sit Alanları Kızılçukur Mevkii Örenyeri (II.Derece Arkeolojik Sit) Arkeolojik Sit Sarıveliler Yeşildirek Mağarası Sit Alanı Sarıveliler Tarihi Yapılar Ulu Camii Cami Sarıveliler Hacı Salih Camii Cami Sarıveliler Tabiat Alanları Barçın Yaylası Yayla Sarıveliler Köristan Mesire Yeri Mesire Sarıveliler Tarihi Şahsiyetler - - - Yöresel Değerler Bal Festivali Festival Sarıveliler Çiçek Hasat Şenlikleri Festival Sarıveliler Göktepe Büğlü Baba Sultan Kültür, Turizm Şenlikleri ve Ceviz Ürünleri Festivali Festival Sarıveliler * Türkiye Bilimler Akademisi Veri Tabanı, Vakıflar Genel Müdürlüğü Veri Tabanı, Türk Tarih Kurumu Veri Tabanı, Kültür ve Turizm Bakanlığı Veri Tabanı, Sarıveliler İlçe Raporu, 2014 Sayfa 13

3.3.3.TİCARET Sarıveliler ilçesinde; Karaman Ticaret ve Sanayi Odası na kayıtlı olarak faaliyet gösteren 11 üye bulunmaktadır. Bu üyelerin Nace Kodlarına göre dağılımına bakıldığı zaman Perakende Ticaret (4), Toptan Ticaret (2), Diğer Madencilik ve Taş Ocakçılığı (2) faaliyetlerinde yoğunlaşma görülmektedir. Sarıveliler Ticaret Durum Tablosu NACE KODU NACE FAALİYETİ SARIVELİLER B MADENCİLİK VE TAŞ OCAKÇILIĞI 2 08 Diğer madencilik ve taş ocakçılığı 2 F İNŞAAT 1 41 Bina inşaatı 1 G TOPTAN VE PERAKENDE TİCARET; MOTORLU KARA TAŞITLARININ VE MOTOSİKLETLERİN ONARIMI 6 46 Toptan ticaret (Motorlu kara taşıtları ve motosikletler hariç) 2 47 Perakende ticaret (Motorlu kara taşıtları ve motosikletler hariç) 4 H ULAŞTIRMA VE DEPOLAMA 1 49 Kara taşımacılığı ve boru hattı taşımacılığı 1 K FİNANS VE SİGORTA FAALİYETLERİ 1 66 Finansal hizmetler ile sigorta faaliyetleri için yardımcı faaliyetler 1 TOPLAM 11 Kaynak: Karaman Ticaret ve Sanayi Odası 2011 Ayrıca, Sarıveliler ilçesinde 1 adet esnaf ve sanatkârlar odası bulunmakta, bu odaya kayıtlı toplam 287 adet esnaf ilçede faaliyet göstermektedir. ODA İSMİ KAYITLI AKTİF ÜYE SAYISI Esnaf ve Sanatkârlar Odası (Sarıveliler) 287 TOPLAM 287 Kaynak: Karaman Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği 2011 3.4 Diğer İlçenin ulaştırma altyapısı tamamen karayoluna dayanmaktadır. Ermenek-Mut karayolu ile ilçe Mut üzerinden Karaman ve Mersin e bağlanan karayoluna kavuşmaktadır. Mersin ili Mut ilçesine 126 km uzaklıkta olan ilçenin Karaman şehir merkezine uzaklığı 161 km'dir. Ayrıca Taşkent-Hadim-Güneysınır üzerinden olmak üzere de Karaman a ulaşım sağlanmaktadır. En yakın havalimanına uzaklığı ise 187 km dir. İlçeye bağlı olarak (1) adet belde ve (13) adet köy bulunmaktadır. İlçe merkezi, belde ve bütün köylerde kapalı devre içme suyu şebekesi bulunmakta olup kanalizasyon sistemi henüz tamamlanmamıştır. İlçede (18) yataklı Sarıveliler Entegre Hastanesi vardır. İlçe hastanesi bünyesinde Toplum Sağlığı Merkezi, 112 Acil Sağlık Hizmetleri bulunmaktadır. İlçe hastanesinde (14), Toplum Sağlığı Merkezinde (22) ve aile Hekimliği birimlerinde (8) olmak üzere toplam (44) personel bulunmaktadır. Ayrıca Dumlugöze, Çukurbağ, Esentepe, Civler ve Adiller köylerinde Sağlık Evleri bulunmaktadır. Sarıveliler İlçe Raporu, 2014 Sayfa 14

GÜÇLÜ YANLAR ZAYIF YANLAR FIRSATLAR TEHDİTLER 1.DOĞAL YAPI Alanya ya yakın olması Alanya yolunun çok engebeli olması Akarsuların, tabii kaynakların ve kanyonların varlığı Eko turizm potansiyelinin olması Bozulmamış alanların ve ormanın varlığı Meyilli, taşlı arazi Karasal iklim bölgesinde yer almasına Ermenek barajına bağlı iklim rağmen Akdeniz iklim özelliklerinin değişikliği yaşanması 2.DEMOGRAFİK YAPI Genç nüfusun olması 3.EKONOMİK YAPI 3.1.TARIM Meyve üretiminin elma) iyi olması (özellikle kiraz ve Mecburi hizmet kapsamında yer almasından dolayı memurların zamanı dolunca ilçeyi terk etmesi Genç nüfusun eğitimli olmaması Katılımcığın az olması Dış göçün olması Özürlü vatandaş sayısının fazla olması Üretilen meyvelerin değerlendirilememesi, tanıtımının yapılamaması ve soğuk hava depoununun olmaması Arazilerin yapısnının bozulmamış Arazilerin meyilli ve taşlı olması olması Seracılık için doğal sera alanlarının bulunması Organik ve iyi tarım uygulamaları yapılabilecek potansiyelin yüksek olması Organik tarım için deneyimli ve organize olmuş çiftçinin bulunmaması Özürlülere yönelik tesisin yapılacak olması Soğuk hava deposuna uygun meyve potansiyelinin olması Seracılık için elverişli iklimin olması Arazilerin çok parçalı ve davalık olması Sarıveliler İlçe Raporu, 2014 Sayfa 15

GÜÇLÜ YANLAR ZAYIF YANLAR FIRSATLAR TEHDİTLER Antep fıstığı, ceviz, badem, nar, zeytin, çilek, aromatik bitki yetiştirme imkanı Bölgede yapılmakta olan HES projesi üzerinde küçük göletlerin yer alması İlçenin coğrafi konumundan dolayı çeşitli tarımsal üretimin olması Sulama için göletlerin yapılması Hayvancılık potansiyelinin olması Arıcılığın güçlü olması 3.2.SANAYİ Yem bitkisi üretim alanlarının az olması ve mandıranın olmaması Bal kalitesinin düşük olması Kooperatif ve birliklerin aktif olmaması İlçede sanayiyi destekleyecek üretim potansiyelinin olmaması ve diğer yatırımlar için de bölgenin cazip olmaması İlçede sanayi sitesinin ve makine parkının olmaması Teknik personelin yetersiz olması Meyve üretiminin güçlü olması Dağlarda yetişen aromatik bitkilerin kozmetik sanayide kullanılabilecek potansiyele sahip olması 3.3.HİZMETLER Alanya ya yakın olması İl merkezine uzaklığı ve ulaşım zorluğu Yeni Alanya yolunun yapılacak olması Turizm (kış, tarih, yayla) için elverişli yapının olması İlçede altyapının zayıf olması Turizm için yeterli tesisilerin bulunmaması ve kış turizmi için istikrarlı karın olmaması Turizmde istihdam edilenlerin emekyoğun çalışmaları, mevsimlik olması ve gelirlerinin düşük olması Mesire alanları için mevcut alanların varlığı Büyükbaş ve küçükbaş hayvancılığın geriye doğru gitmesi ve hayvancılık ile uğraşanların bilinçli olmaması Önceki kooperatif ve birliklerin kötü işler yapması nedeniyle güvensizlik. Belediye kaynaklarının yetersiz olması Sarıveliler İlçe Raporu, 2014 Sayfa 16

GÜÇLÜ YANLAR ZAYIF YANLAR FIRSATLAR TEHDİTLER Meslek lisesinin olmaması ve mevcut okullarda dersliklerin yetersiz olması İlçede hastanenin bulunması Güneş enerjisi açısından yüksek potansiyele sahip olması Uzman doktor eksikliği Pazarlamanın zayıf olması Gelirin yok denecek kadar az olması ve sermaye birikiminin olmaması Kamu Kurumlarda istihadam açığının olmasından dolayı halka yeterli düzeyde hizmet sunulamaması Konut sıkıntısının olması ve ilçede görev yapan memurların ilçede kalmak istememesi Halkın vakit geçirebileceği sosyal tesisilerin bulunmaması Elektrik santrallerinin yapılması Sarıveliler İlçe Raporu, 2014 Sayfa 17

TR52 Bölgesi 2023 Vizyon Stratejileri - Sarıveliler İlçe Faaliyetlerine İlişkin Sonuç ve Öneriler 1. İlçenin gelir kaynağı tarımdır. Bu nedenle ilçede tarım alanlarının en üst düzeyde kullanılmasına yönelik, arazi toplulaştırması, toprak analizi, sulanabilir alanların arttırılması, nisbi karlılığı yüksek ürünlerin yetiştirilmesinin sağlanması, iyi tarım uygulamaları ile basınçlı sulama sistemlerinin yaygınlaştırılması, tarımda örgütlü hareket edilmesi, ve yaylaların tarım potansiyelinin arttırılmasına yönelik faaliyetler desteklenmelidir. Yeni sulamaya açılacak bakir alanlarda gerçekleştirilecek tarımsal faaliyetler kamu ve özel sektör katılımı ile karara bağlanmalıdır. 2. Meyvecilik bölgede önemli bir gelir kaynağıdır. Kiraz ve elma üretiminde verimin arttırılması ve ürünlerin pazarlanmasına yönelik projeler desteklenmelidir. 3. Bölge büyükbaş hayvancılık için çok uygun olmasa da destekleyici gelir elde etme noktasında desteklenmelidir. Kaba yem üretimi arttırılması sağlanmalıdır. 4. Sarıveliler doğal güzellikleri ile Hadim, Taşkent, Başyayla ve Ermenek ile beraber entegre bir ekoturizm bölgesi özelliği taşımaktadır. Özellikle Alanya üzerinden sahil turizmi ile entegre edilmesine yönelik projeler desteklenmelidir. Sarıveliler İlçe Raporu, 2014 Sayfa 18