Investigation of the Effects of Water Fumigation on a SI Engine with MgO-ZrO 2 Thermal Barrier Layer

Benzer belgeler
Termal Bariyer Kaplı Bir Buji Ateşlemeli Motora Su Enjeksiyonunun Motor Performans ve Egzoz Emisyonları Üzerine Etkilerinin İncelenmesi

SIKIŞTIRMA ORANININ BİR DİZEL MOTORUN PERFORMANS VE EMİSYONLARINA ETKİLERİ

Direkt enjeksiyonlu bir dizel motoruna buhar ve farklı yöntemlerle su gönderiminin performans ve NOx emisyonlarına etkilerinin incelenmesi

DI Bir Dizel Motorunda Optimum Buhar Püskürtme Oranı ve Yakıt Püskürtme Zamanının Taguchi Metodu ile Deneysel Olarak Belirlenmesi

SAKARYA ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

Bölüm 3 Motor Çalışma Koşullarının Emisyonlara Etkisi

Dizel Motorlarında Enjeksiyon Basıncı ve Maksimum Yakıt Miktarının Motor Performansı ve Duman Emisyonlarına Etkilerinin İncelenmesi

İÇTEN YANMALI MOTORLARDA SOĞUTMA SUYU SICAKLIĞININ MOTOR PERFORMANSINA ETKİLERİ ÜZERİNE DENEYSEL BİR ARAŞTIRMA

Bir Dizel Motora Metanol Fumigasyonunun Performans ve Emisyonlara Etkisi

Dietil Eter-Dizel Karışımlarının Direkt Enjeksiyonlu Bir Dizel Motorunun Performans ve Emisyonlarına Etkisi

BUJİ İLE ATEŞLEMELİ MOTORLARDA TEK NOKTA YAKIT ENJEKSİYON VE KARBÜRATÖR SİSTEMLERİNİN PERFORMANSA ETKİLERİ ÜZERİNE DENEYSEL BİR ARAŞTIRMA

İÇERİK. Amaç Yanma Dizel motorlardan kaynaklanan emisyonlar Dizel motor kaynaklı emisyonların insan ve çevre sağlığına etkileri Sonuç

Dizel Motorlarında Yanma Odası İçerisine Su Püskürtmenin Egzoz Emisyonlarına Etkisi

Suat SARIDEMİR 1 Bülent ERYAKALI 2 TÜRKİYE.

Bölüm 2 Kirletici Maddelerin Oluşumu

Bölüm 6 Emisyonların Kontrolu

İçten yanmalı motorlarda temel kavramlarının açıklanması Benzinli ve dizel motorların çalışma prensiplerinin anlatılması

BURSA TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAKİNE LABORATUVAR DERSİ. Yakıt Püskürtme Sistemleri Deneyi

Benzin nitrometan karışımlarının özgül yakıt sarfiyatı ve emisyonlara etkisinin incelenmesi

Etanol Dizel Yakıt Karışımlarının Kısmi Homojen Dolgulu Bir Dizel Motorun Performansına Etkisi

Atık Kızartma Yağı Metil Esterinin Bir Dizel Motorunda, Motor Performansı ve Egzoz Emisyonlarına Etkisinin Araştırılması

Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi Pamukkale University Journal of Engineering Sciences

BİR DİZEL MOTORUNDA SERAMİK KAPLAMANIN MOTOR PERFORMANS VE ISI KAYIPLARINA ETKİSİ

SERAMİK KAPLI BİR DİZEL MOTORUNDA BİYODİZEL KULLANIMININ EMİSYON PARAMETRELERİNE ETKİSİNİN DENEYSEL OLARAK ARAŞTIRILMASI

Dünya Enerji Konseyi Türk Milli Komitesi TÜRKİYE 10. ENERJİ KONGRESİ

Karabük Üniversitesi Teknoloji Fakültesi Mekatronik Mühendisliği Bölümü Karabük TÜRKİYE ÖZET

BUJİ İLE ATEŞLEMELİ MOTORLARDA KISMİ GAZ KELEBEK AÇIKLIĞINDA LPG KULLANIMI ÜZERİNE DENEYSEL BİR ARAŞTIRMA

Değişik Yalıtım Seviyeleri İçin Düşük Isı Kayıplı Bir Dizel Motorunun Egzoz Emisyonu Değişimleri

Buji ile Ateşlemeli Bir Motorda Çalışma Parametrelerinin Egzoz Emisyonlarına Etkilerinin Deneysel Olarak İncelenmesi

Karbonmonoksit (CO) Oluşumu

Diesel Motorlarında Doldurma Basıncının ve Egzoz Gazı Resirkülasyonunun Azot Oksit ve Partikül Madde Emisyonlarına Etkisi.

TEKNOLOJĐK ARAŞTIRMALAR

ÖZGEÇMİŞ. 1. Adı Soyadı : Orhan DURGUN İletişim Bilgileri Adres

Piston ve supapları ZrO 2 kaplanmış bir dizel motorunda soya yağının kullanılması

KARBÜRATÖRLÜ MOTORA KARIŞIM İÇERİSİNE SAF OKSİJEN İLAVE EDİLMESİNİN MOTOR KARAKTERİSTİKLERİNE ETKİSİ

BUJİ İLE ATEŞLEMELİ BİR MOTORDA HAVA FAZLALIK KATSAYISININ NO EMİSYONU VE KATALİTİK KONVERTÖR VERİMİNE ETKİSİNİN DENEYSEL OLARAK İNCELENMESİ

MJS

EMME MANİFOLDUNDAKİ TÜRBÜLANS ARTIŞININ MOTOR PERFORMANSINA ETKİSİ ÜZERİNE DENEYSEL BİR ÇALIŞMA

Soru 5) Pistonun, silindir içersinde iki ölü nokta arasında yaptığı tek bir harekete ne denir? a) Çevrim b) Vakum c) Basma d) Zaman

İÇTEN YANMALI MOTORLAR 2. BÖLÜM EK DERS NOTLARI

Biyodizel Yakıtla Çalıştırılan Küçük Güçlü Bir Diesel Motorun Performans ve Emisyonuna Giriş Hava Basıncının Etkisinin İncelenmesi

MPI Enjeksiyon Sistemli Araçlarda LPG ve Benzin Kullanımının Taşıt Performansı ve Egzoz Emisyonlarına Etkisinin İncelenmesi

Tarımsal Mekanizasyon 18. Ulusal Kongresi Tekirdağ 187 KÜÇÜK GÜÇLÜ İÇTEN PATLAMALI MOTORLARIN KARAKTERİSTİK ÖZELLİKLERİ VE POMPA AKUPLASYONU

Temel Motor Teknolojisi

Propanol-Metanol Kullanılan Benzinli Motora Ait Egzoz Emisyon Karakteristikleri

İçten Yanmalı Motorların Doğalgazla Çalışır Hale Getirilmeleri ve Dönüştürülmüş Motorların Performans Parametrelerinin Analizi

Tek Silindirli Bir Dizel Motorunda Değişik Püskürtme Zamanlaması Değerlerinin Motor Performansına ve Emisyonlarına Etkisinin Araştırılması

Tek silindirli bir dizel motorda atık biyodizel kullanımının motor performansı ve emisyonlarına etkisi

İÇTEN YANMALI MOTORLARDA MOMENT, GÜÇ ve YAKIT SARFİYATI KARAKTERİSTİKLERİNİN BELİRLENMESİ

BUJİ ATEŞLEMELİ BİR MOTORDA ALTERNATİF YAKIT OLARAK SAF ETANOLUN KULLANILMASI

FARKLI ALKOL YAKITLARIN BUJİ ATEŞLEMELİ BİR MOTORUN PERFORMANS, EMİSYON VE YANMA KARAKTERİSTİKLERİNE ETKİSİNİN DENEYSEL İNCELENMESİ

BUTANOL, ETANOL VE BENZİN KARIŞIMLARININ BUJİ İLE ATEŞLEMELİ MOTORLARDA ÖZGÜL YAKIT TÜKETİMİ VE EMİSYONA OLAN ETKİSİ

Bir Dizel Motorda Yakıt Olarak Kullanılan Balık Yağı Metil Esteri Karışımlarının Motor Performans Ve Emisyonlarına Etkisi

Marş Süresince Aktif Olan Daimi Kıvılcımlı Buji Devresi Tasarımının Dizel Motorlarında Kullanılması

Emme Havası Sıcaklığı ve Alkol-Benzin Karışımlarının HCCI Yanma Üzerindeki Etkilerinin incelenmesi

DÜŞÜK GÜÇLÜ BİR MOTORDA FARKLI SIKIŞTIRMA ORANLARINDA LPG KULLANIMININ PERFORMANS VE EMİSYONLARA ETKİSİ

THE EFFECTS OF CERAMIC COATING IN A DIESEL ENGINE ON PERFORMANCE AND EMISSIONS OF HAZELNUT OIL AND D2 FUEL MIXTURES

Prof. Dr. Selim ÇETİNKAYA

METİL VE ETİL ESTERİN DİZEL YAKITI OLARAK KULLANILMA İMKANLARININ DENEYSEL OLARAK ARAŞTIRILMASI ÖZET

TEKNOLOJİK ARAŞTIRMALAR

Otto ve Dizel Çevrimlerinin Termodinamik Analizi. Bölüm 9: Gaz Akışkanlı Güç Çevrimleri

FARKLI KATALIZÖR VE YIKAMA SUYU KULLANILAN KANOLA METIL ESTERININ DIZEL MOTORLARDA KULLANIMININ EMISYONLAR ÜZERINE ETKISI

Electronic Letters on Science & Engineering 4(1) (2008) Available online at

KANOLA YAĞI METİL ESTERİ VE KARIŞIMLARININ MOTOR PERFORMANS VE EGZOZ EMİSYONLARINA OLAN ETKİLERİ

Dizel ve Haşhaş Yağı Biyodizel Yakıt Karışımlarının Motor Performansı ve Egzoz Emisyonları Üzerindeki Etkilerinin Deneysel İncelenmesi

Aspir Biyodizelinde Farklı Enjektör Basınçlarının Motor Performansına Etkisi

Biyodizel Yakıtlı Düşük Isı Kayıplı Bir Dizel Motorunun Tam Yük Egzoz Emisyon Karakteristikleri

FARKLILAŞTIRILMIŞ KURŞUNSUZ BENZİN 95 OKTAN ve 97 OKTAN ÜRÜNLERİ: ULTRAFORCE 95 ve ULTRAFORCE 97

Buji ile ateşlemeli motorlar için teorik çevrimin (Hava Standart OTTO çevrimi) Sıkıştırma ile ateşlemeli motorlar için teorik çevrimin (Dizel Teorik

DİZEL MOTOR İLK HAREKET DESTEKLEYİCİSİ OLARAK FAZ DEĞİŞTİREN MALZEMELER

14th International Combustion Symposium (INCOS2018) April 2018

MAKİNE MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ Ders 3

14th International Combustion Symposium (INCOS2018) April 2018

LPG Yakıtlı Motorda Hava Fazlalık Katsayısı Değişiminin Açık Kaynak Kodlu Modelleme Aracı ile İncelenmesi

Motor kullanıcısı açısından seçimi etkileyen faktörler:

İÇTEN YANMALI MOTORLARDA ÇEVRİMSEL FARKLARIN ÖNEMİ

BUJİ ATEŞLEMELİ BİR MOTORDA 3/4 KELEBEK AÇIKLIĞINDA MOTOR PERFORMANS VE EMİSYON PARAMETRELERİNİN DENEYSEL VE 1-B SAYISAL ANALİZ İLE İNCELEMESİ

MOTORLAR. 1 Ders Adi: MOTORLAR 2 Ders Kodu: MAK Ders Türü: Seçmeli 4 Ders Seviyesi Lisans

Benzine Powermax Katkısının Motor Performansına Etkisinin İncelenmesi

TAM YÜKTE ÇALIŞAN İNDİREKT PÜSKÜRTMELİ BİR DİZEL MOTORUNDA, DİZEL VE DİZEL-ETANOL YAKIT KARIŞIMLARININ PERFORMANS VE EMİSYON DEĞİŞİMLERİNE ETKİSİ

Halit YAŞAR. Doç. Dr. Makina Mühendisliği Bölümü Otomotiv Anabilim Dalı Öğretim Üyesi

Şekil 1. Deney düzeneğinin şematik görünümü.

Performance Analysis of a Two Stroke Reverse-Uniflow Gasoline Engine

Dizel Yakıtındaki Sıcaklık Değişiminin Püskürtülen Yakıt Miktarına Etkisi ve Dinamik Yakıt Sıcaklığı Kontrolü

MAKİNE VE MOTOR DERS NOTLARI 4.HAFTA

FUZEL YAĞININ BUJİ İLE ATEŞLEMELİ BİR MOTORDA YANMA KARAKTERİSTİKLERİNİN VE EMİSYONLARININ İNCELENMESİ

Araştırma Makalesi / Research Article. Dizel Motor Performans ve Emisyonları Üzerindeki Biyodizel-Dizel Karışım Yakıtların Etkisi

Egzoz gazında bulunan ve havayı kirleten bileşenler egzoz emisyonları diye adlandırılır. Bu bileşenlerden bazıları şunlardır:

TEKNOLOJĐK ARAŞTIRMALAR

BENZİNLİ BİR MOTORDA BENZİN+LPG KULLANIMININ PERFORMANS VE EMİSYONLARA ETKİSİ. Cenk SAYIN*, Mustafa ÇANAKÇI, İbrahim KILIÇASLAN ÖZET

Tek Silindirli Bir Dizel Motorda Atık Biyodizel Kullanımının Motor Performansı ve Emisyonlarına Etkisi

Bir Dizel Motorunda Kısmi ve Tam HCCI Uygulaması

Dizel Motorlarda Yakıta Hidrojen Katkısının Yanma, Performans ve Emisyonlar Üzerine Etkilerinin İncelenmesi

Yakıt Olarak Benzin Etanol Karışımlarının Taşıt Performansı ve Egzoz Emisyonlarına Etkisi

MOTORLAR-5 HAFTA GERÇEK MOTOR ÇEVRİMİ

Avrupa ve Amerika da uygulanan emisyon standartlarının incelenmesi Türkiye de uygulanan egzoz gazı emisyon kontrol yönetmeliğinin incelenmesi Emisyon

Dizel Yakıtına İzobütanol İlavesinin Performans ve Emisyonlara Etkisi

ALTERNATİF YAKITLARIN VE İKİNCİL HAVA ENJEKSİYONUN KATALİTİK KONVERTÖR VERİMİNE ETKİSİNİN DENEYSEL OLARAK İNCELENMESİ.

KETENCİK ETİL ESTERİNİN TURBO ŞARJLI BİR MOTORDA YAKIT OLARAK KULLANIMINDA MOTORUN EGZOZ EMİSYONLARINA ETKİSİNİN ARAŞTIRILMASI

ZEYTİN YAĞI VE PAMUK YAĞI İLE DİZEL YAKIT KARIŞIMLARININ MOTOR PERFORMANSINA VE EGZOZ EMİSYONLARINA ETKİSİNİN ANALİZİ

Transkript:

Received:November 16, 2017 Accepted:January 17, 2018 MgO-ZrO 2 Termal Bariyer Çemberli Bir Buji Ateşlemeli Motora Su Fumigasyonun Etkilerinin İncelenmesi İdris CESUR 1*, İbrahim ÖZSERT 1,Yusuf ÇAY 1, Aslan ÇOBAN 1, Faruk YALÇIN 2, Vezir AYHAN 1 1 Makina Mühendisliği Bölümü, Teknoloji Fakültesi, Sakarya Üniversitesi, 54187, Sakarya, Türkiye 2 Makina Mühendisliği Bölümü, Teknoloji Fakültesi, Sakarya Üniversitesi, 54187, Sakarya, Türkiye Özet Buji ateşlemeli motorlarda en önemli kirletici emisyonlardan biri kısmi eksik yanma ürünü olan HC emisyonlarıdır. Silindir içerisinde HC emisyonlarının oluşmasına neden olan birçok farklı kaynak olmakla birlikte silindir cidarına yakın soğuk bölgeler (alev sönme bölgeleri) ana kaynaklardır. Çalışmada alev sönme bölgelerinden kaynaklanan HC emisyonlarının azaltılması için piston başında ısı rezervi yüksek MgO-ZrO 2 seramik malzeme ile termal bariyer çember (TBÇ) oluşturulmuştur. TBÇ sonucunda silindir içerisinde sıcaklıklar arttığından vuruntu temayülü ve NOx emisyonları olumsuz yönde etkilenmektedir. Bunun önlenebilmesi için çalışmada motor emme manifolduna su fumügasyonu tekniği uygulanmıştır. Deneysel çalışmalar sonucunda standart motor verilerine göre TBÇ li motorda HC emisyonlarında önemli miktarda azalma, motor momenti, efektif gücü, özgül yakıt sarfiyatı ve efektif verimde iyileşmelerin olduğu, NOx emisyonlarında ise artmaların olduğu gözlemlenmiştir. Motora yakıt tüketiminin farklı kütlesel oranlarında (%10, 20 ve 30) su fumigasyonu gerçekleştirildiğinde, standart motor verilerine göre, HC ve NOx emisyonları ve motor performans parametrelerinde iyileşmelerin olduğu tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler: T Termal bariyer çember, HC, NOx, Su enjeksiyonu, Motor performans. Investigation of the Effects of Water Fumigation on a SI Engine with MgO-ZrO 2 Thermal Barrier Layer İdris CESUR 1*, İbrahim ÖZSERT 1,Yusuf ÇAY 1, Aslan ÇOBAN 1, Faruk YALÇIN 2, Vezir AYHAN 1 Abstract One of the most important pollutant emissions in spark-ignition engines is partial incomplete combustion product HC emissions. Many different sources causing HC emissions in the cylinder, the cold zones (flame retarding zones) close to the cylinder wall are the main sources. In the study, a thermal barrier layer (TBL) with a high heat reserve MgO-ZrO 2 ceramic material was formed at the piston head to reduce the HC emissions from the flame extinction zones. As a result of the TBL, the knocking tendency and the NOx emissions are affected negatively because the temperatures inside the cylinder increase. In the study attempting to prevent this, a water fumigation technique has been applied. As a result of experimental studies, it has been observed that significant reductions in engine emissions, engine torque, effective power, specific fuel consumption and improvements in effective efficiency and increase in NOx emissions are observed in the HC emissions from standard engines compared to standard engine data. When water fumigation is performed at different mass ratios (10, 20, and 30%) of motor fuel consumption, HC and NOx emissions and engine performance parameters are improved compared to standard engine data. Key Words: Thermal barier layer, HC, NOx, Water injection, Engine performance. 119

1. Giriş Gelişen teknoloji, nüfus artışı ve yaşam standartlarının gelişmesine bağlı olarak, dünya genelinde ve ülkemizde taşıt sayısı her geçen gün artmaktadır. Bununun sonucunda motorlu taşıtlardan salınan toplam kirletici emisyon miktarları artmaktadır. Hava kirliğinin artması çevre sağlığını ulusal ve uluslararası ölçekte tehdit etmeye başlamıştır[1]. Bu problemin önlenmesi için devletler, taşıtlardan salınan emisyon değerlerine yasal sınırlandırmalar getirmektedir. Motor üreticileri ve araştırmacılar farklı yöntemler ile bu emisyon standartların sağlanabilmesi için yoğun Ar-Ge çalışmaları yapmaktadır. Motorlu taşıt kirletici emisyonlarının büyük bir bölümü yanma sonucu oluşmaktadır [2]. Benzin ve dizel motorlarda kullanılan hidrokarbon (HC) kökenli yakıtların, ideal koşullarda hava ile tam yanması sonucu oluşan ürünler arasında karbondioksit (CO 2 ), su buharı (H 2 O) ve azot bileşikleri (NOx) bulunmaktadır. Ancak uygulamada ideal koşulların sağlanamaması nedeniyle tam yanma gerçekleşememekte ve kirletici bileşenler oluşmaktadır. Egzoz gazında bulunan en etkin, zararlı ve yoğun bileşenler karbonmonoksit (CO), hidrokarbon (HC), NOx ve partikül maddelerdir [3,4]. Buji ateşlemeli motorların çalışma prensibi gereği dizel motorlarına göre daha zengin karışım oranlarında çalışması gerekmektedir. Bu durum motordan salınan kısmi eksik yanma ürünü olan HC ve CO emisyonlarının yüksek oranda salınmasına neden olmaktadır. Emisyonların azaltılması için farklı yöntemler kullanılmaktadır. Bunlar yanma öncesi, yanma esnasında ve yanma sonrası alınan tedbirler olarak özetlenmektedir. Yanma öncesi alınan tedbirler yakıt kalitesinin arttırılması, yakıta farklı katkı maddelerin katılması vb. şeklindedir. Yanma esnasında alınan tedbirler ise yapısal konstrüktif iyileştirmelerdir. Yanma sonrası uygulanan yöntemler ise egzoz devresi üzerine eklenen katalitik indirgeyiciler, oksidasyon katalizörleri ile sağlanmaktadır[1]. Buji ateşlemeli motorlarda HC emisyonlarının oluşmasına sebep olan bir değer önemli kaynak ise piston dış cidar bölgesine yakın alev sönme bölgeleridir. Bu bölgelerde soğutma suyunun etkisiyle sıcaklık değerleri düşmektedir. Buji bölgesinden yanmaya başlayan hava-yakıt karışımı bu soğuk bölgelerde alevin sönmesi sonucu yanamamakta ve egzoz zamanında silindirden atılmaktadır. Bunun önüne geçmek için içten yanmalı motorlarda seramik kaplama yöntemleri yaygın olarak kullanılmaktadır. Ancak yanma odasının tamamının veya piston tepesinin kaplanması buji ateşlemeli motorlarda vuruntu oluşumuna neden olmaktadır. Bundan dolayı piston tepesi faklı kalınlık ve malzemelerle kısmi olarak kaplanmaktadır[2,5-12]. Piston tepesine termal bariyer çember oluşturulduğunda alev sönme bölgelerinde meydana gelen yanma sonlanmaları giderildiğinden HC emisyonlarında dikkate değer oranlarda azalmalar sağlanmaktadır[2,5,7,12]. Sıcaklığın artmasına bağlı olarak yanma verimi artmakta ve motor performans parametrelerinde iyileşmeler sağlanmaktadır. Ancak silindir içerisinde yüksek sıcaklıkların meydana gelmesi özellikle yüksek yük şartlarında motorda vuruntuya sebep olmakla birlikte NOx emisyonlarının artmasına neden olmaktadır[12]. Vuruntu oluşumunun önlenmesi için sıkıştırma oranın düşürülmesi veya yakıta oktan sayısı yüksek katkılar karıştırılarak yapılan çalışmalar mevcuttur[2,5,7]. Ancak bu çalışmalarda vuruntu önlenebilmektedir. Artan NOx emisyonlarının azaltılması için silindir içi ulaşılan yüksek sıcaklık değerlerinin düşürülmesi gerekmektedir. Bundan dolayı termal bariyer kaplamalı motorlarda vuruntu kontrolü ve NOx emisyonlarının düşürülmesi için buhar ve su enjeksiyonu yöntemleri kullanılmaktadır[12]. Su motor silindirine üç farklı yöntemle gönderilmektedir. Bunlardan biri fumigasyon yöntemidir. Bu yöntemde su emme kanalına yerleştirilmiş bir enjektörle giriş havası içerisine karıştırılmak suretiyle yanma odasına gönderilmektedir. ikinci yöntem emülsife yakıt kullanımıdır. Emülsife yakıtlar genellikle faz ayrışmasını önlemek için yüzey aktif madde kullanılarak yakıt içerisine suyun karıştırılmasıyla elde edilmektedir. Diğer yöntem ise silindir içerisine suyun direkt enjeksiyonudur. Su kullanımının en 120

büyük avantajı silindir içerisinde oluşan yüksek sıcaklıkları düşürerek NOx emisyonlarında dikkate değer oranda azalma sağlamasıdır[1,12-15]. Soysal ve ark., tek silindirli bir benzin motoruna emme havası içerisine su püskürtmüşlerdir. Deneysel çalışmalarını farklı yük ve devir durumlarında gerçekleştirmişlerdir. Motora % 6,25 oranında su enjeksiyonu yapıldığı durumda tam yük şartlarında HC emisyonlarında %25 oranında azalma, efektif güçte %7 artma, özgül yakıt sarfiyatında %6 ve CO emisyonlarında ise %30 oranında azalmaların olduğunu belirlemişlerdir[18]. Cesur, termal bariyer çemberli bir benzin motorunda vuruntu kontrolü için buhar enjeksiyonu tekniğini kullanmıştır. Çalışması sonucunda standart duruma göre termal bariyer kaplamalı motora buhar enjeksiyonu ile HC ve NOx emisyonlarında azalmalar motor moment ve efektif güçte ise iyileşmeler elde edilmiştir[12]. Bu çalışmada, piston tepesine ısı rezervi yüksek MgO-ZrO 2 seramik malzemesi kullanılarak termal bariyer çember oluşturulmuştur. Termal bariyer piston tepsinde dış kısımda 4 mm bir çember şeklinde uygulanmıştır. Seramik kaplama sonucu oluşan vuruntu kontrolü ve NOx emisyonlarının azaltılması amacı ile motor emme havası içerisine farklı oranlarda su fumigasyonu gerçekleştirilmiştir. Çalışmalar sonucunda elde edilen veriler Motor performans parametreleri ve emisyon karakteristikleri açısından standart veriler ile karşılaştırılmıştır. 2. Deneysel Çalışma Deneyler 2 silindirli, buji ateşlemeli, 4 zamanlı, elektronik kontrollü, su soğutmalı ve sıralı püskürtme sistemine sahip Lombardini marka bir motor kullanılmıştır. Deney motorunun teknik özellikleri Tablo 1 de verilmiştir. Tablo1. Deney motoru teknik özellikleri Motor Lombardini Piston Çapı [mm] 72 Strok [mm] 62 Silindir Sayısı 2 Strok Hacmi [dm3] 0,505 Güç, [kw] 15 Sıkıştırma Oranı 10,7 Soğutma Tipi Su Yakıt Tipi Enjeksiyonlu Deneysel çalışmalar için motor, 20 kw lık elektrikli bir dinamometreye bağlanmıştır. Motor momentinin tespiti için dinamometre kuvvet koluna 0,01 kg hassasiyetinde S tipi yük hücresi bağlanmıştır. Deney düzeneğinin şematik şekli Şekil 1 de görülmektedir. Deneyler tam yük şartlarında, 1600, 2000, 2400, 2800, 3200 ve 3600 d/d motor hızlarında aşamalı olarak gerçekleştirilmiştir. İlk olarak motor standart verilerinin tespiti için deneyler standart piston ve benzin kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Daha sonra TBÇ piston motora montaj edilmiş ve standart şartların gerçekleştirildiği şartlarda deneyler tekrarlanmıştır. Sonraki adımda, TBÇ pistonlu motora bir çevrimde püskürtülen yakıtın farklı kütlesel oranlarında (%10,20 ve 30) su enjeksiyonu gerçekleştirilerek deneyler yapılmıştır. Su enjeksiyonu elektronik kontrollü bir püskürtme sistemi aracılığı ile motor emme manifolduna, emme supabı açık konumda ve piston üst ölü noktadan alt ölü noktaya doğru hareketi esnasında gerçekleştirilmiştir. Bu sayede supap arkasında su birikmeleri 121

önlenerek korozyon riski minimize edilmeye çalışılmıştır. Püskürtme sistemi 3 bar basınç altında çalışacak şekilde oluşturulmuştur. Şekil 1.Deney düzeneği Termal bariyer çemberli piston eldesi için, piston üst yüzeyi kaplama uygulanacak kısım 0.5 mm derinliğinde ve 4 mm genişliğinde talaş kaldırma ile boşaltılmıştır. Kaplama öncesi kaplanacak yüzey seramik malzemenin sağlıklı bir şekilde bağlanabilmesi için kumlama işlemine tabi tutularak yüzey pürüzlendirilmesi yapılmıştır. Kaplama işlemi plazma kaplama tekniği ile gerçekleştirilmiştir. Kaplama kalınlığının 0, 20 mm sini ara yüz (Ni-Al tozu) geriye kalan 0,30 mm sini de seramik malzeme (MgO-ZrO 2 ) oluşturmaktadır. Yakıt sarfiyatının ölçümünde 0.01 gr hassasiyetinde hassas terazi sistemli kütlesel debi metre kullanılmıştır. Soğutma sistemi kapalı devre bir sistemdir ve deneyler esnasında soğutma suyu çıkış sıcaklığı 80 o C de sabit tutulmuştur. Emisyon ölçümü için CO, CO 2, NO, NOx ve HC emisyonlarını ölçebilen MRU Delta 1600 L marka egzoz gaz analiz cihazı kullanılmıştır. 3. Sonuçlar ve Tartışma Şekil 2 ve 3. de piston üzerine 4mm genişliğinde MgO-ZrO 2 kaplanması ve bu motora motora farklı oranlarda su enjeksiyonu yapılması durumunda motor momenti ve efektif güçteki değişim görülmektedir. TBÇ (Termal Bariyer Çember) kaplı piston motorda kullanılması durumunda, STD motor verilerine göre tüm motor devirlerinde artmaların olduğu görülmektedir. TBÇ pistonda maksimum artma oranı 1600 d/d da % 1,2 olarak tespit edilmiştir. Güçteki ve momentteki artışın nedeni, ısı kayıplarının azalması ve yanma veriminin artmasında kaynaklanmaktadır. TBÇ pistona farklı oranlarda su enjeksiyonu yapılması durumunda hem STD motor verilerine hem de TBÇ piston verilerine göre motor momenti ve efektif güçte artmaların olduğu gözlenmiştir. Efektif güçte ve motor momentindeki maksimum artış oranı % 20 su püskürtme oranında elde edilmiştir. Bu püskürtme oranı için maksimum artış oranı 3200 d/d da %2,38 dür. Moment ve güçteki artışın nedeni, silindir içerisine gönderilen su damlacıklarının buharlaşması esnasında yakıt hava karışımının daha iyi karışmasına neden olduğu düşünülmektedir. 122

Şekil 2. TBÇ pistona farklı oranlarda su enjeksiyonu yapılması durumunda motor momentindeki değişim Şekil 3. TBÇ pistona farklı oranlarda su enjeksiyonu yapılması durumunda efektif güçteki değişim Şekil 4. de TBÇ kaplı motora farklı oranlarda su enjeksiyonu yapılması durumdan özgül yakıt sarfiyatındaki (ÖYS) değişim görülmektedir. Motorda TBÇ piston kullanılması durumunda tüm devir aralıklarında azalmalar meydana gelmiştir. Maksimum azalış oranı 2800 d/d da % 4,1 dir. TBÇ pistona farklı oranlarda su enjeksiyonu yapılması durumunda ise ÖYS de tüm devirler için iyileşmeler tespit edilmiştir. En iyi sonuç % 20 su enjeksiyonunda elde edilmiş ve maksimum azalma oranı 3200 d/d da % 4, 8 dir. 123

Şekil 4. TBÇ pistona farklı oranlarda su enjeksiyonu yapılması durumunda ÖYS deki değişim Şekil 5 de motorda TBÇ piston kullanılması ve farklı oranlarda su enjeksiyonu yapılması durumunda efektif verimdeki değişim görülmektedir. Motorda TBÇ piston kullanılması ve TBÇ pistona farklı oranlarda su enjeksiyonu yapılması durumunda tüm devir aralılarında efektif verimde iyileşmeler gözlenmiştir. Efektif verimdeki maksimum iyileşme % 20 su enjeksiyonu durumunda elde edilmiştir. Bu püskürtme oranı için maksimum artış oranı 3200 d/d da % 4,2 dir. Şekil 5. TBÇ pistona farklı oranlarda su enjeksiyonu yapılması durumunda efektif verimdeki değişim Şekil 6 da motorda TBÇ piston kullanılması ve farklı oranlarda su enjeksiyonu yapılması durumunda NOx emisyonlarındaki değişim görülmektedir. Şekilden de görüldüğü gibi, TBÇ kaplı pistonda NOx emisyonları tüm devir aralıklarında artmalar olmaktadır. Artan yanma odası sıcaklıkları NOx emisyonlarını tetikleyen ana etkenlerden biridir. STD duruma göre TBÇ pistonda maksimum artma 1600 d/d da % 3.6 dır. TBÇ pistona farklı oranlarda su enjeksiyonu yapılması durumunda minimum NOx değeri %30 su enjeksiyonunda elde edilmiştir. %30 su enjeksiyonu yapılması durumunda STD duruma göre maksimum azalma miktarı 2800 d/d da %25,2 olarak tespit edilmiştir. Motorlarda NOx emisyonlarının oluşumunu etkileyen en önemli faktör silindir içerisinde ulaşılan yüksek sıcaklıklardır. STD duruma göre piston tepesine ısı kapasitesi yüksek seramik malzeme ile kaplanması sonucu yanma odası sıcaklıklarının artması NOx oluşumunu hızlandırmaktadır. Motora su gönderildiğinde ise, suyun ısıl kapasitesinin yüksek olmasından dolayı STD duruma göre silindir içi maksimum sıcaklığı da düşmektedir. Silindire su gönderilmesi durumunda yanma ürünlerinin özgül ısılarına bağlı olarak ısıl kapasiteleri artmaktadır. Yanma ürünlerinin ısıl kapasitesinin artması silindir içi maksimum yanma sıcaklığının azalmasına neden 124

olmaktadır. Bu durum NOx emisyonu oluşum hızını yavaşlattığından dolayı NOx emisyonlarının azalmasını sağlamaktadır. Şekil 6. TBÇ pistona farklı oranlarda su enjeksiyonu yapılması durumunda NOx emisyonlarındaki değişim Şekil 3.7 de motorda TBÇ piston kullanılması ve farklı oranlarda su püskürtülmesi durumunda HC emisyonlarındaki değişim görülmektedir. STD duruma göre TBK pistonda HC emisyonları kayda değer oranlarda azalmalar olmaktadır. Maksimum azalma miktarı 3200 d/d da %26 olarak tespit edilmiştir. HC emisyonların azalma nedenleri, yanma odası içerisinde TBÇ piston ile silindir cidarına yakın yüzeylerde oluşan ısı rezervi ile yanma odasında meydana gelen alev sönme bölgelerinin azalması ve oksidasyon reaksiyonlarını hızlandırarak HC emisyonlarını azaltmaktadır. TBÇ pistona farklı oranlarda su enjeksiyonu yapılması duruma ise tüm devirlerde azalmalar görülmektedir. Maksimum azalma oranı %20 su enjeksiyonu yapılması durumunda 1600 d/d da % 31,1 oranındadır. Su enjeksiyonu ile yanma veriminin iyileşmesi HC emisyonlarında azalmalara neden olmaktadır. Şekil 7. TBÇ pistona farklı oranlarda su enjeksiyonu yapılması durumunda HC emisyonlarındaki değişim Şekil 8 de CO emisyonlarının değişimi görülmektedir. TBÇ pistonda STD duruma göre düşük devirlerde( 1600, 2000 d/d) artma olurken yüksek devirlerde (2400-3600 d/d) azalmalar olmaktadır. TBÇ pistona farklı oranlarda su enjeksiyonu yapılması durumunda da aynı trend görülmektedir. Minimum CO değeri %20 su enjeksiyonu yapılması durumunda elde edilmiştir. 125

Şekil 8. TBÇ pistona farklı oranlarda su enjeksiyonu yapılması durumunda CO emisyonlarındaki değişim Şekil 9 da CO 2 emisyonlarının değişimi görülmektedir. TBÇ pistonda STD duruma göre düşük devirlerde( 1600,2000 d/d) azalma olurken yüksek devirlerde (2400-3600d/d) artmalar olmaktadır. TBÇ pistona farklı oranlarda su enjeksiyonu yapılması durumunda da aynı trend görülmektedir. Maksimum CO 2 değeri %20 su enjeksiyonu yapılması durumunda elde edilmiştir. Şekil 9. TBÇ pistona farklı oranlarda su enjeksiyonu yapılması durumunda CO 2 emisyonlarındaki değişim 4. Sonuçlar ve Öneriler Bu çalışmada, piston üst yüzeyine MgO-ZrO 2 seramik malzeme kaplanması ve bu pistona farklı oranlarda su enjeksiyonu yapılması durumunda motor performans parametreleri ve egzoz emisyonları üzerindeki değişim araştırılmıştır. Piston üst yüzeyi seramik malzeme ile kaplanması durumunda motor performans parametrelerinde iyileşmeler gözlenmiştir. Egzoz emisyonları açısından ise HC emisyonları azalırken, NOx emisyonları artmaktadır. Motora farklı oranlarda su enjeksiyonu yapılması durumunda hem motor performans parametrelerinde hem de egzoz emisyonlarında iyileşmeler tespit edilmiştir. Deneysel çalışma sonucunda; döndürme momenti ve efektif güçte STD duruma göre % 20 su enjeksiyonu yapıldığında 3200 d/d da % 2,38 artma, özgül yakıt sarfiyatında ise 2800 d/d da % 4,1 oranında azalmalar görülmüştür. NOx emisyonlarında ise STD duruma göre % 30 su enjeksiyonu yapıldığında 2800 d/d da % 25,2 oranında azalma tespit edilirken HC emisyonlarında ise maksimum azalma oranı % 20 su enjeksiyonu durumunda 1600 d/d da % 31,1 dir. 126

5. Kaynaklar [1] V. Ayhan., 2009, Bir Dizel Motoruna Buhar Enjeksiyonunun NOx Ve İs Emisyonlarına Etkisinin Araştırılması, SAÜ, FBE, Doktora Tezi. [2] V. Ayhan, Metanol-Benzin Karışımlarının MgO-ZrO 2 Termal Bariyer Çemberli Bir Motorda Performans ve Emisyonlara Etkisi, Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Temmuz, 2006. [3] Y. WANG, L. LIN, A.P. ROSKILLY,S. ZENG, J.HUANG, Y. HE, X. HUANG, H.HUANG, H.WEI, L.S. SHANGPING, An Analytic Study of Applying Miller Cycle to Reduce NO X Emission from Petrol Engine, Applied Thermal Engineering 27, p., 1779 1789, 2007. [4] J.STOKES,T.H LAKE, M.J.CHRISTIE, I.DENBRATT, Improving the NO x / Fuel Economy trade-off for Gasoline Engines with the CCVS Combustion System, SAE Paper No:940482, 1994. [5] A. Parlak, V. Ayhan, Effect of using a piston with a thermal barrier layer in a spark ignition engine, Journal of the Energy Institute 2007 VOL 80 NO 4, 223-228. [6] D.N. Assanis, E. Badillo, E., The Effect of Thin Ceramic Coating on Spark-Ignition Engine Performance, SAE Paper, 900903, 1990. [7] A.Parlak, V.Ayhan, C.Deniz, A.Kolip,S. Koksal, Effects of M15 Blend on Performance and Exhaust Emissions of Spark Ignition Engine with Thermal Barrier Layer Coated Piston, Journal of The Energy Institute, Vol.81 (2)97-1001,2008. [8] R.B.Poola B.Nagalingam, K.V.Gopalakrishnan, Performance of Thin-Ceramic-Coated Combustion Chamber with Gasoline and Methanol as Fuels in A Two-Stroke SI Engine, SAE Paper, 941911,1994. [9] Rameshe- Kumar, C., Nagarajan, G., 2012, Performance and Emission Characteristics of a Low Heat Rejection Spark Ignited Engine Fuelled With E20, Journal of Mechanical Science technology, Volume 26,(4), 1241-1250. [10] S.H. Chan, K.A. Khor, The Effect of Thermal Barrier Coated Piston Crown on Engine Characteristics, Journal of Materials Engineering and Performance Volume 9(1)103-109, 2000. [11] Chan, SH., 2001, Performance and Emissions Characteristics of a Partially Insulated Gasoline Engine, Int. J. Therm. Sci., 40, 255 261. [12] İ.Cesur, Kısmi Yalıtılmış Bir Buji Ateşlemeli Motorda Buhar Enjeksiyonu Etkilerinin İncelenmesi, SAÜ, FBE, Doktora Tezi,2013. [13] A.Vezir, Direkt enjeksiyonlu bir dizel motoruna buhar ve farklı yöntemlerle su gönderiminin performans ve NOx emisyonlarına etkilerinin incelenmesi, SAÜ Fen Bil Der 20. Cilt, 3. Sayı, s. 463-471, 2016. [14] F.BEDFORD, C. RUTLAND, P. DITTRICH, A. RAAB, F. WIRELEIT, Effects of Direct Water Injection on DI Diesel Engine Combustion, SAE paper 01-2938, 2000. [15] N.SAMEC, B.KEGL, R.W. DIBBLE, Numerical and Experimental Study of Water/Oil Emulsified Fuel Combustion in a Diesel Engine, Fuel 81, 2035 44, 2002. [16] D. Soysal, O.Durgun, Benzin Motorlarında Emme Havasına Su Eklenmesinin Motor Performansına Ve Egzoz Emisyonlarına Etkilerinin Deneysel Olarak İncelenmesi, 11. Uluslar arası Yanma Sempozyumu, Saraybosna,2010. 127