ŞEBEKE SULARINDA CL. PERFRİNGENS İN BİR İNDİKATÖR OLARAK ARAŞTIRILMASI Yazarlar: Özlem Terzi, Yıldız Pekşen
Giriş Sağlıklı ve temiz su; İçinde hastalık yapıcı mikroorganizmaları ve vücutta toksik etkiler yapabilecek kimyasal maddeleri içermeyen ve gerekli minarelleri de dengeli biçimde bulunduran sudur.
Gelişmiş ülkelerde üzerinde en çok durulan çevre sağlığı sorunlarından birisi su kalitesidir. Su kalitesiyle ilgili ölçütlerin temel amacı, suyu halkın sağlığını tehlikeye düşürebilecek bazı olumsuzluklardan arındırmaktır.
İndikatör Mikroorganizma Nedir? Kalitenin göstergesidir. Gıda sanayinde de kullanılır. Kurallara uygun olarak üretim yapılıp yapılmadığını ifade eder. Bu mikroorganizmalar; - Kolaylıkla ve hızla belirlenebilmeli, - Sayılabilmeli, - Diğer mikroorganizmalardan ayırtedilebilmelidir.
Tüketim amaçlı sularda aranan indikatör mikroorganizmalar: - Koliform bakterisi, bilhassa E. koli - Streptococcus feacalis - Clostridium perfringens
SUYUN KALİTE STANDARTLARI İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkındaki Yönetmelik - Md. 7 a) Mikrobiyolojik parametreler b) Kimyasal Parametreler c) Gösterge parametreleri d) Radyoaktivite
PARAMETRELER VE SINIR DEĞERLERİ a) Mikrobiyolojik parametreler
Not 2: Suyun yüzeyden alınmaması ya da yüzey suyundan etkilenmemesi halinde bu parametrenin ölçülmesi gerekmez. Suyun parametrik değere uymaması halinde, Kurumun tedarik edilen suda patojen mikroorganizmalar (örneğin cryptosporidium) bulunmasından kaynaklanan insan sağlığına yönelik potansiyel bir tehlike olmadığını belirlemek için araştırması gerekir. PARAMETRELER VE SINIR DEĞERLERİ c) Gösterge parametreleri
CLOSTRİDİUM PERFRİNGENS Bacillaceae familyasına ait gram pozitif, uçları yuvarlak, çubuk şeklinde sporlu, kapsüllü, anaerobik, hareketsiz bir bakteridir. * Doğada çok yaygındır. Toprak, toz, hava, su, lağım, insan ve hayvan dışkısı ve birçok gıda maddesinin üzerinde bulunur.
CLOSTRİDİUM PERFRİNGENS Clostridium sporları suda diğer organizmalardan daha uzun süre kalabilir ve dezenfeksiyona son derece dirençlidirler. Şebeke sularında saptanması arıtma ve dezenfeksiyon işlemlerinin yetersizliğini gösterir. Cl. perfringens sporlarının sularda saptanması protozoal kistlerin olabileceğinin de göstergesi olarak kabul edilir. Uzun süre canlı kalabilmeleri nedeni ile aralıklı ve uzak mesafeden kaynaklanan kontaminasyonun en önemli göstergeleridir.
AMAÇ Çorum il merkezindeki şebeke sularının kontrol izleme analizlerinde Clostridium perfringens saptanma durumunun belirlenmesidir.
GEREÇ-YÖNTEM - Tarih :1 Ocak-31 Aralık 2014 Yer :Çorum İl Merkezi Şebeke suları 1- Üç baraj gölü, 2- Derin kuyular (Konaklı, Pınarbaşı, Melikgazi, Karaağaç ve Kuruçay kuyuları) 3- Kaynak suları (Elmalı, Kavacık ve Sağmaca) ndan sağlanmaktadır. Çomar Barajı Hatap Barajı Şekil1. Çorum İli Şebeke Suyu Kaynaklarının Dağılımı(%)
Kontrol izlemesi : İnsani kullanım amaçlı Evren: Yıl içinde alınan tüm şebeke suyu kontrol izlemes numuneleri suyun Yönetmelikteki parametrik değerlere uyup uymadığını belirlemek amacıyla, suyun organoleptik ve mikrobiyolojik kalitesini ve aynı zamanda arıtım yapılması durumunda da, bu arıtımın (özellikle dezenfeksiyon açısından) etkili olup olmadığı hakkında düzenli bilgi Tekrar Numunesi :Cl perfringens (+) çıkan numune alım noktalarından ikinci kez alınan numune Numune Alımı: Aynı kişiler tarafından, hafta içi, saat 9:00-12:00 sağlamak arası, amacıyla Soğuk zincir yapılan kurallarına izlem. uygun olarak numune alımı
*Veri Toplama yöntemi: Laboratuar analiz sonuçları * Analiz : İl Halk Sağlığı Laboratuarı (Yöntemi: SPS (Sulfite Polymyxin Sulfadiazine) Agar da - Membran Filtre Yöntemi) - 100 ml de en az bir Cl. Perfringens (sporlular dahil) varlığı pozitif kabul edildi (İlgili yönetmelik kapsamında). *İstatistiksel değerlendirme: Sayı ve yüzdelik(%) kullanıldı.
BULGULAR -Toplam 571 noktadan kontrol izlemesi numunesi alındığı tespit edildi. -Cl. perfringens yönünden analiz edildiği belirlenen numune sayısı ise 496 (%86,9) idi. -Analiz sonucu 66 (%13,3) sında (+) olduğu saptandı. Şekil 2. Cl. perfringens Analiz Sonuçlarının Dağılımı
- En sık Nisan (% 50) ve Mart (%24) aylarında (+) liğe rastlandı. - Cl. perfringens tespit edilen 66 noktadan alınan tekrar numunelerinin 12 (%18,2) sinde pozitifliğin devam ettiği gözlendi. Şekil 3. İlk Numuneler ve Tekrar Numunelerinde Cl. perfringens Pozitifliğinin Aylara Göre Dağılımı
ÇALIŞMA ÖZETİ 571 su numunesi alındı 496(%86,9) numunede Cl. perfringens bakıldı 66 (%13,3) numunede (+) 430 (% 86,7) numunede (-) 66 tekrar numunesi alındı 12 (%18,2) si (+) 54 (%81,8) ü (-)
SONUÇ Cl. perfringense yönelik analizlerin; kontrol numunelerin %86,9 unda yapılmasının il merkezindeki şebeke sularının önemli bir kısmının barajlardan (dolayısıyla yüzeyel sular ve yağış sularından) elde edilmesi nedeniyle doğru bir yaklaşım olduğu kanısındayız.
SONUÇ Ancak yüzeyel sulardan etkilenim düşünüldüğünde; mevsimsel özellikler açısından yoğunlukla bahar aylarında Cl. perfringens için analizlerin yapılmasının daha uygun olacağını düşünmekteyiz.
ÖNERİLER Uygun yer ve zamanda alınan su numunelerinde CL. PERFRİNGENS TESPİT EDİLMESİ HALİNDE; - İlgili bölgelerde Halk Sağlığı Müdürlüklerince suyla bulaşan hastalıklar yönünden incelemeler yapılması, - Belediyeler ve İl Özel İdarelerince şebeke sularına yönelik ıslah çalışmalarının tamamlanması, - Arıtma tesislerinin yeterliliğinin değerlendirilmesi
DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER.