1983 1983 SS A AY AY Y Y II Ş TA ŞT 1978 1978 1983 SA Y I Ş T AY 1978 KKTC SAYIŞTAY BAŞKANLIĞI DENETİM RAPORU MD 13/2015 20 Kasım, 2015 B lg Teknoloj ler Ve Haberleşme Kurumu 2013 Mal Yılı Hesaplarına İl şk n Denet m Raporu.
Bu rapor, 18/1978 sayılı Sayıştay Yasası'nın 3. maddesi uyarınca hazırlanmıştır. 20 Kasım, 2015 Raporu Hazırlayan Denetçiler Duycan Geylan Metin Bayraktar Bu rapora Sayıştay Başkanlığının www.sayistay.gov.ct.tr adresinden ulaşılabilir.
KKTC Sayıştay ı, kamu kaynaklarını denetleyip sonucu bir raporla Cumhuriyet Meclisine ve Bakanlar Kuruluna bildiren Anayasal bir organdır. Sayıştay Başkanı Osman Korahan, Sayıştay ın en üst amiri olup 1 üye, 30 denetçi, 21 diğer personelden ve kurumun genel çalışmasından sorumludur. Sayıştay, 18/1978 sayılı Sayıştay Yasası uyarınca, mali denetim yapmaya yetkili olduğu alanlarda hesap verme sorumluluğu çerçevesinde kamu kaynaklarının verimli, etkin ve tutumlu kullanılıp kullanılmadığını denetlemekte ve sonucu bir raporla Cumhuriyet Meclisine sunmaktadır.
İÇİNDEKİLER Giriş 1 Genel Durum Analizi 2 Bilgi Teknolojileri ve Haberleşme Kurumu nun Sorumluluğu 5 Sayıştay Başkanlığı nın Sorumluluğu 5 Mali Tabloların Denetim Kapsamı 6 Denetim Görüşü 6 Yüksek Riskli Bulgular 8 Orta Riskli Bulgular 9 Düşük Riskli Bulgular 19 Öneriler 27
Giriş 1.1 Sayıştay Başkanlığı nın tarafımıza tevdi etmiş olduğu görev doğrultusunda Bilgi Teknolojileri ve Haberleşme Kurumu nun hazırlamış olduğu 31.12.2013 tarihli bilançosu, gelir tablosu ve bütçe uygulama sonuçları tablosu tarafımıza sunulan kayıt, bilgi ve belgeler ışığında risk odaklı örnekleme yöntemi kullanılarak, 18/1978 sayılı Sayıştay Yasası uyarınca ve 6/2012 sayılı Elektronik Haberleşme Yasası ile bu yasa tahtında çıkarılan tüzükler çerçevesinde denetlenmiştir. 1.2 Bu rapor, Bilgi Teknolojileri ve Haberleşme Kurumu nun 2013 yılına ait mali tablolarıyla ilgili yapmış olduğumuz denetimden elde ettiğimiz başlıca hususları özetlemektedir. Bilgi Teknolojileri ve Haberleşme Kurulu bu raporu görüşmek üzere toplanmalı ve raporda belirtilmiş olan bulguları inceleyerek gerekli adımları atmalıdır. 1
1.3 Kurum ve 2013 Mali Yılı Kesin Hesapları Hakkında Genel Durum Analizi 1.3.1 Kurumun Kuruluş Amacı ve Faaliyetleri Bilgi Teknolojileri ve Haberleşme Kurumu elektronik haberleşme sektörünü düzenleme ve denetleme fonksiyonunun bağımsız bir idari otorite tarafından yürütülmesi amacıyla 6/2012 sayılı Elektronik Haberleşme Yasası ile kurulmuştur. 6/2012 sayılı Yasanın amacı 3. Maddesinde; elektronik haberleşmeyi düzenlemek için bağımsız bir organın kurulması, elektronik haberleşme sektöründe düzenleme ve denetleme yoluyla etkin rekabetin tesisi, tüketici hak ve menfaatlerinin gözetilmesi ve korunması amacıyla düzenlemelerin yapılması, ülke genelinde elektronik haberleşme hizmetlerinin yaygınlaştırılması, kaynakların etkin ve verimli kullanılması, haberleşme alt yapı, şebeke ve hizmet alanında teknolojik gelişimin ve yeni yatırımların teşvik edilmesi ve bunlara ilişkin usul ve esasların belirlenmesi olarak belirtilmiştir. Kurum 6/2012 sayılı Yasanın 5(1) maddesi uyarınca mali ve idari özerkliğe sahip bir tüzel kişiliktir ve işlevlerinde bağımsızdır. Kurum Başkan ve Başkan Yardımcısı da dahil olmak üzere toplam yedi üyeden oluşan Kurul tarafından yönetilmektedir. Kurul Başkanı aynı zamanda kurum Başkanı olarak görev yapmaktadır. 2013 yılında Kurum hizmet biriminde toplam 6 sözleşmeli personel görev almıştır. 1.3.2 Finansal Raporlama ve Muhasebe Çerçevesi Bilgi Teknolojileri ve Haberleşme Kurumu nun bütçesi 6/2012 sayılı Yasa nın 20(3) maddesi uyarınca Devletin yıllık mali bütçesinden bağımsızdır. Kurumun bütçesi Ulaştırma ile ilgili Bakanlık tarafından Bakanlar Kuruluna ve daha sonra Meclise sunulur, onaylandıktan sonra Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girer. Kurumda, Meclis tarafından onaylanan senelik bütçe baz alınarak, ilgili mali yıl içerisinde gelir ve gider hesapları tutulmak suretiyle muhasebe kayıtları düzenlenmektedir. Kurum ayrıca sene sonlarında bilanço, kar zarar tablosu ve bütçe uygulama sonuçlarını gösteren tablolar düzenlemektedir. Kurumda bilgisayar tabanlı muhasebe sistemi kullanılmasına rağmen, harcama belgeleri elde düzenlenmektedir. Bilgisayarda tutulan muhasebe kayıtlarından bağımsız olarak elde belgelerin düzenlenmesi, gelir ve giderlerin, dolayısıyla hesapların takibini 2
zorlaştıracağından etkin denetim ve iç kontrol yapılmasına engel olmaktadır. Ayrıca elde tutulan kayıtların iç kontrolünün zorlaşması, hata yapılabilme olasılığını arttırmaktadır. 1.3.3 2013 Mali Yılı Kesin Hesapları Genel Durum Analizi Bilgi Teknolojileri ve Haberleşme Kurumu 2013 mali yılında toplamda 1.569.272,74 TL gelir elde ederken 1.707.833,38 TL harcama yapmıştır. Bu bağlamda 2013 mali yılında gelirin gideri karşılama oranı % 92 olmuştur. Kurumun 31.12.2013 tarihi itibariyle toplam alacağı 364.880,75 TL, toplam borcu ise 33.137,40 TL dir. 1.3.3.1 Giderler Aşağıdaki tabloda 2013 mali yılında bütçe ödenekleri ve gerçekleşen giderler aktarılmıştır. Tablo-1 2013 mali yılı bütçe giderleri Ödeneğin Adı 2013 Yılı Bütçe Ödeneği (TL) 2013 Yılı Tadil Ödenek (TL) 2013 Bütçe Gideri (TL) Bütçe Gerçekleşme Oranı (%) Bütçe Gideri Payı (%) Personel 635.600,49 635.600,49 497.239,52 78,23 29,12 Giderleri Sosyal Güvenlik 109.672,78 109.672,78 57.640,42 52,55 3,37 Kurumuna Prim Giderleri Mal ve Hizmet 1.049.138,64 1.039.538,64 916.238,20 88,14 53,65 Alım Giderleri Sermaye 214.088,04 223.688,04 236.715,24 105,82 13,86 Giderleri Toplam 2.008.499,95 2.008.499,95 1.707.833,38 85,03 100 *2013 yılı giderinin 33.137,40 TL sinin ödemesi 2014 yılında gerçekleştirilmiştir. Tablodan da görülebileceği üzere Kuruma 2013 mali yılı bütçesinde 2.008.499,95 TL bütçe ödeneği ayrılırken bu ödenekten 1.707.833,38 TL harcama gerçekleşmiş, bu bağlamda 2013 yılındaki bütçe ödeneğinin gerçekleşme oranı % 85,03 olmuştur. 3
2013 mali yılında gerçekleşen 1.707.833,38 TL tutarındaki bütçe giderleri içerisinde 916.238,20 TL ile en büyük payı (% 53.65) mal ve hizmet alım giderleri almıştır. Personel giderlerinin payı ise 497.262,14 TL ile % 29.13 olmuştur. 1.3.3.2 Gelirler Aşağıdaki tabloda 2013 mali yılı bütçe yasasında öngörülen bütçe gelirleri ve gerçekleşme oranları aktarılmıştır. Tablo-2 2013 mali yılı bütçe gelirleri Gelirin Nevi 2013 Yılı Öngörülen Gelir (TL) 2013 Yılı Bütçe Geliri (TL) Bütçe Gerçekleşme Oranı (%) Kıbrıs Mobile Telekomünikasyon Ltd. 659.388,00 659.388,00 100 GSM Haberleşme Gelirleri Vodafone Mobile Operations Ltd. GSM 257.693,18 257.693,18 100 Haberleşme Gelirleri Sabit Telefon Haberleşme Geliri 194.983,25 - - İnternet Servis Sağlayıcılar 41.435,52 42.825,83 103,36 Aktif Abone Başına Abonelerden Alınacak 855.000,00 587.420,64 68,70 Gelir (MTKÜ) Faiz Geliri* - 21.945,09 - Toplam 2.008.499,95 1.569.272,74 77,04** *2013 Mali Yılı Bütçe Yasası nda öngörülmemesine rağmen toplam 21.945,09 faiz geliri elde edilmiştir. **21.945,09 TL olan faiz gelirleri bütçede öngörülmediğinden bütçe gerçekleşme oranı hesaplamasına dahil edilmemiştir. Tablodan da görülebileceği üzere Kuruma 2013 mali yılı bütçesinde 2.008.499,95 TL bütçe geliri öngörülmüş ancak toplam 1.569.272,74 TL gelir elde edilmiştir. Elde edilen toplam gelirin 21.945,09 TL si bütçede öngörülmeyen faiz geliridir. 2013 Mali Yılı Bütçe Yasası nda öngörülen gelirin %77.04 ü gerçekleşmiştir. 1.3.4 İç Kontrol İç kontrol ile iç denetim birbirini tamamlayan iki unsur olarak değerlendirilmelidir. İç kontrol mekanizması tek başına hataların ortaya çıkarılması ve önlenmesi bakımından yüzde 4
yüz güvence sağlamaz. Bu nedenle, yönetimin iç denetimler vasıtasıyla iç kontrol yapısının etkinliğini düzenli bir biçimde izlemesi ve gözden geçirmesi gerekir. İç denetim iç kontrollerle ilgili olarak yönetime bilgiler sağlar, değerlendirmeler yapar ve önerilerde bulunur. Bu sayede iç denetim, etkin bir iç kontrol ortamının yaratılmasına yardımcı olur. Bilgi Teknolojileri ve Haberleşme Kurumunda muhasebe işlerinden sorumlu bir personelin olduğu, yapılan işlemlerin de Başkan ve Başkan Yardımcısı tarafından imzalandığı görülmüştür. Her ne kadar yapılan işlemlerin Başkan ve Başkan Yardımcısı nın imzasına tabii olması bir iç kontrol olarak nitelendirilse de, bu kontrollerin bazı alanlarda zayıf olduğu ve iç kontrol zayıflığı nedeniyle hatalar yapıldığı tespit edilmiştir. İç kontrolün zayıf olduğu alanlarda kurum, hataları ortaya çıkmadan tespit etme ve engelleme konusunda yetersiz kalabilmektedir. Bilgi Teknolojileri ve Haberleşme Kurumunun Sorumluluğu 1.4 Bilgi Teknolojileri ve Haberleşme Kurumu nun yönetimi, tabi olduğu muhasebe standart ve ilkelerine uygun olarak hazırlanmış olan mali rapor ve tabloların doğru ve güvenilir bilgi içerecek şekilde zamanında Sayıştay a sunulmasından, bir bütün olarak sunulan bu mali tabloların kurumun faaliyet ve işlemlerinin sonucunu tüm önemli yönleriyle doğru ve güvenilir olarak yansıtmasından ve ister hata, isterse yolsuzluktan kaynaklansın bu mali rapor ve tabloların önemli hata veya yanlış beyanlar içermemesinden; kurumun gelir, gider ve malları ile bunlara ilişkin hesap ve işlemlerinin kanunlara ve diğer hukuki düzenlemelere uygunluğundan; mali yönetim ve iç kontrol sistemlerinin amacına uygun olarak oluşturulmasından, etkin olarak işletilmesinden ve izlenmesinden, mali tabloların dayanağını oluşturan bilgi ve belgelerin denetime hazır hale getirilmesinden ve Sayıştay a sunulmasından sorumludur. Sayıştay Başkanlığı nın Sorumluluğu 1.5 Sayıştay Başkanlığının sorumluluğu, 18/1978 sayılı Sayıştay Yasası uyarınca kurumların gelir, gider ve malları ile bunlara ilişkin hesap ve işlemlerinin yasalara ve diğer hukuki düzenlemelere uygunluğunu uluslararası denetim standartlarını dikkate alarak denetlemek ve tespit edilen bulguları raporlandırmaktır. 5
Mali Tabloların Denetim Kapsamı 1.6 Denetim, kurumun 2013 yılı mali tablolarında yer alan miktar ve açıklamalarda hata ve/veya hile kaynaklı önemli yanlışlıkların var olup olmadığına yetecek kadar kanıt elde etmeyi amaçlamaktadır. Bunu yaparken; kurumun muhasebe politikasının uygunluğu, tutarlı ve yeteri kadar açık bir şekilde belirtilmiş olup olmadığı, gelir ve gider işlemlerinin mevzuata ve kurum amaçlarına uygun yapılıp yapılmadığı ve kurumun mali tablolarının genel sunumu değerlendirilir. Ayrıca, kesin hesaplarda sunulan gelir ve giderlerin 18.11.2013 tarihinde Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cumhuriyet Meclisi tarafından onaylanan 28/2013 sayılı Bilgi Teknolojileri ve Haberleşme Kurumu 2013 Mali Yılı Bütçe Yasası na uygun olarak gerçekleştirildiğine dair makul güvence verecek yeterli kanıtlar elde edilmeye çalışılmıştır. Denetim Görüşü Yasallıkla İlgili Görüş 1.7 Önemli olan tüm alanlarda gider ve gelirlerle ilgili uygulamaların yasanın öngörmüş olduğu amaçlara ve uymakla yükümlü oldukları yasa ve tüzüklere uygun olarak yapıldığı kanaatine varılmıştır. Mali Tablolarla İlgili Görüş 1.8 Ek-1 de yer alan mali tabloların kurumun 31.12.2013 tarihindeki finansal durumunu ve faaliyet sonuçlarını doğru ve açık bir biçimde yansıttığı kanaatine varılmıştır. Diğer Hususlar 1.9 Denetim görüşüne etkisi olmamasına rağmen aşağıdaki hususları belirtmek istiyoruz; 6/2012 sayılı Elektronik Haberleşme Yasası nın 20(3) maddesinde, kurumun bütçesinin söz konusu yasa, diğer ilgili yasalar ve tüzüklerde öngörülen muhasebe, 6
raporlama ve diğer mali kurallara uygun olarak Başkan tarafından yönetileceği hükme bağlanmıştır. Ancak Bilgi Teknolojileri ve Haberleşme Kurumu nun, ilgili maddede bahsi geçen muhasebe, raporlama ve diğer mali kurallarını düzenleyen bir mevzuatı bulunmadığı tespit edilmiştir. Kurumun mali işlerini düzenleyici bir mevzuat olmaması, mali işlemlerin nasıl yürütüleceği ve mali tabloların ne şekilde hazırlanıp sunulacağı gibi önemli konularda belirsizliklere neden olmaktadır. Ayrıca mali işlemlerin çerçevesinin çizilmemesi, kurumun mali nitelikli işlemlerinin kontrolünü ve denetlenmesini zorlaştırmaktadır. Kurumun satın almalarını ve harcamalarını düzenleyen bir mevzuatı bulunmamaktadır. Konuyla ilgili yasal düzenlemelerdeki eksiklikler, alımların ne şekilde/hangi yöntemle yapılacağı, alımlara nihai onayın kimin tarafından verileceği gibi önemli noktalarda belirsizliğe neden olmaktadır (Bkz. 1.13). Yıl içerisinde gerçekleşen işlemlere ait faturalar ve diğer ilgili belgelerin dosyalanması konusunda düzensizliklerin olması denetim sürecine olumsuz etki etmiştir. Elektronik haberleşme sektöründeki haberleşme sağlayıcılarının her yıl 1 Haziran tarihine kadar önceki mali yıla ait yıllık cirolarını Kuruma bildirmek zorunda olduğu 6/2012 sayılı yasada açıkça belirlenmiş olmasına rağmen birçok haberleşme sağlayıcısının bilançolarını kuruma sunmadığı tespit edilmiştir. Bu nedenle 2013 yılında cirolarını bildirmeyen haberleşme sağlayıcılarından tahsil edilen ücretlerin doğruluğu kontrol edilememiştir.(bkz. 1.12) Rapora Konu Bulgular 1.10 Tespit edilen bulgular raporun 8-27. sayfalarında yer almaktadır. 7
Denetimde Tespit Edilen Bulgular 1.11 Denetimde tespit edilen bulgular, kurum için riskleri ve kurum yönetiminin cevabı aşağıda belirtilmiştir. Her bir maddede bulgularla ilişkili olası riskin büyüklüğünün kolaylıkla değerlendirilebilmesi için bulgular öncelik sırasına konulmuştur. Yüksek Riskli Bulgular 1.12 Haberleşme Sağlayıcılarının Ciro Bildirimlerindeki Eksiklikler Bulgu: 6/2012 sayılı Elektronik Haberleşme Yasası 21(4)(A) maddesinde tescil edilmiş elektronik haberleşme sektöründeki haberleşme sağlayıcılarının, her yıl 1 Haziran tarihine kadar, önceki mali yıla ait yıllık cirolarını kuruma bildirmek zorunda olduğu, 21(4)(B) maddesinde ise haberleşme sağlayıcısının 1 Hazirana kadar yıllık cirosunu Kuruma bildirmemesi halinde, Kurul un Gelir ve Vergi Dairesi ile işbirliği yapmak suretiyle, haberleşme sağlayıcısının yıllık ciro miktarını re sen hesaplayabileceği hükme bağlanmıştır. Aynı Yasa nın 21(1)(A) maddesinde yetkilendirilmiş haberleşme sağlayıcılarından önceki yıl cirolarının %1 ini aşmamak üzere Kurum tarafından belirlenecek ve ocak ayı sonuna kadar Kuruma yatırılacak ücretin kurum gelirleri arasında olduğu belirtilmiştir. Nitekim Kurul, 12.10.2012 tarih ve 2012-DK/BTHK-08.28 numaralı kararında haberleşme sağlayıcılarının elektronik haberleşme hizmetlerinden elde ettikleri yıllık ciroları üzerinden alınacak 2013 yılı kurum ücreti oranının %0,52 olarak belirlenmesine karar vermiştir (Ek-2). Yukarıda aktarılan Yasa hükümleri ve Kurul Kararı çerçevesinde yapılan incelemede haberleşme sağlayıcılarının kurumun banka hesabına bir miktar yatırım yaptıkları ancak çoğu haberleşme sağlayıcısının yıllık cirolarının tespit edilebileceği mali tablolarını kuruma sunmadığı, bunun yerine yıllık cirolarının miktarlarını kuruma yazdıkları bir yazı ile belirttiği, bazılarının ise kuruma herhangi bir ciro bildiriminde bulunmadığı saptanmıştır. Hal böyle olmasına rağmen kurumun mali tablolarını sunmayan haberleşme sağlayıcılarının cirolarını re sen belirleme yoluna gitmeyerek hesaba yatırılan ücretleri doğru kabul ettiği tespit edilmiştir. Sonuç olarak, 6/2012 sayılı Yasa gereği cirolarını kuruma bildirmek zorunda olan haberleşme sağlayıcıları bu görevlerini tam olarak yerine getirmedikleri için, kurum en önemli gelir kaynağının kontrolünü yapamamaktadır. 8
Kurum İçin Risk: Bilgi Teknolojileri ve Haberleşme Kurumu nun başlıca gelir kaynağı haberleşme sağlayıcılarının ciroları üzerinden tahsil edilen ücretlerdir. Kurumun esas gelir kaynağının kontrolü ile ilgili zayıflıklar geliri etkileyebilme riskini taşımaktadır. Yetkilendirilmiş haberleşme sağlayıcılarının bilanço sunmaması yatırılan ücretlerin denetlenmesini ve kontrolünü güçleştirmekte, bu da yatırılan ücretlerin hatalı olabilme riskini barındırmaktadır. Kurum Yönetiminin Cevabı: Bu konuda 6/2012 sayılı Elektronik Haberleşme Yasası madde 21'inci maddesinde idari ücretin ödenmesi için belirlenmiş olan son tarihin her yılın Ocak ayı sonuna kadar olması; ancak her yıl 1 Haziran tarihine kadar önceki mali yıla ait yıllık cirolarını Kuruma bildirmek zorunda olduklarına dair yükümlülükleri bulunmaktadır. Fakat bu durum uygulamada bir takım güçlüklere yol açmaktadır. Bu konuda gerek Kurumumuz içerisinde yapılan çalışmalar, gerekse Sayıştay Başkanlığı'nın konuyla ilgili görüşleri çerçevesinde, ciro bildirimlerinin gerçekliğini kontrol etme ve süresi içerisinde ciro bildirimi yapmayanlara idari ceza uygulanması konusunda gerekli çalışmalar yapılmakta ve/veya uygulanmaktadır. Orta Riskli Bulgular 1.13 Satın Alma ve Harcamaları Düzenleyen Mevzuatın Bulunmaması Bulgu: Bilgi Teknolojileri ve Haberleşme Kurumu nda mal ve hizmet alımlarının ne şekilde yapılacağını düzenleyen bir mevzuat bulunmadığı tespit edilmiştir. Kurul, 04.05.2012 tarih ve 2012-İK/BTHK- 01.02 sayılı karar ile Kurum Başkan ve Başkan Yardımcısına müştereken asgari ücretin 7 katına kadar bütçe kapsamında harcama yapmasına yetki vermiş, ancak 7 asgari ücretin üstünde olan alımların ne şekilde yapılacağı belirlenmemiştir (Ek-3). Kurum 23.07.2012 tarih ve BTHK.0.001-KGY-1Vl-12/64 sayılı yazıyla, yapılacak harcamaların Devlet İhale Tüzüğü'ne tabi olup olmadığı hakkında Sayıştay Başkanlığından görüş talep etmiştir. Sayıştay Başkanlığı nın 06.08.2012 tarih ve SAY.0.00-B.6.19.000-12/648 sayılı cevap yazısında Kurumun Devlet İhale Tüzüğü kapsamında olmadığı, harcamaların devletin uyguladığı usul ve esaslara uygun olacak şekilde kurum tarafından hazırlanacak ve Bakanlar Kurulunca onaylanacak tüzük çerçevesinde yürütülmesi gerektiği şeklinde görüş belirtilmiştir (Ek-4). Ancak Sayıştay Başkanlığı nın verdiği görüş doğrultusunda hareket edilmeyerek alımların tüzük çerçevesinde yürütülmediği bunun yerine Kurul un 20.09.2013 tarih ve 2013-9
DK/BTHK-26.56 numaralı kararında 15.000 TL ve üzeri bedelli mal ve hizmet alımlarında en az iki teklif alınarak bu teklifler içerisinden kalite, süreklilik ve fiyat etkenleri göz önünde bulundurularak Kurul kararı ile satın alma yapılmasına ve 15.000 TL altındaki harcamalar ile maaş ödemeleri ve süreklilik arz eden ödemelerin ise Başkan ve Başkan Yardımcısı nın birlikte imzası ile harcama yapma konusunda yetkilendirilmesine karar verdiği saptanmıştır(ek-5). Kurum İçin Risk: Bahse konu Kurul kararında tekliflerin elden mi yoksa kapalı zarf usulü ihale ile mi alınacağı konusunda belirsizlik mevcuttur. Tekliflerin alınma şekli büyük önem arz etmekte, mal veya hizmet alımlarında elden teklif alma yöntemine başvurulduğu durumlarda rekabet unsurunun göz ardı edilebilmesi riski ortaya çıkmaktadır. Kurum Yönetiminin Cevabı: 6/2012 Elektronik Haberleşme Yasası, satın alma ve harcamalarla ilgili tüzük yapma yetkisini Kurum'a vermemektedir. Satın almalarda uygulanan işlemler aşağıda belirtilmiştir. 1-2012 yılında yapılan harcamalar, 4.5.2012 tarihli BTHK Yönetim Kurulu kararı uyarınca Başkan ve Başkan Yardımcısı'na verilen asgari ücretin 7 katına kadar harcama yapma yetkisi sınırları içerisinde olduğundan, bu yetki dahilinde ödenmiş ve akabinde ise Yönetim Kurulu'na bilgi verilmiştir. 2- Kurum bütçesi kapsamında yapılan satın almalar ile ilgili olarak 2013 yılında bir karar alınmıştır. Bu karara göre; a) Kurum tarafından gerçekleştirilecek satın almalarda, 15.000 TL ve üzeri bedelli mal ve hizmet alımlarında en az iki teklif alınarak (ihtiyacın sadece ilgili sağlayıcı tarafından karşılanabileceği veya ilgili sağlayıcının ihtiyaç ile ilgili özel bir hakka sahip olması durumunda en az iki teklif alınması şartı uygulanmayacaktır.) bu teklifler içerisinde kalite, süreklilik ve fiyat etkenleri göz önünde bulundurularak Kurul kararı ile satın alma yapılmasına, b) 15.000 TL altındaki harcamalar ile maaş ödemeleri ve süreklilik arz eden mal ve hizmet temini anlaşmalarının dönemlik ödemelerinin gerçekleştirilmesinde Kurum Başkanı'nın ve Kurum Başkan Yardımıcısı'nın birlikte imzası ile harcama yapma konusunda yetkilendirilmesine karar verilmiştir. 10
3-2013 yılında alınan karara ek olarak Proje bazlı maliyeti yüksek olan harcamalar için MİK(Merkezi İhale Komisyonu) veya Kurum tarafından ihaleye çıkılması ve ihale sonucunun Yönetim Kurulu tarafından onaylanmasına başlanmıştır. 1.14 İstihdam Nitelikli Hizmet Alımları Bulgu: 3/2011 sayılı ve 02.03.2011 tarihli Sayıştay Başkanlığı genelgesinde (Ek-6) ve genelgeye ekli KKTC Başsavcılığı görüşlerinde, kendi özel yasalarında yükümlü oldukları görevlerin hangi istihdam şekilleri ile yürütülebileceği belirlenmiş olan kurumların aylık maaş ödenecek şekilde istihdam nitelikli hizmet alımı yoluyla bu görevleri yerine getirmesinin hukuka aykırı uygulamalar olacağı belirtilmiştir. Ancak Bilgi Teknolojileri ve Haberleşme Kurumu nun 2013 mali yılında hizmet alımı için imzalamış olduğu sözleşmeler incelendiğinde, kurum ile; Av. Rauf Kürşad arasında, kuruma her türlü hukuki konuda hukuki danışmanlık yapmak ve kurumun gerek davacı gerekse davalı veya diğer herhangi bir sıfatla taraf olduğu davalarda ve hukuki uyuşmazlıklarda avukat olarak kurumu temsil etmek amacıyla 01.02.2013-31.01.2015 dönemini kapsayan, 1. yıl ayda asgari ücret + KDV ve 2. yıl ayda asgari ücretin 1.5 katı + KDV ücret ödenmesini öngören 28.01.2013 tarihli danışmanlık sözleşmesi, Sayın Cüneyt Çerkez arasında, Avrupa Birliği başta olmak üzere bazı uluslararası kuruluşlarla sürdürülen piyasa analizi faaliyetlerine yönelik çalışmalarda, kurum bütçe çalışmalarında ve Rekabet Kurumu ile yürütülen işbirlikleri ve projelerde, proje yönetimi süreçlerine destek verilmesi amacıyla, 10.05.2013-10.08.2013 dönemini kapsayan, ayda 3.500 TL+KDV ödenmesini öngören 10.05.2013 tarihli danışmanlık sözleşmesi, imzalanarak Ek-6 da kayıtlı Sayıştay Başkanlığı genelgesi ve genelgeye ekli KKTC Başsavcılığı görüşleri hilafında uygulamaya gidildiği saptanmıştır. Ayrıca istihdam nitelikli hizmet alımı olan ve 2013 yılında süresi biten G. Saydam & Co. İle Beceni-Türkekul-Sevim Avukatlık Ortaklığı firmaları ile yapılan sözleşmelerin birer yıl süreyle uzatıldığı tespit edilmiştir. Gerçekleştirilen denetim sürecinde Sayıştay Başkanlığı nın, Bilgi Teknolojileri ve Haberleşme Kurumu na hitaben yazdığı SAY.0.00-B.6.19.104-14/423 sayı ve 04.07.2014 tarihli yazı ile konu sözleşmelerin Sayıştay Başkanlığı nın ilgili genelgesine aykırı olduğu ve 11
herhangi bir sorumluluğa muhatap olunmaması açısından anılan sözleşmelerin vade hitamında son bulması gerektiği belirtilmiştir (Ek-7). Kurum İçin Risk: Sayıştay Başkanlığı genelgesi ve KKTC Başsavcılığı görüşlerinin aksi yönünde hareket edilmesi kurum ve kurum yöneticileri için sorumluluk doğurmaktadır. Kurum Yönetiminin Cevabı: Kurum, bu rapora konu edilen alanlarda yapmış olduğu hizmet alımlarını ihtiyaçları doğrultusunda gerçekleştirmiş olup, bu hizmet alımlarının istihdam nitelikli olmadığını değerlendirmektedir. Mezkur sözleşmeler, yalnızca alınacak olan hizmetin karşılığının aylık olarak ödenmesini öngörmektedir. Ancak Başkanlığınızın görüşleri çerçevesinde bahse konu hizmet sözleşmeleri tekrardan revize edilip sabit ödeme olmayacak şekilde yenilenmiştir. 1.15 Pullanmayan Sözleşmeler Bulgu: Değiştirilmiş şekliyle 19/1963 sayılı Pul Yasasına ekli birinci cetvelin Anlaşmalar başlıklı 3. maddesinde, başka şekilde vergiye bağlı olmayan ve belli bir para tutarını koşula bağlayan anlaşma muhtırası ile herhangi bir anlaşmayı belirleyen bütün belgelere binde beş oranında pul yapıştırılacağı hükmü yer almaktadır. Aynı Yasa nın 29. maddesinde ise aksine bir anlaşma olmadıkça, tam pulu temin etme masrafının bir satış anlaşması veya satış anlaşma muhtırası halinde satın alan tarafından karşılanacağı hükme bağlanmıştır. Ancak, 2013 mali yılında kurum tarafından çeşitli amaçlarla imzalanan sözleşmeler incelendiğinde, aşağıdaki tabloda belirtilmiş olan kişi veya firmalarla yapılan sözleşmelerin, 19/1963 sayılı Pul Yasasının bahse konu hükümlerine rağmen pullanmadığı görülmüştür. Tablo-1 2013 mali yılında pullanmayan sözleşmeler Sözleşme Sözleşme İmzalanan Sözleşmenin Konusu Değeri Pul Bedeli Tarihi Firma 19.09.2013 Innovia Technologies Websitesi tasarım, yapım ve kurulum sözleşmesi 2.030 Euro 10,15 Euro 05.12.2013 Kadem Tüketici araştırma sözleşmesi 19.140 TL 95,70 TL 28.01.2013 Av. Rauf Kürşad Avukatlık sözleşmesi 49.242 TL 246,21 TL * Analiz Systems LTD. Servis sözleşmesi 3.939,36 TL 19,70 TL 10.05.2013 Cüneyt Çerkez Danışmanlık sözleşmesi 12.180 TL 60,90 TL 21.10.2013 Protel Cihaz satım sözleşmesi 36.710 Euro 183,35 Euro *Sözleşmede tarih belirtilmemiştir. 12
Ayrıca sözleşme bitim tarihinde kurumun aksi yönde kararı olmaması halinde sözleşme süresinin kendiliğinden uzayacağı hükmü yer alan sözleşmelerin bitiş tarihlerinden itibaren itiraz olmaması sebebiyle uzadığı, fakat bu durumda da herhangi bir pullamaya gidilmediği tespit edilmiştir. Aşağıdaki tabloda 2013 mali yılında süresi uzatılan sözleşmeler aktarılmıştır. Tablo-2 2013 mali yılında süresi uzatılıp pullanmayan sözleşmeler Başlama Tarihi 09.08.2013 01.01.2013 15.06.2013 01.01.2013 Sözleşmesi Yenilenen Firma Yenileme Konusu Değeri Pul Bedeli G.Saydam&Co. Bağımsız mali Ltd. danışmanlık hizmetleri 22.968 TL 114,84 TL BTS Avukatlık Danışmanlık Ortaklığı sözleşmesi 300.000 TL 1.500 TL BTS Avukatlık Danışmanlık Ortaklığı * sözleşmesi 90.000 TL 450 TL Kasımoğlu E.D.H. Dış kaynak hizmet LTD alımı 4,000 TL 20 TL *29.05.2013 tarihinde imzalanan protokol ile 25.000 TL olan hizmet bedeli 15.06.2013 tarihi itibariyle aylık 15.000 TL olarak belirlenmiştir. Bu bağlamda, 25.08.2014 tarih ve SAY.0.00-B.6.19.106-14/503 sayılı yazı ile Kurum Başkanı Sayın Kadri Bürüncük ve 25.08.2014 tarih ve SAY.0.00-B.6.19.106-14/501 sayılı yazı ile de Kurum Başkan Yardımcısı Sayın Sait Erkmen e bahse konu sözleşmelerin Pul Yasası na uygun olarak pullanmamasına ilişkin izahı ile yasal dayanakları sorulmuştur. İlgili kişiler, 29.10.2014 tarihli ortak cevap yazılarında, bahse konu sözleşmelerin hukuki nitelik bakımından hizmet sözleşmesi olduğunu, 19/1963 sayılı Pul Yasasında hizmet sözleşmelerinin hangi tarafça pullanacağına ilişkin açık bir düzenlemenin yer almadığını, Yasa nın 29. maddesinde bahsedilen Satış Sözleşmesi nin hizmet sözleşmelerini de kapsar şekilde yorumlanacağına ilişkin herhangi bir düzenlemenin mevcut olmadığını, sözleşmelerin de Yasa daki bu düzenleme nedeniyle pullanmadığını belirtmişlerdir. Ayrıca Başkanlığımızın pul mükellefiyeti konusunda farklı bir görüşü olması halinde bundan sonra hizmet alan sıfatıyla imza edilen sözleşmelerin Kurum tarafından pullanacağı da belirtilmiştir. Tarafımıza iletilen cevap yazıları da dikkate alınarak yapılan değerlendirmede, yukarıda aktarılan sözleşmelerin 19/1963 sayılı Pul Yasası kapsamında olduğu, bu nedenle değiştirilmiş şekliyle 19/1963 sayılı Pul Yasasına uygun şekilde pullanmadan 2013 mali yılında düzenlenen ve süresi uzatılan her bir sözleşmenin, söz konusu Yasanın sonradan 13
pullama ile ilgili 20. maddesindeki kurallar dikkate alınarak pullanması gerektiği kanaatine varılmıştır. Kurum İçin Risk: 19/1963 sayılı Pul Yasası nın 36. maddesine göre, herhangi bir vergiye tabi enstrüman hakkıyla pullanmadıkça delil olarak gösterilemez veya herhangi bir maksat için kullanılamaz. Bu bağlamda ilgili firma ile yaşanabilecek anlaşmazlıklar nedeniyle mahkemeye gidilmesi durumunda mevzuata uygun şekilde pullanmayan mukavelelerin bahse konu yasa hükmü uyarınca delil olarak gösterilememe riski ortaya çıkacaktır. Ayrıca Pul Yasası nın sonradan pullamayı düzenleyen 20. maddesinde pullanması yasal olarak zorunlu kılınmış, pulsuz herhangi bir belge veya enstrümanın düzenlenmesinden sonra pullanması durumunda parasal cezalar öngörülmektedir. Bu maddeden de anlaşıldığı üzere, hakkıyla pullanmamış her bir mukavele kurumun giderlerini artırıcı bir risk oluşturmaktadır. Kurum Yönetiminin Cevabı: 2012 ve 2013 yıllarında imzalanmış bulunan ve rapora konu edilen sözleşmeler hukuki nitelik bakımından hizmet sözleşmesi olup, 19/1963 sayılı Pul Yasası'nda Hizmet Sözleşmeleri'nin Sözleşmenin hangi tarafınca pullanacağına ilişkin açık bir düzenleme yer almaması sebebiyle Kurum tarafından pullanmamış; ancak Sayıştay'ın pul mükellefiyeti konusunda farklı bir görüşü mevcut olduğundan, bu konunun Kurum bilgisine getirildiği tarihten itibaren yapılan sözleşmeler Kurum tarafından pullanmaya başlanmıştır. 1.16 Oktay Erülkü Ticaret Ltd Faturaları Bulgu: 2012 ve 2013 mali yıllarında Kurumun Oktay Erülkü Ticaret Ltd den kredili olarak yiyecek ve temizlik malzemesi aldığı, her ay sonunda bu kredili alımlar karşılığında firmadan alınan aylık faturaların karşılığının kurum bütçesinden karşılandığı, tespit edilmiştir (Ek-8). Ancak söz konusu faturalar incelendiğinde alınan malzemelerin detayının belirtilmediği görülmektedir. Aşağıdaki tabloda 2012 ve 2013 mali yılında bahse konu şekilde düzenlenen faturaların listesi yer almaktadır. 14
Tablo-3 2012 ve 2013 yıllarındaki Oktay Erülkü Ticaret Ltd. faturaları Tarih Fatura No Tutar Açıklama 30.09.2012 74606 4.015,53 Eylül ayı temel gıda ve temizlik malzemesi alımı 31.10.2012 74608 1.698,07 Ekim ayı temel gıda ve temizlik malzemesi alımı 30.11.2012 74610 1.467,97 Kasım ayı temel gıda ve temizlik malzemesi alımı 31.01.2013 74611 2.084,92 Aralık(2012) ayı temel gıda alımı 31.01.2013 74612 2.136,45 Ocak ayı temel gıda malzemeleri 28.02.2013 74613 276,45 Şubat ayı temizlik malzemesi 28.02.2013 74614 2.865,21 Şubat ayı temel gıda malzemesi 31.03.2013 74617 2.431,32 Mart ayı temel gıda malzemeleri 31.03.2013 74616 340,27 Mart ayı temizlik malzemesi alımı 30.04.2013 74622 343,3 Nisan ayı temizlik malzemesi alımı 30.04.2013 74623 2.613,84 Nisan ayı temel gıda alımı 31.05.2013 74624 438,93 Mayıs ayı temizlik malzemesi 31.05.2013 74625 2.130,55 Mayıs ayı temel gıda alımı 30.06.2013 74627 2.298,73 Haziran ayı gıda alımları 30.06.2013 74626 526,81 Haziran ayı temizlik malzemesi alımı 31.07.2013 74633 311,86 Temmuz ayı temizlik malzemesi alımı 31.07.2013 74632 2.350,78 Temmuz ayı gıda alımı 31.08.2013 74637 1.376,75 Ağustos ayı gıda alımı 31.08.2013 74636 72,65 Ağustos ayı temizlik malzemesi alımı 30.09.2013 74641 797,76 Eylül ayı gıda alımı 30.09.2013 74640 234,55 Eylül ayı temizlik malzemesi alımı 31.10.2013 74642 343,61 Ekim ayı temizlik malzemesi alımı 31.10.2013 74643 1.016,26 Ekim ayı gıda alımı 30.11.2013 74646 423,04 Kasım ayı temizlik malzemesi alımı 30.11.2013 74647 1.198,46 Kasım ayı gıda alımı 26.12.2013 74649 342,85 Aralık ayı temizlik malzemesi alımı 26.12.2013 74650 1.244,82 Aralık ayı gıda alımı Toplam 35.381,74 Tabloda ayrıntısı verilen ve toplam değeri 35.381,74 TL olan konu alımlarla ilgili faturaların üzerinde ne alındığı, karşılığında ne ödendiği gibi açıklayıcı bilgilerin yer almaması şeffaflık ve hesap verebilirlik ilkelerine aykırı uygulamalar olup etkin denetim yapılmasına imkan vermemektedir. 15
Bu bağlamda, 25.08.2014 tarih ve SAY.0.00-B.6.19.106-14/504 sayılı yazı ile ilgili dönemin Başkanı Sayın Cüneyt Çerkez den, 25.08.2014 tarih ve SAY.0.00-B.6.19.106-14/503 sayılı yazı ile Kurum Başkanı Sayın Kadri Bürüncük ve 25.08.2014 tarih ve SAY.0.00- B.6.19.106-14/501 sayılı yazı ile de Kurum Başkan Yardımcısı Sayın Sait Erkmen den söz konusu faturalar ile alımı yapılan mal ve/veya malzemelerin kanıtlayıcı belgeler ile detaylı izahı istenmiştir. Sayın Kadri Bürüncük ve Sayın Sait Erkmen in 29.10.2014 tarihli ortak cevap yazılarında, 30.09.2012-26.12.2013 tarihleri arasında Erülkü Süpermarket ten yapılan alımlara ilişkin tanzim edilen toplam 35.381,74 TL tutarındaki 27 adet faturanın içeriğinden gıda, izaz-ikram ve temizlik kalemlerine ilişkin alımları tam olarak ayrıştırmanın mümkün olmadığını, Bu alımların 6.000 TL lik tutarının mutfağın sabit donanımını sağlamak üzere emtia alımı olduğunu, Yönetim Kurulu kararı uyarınca personele öğle yemeği verilmesi yönündeki uygulamaya son verildikten sonraki dönemde devam edilen temizlik ve izaz-ikram harcamalarının aylık ortalamasının takriben 1.000 TL olduğunu, Bu bağlamda yukarıda bahsedilen 30.09.2012-26.12.2013 tarihleri arasına tekabül eden 15 aylık dönemin izaz-ikram ve temizlik harcamasının ise 15.000 TL olduğunu ve buna eklenen 6.000 TL lik emtia alımı ile birlikte ulaşılan meblağın 21.000 TL olduğunu, aradaki fark olarak görülen 14.381,74 TL nin ise kurumun banka hesabına geri yatırılmasının sağlandığı beyan edilmiş, yazı ekinde de yatırım ile ilgili banka dekontu tarafımıza gönderilmiştir (Ek-9). Sayın Cüneyt Çerkez ise bu konu ile ilgili tarafımıza herhangi bir yazı iletmemiştir. Konu ile ilgili Başkanlığımızca yapılan değerlendirmede, cevap yazılarında yer alan açıklamaların ve kurum hesabına yatırılan 14.381,74 TL nin makul olduğu kanaatine varılmıştır. Kurum İçin Risk: Şeffaflık ve hesap verebilirlik ilkelerine aykırı şekilde alım yapılması etkin denetim yapmayı engelleyici bir durum oluşturduğundan suiistimal edilebilme riski taşımaktadır. 16
Kurum Yönetiminin Cevabı: 2012 ve 2013 mali yıllarında Oktay Erülkü Ticaret Ltd.'den alımı yapılan ürünler, öncelikle mutfakta kullanılan demirbaş nitelikli eşyalar ve akabinde ise Kurumun Mutfak harcamaları kapsamına giren yiyecek, içecek, izaz ikram, gıda ve temizlik malzemeleridir. Bu konudaki dayanak BTHK Yönetim Kurulu'nun Kurum mutfak harcamalarının Kurum Bütçesi kapsamında karşılanmasını öngören 4.5.2012 tarihli kararı olup; uygulamanın bu kapsamına yine Yönetim Kurulu'nun almış olduğu bir karar neticesinde Şubat 2014 itibariyle son verilmiştir. Yapılan harcamaların nitelendirmesi ve izahatı noktasında Sayıştay Başkanlığı'nca mutabık kalınması akabinde; Kurumun izaz ikram, temizlik malzemeleri, demirbaş nitelikli malzeme alımları ihtiyaca göre belirlenmekte olup alınan ürünler faturada açık ve detaylı bir şekilde belirtilmektedir. 1.17 Araç Seyir Defterinin Olmaması Bulgu: Kuruma ait MD 640 ve MD 648 plakalı 2 adet Renault Fluence marka salon araçlardan birinin Başkan, diğerinin ise Başkan Yardımcısı nın kullanımında olduğu ve 2013 mali yılında toplamda 31.011,20 TL akaryakıt harcaması yapıldığı saptanmıştır. Ancak bu araçlar için Araç Seyir Defteri tutulmamaktadır ve bu durum yakıt harcamalarının kontrolünün etkin bir şekilde yapılmasına imkan vermemektedir. 25.08.2014 tarih ve SAY.0.00-B.6.19.106-14/503 sayılı yazı ile Kurum Başkanı Sayın Kadri Bürüncük e ve 25.08.2014 tarih ve SAY.0.00-B.6.19.106-14/501 sayılı yazı ile de Kurum Başkan Yardımcısı Sayın Sait Erkmen e araç seyir defteri tutmadan kuruma ait araçların kullanılmasına ilişkin izahları sorulmuştur. İlgili kişiler, 29.10.2014 tarihli ortak cevap yazılarında, Bilgi Teknolojileri ve Haberleşme Kurumu mevzuatını oluşturan Yasa ve Tüzükler ile 2012 ve 2013 yılları Bütçe Yasalarında bahse konu araçlarla ilgili seyir defteri tutulması gerektiğine ilişkin bir kurala rastlanmamış olduğundan böyle bir uygulama yapılmadığını, ancak Başkanlığımızın bu konuda böyle bir gereklilik olduğu görüşünde olması halinde bundan sonra bahse konu defterin tutulmasını sağlayabileceklerini beyan etmişlerdir. Tarafımızca yapılan değerlendirmede etkin bir denetim yapılabilmesi ve şeffaflık ve hesap verebilirlik ilkeleri gereği kuruma ait araçlara ilişkin araç seyir defteri tutulması gerektiği kanaatine varılmıştır. 17
Kurum İçin Risk: Kurum araçları için araç seyir defterinin tutulmaması, araçların hangi amaçla kullanıldığının, araçların kim tarafından ne zaman kullandığının veya kat edilen yolun tespit edilememesi riskini taşır. Bu unsurların tespitinin yapılamaması kurumun araç yakıt giderlerinin kontrolünü de zorlaştırmakta ve yakıt giderlerini artırıcı risk barındırmaktadır. Kurum Yönetiminin Cevabı: BTHK mevzuatını oluşturan Yasa ve tüzüklerde ve keza 2012 ve 2013 yıllarına ilişkin bütçe Yasaları'nda, 2012 ve 2013 Mali Yılı'nda alınmış olan araçlarla ilgili seyir defteri tutulması gerektiğine ilişkin bir kurala rastlanmamış olduğundan; böyle bir uygulama yapılmamıştı. Ancak, Başkanlığınızın bu konuda böyle bir gereklilik olduğu görüşünü bildirmesinden itibaren, bu konuda gereken çalışma yapılmıştır ve uygulamaya konulmuştur. 1.18 Yurtdışı Geçici Görev Yollukları Kaleminden Yapılan Harcamalar Bulgu: Bilgi Teknolojileri Haberleşme Kurumu 2013 mali yılı bütçesinin harcamaya ilişkin rehberinde yurt dışı geçici görev yollukları kalemi Kurumun çalışmasına ilişkin usul ve esaslar tüzüğü çerçevesinde yurt dışında yapılacak dış görev ve görüşmeler ile tanıtım ve aydınlatma ziyaretlerinin gerektirdiği yolluk giderleri (yürürlükteki mevzuat uyarınca gidişdönüş bilet bedelleri, iaşe-ibate, otel giderleri, yurt dışı yolculuğunun zorunlu kıldığı belge ve işlemler giderleri, çalışma ve toplantının gerektirdiği katılım ve kayıt giderleri) bu kalemde öngörülecektir şeklinde açıklanmıştır. Ancak Kurumun yürürlükteki mevzuatı incelendiğinde, yurtdışına çıkışları düzenleyen herhangi bir hüküm bulunmadığı görülmüştür. Kurum İçin Risk: Yurtdışı görevlerinde verilecek yolluklar ile ilgili yasal düzenleme bulunmaması yurtdışına gidişlerde nihai kararın hangi merci tarafından verileceği, görev veya eğitim amaçlı yurtdışına gidenlere ne kadar yolluk ödeneceği ve hangi masrafların kurum bütçesinden karşılanacağı gibi önemli konularda belirsizliğe neden olmaktadır. Kurum Yönetiminin Cevabı: Yurtdışı geçici göreve gidecek kişiler Yönetim Kurulu karar ve/veya onayı ile gönderilmektedir. Yurtdışına gönderilecek personellerin uçak bileti ve konaklama ile ilgili ayarlamalar Kurum tarafından yapılmakta olup, ilgili personelin yurt dışında yapacağı ulaşım ve yemek harcamaları ise fatura ibrazı sonucunda kendilerine ödenmektedir. Bu bağlamda, yalnızca yurtdışı görevinin gerektirdiği zorunlu harcamalar 18
belgelendirilerek karşılandığından; yasal düzenlemenin bulunmaması sebebiyle ortaya çıkması muhtemel belirsizlik engellenmektedir. Bu kapsamın dışında personele herhangi bir ek yolluk ödemesi yapılmamaktadır. Düşük Riskli Bulgular 1.19 Kurum Tarafından Yapılmayan Alımın Kurum Bütçesinden Karşılanması Bulgu: 29.11.2012-02.12.2012 tarihleri arasında KKTC yi temsilen KKTC Ulaştırma Bakanlığı nın katıldığı İstanbul Cebit Fuarındaki tanıtım standında kullanılmak üzere Cherry Red Advertising firmasından toplam tutarı 3.701,50 TL olan katalog, poster gibi malzemeler yaptırıldığı tespit edilmiştir (Ek-10). Söz konusu ürünlerin bedelinin 15.01.2013 tarihinde 2218 numaralı makbuz karşılığında Başkan Sayın Cüneyt Çerkez ile birlikte Başkan Yardımcısı Sayın Sait Erkmen tarafından imzalanan 0634811 numaralı çekle ödendiği saptanmıştır. 25.08.2014 tarih ve SAY.0.00-B.6.19.106-14/504 sayılı yazı ile ilgili dönemin Başkanı Sayın Cüneyt Çerkez e ve 25.08.2014 tarih ve SAY.0.00-B.6.19.106-14/501 sayılı yazı ile de Kurum Başkan Yardımcısı Sayın Sait Erkmen e konu faturanın ödenmesine ilişkin izahları sorulmuştur. Başkan Yardımcısı Sayın Sait Erkmen 29.10.2014 tarihli cevap yazısında, kurumun görev, yetki ve faaliyet alanı ile ilgili ve KKTC nin partner ülke sıfatıyla katılmış olduğu CEBİT Fuarı nezdindeki bir harcamayla ilgili olarak toplam bedeli 3.701,50 TL olan 2 adet faturanın Kurum bütçesinden karşılanmasının uygun görüldüğünü beyan etmiştir. Ayrıca bu harcamanın 04.05.2012 tarihli BTHK Yönetim Kurulu kararı uyarınca Başkan ve Başkan Yardımcısına verilen asgari ücretin 7 katına kadar harcama yapma yetkisi sınırları içerisinde olduğundan bu yetki dahilinde ödendiğini ve akabinde de Yönetim Kurulu na bilgi verildiği belirtilmiştir. Sayın Cüneyt Çerkez ise bu konu ile ilgili tarafımıza herhangi bir yazı iletmemiştir. Tarafımızca yapılan değerlendirmede kurumun doğrudan kendi faaliyetleri sonucu oluşmamış bir harcamanın kurumun bütçesinden karşılanmaması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır. Kurum İçin Risk: Bu gibi ödemeler kurumun giderlerini artırıcı bir risk unsurudur. 19
Kurum Yönetiminin Cevabı: CEBIT Fuarı, digital bilişim ve telekomünikasyon çözümlerini sergileyen dünyanın en büyük ticari fuarı olup, ilgi yazınızda değinilen 29.11.2012-2.12.2012 tarihleri arasında İstanbul'da düzenlenen CEBIT Fuarı'nın bir özelliği ise KKTC'nin bu fuara partner ülke sıfatıyla katılmış olmasıdır. Fuar'ın konusu, doğrudan BTHK'nın görev, yetki ve faaliyet alanı ile ilgili olup; Kurum, ilgili Bakanlığın ve KKTC'den takriben 11 firmanın yanı sıra Fuar kapsamındaki pek çok organizasyonda temsil edilmiştir. Bahse konu organizasyon için T.C. kaynaklarından 150,000-Euro'luk katkı yapıldığı bilgimizdedir. Bu çerçevede Kurumun görev, yetki ve faaliyet alanı ile ilgili ve KKTC'nin partner ülke sıfatıyla katılmış olduğu CEBIT Fuarı nezdindeki bir harcamayla ilgili olarak tanzim edilen ve toplam bedeli 3,701.50-TL. tutarında olan 2 adet faturanın Kurum Bütçesi'nden karşılanması uygun görülmüştür. Yapılan harcama, 4.5.2012 tarihli BTHK Yönetim Kurulu kararı uyarınca Başkan ve Başkan Yardımcısı'na verilen asgari ücretin 7 katına kadar harcama yapma yetkisi sınırları içerisinde olduğundan, bu yetki dahilinde ödenmiş ve akabinde ise Yönetim Kurulu'na bilgi verilmiştir. 1.20 Hatalı Ek Mesai Ödemeleri Bulgu: Personel hizmet sözleşmelerinin 5(c) maddesi, Ek çalışma ödeneğinin hesaplanmasında çalışma saatleri açısından sözleşmede öngörülen çalışma süreleri esas alınır ve tatil günleri hesaplamada dikkate alınmaz. şeklinde belirlenmiştir. Ancak personele yapılan ek mesai ödemelerinde ilgili sözleşme hükmünün aksine her ay standart olarak aynı çalışma süresinin hesaplamalarda kullanıldığı, bu nedenle de eksik ek mesai ödemeleri yapıldığı saptanmıştır. Ek çalışma ödenekleri hesaplamasında yapılan bu hata neticesinde 2013 mali yılında; Sayın Gülnur Yazgın a 16,63 TL, Sayın Mehmet Cezar a 296,76 TL, Sayın İlknur Rifater Gürsan a 171,50 TL, Sayın Ayça Arifoğlu na 37,66 TL Sayın Derya Uslutürk e 328,11 TL eksik ödeme yapıldığı tespit edilmiştir. 30.12.2014 tarihinde kurumun muhasebe sorumlusu ile yapılan görüşme neticesinde bu tutarlardan gelir vergisi kesintisi yapılarak personele ödenmesi sağlanmıştır (Ek-11). 20
Kurum İçin Risk: Personele yapılan eksik ödemeler ilgili sözleşmelerin hükümlerine aykırı olduğundan kuruma sorumluluk yüklemektedir. Kurum Yönetiminin Cevabı: 2012 ve 2013 yılında yapılan hatalı ve eksik ödemeler düzeltilip ilgili personellere iade edilmiştir. Bu uygulama hatası, çalışma saati yerine 30 gün üzerinden hesaplama yapılmasından kaynaklamıştır. Başkanlığınızın uyarısı üzerine bu uygulama düzeltilip aylık çalışma saatine göre hesaplanmaya başlanmıştır. 1.21 Hatalı Maaş Ödemesi Bulgu: 06.05.2013 tarihinde sağlık sorunları nedeniyle görevinden istifa eden Kurum Başkanı Sayın Cüneyt Çerkez in istifasının 14.05.2014 tarihinde Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanlığı tarafından onaylanması sonrası 29.05.2013 tarih ve K(II)1540-2013 numaralı Bakanlar Kurulu kararı ile Sayın Kadri Bürüncük kurumun Başkanlık mevkiine atanmıştır. 29.05.2013 tarihinde ataması yapılan Sayın Kadri Bürüncük e Mayıs ayında çalışmış olduğu 3 iş günü karşılığında 499,11 TL maaş ödemesi yapıldığı tespit edilmiştir. Ancak Sayın Kadri Bürüncük ün maaşına oranla 3 iş günü çalışması karşılığında ödenmesi gereken maaş tarafımızca 724,51 TL olarak hesaplanmıştır. Dolayısıyla Sayın Kadri Bürüncük e 225,40 TL eksik maaş ödemesi yapıldığı tespit edilmiştir. 30.12.2014 tarihinde kurumun muhasebe sorumlusu ile yapılan görüşme neticesinde eksik ödenen 225,40 TL üzerinden gelir vergisi kesintisi yapılarak, 217,78 TL olarak ilgili kişiye ödenmesi sağlanmıştır (Ek-12). Kurum İçin Risk: Personele yapılan eksik ödemeler ilgili yasa hükümlerine aykırı olduğundan kuruma sorumluluk yüklemektedir. Kurum Yönetiminin Cevabı: Eksik ödemeler düzeltilip ilgili personele iade edilmiştir. Bu uygulama hatası, çalışma saati yerine 30 gün üzerinden hesaplama yapılmasından kaynaklamıştır. Başkanlığınızın uyarısı üzerine bu uygulama düzeltilip aylık çalışma saatine göre hesaplanmaya başlanmıştır. 21
1.22 Hatalı 13. Maaş Ödemesi Bulgu 29.05.2013 tarih ve K(II)1540-2013 numaralı Bakanlar Kurulu kararı ile Başkanlık mevkiine atanan Sayın Kadri Bürüncük e Aralık ayında 5.010,31 TL tutarında 13. maaş ödemesi yapıldığı görülmüştür. Ancak denetimimizde anılan şahsın 2013 yılında toplam 7 ay ve 3 gün çalışması karşılığında hak ettiği 13. maaş tutarı 4.563,67 TL olarak hesaplanmış ve bu bağlamda adı geçen şahsa 436,64 TL fazla ödeme yapıldığı tespit edilmiştir. 30.12.2014 tarihinde kurumun muhasebe sorumlusu ile yapılan görüşme neticesinde fazla ödenen 436,64 TL nin adı geçen şahıstan tahsil edilerek kurumun K.T. Kooperatif Merkez Bankası hesabına yatırılması sağlanmıştır (Ek-13). Kurum İçin Risk: Hatalı şekilde fazla ödeme yapılması kurumun giderlerini artırıcı bir risk unsurudur. Kurum Yönetiminin Cevabı: Gerekli düzeltmeler yapılarak uygulamadaki hata giderilmiştir. Başkanlığınızın uyarısı üzerine gerekli düzenlemeler yapılarak uygulanmaya konulmuştur. 1.23 Cihan Communications LTD e Yapılan Fazla Ödeme Bulgu: Kurumun 26.11.13 tarihinde Cihan Communications LTD den 25557 numaralı fatura ile 1.350 Euro tutarında 1 adet fotokopi cihazı aldığı, ilgili fatura karşılığı olarak 05.12.13 tarih ve 799311 numaralı çek ile 4.504,50 TL ödeme yaptığı tespit edilmiştir (Ek-14). Fatura tarihindeki Euro efektif satış kuru 2,7084 olduğundan ilgili fatura karşılığı 3.656,34 TL (1350 Euro X 2,7084) ödenmesi gerekirken, sehven Euro yerine STG kuru kullanılarak kurun 3,3367 TL alındığı bu sebeple de 848,16 TL fazla ödeme yapıldığı tespit edilmiştir. Konu, denetim sırasında kurum yönetiminin bilgisine getirilmiş ve kurum tarafından ilgili firmaya iletilmiştir. Akabinde ilgili firma 02.06.2014 tarihli Bilgi Teknolojileri ve Haberleşme Kuruluna hitaben yazdığı yazıda sehven 848,16 TL fazla tahsilat yapıldığını doğrulamıştır. Bununla beraber denetim sürerken 13.08.2014 tarihinde fazla ödenen 848,16 TL ilgili firma tarafından kurumun hesabına yatırılmıştır (Ek-15). Kurum İçin Risk: Yapılan söz konusu hata iç kontrollerin düzgün şekilde çalışmadığının göstergesi olup kurumun giderlerini artırıcı bir risk unsurudur. 22
Kurum Yönetiminin Cevabı: İlgili firma tarafından fazla ödeme iade edilmiştir. 2014 yılından itibaren yapılan tüm sözleşmeler Muhasebe kontrolünde olup ilgili ödeme gerçekleşmeden önce mali yükümlülükler incelenmekte ve sonrasında ödemeler gerçekleşmektedir. Kur hesaplamalarında KKTC Merkez Bankası döviz satış kuru baz alınmakta olup, sözleşmede açıkça belirtilen ödeme tarihine göre sözleşme imza tarihinde veya fatura ibraz tarihinde gerekli kur hesabı yapılarak ödeme gerçekleştirilmektedir. 1.24 Bütçe Aşımı Bulgu: Bilgi Teknolojileri ve Haberleşme Kurumu 2013 Mali Yılı Bütçe Yasası na bakıldığında 06.1.2.06 analitik bütçe kodlu Teknik Teçhizat Alımları kalemine 106.000 TL ödenek ayrıldığı, ancak 2013 mali yılında ilgili bütçe kaleminden toplamda 120.249,40 TL harcama yapıldığı, bu nedenle ilgili kalemde 14.249,40 TL bütçe aşımı gerçekleştiği tespit edilmiştir. Bu bağlamda 25.08.2014 tarih ve SAY.0.00-B.6.19.106-14/503 sayılı yazı ile Kurum Başkanı Sayın Kadri Bürüncük e, 25.08.2014 tarih ve SAY.0.00-B.6.19.106-14/501 sayılı yazı ile Kurum Başkan Yardımcısı Sayın Sait Erkmen e ve 25.08.2014 tarih ve SAY.0.00- B.6.19.106-14/502 sayılı yazı ile muhasebe sorumlusu Sayın İlknur Gürsan a ilgili kalemdeki 14.249,40 TL tutarındaki bütçe aşımına ilişkin izahları sorulmuştur. Başkan Yardımcısı Sayın Sait Erkmen 29.10.2014 tarihli cevap yazısında, ithal edilen teçhizatla ilgili talep edilen gümrük muafiyetinin Kurum a verilmemesinden dolayı 2013 yılı bütçesinde Teknik Teçhizat Alımları kaleminde yer alan 106.000 TL ödeneğin aşıldığını beyan etmiştir. Fazla ödenen 14.249,40 TL lik tutarın ise ithal edilen teçhizatla ilgili ödenen gümrük vergisi ve harçlarından oluştuğunu belirtmiştir (Ek-16). Başkan Sayın Kadri Bürüncük ve muhasebe sorumlusu Sayın İlknur Gürsan 29.10.2014 tarihli cevap yazılarında, konuyla ilgili Başkan Yardımcısı Sayın Sait Erkmen den talep edilen izahatın kendilerine iletilen izahat istemini de kapsadığını ve bu izahatın kendileri tarafından aynen benimsendiğini belirtmiştir. Tarafımızca yapılan değerlendirmede ithal edilen teçhizatla ilgili ödenen 14.249,40 TL tutarındaki gümrük vergisi ve harçların 06.1.2.06 analitik bütçe kodlu Teknik Teçhizat Alımları kalemine ayrılan ödeneğin aşılmasına sebebiyet vererek Bilgi Teknolojileri ve Haberleşme Kurumu 2013 Mali Yılı Bütçe Yasasına aykırı hareket edilmesine neden olduğu sonucuna varılmıştır. 23
Kurum İçin Risk: Bütçe aşımı gerçekleşmesi iç kontrolün zayıf olduğunun bir göstergesidir. İç kontrolün düzgün çalışmaması sonraki dönemlerde de yasal olarak ayrılan ödeneğin aşılması riskini doğurmaktadır. Kurum Yönetiminin Cevabı: 2013 yılı Bütçesi'nde teknik teçhizat alımları kaleminde yer alan 106,000-TL ödeneğin aşılmasının sebebi, ithal edilen teçhizatla ilgili talep edilen gümrük muafiyetinin Kurum'a verilmemiş olmasıdır. Yapılan fazla harcama, ithal edilen teçhizatla ilgili ödenen gümrük vergisi ve harçlarından ve döviz kurundan ibarettir. 03 Kasım 2015 tarihli BTHK.0.001-KGY/6-15/3548 sayılı yazımızda göndermiş olduğumuz Ek'lerdeki tablolarda ve bilançoda tarafınızdan talep edilen gerekli düzeltmeler yapılmıştır. 1.25 Trafik Cezalarının Ödenmesi Bulgu: Yapılan incelemede; 08.05.2013 tarihinde Lefkoşa Türk Belediyesi tarafından 73977 numaralı ihbarname ile kuruma ait MD 648 plakalı aracın kullanıcısına kesilen 141,50 TL lik park cezasının 16.06.2013 tarihinde 1564164 numaralı tahsilat makbuzu karşılığında nakit olarak kurumun kasasından ödendiği ve bu ödemenin 17.06.2013 tarihinde Başkan ve Başkan Yardımcısı tarafından onaylandığı (Ek-17), Kuruma danışmanlık hizmeti veren Sayın Salih Kocadal a 1106406 sayılı ihbarname ile kesilen trafik cezasının karşılığı olan 141,50 TL nin 114600 numaralı sabit para ceza makbuzu karşılığında 21.06.2013 tarihinde kurumun kasasından nakit olarak ödendiği ve bu ödemenin 15.07.2013 tarihinde Başkan ve Başkan Yardımcısı tarafından onaylandığı (Ek-18) tespit edilmiştir. Bahse konu cezaların şahsi olması nedeniyle kurum bütçesinden ödenmesi uygun bulunmayarak konu denetim sırasında yönetimin bilgisine getirilmiştir. Akabinde ilgili şahıslardan, kurum tarafından ödenen ceza tutarları (toplamda 283 TL) tahsil edilerek kurumun banka hesabına yatırılması sağlanmıştır (Ek-19). 24
Kurum İçin Risk: Şahsi cezaların kurum tarafından ödenmesi kurumun giderlerini artırıcı bir unsurdur. Kurum Yönetiminin Cevabı: Başkanlığınızın uyarısı üzerine iade ödemeler alınmıştır. Söz konusu harcamalar Kurum bütçesinden karşılanmamaktadır. 1.26 Sistem Co. LTD e Yapılan Fazla Ödeme Bulgu: 20.12.2013 tarihli ve 2013-İK/BTHK-35.79 numaralı Kurul Kararı ile Sistem Co. LTD den iki adet server, bir adet kesintisiz güç kaynağı, bir adet 42u kabin ve server işletim yazılımı alınmasına karar verildiği saptanmıştır (Ek-20). Akabinde 26.12.2013 tarihinde Sistem Co. LTD ile kurum arasında söz konusu malzemelerin alımı için bir sözleşme düzenlendiği ve sözleşmenin 2. maddesinde konu malzemeler karşılığında 28.549 USD+KDV ödenmesinin kararlaştırıldığı tespit edilmiştir (Ek-21). Sözleşmenin ödeme şartları ve şekli başlıklı 4(a) maddesi Döviz olarak yapılan sözleşmelerin ödemeleri sözleşme tarihindeki Merkez Bankası resmi döviz satış kuru üzerinden Türk Lirası olarak yapılacaktır. şeklindedir. Bu bağlamda sözleşmenin düzenlendiği tarih olan 26.12.2013 te Merkez Bankası resmi USD satış kuru 2,0748 olduğundan, ilgili madde gereği firmaya 68.710,82 TL ödenmesi gerektiği saptanmıştır. Ancak 30.12.2013 tarihinde 11173 numaralı makbuz karşılığında ilgili şirkete 69.000 TL ödendiği, dolayısıyla 289,18 TL fazla ödeme yapıldığı tespit edilmiştir (Ek-22). İlgili ödemenin yapılabilmesi için 27.12.2013 tarihinde Kurum Başkan ve Başkan Yardımcısı nın onay verdiği tespit edilmiştir. Konu, denetim sürecinde kurum yönetiminin bilgisine getirilmiş ve sözleşmenin hilafında fazladan ödenen 289,18 TL nin kurumun banka hesabına yatırılması sağlanmıştır (Ek-23). Kurum İçin Risk: Sözleşme dikkate alınmadan yapılan söz konusu ödeme iç kontrollerin düzgün şekilde çalışmadığının göstergesi olup kurumun giderlerini artırıcı bir risk unsurudur. Kurum Yönetiminin Cevabı: İlgili firma tarafından fazla ödeme iade edilmiştir. 2014 yılından itibaren yapılan tüm sözleşmeler Muhasebe kontrolünde olup ilgili ödeme gerçekleşmeden önce mali yükümlülükler incelenmekte ve sonrasında ödemeler gerçekleşmektedir. Kur hesaplamalarında KKTC Merkez Bankası döviz satış kuru baz 25