AĞUSTOS 2018 TAŞIMACILIK İSTATİSTİKLERİ DEĞERLENDİRME RAPORU 2018 yılı içerisinde Türk araçlarının karayolu ile taşımacılık yaptığı ülkelerin harita üzerinde gösterimi İHRACAT TAŞIMALARI UND nin derlediği verilere göre; 2018 yılı Ağustos toplamında, Türk araçları bir önceki yılın aynı dönemine göre %5 düşüş ile 782.716 adet, Yabancı araçlar %7 büyüme ile 228.237 adet taşıma gerçekleştirdiler. Türk ve Yabancı araçlar toplamda %2 düşüş yaşadılar ve ilk 8 ayda toplam 1.010.953 adet ihracat taşıması gerçekleştirildi. İhracat taşımalarının %77 si Türk, %23 ü ise Yabancı plakalı araçlar ile yapıldı. İhracat taşımalarımızda %37 oranında büyük bir paya sahip olan Irak ı hariç tutacak olur isek; Türk araçlar bir önceki yılın aynı dönemine göre %2 düşüş yaşadılar, Yabancı araçlar ise %7 büyüme sağladılar. Suriye ye yapılan taşımalar %24 düşüş yaşadı, Geçen yıl ilk 2 aylık dönemde hızlı başlayan Irak pazarı da geçen yıla oranla %9 düşüş gösteriyor. Irak ve Suriye deki düşüş Ortadoğu ülkeleri toplamını da etkilediği için Ortadoğu da %13 düşüş olduğu görülüyor. Avrupa nın genelinde yaşanan artış eğilimi özellikle komşu ülkelerde; Romanya %22, Yunanistan %12, Bulgaristan %23 olmak üzere olumlu etkilere sebep oldu. Polonya, Macaristan ve Avusturya gibi Orta Avrupa ülkelerinde de %10 e varan artışlar dikkat çekiyor. Avrupa ülkelerine toplamda %7 artış yaşandı. Avrupa ülkeleri ile yapılan KUKK toplantılarında alınan olumlu sonuçlar ile birlikte Avrupa ülkelerine ihracat taşımalarımız artmaya devam etmektedir. Eylül ayı içerisinde teslim alınacağı öngörülen Macaristan Transit geçiş belgeleri ile birlikte AB ülkelerine yapılan ihracatın daha da rahatlayacağı düşünülüyor. 1
2017 yılında Nahcivan ve Azerbaycan a yapılan ihracat pazarında azalma görülmüştü, 2018 yılı İlk 8 ay toplamında ise Nahcivan a %2, Azerbaycan a %12 artış olduğu görülüyor. Gürcistan a yapılan ihracat taşımalarında ise Türk araçlarının payları %6 oranında düştü ve Gürcistan plakalı araçlar pazarda yükselişe geçtiler. Türk araçlarının İran a yaptığı ihracat taşımalarında da %20 düşüş görülüyor. İran araçları ise Türkiye den yaptığı ihracat taşımalarında %20 oranında artış gösteriyorlar. TÜRK ARAÇLARININ İHRACAT TAŞIMA SAYILARI GİTTİĞİ ÜLKE 2013 2014 2015 2016 2017 Ağustos'17 Ağustos'18 Değişim Pay IRAK 605.538 558.979 473.997 436.364 468.796 316.466 288.352-9% 36,84% SURİYE 56.434 122.544 168.287 154.330 149.836 97.345 73.969-24% 9,45% ALMANYA 85.577 87.532 89.970 94.404 96.418 63.693 63.569 0% 8,12% NAHÇIVAN 60.056 26.604 33.920 57.567 40.756 23.840 24.599 3% 3,14% İRAN 22.596 33.585 38.669 48.385 49.833 32.780 26.077-20% 3,33% İTALYA 40.620 41.842 43.222 43.120 44.684 30.126 29.470-2% 3,77% ROMANYA 23.830 23.849 23.229 29.307 33.552 21.455 26.191 22% 3,35% FRANSA 27.884 27.237 29.652 31.142 30.755 20.071 22.629 13% 2,89% AZERBAYCAN 37.558 50.805 35.207 26.553 31.358 20.620 23.072 12% 2,95% GÜRCİSTAN 60.782 45.192 36.475 43.338 40.157 26.590 25.063-6% 3,20% YUNANİSTAN 16.204 17.744 15.965 17.640 18.440 12.062 13.552 12% 1,73% BULGARİSTAN 11.973 13.399 13.145 15.169 15.590 10.108 12.392 23% 1,58% BİRLEŞİK KRALLIK 17.059 16.802 17.608 20.456 20.843 13.558 13.239-2% 1,69% İSPANYA 10.514 11.582 14.106 15.393 18.709 12.345 12.979 5% 1,66% POLONYA 9.217 10.366 11.131 13.792 13.618 8.553 9.553 12% 1,22% ÖZBEKİSTAN 7.850 7.809 6.907 9.048 11.984 7.438 11.639 56% 1,49% HOLLANDA 10.632 11.639 12.845 13.100 13.999 9.044 9.813 9% 1,25% RUSYA FEDERASYONU 12.360 13.733 11.620 300 8.704 2.249 10.209 354% 1,30% TÜRKMENİSTAN 28.231 34.094 32.844 28.052 24.770 18.486 7.557-59% 0,97% SIRBİSTAN 4.124 4.454 4.353 5.386 6.250 3.984 4.830 21% 0,62% MACARİSTAN 3.599 4.205 5.085 6.792 7.860 5.021 5.497 9% 0,70% AVUSTURYA 6.733 7.099 7.417 7.514 7.659 4.893 5.235 7% 0,67% DİĞER ÜLKELER 43 149 124 204 236 61.526 63.230 3% 8,08% TOPLAM 1.240.775 1.258.287 1.198.205 1.205.577 1.250.067 822.253 782.716-5% Türkmenistan a yapılan taşımalarda %59 oranında ciddi düşüş olduğu görülmektedir. Bu konuda yapılan araştırmalarımızda, Türkmenistan daki mevcut projelerin tamamlanması ve aynı ölçekte yeni projeler olmaması, ihracat taşımalarımızı olumsuz etkilemektedir. Türkmenistan taşımaları düşüşe geçmesine rağmen, Özbekistan taşımalarında ise %56 oranında artış yaşanıyor. Türkmenistan pazarındaki azalış, Özbekistan a artan pazarımız ve Rusya ya artan pazarımız ile ikame ediliyor. Mayıs ayı içerisinde Semerkant ta gerçekleştirilen Özbekistan-Türkiye KUKK toplantısı ile birlikte %50 artan geçiş belgesi kotası ile birlikte Özbekistan a olan taşımalarımız daha da artmıştır ve kotası dolan belgeler için ek 6.000 adet belge Ağustos ayı içerisinde alınmıştır. Eylül ayı içerisinde yapılacak toplantılar ile Özbekistan ile ilişkilerin daha da artacağı öngörülmektedir. 2
BDT ülkelerine yapılan taşımalarda en önemli yere sahip Rusya Federasyonu na baktığımızda bu yıl taşımaların hızla yükselişe geçmesi ile birlikte ihracat taşımalarımızda %354 oranında artış olduğu görülüyor. Öyle ki Rusya için aylık dönemlerde açılan geçiş belgeleri Mayıs ayında yeterli gelmediği için ek 700 adet belge, Haziran ayında da ek 500 adet belge kullanıma açılmıştı. Temmuz da 100 ve Ağustos ise 200, Eylül ayında 300 adet ek belge kullanıma açılmıştı. Sektörden gelen talepler doğrultusunda Eylül ayında Rusya da kalan belgelerin tümü genel kullanıma açılmıştır. Eylül ayında Belarus ile yapılan KUKK toplantısında olumlu sonuçlar alınarak dönülmüştür, Rusya belgelerinin erken tükeneceği düşünüldüğünde ise Belarus v.b. ülkeler üzerinden taşımaların devam edeceği öngörülmektedir. Bununla birlikte, ulaşımın Rusya üzerinden transit geçerek sağlandığı güzergâhlarda da taşımaların arttığını görüyoruz. Altyapı yatırımları ve süren inşaat projelerinin artması ile birlikte, ihracat taşımalarımızda Ukrayna ya %52 oranında artış yaşanmıştır. Moldova ya ise %24 oranında artış görülmektedir. BDT ve Orta Asya ülkelerine Temmuz toplamında %1 artış yaşanmıştır. İHRAÇ TAŞIMALARDA TAŞITIN BAYRAĞINA GÖRE TÜRK-YABANCI PAZAR PAYLAŞIMI TAŞIT ÜLKESİ 2012 2013 2014 2015 2016 2017 Ağustos'17 Ağustos'18 TÜRKİYE 1.176.557 1.255.115 1.258.287 1.198.205 1.205.577 1.250.067 822.253 782.716 77,42% -5% YABANCI 286.052 288.529 309.744 297.340 312.069 335.001 214.281 228.237 22,58% 7% BULGARİSTAN 62.383 60.905 62.222 61.240 62.386 65.373 42.541 42.239 20,67% -1% İRAN 33.464 33.866 32.161 31.143 39.893 38.918 24.651 29.606 14,49% 20% ROMANYA 25.054 28.237 32.527 31.741 32.469 35.621 23.048 25.174 12,32% 9% GÜRCİSTAN 16.471 20.146 26.126 25.244 25.348 27.728 17.637 20.232 9,90% 15% KKTC 15.468 15.821 18.105 19.128 19.801 23.171 15.166 15.981 7,82% 5% MAKEDONYA 13.079 14.228 17.715 16.870 16.828 18.055 11.296 12.417 6,08% 10% SIRBİSTAN 5.883 7.360 9.215 11.016 12.715 15.062 9.551 11.233 5,50% 18% UKRAYNA 12.157 13.555 14.443 12.042 15.100 15.142 9.245 9.053 4,43% -2% POLONYA 8.813 8.782 10.424 11.386 11.523 12.478 8.020 8.522 4,17% 6% MOLDOVA 14.284 14.242 14.068 9.683 11.053 9.918 6.612 6.250 3,06% -5% DİĞER ÜLKELER 78.996 71.387 72.738 67.847 64.953 73.535 46.514 47.530 20,82% 2% GENEL TOPLAM 1.462.609 1.543.644 1.568.031 1.495.545 1.517.646 1.585.068 1.036.534 1.010.953 100,00% -2% Not: Türk Araçlarının Rusya'ya Samsun'dan yaptıkları Y.Römork taşımaları ihmal edilmiştir. İlk 8 ayda, Türkiye den yapılan ihracat taşımalarında; Türk araçlar bir önceki döneme göre yüzde 5 düşüş yaşadılar. Yabancı araçlar ise %7 artış yaşadılar, Genel toplamda ise ihracat taşımalarında yüzde 2 düşüş yaşanmıştır. Yabancı araçların payı %23, Türk araçların payı ise %77 olarak gerçekleşti. Pay Değişim 3
İTHALAT TAŞIMALARI İTHAL TAŞIMALARDA TAŞITIN BAYRAĞINA GÖRE TÜRK-YABANCI PAZAR PAYLAŞIMI TAŞIT ÜLKESİ 2013 2014 2015 2016 2017 Değişim Pay Ağustos'17 Ağustos'18 Değişim Pay TÜRKİYE 410.563 432.861 425.029 370.325 453.678 23% 66,47% 296.222 284.547-4% 66,23% TOPLAM YABANCI 191.401 192.583 200.460 212.948 228.819 7% 33,53% 148.626 145.057-2% 33,77% İRAN 37.920 33.792 32.354 43.291 47.494 10% 22,91% 29.093 37.610 29% 33,18% BULGARİSTAN 49.221 47.085 48.685 48.855 52.984 8% 25,56% 34.741 30.524-12% 26,93% ROMANYA 22.051 22.543 23.295 23.063 24.815 8% 11,97% 16.997 14.202-16% 12,53% POLONYA 8.707 10.028 11.375 11.626 11.714 1% 5,65% 7.720 7.735 0% 6,82% SIRBİSTAN 6.583 6.994 8.269 9.404 11.708 25% 5,65% 7.975 6.338-21% 5,59% UKRAYNA 7.394 8.098 7.710 8.411 8.698 3% 4,20% 5.063 5.178 2% 4,57% MAKEDONYA 7.597 8.706 8.679 7.536 8.278 10% 3,99% 4.928 4.591-7% 4,05% SLOVAKYA 3.126 3.720 4.808 5.367 6.140 14% 2,96% 4.030 4.235 5% 3,74% ALMANYA 4.153 3.641 4.961 5.374 6.449 20% 3,11% 4.236 4.012-5% 3,54% KKTC 4.577 4.708 4.976 4.928 4.517-8% 2,18% 3.777 3.666-3% 3,23% DİĞER ÜLKELER 40.072 43.268 45.348 45.093 46.022 2% 20,11% 30.066 26.966-10% 18,59% Genel Toplam 602.185 625.604 625.517 583.290 682.497 17% 444.848 429.604-3% 2018 yılının ilk 8 ayında ithalat taşımalarında genel toplamda %3 düşüş olduğu görülüyor. Türk araçların sayısında %4 oranında düşüş yaşanırken Yabancı araçların oranında ise %2 düşüş yaşandı. Geçen yıla göre Yabancı araçlar Pazar payında %34 e kadar paylarını artırmış durumdalar. İthalat taşıması yapan Yabancı araçları, başta İran olmak üzere Bulgaristan ve Romanya takip ediyor. 4
TÜRK ARAÇLARININ YÜKLEME ÜLKELERİNE GÖRE İTHAL TAŞIMALARI YÜK ALINAN ÜLKE 2013 2014 2015 2016 2017 Değişim Ağustos'17 Ağustos'18 Değişim Pay ALMANYA 99.446 109.941 105.205 99.425 98.134-1% 64.466 63.931-1% 24,80% İTALYA 58.240 48.621 48.356 55.827 62.917 13% 41.913 38.634-8% 14,98% IRAK 73.380 97.237 99.460 24.989 88.023 252% 58.344 37.286-36% 14,46% FRANSA 18.453 17.036 22.725 26.699 31.961 20% 19.909 22.990 15% 8,92% ROMANYA 18.935 11.392 10.557 12.113 14.160 17% 9.784 9.149-6% 3,55% YUNANİSTAN 11.166 12.360 11.288 10.599 12.878 22% 7.936 8.387 6% 3,25% İRAN 11.970 19.781 16.326 10.471 9.975-5% 6.797 7.800 15% 3,03% POLONYA 9.029 8.701 7.708 10.683 11.157 4% 6.881 7.679 12% 2,98% ÖZBEKİSTAN 6.283 7.417 6.317 9.039 9.766 8% 6.140 7.290 19% 2,83% HOLLANDA 5.568 6.163 7.306 9.137 9.292 2% 5.895 6.416 9% 2,49% İSPANYA 6.679 7.160 7.696 8.682 9.224 6% 5.834 5.599-4% 2,17% BULGARİSTAN 6.490 6.055 6.868 9.409 8.901-5% 6.011 5.372-11% 2,08% BELÇİKA 4.578 4.132 5.033 6.364 6.546 3% 3.921 5.225 33% 2,03% TÜRKMENİSTAN 9.310 10.327 9.311 10.132 8.548-16% 6.979 5.185-26% 2,01% UKRAYNA 5.821 4.435 3.232 3.367 4.833 44% 2.511 4.706 87% 1,83% BİRLEŞİK KRALLIK 5.425 5.120 6.049 9.952 8.218-17% 5.635 4.427-21% 1,72% MACARİSTAN 4.553 4.885 4.641 5.657 6.583 16% 4.303 4.084-5% 1,58% AZERBAYCAN 3.807 4.338 3.279 4.681 4.250-9% 3.034 4.084 35% 1,58% RUSYA FEDERASYONU 5.426 5.533 4.540 193 2.912 1409% 1.178 3.803 223% 1,47% AVUSTURYA 4.416 4.634 4.919 4.571 4.339-5% 2.748 3.212 17% 1,25% DİĞER ÜLKELER 41.588 37.593 34.213 38.335 41.061 7% 26.003 29.288 13% 10,29% TOPLAM 410.563 432.861 425.029 370.325 453.678 23% 296.222 284.547-4% 100,00% İlk 8 ayda, Türk araçlarının İthalat taşımalarında yük aldığı ülkelere bakıldığında, ilk sırada 63.931 adet taşıma ile Almanya geliyor. Geçen ay ikinci sıradaki Irak ise her ay artış eğiliminde olmuştu fakat ihracattaki düşüş ile birlikte ithalatta da düşüş eğilimine geçti ve yerini 38.634 ithalat taşıması yaptığımız ve %8 düşüş yaşanan İtalya ya bıraktı. 3. Sıradaki Irak ta ise İlk 8 ay toplamında %36 oranında düşüş yaşandı ve 37.286 adet ithalat taşıması gerçekleştirildi. Avrupa ülkeleri arasında düşüşün yaşandığı ülkelerde %21 Birleşik Krallık, %11 Bulgaristan, %6 Romanya ve %8 ile İtalya, %4 İspanya bulunmaktadır. Diğer tüm Avrupa ülkelerinden yapılan ithalat taşımalarımız istikrarlı bir şekilde artmaya devam ediyor. Bu ülkeler arasında Fransa %15, Yunanistan %6, Hollanda %9, Belçika %33, Polonya %12 ve Avusturya %17 artış ile dikkat çekmektedir. İran dan yapılan ithalat taşımalarımızda ise Türk araçları %15 oranında artış yakaladılar. Diğer dikkat çeken ülke ise %19 artış ile Özbekistan oldu. İhracat taşımasında da ciddi artış görülen Özbekistan ın İthalat yönünde de artış göstermesi Özbekistan ın önemini tekrar vurguluyor. 5
TRANSİT TAŞIMALAR Türkiye üzerinden yapılan Transit taşımalar incelendiğinde; Türk ve Yabancı araçlarının İran, Irak, Gürcistan, Azerbaycan, Bulgaristan, Romanya, Yunanistan başta olmak üzere komşu ülkelere taşıma yaptığı görülüyor. Yoğun olmamakla birlikte İtalya, Almanya, Hollanda, Fransa gibi gelişmiş ülkelere de transit taşımalar yapılıyor. Transit taşımaları ülkemiz üzerinden yapan araçlar ise gene yoğunlukta olarak İran, Bulgaristan ve Gürcistan gibi komşu ülkeler. Transit taşımalarda yabancı araçlar arasında ilk sırada İran geliyor. İran araçları yoğunlukla Gürcistan ile İran arasında yük taşıyorlar. Bulgaristan araçları ise Avrupa dan aldıkları yükleri Türkiye yi transit geçerek yoğunlukla Gürcistan ve Ermenistan a taşıyorlar. Türkiye'den TRANSİT Dolu Çıkış Yapan Taşıt Ülkeleri TAŞIT ÜLKESİ 2013 2014 2015 2016 2017 Değişim Ağustos'17 Ağustos'18 Değişim TÜRKİYE 31.726 48.507 56.867 47.567 56.013 18% 38.909 33.342-14% İRAN 32.601 28.807 28.371 32.179 34.180 6% 22.537 21.771-3% BULGARİSTAN 5.638 5.237 4.274 3.273 3.742 14% 2.543 2.169-15% GÜRCİSTAN 3.911 3.769 3.361 3.203 2.806-12% 1.777 1.698-4% ALMANYA 867 2.057 2.648 1.361 1.639 20% 1.262 1.187-6% AZERBAYCAN 457 959 1.523 1.432 1.342-6% 806 1.055 31% MOLDOVA 335 443 474 765 835 9% 574 764 33% UKRAYNA 108 551 728 724 1.089 50% 754 678-10% LÜBNAN 880 566 2.053 1.432 1.573 10% 1.315 649-51% ROMANYA 1.535 1.329 886 561 510-9% 334 293-12% İTALYA 76 206 294 249 332 33% 255 220-14% MACARİSTAN 509 529 433 210 186-11% 156 187 20% HOLLANDA 153 455 442 475 424-11% 257 182-29% FRANSA 326 965 833 355 348-2% 310 176-43% POLONYA 529 877 828 430 403-6% 291 174-40% DİĞER ÜLKELER 2.438 3.165 3.513 2.344 2.252-4% 1.663 1.168-30% Genel Toplam 82.089 98.422 107.528 96.560 107.674 12% 73.743 65.713-11% BOŞ GİRİŞLER Türk araçları boş giriş sayılarını düşürmesine karşın Yabancı araçlar %30 oranında boş girişlerini artırdılar. Türk taşımacılar; Avrupa dan aylık ~5.000 araç, Irak ve Suriye den ~50.000 araç, Azerbaycan ve Gürcistan dan ~10.000 araç, İran dan ~2.500 araç, Rusya dan ~2.000 araç ile aylık ~ 70.000 araç ile kendi ülkelerine boş dönüş yapıyorlar. Yabancı araçlar ise aylık ~10.000 adet boş giriş yapıyor ve bu araçların başında Gürcistan, Bulgaristan, Romanya, Makedonya geliyor. TÜRKİYE'ye BOŞ GİRİŞ Yapan Araçlar Taşıt Ülkesi 2013 2014 2015 2016 2017 Değişim Ağustos'17 Ağustos'18 Değişim TÜRKİYE 914.232 932.356 899.046 873.613 904.929 4% 598.903 539.961-10% YABANCI 137.519 151.082 136.198 129.287 125.093-3% 76.632 99.646 30% Genel Toplam 1.051.751 1.083.438 1.035.244 1.002.900 1.030.022 3% 675.535 639.607-5% 6
OCAK-AĞUSTOS 2018 İHRACAT VERİLERİ Ağustos ayında ihracat, geçtiğimiz yılın aynı ayına göre yüzde 6,5 azalarak 12,4 milyar dolar olarak gerçekleşti. Geçen ay 9 günlük bayram tatiline rağmen, ihracat güçlü performansına ara vermeden devam etti. Ağustos ayında gerçekleştirilen ihracatın iş günü bazında ortalama değerine bakıldığında; 26 iş günü olan 2017 Ağustos ayında günlük ihracat ortalaması 480 milyon dolar gerçekleşti. 22 iş günü olan 2018 Ağustos ayında bu rakam ise yüzde 14.6 artışla 550 milyon dolara çıktı. Bayram tatili nedeniyle kaybedilen 4 iş günü Ağustos ayında ihracatın yaklaşık 2,5 milyar dolar daha düşük gerçekleşmesine sebep oldu. Ağustos ayında eksik iş günü sebebi ile yaşadığımız kaybı Eylül ayında telafi edeceğimiz öngörülüyor. Ekim, Kasım ve Aralık aylarında da çift haneli ihracat artışı öngörülüyor. Yılbaşından bu yana ihracat ise yüzde 5,3 artış ile 108,7 milyar dolara ulaşırken, son 12 aylık ihracat da yüzde 6,5 artışla 162,4 milyar dolar olarak gerçekleşti. İhracat pazarlarına bakıldığında; Ağustos ayında 219 ülkeye ihracat gerçekleştirildi. Bu ülkelerden 96'sına ihracatta artış yaşandı. En çok ihracat gerçekleştirilen ilk 5 ülke Almanya, İngiltere, Irak, ABD ve İspanya oldu. Bunların yanında, ihracat artışında dikkat çeken ülkeler de var. Yemen'e ihracatımız 4 katına, Senegal ve Cibuti'ye ihracatımız ise 2 katına çıktı. Ağustos ayı içerisinde Rusya'ya ihracatımız yüzde 16 artışla 273 milyon dolara ulaştı. 7