T.C. İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ Pedagojik Formasyon Eğitimi Dersi Kılavuzu Öğretmen Adayının Adı Soyadı : Numarası : Sınıfı : Öğretim Türü : Sorumlu Öğretim Elemanı : Uygulama Okulu : Uygulama Öğretmeni:
Amaç: Bu kılavuzun amacı Öğretmen Adaylarının Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Eğitim Öğretim Kurumlarında Yapacakları na İlişkin Yönerge 1 den hareketle öğretmenlik uygulaması dersini alan öğretmen adayları ile dersin sorumlusu uygulama öğretmenleri ve uygulama öğretim elemanlarına öğretmenlik uygulaması sürecinde rehberlik etmektir. 2 TANIMLAR : Öğretmen adaylarına, öğretmeni olacağı alanda ve öğretim düzeyinde, bizzat sınıf içinde öğretmenlik becerisi kazandıran ve belirli bir dersi ya da dersleri planlı bir şekilde öğretmesini sağlayan; uygulama etkinliklerinin tartışılıp değerlendirildiği bir derstir. Öğretmen Adayı: İnönü Üniversitesi Pedagojik Formasyon programlarına devam eden, öğretmeni olacağı öğretim düzeyi ve alanında, okul ortamında, öğretmenlik uygulaması yapan öğrencidir. Uygulama Okulu: Öğretmenlik uygulamalarının yürütüldüğü, Malatya Millî Eğitim Müdürlüğüne bağlı resmî, özel, yatılı-pansiyonlu ve gündüzlü, okul öncesi, ilköğretim, genel ve meslekî orta öğretim, özel eğitim ile çıraklık ve yaygın eğitim kurumlarıdır. Uygulama Öğretim Elemanı: Alanında deneyimli ve öğretmenlik formasyonuna sahip, öğretmen adaylarının uygulama çalışmalarını planlayan, yürüten ve değerlendiren İnönü Üniversitesine bağlı İlahiyat Fakültesinde veya ilgili diğer Fakülte/Yüksekokullarda görevli öğretim elemanıdır. Uygulama Öğretmeni: Uygulama okulunda görevli, öğretmenlik formasyonuna sahip, alanında deneyimli öğretmenler arasından seçilen, öğretmen adayına öğretmenlik mesleğinin gerektirdiği davranışları kazanmasında rehberlik ve danışmanlık yapan, çalışmalarını değerlendiren ve uygulama öğretim elemanı ile iş birliği içinde çalışan öğretmendir. ÖĞRETMENLİK UYGULAMASI İLKELERİ Öğretmenlik uygulaması dersi aşağıdaki ilkeler doğrultusunda planlanır, programlanır ve yürütülür, a) Kurumlar arası iş birliği ve koordinasyon ilkesi: Öğretmenlik uygulamasına ilişkin esaslar Millî Eğitim Bakanlığı ile Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı tarafından ortaklaşa belirlenir. Uygulama çalışmaları, sorumlulukların paylaşılması temelinde belirlenen esaslara dayalı olarak, millî eğitim müdürlükleri ile öğretmen yetiştiren kurumların koordinasyonunda yürütülür. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı bünyesinde kurulan Öğretmen Yetiştirme Millî Komitesi bu esasların belirlenmesinde aktif rol oynar. 1 http://mevzuat.meb.gov.tr/html/102.html 2 Kılavuzun hazırlanmasında, YÖK/Dünya Bankası Milli Eğitimi Geliştirme Projesi Hizmet Öncesi Öğretmen Eğitimi Kapsamında 1998 Yılında Öğretmen Eğitimi Dizisi İçinde Yayımlanan Fakülte-Okul İşbirliği Kitapçığının Aksu ve Demirtaş (2005) tarafından yeniden düzenlenmiş hali olan Okul Deneyimi I-II ve Dersleri Öğrenci Rehberinden faydalanılmıştır.
b) Okul ortamında uygulama ilkesi: Öğretmenlik uygulamaları, öğretmen adaylarının öğretmeni olacağı öğretim düzeyinde, alanlarına uygun gerçek etkileşim ortamından il-ilçe millî eğitim müdürlükleri ile fakülte dekanlıkları tarafından belirlenen Millî Eğitim Bakanlığına bağlı resmî, özel, yatılı-pansiyonlu ve gündüzlü, okul öncesi, ilköğretim, genel ve meslekî orta öğretim, özel eğitim ile çıraklık ve yaygın eğitim kurumlarında yürütülür. c) Aktif katılma ilkesi: Öğretmen adaylarının, öğretme-öğrenme ve iletişim süreçlerine etkili bir biçimde katılmaları esastır. Bunun için, öğretmenlik uygulamasında her öğretmen adayından, bir dizi etkinliği bizzat gerçekleştirmesi istenir. Öğretmen adaylarının; bunları aşamalı olarak, süreklilik içinde ve artan bir sorumlulukla yürütmeleri sağlanır. Öğretmen adayları; uygulama hazırlığı, uygulama okulunda gözlem, uygulama öğretmeninin görevlerine katılma, eğitim-öğretim/yönetim ve ders dışı etkinliklere katılma, uygulama çalışmalarını değerlendirme etkinliklerini gerçekleştirir. d) Uygulama sürecinin geniş zaman dilimine yayılması ilkesi: Öğretmenlik uygulaması programı; planlama, inceleme, araştırma, katılma, analiz etme, denetleme, değerlendirme ve geliştirme gibi kapsamlı bir dizi süreçten oluşur. Bu süreçlerin her biri hazırlık, uygulama, değerlendirme ve geliştirme aşamalarından oluşmaktadır. Öğretmen adayının, öğretmenlik davranışlarını bu süreçler yoluyla istenilen düzeyde kazanabilmesi için fiilen uygulama yapacağı süreden çok daha fazla zamana ve çabaya ihtiyacı vardır. Bu nedenle öğretmenlik uygulamaları; öğretmen adayına giderek artan bir sorumluluk ve uygulama yeterliliği kazandırmak için, en az bir yarıyıla yayılarak programa yerleştirilir. e) Ortak değerlendirme ilkesi: Uygulama etkinliklerini birlikte planlayıp yürüttükleri için öğretmen adayının öğretmenlik uygulamasındaki performansı, uygulama öğretim elemanı ve uygulama öğretmeni tarafından ayrı ayrı değerlendirilir. Öğretmen adayının öğretmenlik uygulamasındaki başarısı, uygulama öğretim elemanı ve uygulama öğretmeninin yaptığı değerlendirmelerin fakültenin "Eğitim-Öğretim ve Sınav Yönetmeliği" gereğince birleştirilmesiyle not olarak belirlenir. Uygulama öğretim elemanı notları fakülte yönetimine teslim eder. f) Kapsam ve çeşitlilik ilkesi: Öğretmenlik mesleği, ders hazırlığı, dersi sunma, sınıf yönetimi, atölye ve laboratuvar yönetimi, okul ve aile mesleği ile ilgili konularda öğrenciye rehberlik yapma, öğrenci başarısını değerlendirme, yönetim işlerine ve eğitsel çalışmalara katılma gibi çok çeşitli faaliyetleri kapsamaktadır. Ayrıca öğretmenler, çeşitli bölgelerde, farklı olarak ve koşullara sahip genel-meslekî, gündüzlü-yatılı, pansiyonlu, şehir ve köy okullarında, müstakil veya birleştirilmiş sınıflarda görev yapmaktadır. Bu nedenle öğretmenlik uygulaması, öğretmenlik mesleğinin gerektirdiği tüm görev ve sorumluluk alanlarını kapsayacak şekil ve çeşitlilikte planlanır ve yürütülür. g) Uygulama sürecinin ve personelinin sürekli geliştirilmesi ilkesi: Öğretmenlik uygulaması çalışmalarından elde edilen sonuçlara göre; öğretmenlik uygulaması süreci ve buna paralel olarak uygulamaya katılan personel yeterlilikleri sürekli geliştirilir. h) Uygulamanın yerinde ve denetimli yapılması ilkesi: Öğretmenlik uygulamasından beklenen
faydanın sağlanabilmesi, ancak; öğretmen adaylarının öğretmenlik uygulaması kapsamında yapacakları etkinlikleri, öğrencisi bulundukları fakültenin öğretim elemanlarının yakından izleme, rehberlik etme, yanlışlarını düzeltme, eksikliklerini tamamlama ve değerlendirme çabaları ile mümkündür. Bu nedenle öğretmenlik uygulaması, fakültenin bulunduğu il veya ilçelerdeki uygulama okulları ile ilgili kurumlarda yapılır. GÖREV VE SORUMLULUKLAR A) İlahiyat Fakültesi Pedagojik Formasyon Biriminin Görev ve Sorumlulukları: 1. Malatya Milli Eğitim Müdürlüğü Uygulama Koordinatörü ile iş birliği yaparak uygulama okullarını ve uygulama öğretmenlerini belirler, öğretmen adaylarının bu okullara dağılımını sağlar. 2. Bölümlerden gelen önerileri dikkate alarak uygulama öğretim elemanlarını belirler. 3. Uygulama okullarındaki etkinliklerin ve fakültedeki derslerin etkili ve verimli bir biçimde yürütülmesini, denetlenmesini sağlar. 4. Öğretmenlik uygulaması çalışmalarını değerlendirir ve geliştirilmesi için gerekli önlemleri alır. B) Uygulama Öğretim Elemanının Görev ve Sorumlulukları: 1. Öğretmen adaylarını, öğretmenlik uygulaması etkinliklerine hazırlar. 2. Öğretmen adaylarının uygulama çalışmaları kapsamındaki etkinliklerini, uygulama okulu koordinatörü ve uygulama öğretmeni ile birlikte planlar. 3. Öğretmen adayının çalışmalarını, uygulama öğretmeni ile birlikte düzenli olarak izler, denetler. 4. Uygulamanın her aşamasında öğretmen adayına gerekli rehberliği ve danışmanlığı yapar. 5. Uygulama sonunda öğretmen adayının çalışmalarını, uygulama öğretmeni ile birlikte değerlendirir ve sonucu not olarak İnönü Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Pedagojik Formasyon birimine bildirir. C) Uygulama Okulu Müdürlüğünün Görev, Yetki ve Sorumlulukları: 1. Uygulama öğretmenleri ve öğretmen adaylarıyla toplantı yapar, okulu tanıtır, kendilerine görev ve sorumluluklarını bildirir. 2. Uygulama çalışmalarının etkili ve verimli bir biçimde yapılabilmesi için gerekli eğitim ortamını sağlar. 3. Uygulama öğretmenlerinin uygulama çalışmalarını denetler. D) Uygulama Öğretmeninin Görev ve Sorumlulukları:
1. Uygulama öğretim elemanı ile birlikte öğretmen adayının uygulama okulunda yapacağı çalışma programını düzenler. 2. Öğretmen adayının meslekî gelişimine yardımcı olur, derslerde gözlem yapmasını, çeşitli öğretim yöntem ve tekniklerini uygulamasını sağlar. 3. Öğretmen adayına gerekli öğretim araç-gereç, kaynak ve ortamı sağlar, okulu tanıtır. 4. Öğretmen adayına günlük etkinliklerini ve dersini planlamasında yardımcı olur. 5. Öğretmen adayının okuldaki çalışmalarını gözlemler ve değerlendirir. 6. Öğretmen adaylarını sınıfta uzun süre tek başına bırakmaz sınıftan ayrılması gerektiğinde kolayca ulaşılabilir durumda bulunur. 7. Öğretmen adayı ile ilgili gözlem değerlendirme formlarını içeren bir dosya tutar. 8. Gözlem sonucu tamamlanan ders gözlem formunun bir kopyasını gerekli dönütlerle birlikte öğretmen adayına verir. 9. Öğretmen adaylarının gözlem dosyasını uygulama öğretim elemanı ile birlikte belli aralıklarla inceler, öğretmen adayının gelişimini izler ve adayın gelişiminin olumlu yönde olmasına katkıda bulunur. 10. Sınıf dışı etkinliklerde (tören ve toplantılarda) öğretmen adayına rehberlik eder. 11. Uygulama sonunda öğretmen adayını uygulama ve öğretim elemanı ile birlikte değerlendirir. E) Öğretmen Adayının Görev ve Sorumlulukları a) Uygulama Okuluna ve Uygulama Öğretmenine Karşı; 1. Okul yönetimi ve uygulama öğretmeni ile iletişim ve işbirliği içinde bulunmak, 2. Uygulama öğretmeninin ders programını aksatmadan verilen görevleri süresi içinde ve planladığı biçimde yerine getirmek, 3. Uygulama okulunun kurallarına uymak, 3 4. Ders araçlarını verimli kullanmak ve korumak, 5. Uygulama öğretmeninin sorumluluğundaki etkinliklere katılmak, b) Uygulama Okulundaki Öğrencilerine Karşı; 1. Sorumluluğundaki öğrencilerin güvenliğini sağlamak, 2. Öğrencilere açık ve anlaşılır yönergeler vermek, 3. Dersin anlaşıldığından emin olmak, 4. Sınıf yönetiminde kararlı ve hoşgörülü olmak, 5. Öğrencileri işbirliği içinde çalışmaya yöneltmek, 3 Öğretmen adayları, uygulama yaptıkları okullarda devam-devamsızlık, günlük ders programları ile öğretim müfredatının uygulanması konularında öğretmenlerin tabi oldukları kurallara uymakla yükümlüdürler. Adaylara, disiplin ve diğer konularda yüksek öğretim kurumları mevzuatı uygulanır.
6. Öğrencilerin verimli çalışma alışkanlıkları geliştirmelerine katkıda bulunmak, 7. Öğrencilere önderlik yapabilmek. 8. Dersleri nesnel ölçütlerle değerlendirmek, c) İnönü Üniversitesi İlahiyat Fakültesi pedagojik formasyon birimi ve Uygulama öğretim elemanına karşı; 1. Uygulama Programının gereklerini yerine getirmek için planlı ve düzenli çalışmak, 2. Uygulama süresince yapılan öneri ve eleştirilerden yararlanarak olumlu yönde meslekî gelişim sergilemek, 3. Öğretmenlik uygulaması çalışmalarını yürütürken diğer öğretmen adayları, uygulama öğretim elemanı ve uygulama öğretmeni ile işbirliği ve iletişim içinde bulunmak, d) Öğretmen Adayının Kendine Karşı Görev ve Sorumlulukları; 1. Mesleğine karşı olumlu bir tutum içinde bulunmak ve mesleğin gerektirdiği nitelikleri edinmeye çalışmak, 2. Kişisel ve meslekî yaşamında örnek olmak, 3. Okul yönetiminin ve öğretmenlerinin desteğini sağlamak, 4. Alanındaki gelişmeleri yakından izlemek, 5. Bilgi ve becerilerini sürekli geliştirmek, 6. Zamanı verimli kullanmak, 7. Öğrencilerle ilişkilerinde ölçülü olmak, 8. Yaptığı çalışmaları daha sonra yapılacak tartışma ve değerlendirmeler için bir dosya halinde düzenlemek. ÖĞRETMEN ADAYLARININ UYGULAMA OKULLARINA ATANMASI 1. İnönü Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Pedagojik Formasyon birimi koordinatörlüğü, bölüm başkanlıkları ile iş birliği yaparak; uygulama öğretim elemanı başına düşen öğrenci sayısı 15 i geçmeyecek şekilde öğretmen adaylarının gruplarını ve her grubun sorumlu öğretim elemanını belirler. 2. İnönü Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Pedagojik Formasyon birimi koordinatörlüğü; İlilçe millî eğitim müdürlüğü, uygulama okulu müdürü ve koordinatörü ile işbirliği içerisinde, öğretmen adaylarının uygulama okullarına ve uygulama öğretmenlerine dağılımlarını gösteren listeyi hazırlayarak ilgili paydaşlara gönderir. Uygulama okullarındaki dağılım uygulama öğretmeni başına düşen öğrenci sayısı 6'yı, ders başına düşen öğrenci sayısı 2'yi geçmeyecek biçimde yapılır. 3. Uygulama öğretim elemanı, sorumluluğuna verilen öğretmen adaylarını, öğretmenlik uygulamasının dayandığı temeller, uygulama programında yer alacak etkinlikler ve uyulması gereken kurallar konusunda bilgilendirir. 4. Uygulama öğretim elemanı, sorumluluğuna verilen öğretmen adaylarını uygulama okuluna yönlendirir. 5. Uygulama Okulu müdürü/koordinatörü, öğretmen adaylarına okulu gezdirerek çeşitli birimlerini tanıtır ve etkinlikleri hakkında bilgi verir.
DERSİN İŞLENİŞİ 6. Dönemin başında öğretmen adayları; uygulama öğretim elemanı ve uygulama öğretmeni ile birlikte öğretmenlik uygulaması etkinlik planı taslağını hazırlar (şablon için bkz. Ek 1). Pedagojik formasyon programı kapsamında Okul Deneyimi dersi olmadığı için öğretmen adayları bu dönemin ilk haftalarında okul ve sınıf gözlemi yapmaya teşvik edilmelidir. İlerleyen haftalarda, öğretmen adaylarının her hafta hangi derslikte hangi dersleri/konuları işleyeceği ve etkinlikleri yapacağı uygulama öğretmeni ve öğretim elemanının işbirliğiyle her dersten makul bir süre önce belirlenerek etkinlik planına işlenir. Uygulama öğretmeni bu etkinliklerin takip ve denetiminden sorumludur. Aşağıda öğretmenlik uygulaması dersi kapsamında kullanılabilecek bazı etkinlik örnekleri sunulmuştur: a. Dersi planlama ve etkinlikleri sıraya koyma b. Yönerge ve açıklamalar c. Öğretim strateji, yöntem ve tekniklerinin kullanımı d. Soru sorma alıştırmaları e. Ders kitaplarından yararlanma f. Öğretim teknolojilerinin (akıllı tahta, bilgisayar, projeksiyon vb.) etkin kullanımı g. Çalışma yapraklarının hazırlanması ve kullanılması h. Grup çalışmalarını yönetme i. Öğretimde benzetimden yararlanma j. Öğrenci çalışmalarının değerlendirilmesi, dönüt ve düzeltme k. Test hazırlama, puanlama, analiz l. Değerlendirme ve kayıt tutma m. Dersin yönetimi ve sınıf kontrolü n. Yan branşın gözlemlenmesi ve öğretimi 7. Öğretmenlik uygulamasının haftalık iki saati fakültede teorik olarak, altı saati ise uygulama okulunda uygulama şeklinde işlenir. Dersin fakültede işlenen iki saatlik bölümünde uygulama öğretim elemanı, öğretmen adayları ile birlikte, her hafta okulda yapılan uygulamalarla ilgili gelişmeleri tartışır ve değerlendirir. Bu derste ayrıca uygulama öğretim elemanından öğretmen adaylarının uygulama esnasında karşılaştığı sorunlarla ilgili çözüm önerileri sunması ve bir sonraki hafta işleyecekleri dersle ilgili rehberlik ve danışmanlık yapması beklenir. Bunun dışında uygulama öğretim elemanı sorumlu olduğu her öğretmen adayını bir dönem boyunca belli aralıklarla en az 2 kez gözlemler (bkz. Ek 2). Gözlem sonuçlarını dersten sonra öğretmen adayı ile değerlendirir. Uygulama öğretim elemanı; öğretmen adaylarının dönem sonunda teslim edecekleri öğretmenlik uygulaması dosyası ile birlikte bu gözlem sonuçlarını dikkate alarak öğrencinin başarısına ilişkin değerlendirmesini yapar. 8. Öğretmen adayları, öğretmenlik uygulaması dersinin geri kalan 6 saatlik pratik kısmını uygulama okulunda geçirir. Bu süreçte uygulama öğretmeninin gözetim ve rehberliğinde
öğretmenlik uygulamasının etkinlik planında belirtilen çalışmaları titizlikle yerine getirir. Öğretmen adayının haftalık ders saatinin en az üç saatinde sınıflara girerek fiilen ders işlemesi, 4 kalan üç saatinde ise okulda kalarak aşağıda belirtilen çalışmaları yapması gerekir: a. Her etkinliğe ilişkin ayrıntılı bir ders planı hazırlamak (örnek ders planı şablonları kılavuzun sonuna eklenmiştir). b. İşleyeceği derslerle ilgili diğer hazırlıkları (materyal, sınav, araç gereç, donanım vb.) yapmak, c. Ders hazırlıklarıyla ilgili olarak uygulama öğretmeniyle görüşerek hazırlıklarını tamamlamak, d. İşlediği derslerle ilgili öz değerlendirme yapmak, işlediği dersle ilgili uygulama öğretmeni ya da akranlarından geribildirim alarak güçlü ve zayıf yanlarını değerlendirmek. 9. Uygulama öğretmeni (ve gözlem için okulu ziyaret ettiğinde uygulama öğretim elemanı) sorumlu olduğu öğretmen adaylarının derslerini izler ve izlediği derslerle ilgili gözlemlerini ders gözlem formuna (bkz. Ek 2) kaydeder. Gözlem sonuçlarını dersten sonra öğretmen adayı ile değerlendirir. Değerlendirme kapsamında öğretmen adayının öncelikle güçlü yanları vurgulanmalı, ardından zayıf yönlerini anlaması ve kendisini geliştirmesi için yapıcı geribildirimler verilmelidir. Görüşmelerde olumlu bir tutum sergilemeli, öğretmen adayının kendini geliştirme çabasını teşvik edecek fikir ya da önerilerde bulunulmalıdır. Yetersizliklerle ilgili eleştiriler yapıcı nitelikte olmalı; aday, sözü edilen yetersizlikleri nasıl düzetebileceğini görebilmelidir. Özellikle ilk gözlem sonuçları öğretmen adayına rehberlik yapmak ve ona destek olmak amacıyla kullanılmalıdır. Sonraki gözlem sonuçları ise öğretmen adayının bu dersteki performansının ölçülerek ders başarısının değerlendirilmesinde kullanılabilir. 10. Öğretmen adayı, uygulama öğretmeni ve uygulama öğretim elemanı ile yaptığı görüşmelerde üzerinde durulan noktaları, bunlarla ilgili önerileri dikkatle not alır, bu öneriler üzerinde düşünür ve çalışmalarını bunları dikkate alarak sürdürür. 11. Uygulamalar sonunda öğretmen adayı, etkinlik planı çerçevesinde yürüttüğü çalışmaları ve raporları içeren staj dosyasını (portfolyo) tamamlar, uygulamayı öğretim elemanına teslim eder. Öğretmenlik uygulaması ürün dosyasında yer alması gereken içerik aşağıdaki gibidir: a. Dersi Kılavuzu (Kapak sayfası öğretmen adayının bilgileriyle doldurulmalıdır) b. Haftalık etkinliklerini ve uygulama öğretmeninin imzalarını içeren dönemlik etkinlik planı (Ek 1). Bu form her hafta öğretmen adayı tarafından uygulama öğretmenine onaylattırılarak dönem sonunda uygulama öğretmenine teslim edilecek ve uygulama öğretmeni tarafından devam çizelgesi (Ek 4) ve MEBBİS sistemini üzerinden doldurulacak değerlendirme formunun çıktısıyla birlikte fakülteye gönderilecektir. 4 Öğretmen adaylarının, öğretmenlik uygulaması dersi kapsamında dönem boyunca bizzat ders vererek değerlendirdiği süre 24 ders saatinden az olamaz.
c. Her ders için hazırladığı ders planları ve ilgili materyaller (çalışma yaprakları, sınavlar, etkinlik örnekleri vb.) d. Öz değerlendirme ve akran değerlendirme formları (Ek 3) ve/veya raporları, günlükler vb. e. Varsa, öğretmen adayının katıldığı veli toplantıları, zümre toplantıları, okul gezileri, çeşitli kuruluşlara yapılan ziyaretler, eğitsel kulüp çalışmaları, okulun düzenlediği özel eğitim programları gibi ders dışı etkinliklere ilişkin dokümanlar; laboratuvarlar, kütüphane, vb. gibi özel odaların çalışma kurallarıyla ilgili belgeler, rehberlik hizmetleriyle ilgili belgeler ve ilgili diğer bütün dokümanlar (Eylem Planı, Disiplin Kurulu, Alan Öğretmenler Kurulu, Okul-Aile İşbirliği Derneği, vb.) Okuldaki uygulama öğretmeni ve uygulama öğretim elemanı, öğretmen adayının dosyasını dönem içinde belli zamanlarda incelemek isteyebilir. Okulda olunan zamanlarda dosya öğretmen adayının yanında bulunmalı ve sürekli güncelleştirilmelidir. O güne kadar yapılan derslerle ilgili etkinlikler, derslerde yapılan değerlendirmeler ve düşülen notlar tamamlanmış olarak dosyada bulunmalıdır. 12. Öğretmen adaylarının başarısı, uygulama öğretim elemanı ve uygulama öğretmeni tarafından ayrı ayrı değerlendirilir. Uygulama öğretim elemanı bu notları pedagojik formasyon otomasyonuna her öğrenci için işler (Ayrıntılar için bkz. ÖĞRETMEN ADAYININ BAŞARISININ DEĞERLENDİRİLMESİ ) ÖĞRETMEN ADAYININ BAŞARISININ DEĞERLENDİRİLMESİ Öğretmen adayının öğretmenlik uygulaması dersinden başarılı olabilmesi için aşağıdaki koşulları yerine getirmesi gerekir: 13. Öğretmenlik uygulaması dersi haftalık 6 saat staj uygulaması (toplam 84 saat), 2 saat teorik (toplam 28 saat) olmak üzere toplam 112 saattir. Öğrencinin uygulama (staj) saatlerinin %80 ine, teorik saatlerinin ise % 70 ine devam etmesi zorunludur. Öğrencinin devamı uygulama okulu ve uygulama öğretmeni tarafından izlenir. 14. Öğretmen adayının sorumluluklara aykırı tutum ve davranış içinde bulunması durumunda gerekli uyarılar yapılır; uyarıların dikkate alınmaması halinde okul koordinatörü, uygulama öğretmeni ve uygulama öğretim elemanı tarafından uygulama çalışmaları durdurulur ve gerekli disiplin işlemleri başlatılır. 15. Öğretmen adayının yılsonu başarısı, uygulama öğretim elemanı ve uygulama öğretmeni tarafından MEBBİS sistemi üzerindeki Değerlendirme Formu doldurularak ölçülür. Bu değerlendirmede başta öğretim elemanı ve uygulama öğretmeninin yaptığı gözlemler ve öğretmen adayının hazırladığı staj dosyası olmak üzere
Değerlendirme Formunda yer alan ölçütler dikkate alınır. Başarı notu en az 55 tir. Kaynakça Aksu, M.B. ve Demirtaş, H. (2005). Okul Deneyimi I-II ve Dersleri Öğrenci Rehberi. Malatya: İnönü Üniversitesi Matbaası. MEB (2012). Öğretmen Adaylarının Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Eğitim Öğretim Kurumlarında Yapacakları na İlişkin Yönerge. http://mevzuat.meb.gov.tr/html/102.html
EK 1 ÖĞRETMENLİK UYGULAMASI DERSİ ETKİNLİK PLANI Öğretmen Adayının Adı Soyadı: Etkinlik Etkinlik Tarihi Uygulama Öğretmeni imzası Tanışma, dönem planı, okul ve sınıf gözlemi Tanışma, dönem planı, okul ve sınıf gözlemi Açıklamalar (Öğretmen adayının fiilen işlediği ders saatini mutlaka belirtiniz) Çalışmalarının Değerlendirilmesi Uygulama Öğretim Elemanının Adı ve Soyadı: İmzası:
Ek 2 DERS GÖZLEM FORMU (Uygulama Öğretim Elemanı ve Uygulama Öğretmeninin Öğretmen Adayını Değerlendirmede Kullanması İçin) Öğretmen Adayı :.. Gözlemci :... Konu :. Okulu :... Sınıfı :... Öğrenci Sayısı:... Tarih :... Bu değerlendirme formundaki maddelerin karşısında bulunan puanların anlamı: (0) = Yetersiz (1) = Kısmen Yeterli (2) = Yeterli. (Uygun olan seçeneği (+) ile işaretleyiniz). 1.0 KONU ALANI VE ALAN EĞİTİMİ 1.1 KONU ALAN BİLGİSİ 1.1.1 Konu ile ilgili temel ilke ve kavramları bilme 1.1.2 Konuda geçen temel ilke ve kavramları mantıksal bir tutarlılıkla ilişkilendirebilme 1.1.3 Konunun gerektirdiği sözel ve görsel dili (şekil, şema, grafik, formül vb.) uygun biçimde kullanabilme 1.1.4 Konu ile alanın diğer konularını ilişkilendirebilme 1.2 ALAN EĞİTİMİ BİLGİSİ 1.1.1 Özel öğretim yaklaşım, yöntem ve tekniklerini bilme 1.1.2 Öğretim teknolojilerinden yararlanabilme 1.1.3 Öğrencilerde yanlış gelişmiş kavramları belirleyebilme 1.1.4 Öğrenci sorularına uygun ve yeterli yanıtlar oluşturabilme 1.1.5 Öğrenme ortamının güvenliğini sağlayabilme 2.0 ÖĞRETME-ÖĞRENME SÜRECİ 2.1 PLANLAMA 2.1.1 Ders planını açık, anlaşılır ve düzenli biçimde yazabilme 2.1.2 Amaç ve hedef davranışları açık bir biçimde ifade edebilme 2.1.3 Hedef davranışları uygun yöntem ve teknikleri belirleyebilme 0 1 2 AÇIKLAMA VE YORUMLAR
2.1.4 Uygun araç-gereç ve materyal seçme ve hazırlayabilme 2.1.5 Hedef davranışlara uygun değerlendirme biçimleri belirleyebilme 2.1.6 Konuyu önceki ve sonraki derslerle ilişkilendirebilme 2.2 ÖĞRETİM SÜRECİ 2.2.1 Çeşitli öğretim yöntem ve tekniklerini uygun biçimde kullanabilme 2.2.2 Zamanı verimli kullanabilme 2.2.3 Öğrencilerin etkin katılımı için etkinlikler düzenleyebilme 2.2.4 Öğretimi bireysel farklılıklara göre sürdürebilme 2.2.5 Öğretim araç-gereç ve materyalini sınıf düzeyine uygun biçimde kullanabilme 2.2.6 Özetleme ve uygun dönütler verebilme 2.2.7 Konuyu yaşamla ilişkilendirebilme 2.2.8 Hedef davranışlara ulaşma düzeyini değerlendirebilme 2.3 SINIF YÖNETİMİ Ders başında 2.3.1 Derse uygun bir giriş yapabilme 2.3.2 Derse ilgi ve dikkati çekebilme Ders süresinde 2.3.3 Demokratik bir öğrenme ortamı sağlayabilme 2.3.4 Derse ilgi ve güdünün sürekliliğini sağlayabilme 2.3.5 Kesinti ve engellemelere karşı uygun önlemler alabilme 2.3.6 Övgü ve yaptırımlardan yararlanabilme Ders sonunda 2.3.7 Dersi toparlayabilme 2.3.8 Gelecek dersle ilgili bilgiler ve ödevler verebilme 2.3.9 Öğrencileri sınıftan çıkarmaya hazırlayabilme 2.4 İLETİŞİM 2.4.1 Öğrencilerle etkili iletişim kurabilme 2.4.2 Anlaşılır açıklamalar ve yönergeler verebilme 2.4.3 Konuya uygun düşündürücü sorular sorabilme 2.4.4 Ses tonunu etkili biçimde kullanabilme 2.4.5 Öğrencileri ilgi ile dinleme
2.4.6 Sözel dili ve beden dilini etkili biçimde kullanabilme TOPLAM ÖZET BİLGİ Öğretmen adayının yukarıdaki yeterlik alanlarının her birinde yapmış olduğu çalışmalara ilişkin düşünceler Gözlemcinin İmzası Öğretmen adayının görüşleri (varsa) Gözlemcinin İmzası
Ek 3 ÖĞRETMENLİK UYGULAMASI DERSİ Öğretmen Adayı Akran Değerlendirme Formu Bu ölçek öğretmen adayının dersinde geliştirdiği öğretmenlik mesleğine yönelik becerilerinde eriştiği düzeyin diğer öğretmen adayları tarafından belirlenmesi amacıyla hazırlanmıştır. Öğretmen adayının dersindeki öğretim süreci, iletişim kurma ve değerlendirme, derse hazırlama ve dersi ilişkilendirme, sınıf yönetimi ve geri bildirim uygulamaları diğer öğretmen adayları tarafından değerlendirilecektir. Sizin için uygun derecelemenin altında bulunan kutucuğa (X) işareti koyunuz. Anabilim Dalı : Tarih: Öğretmen Adayı: Ders: Gözlemci : Sınıf: Öğretim Süreci İletişim Kurma ve Değerlendirme Derse Hazırl anma No Yok Çok Az 1 Derse güdülenmenin sürekliliğini sağlayabilme 2 Öğrencilerin etkinliklere aktif katılımına rehberlik sağlama 3 Öğrencileri olumlu davranış yönünde motive etme 4 Olumsuz davranışı doğuran durumlara uygun şekilde müdahale etme 5 Destekleyici ve samimi bir sınıf ortamı oluşturma 6 Öğrenme sürecinde yaşanan problemlere çözüm bulma 7 Öğrencilerle etkili iletişim kurma 8 Anlaşılır açıklamalar ve yönergeler verme 9 Gerektiğinde yakında olmak ve dikkat çekmek için sınıfta hareket etme 10 Öğrencileri ilgiyle dinleme 11 Sözlü iletişimi etkili biçimde kullanma 12 Sözsüz iletişimi etkili biçimde kullanma 13 Uygun ölçme ve değerlendirme araçlarını seçme/hazırlama 14 Öğrencileri etkinlik sürecindeki görevleri açısından değerlendirme 15 Öğrenciye geri bildirim sağlama 16 Öğrenciyi neler kazanacağı ile ilgili bilgilendirme (Güdüleme) Az İyi Çok İyi Açıklamalar
Sınıf Yönetimi Geri Bildirim 17 Önceden öğrenilenlerle yeni öğrenmeler arasında bağ kurma (Derse Geçiş) 18 Dersin sürecine ilişkin edinilen bilgilerin kullanılmasını sağlayacak proje, performans görevleri vb. verebilme 19 Sonraki derse yönelik hazırlayıcı görevler verebilme 20 Kesinti ve engellemelere karşı uygun önlemler alma (Sınıf içi disiplin) 21 Ders sürecini bireysel farklılıklara göre şekillendirebilme 22 Derse uygun bir giriş yapma (Dikkat çekme) 23 Ders planında belirlediği araç-gereç ve materyalleri kullanabilme 24 Soru türlerini kullanma 25 Öğrencilerin sorularına cevap verme 26 Zamanı yönetme 27 Yapılan etkinliklerden elde edilen sonuçları öğrencilerle belirleme 28 Sonuçları belirlerken yanlışları düzeltmede öğrencilere ipuçları verme 29 Sonuçları belirlerken eksikleri tamamlamada öğrencilere ipuçları verme
Ek 4 Öğretmen adayının: T.C. İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ ÖĞRETMENLİK UYGULAMASI DERSİ ÖĞRETMEN ADAYI DEVAM ÇİZELGESİ Adı- Soyadı: Fakültesi: Uygulama Yaptığı Okul: Uygulama Öğretmeni: Bölümü: TARİH ÖĞRENCİNİN İMZASI UYGULAMA ÖĞRETMENİNİN İMZASI 1.Ders 2.Ders 3.Ders 4.Ders 5.Ders 6.Ders Okul Müdürü Adı Soyadı : İmzası : Mühür
DERS PLANI ÖRNEĞİ BÖLÜM I (1) Dersin adı Tarih / / Sınıf Ünitenin Adı/No Konu Önerilen Süre BÖLÜM II Öğrenci Kazanımları /Hedef ve Davranışlar Öğretme-Öğrenme- Yöntem ve Teknikleri Kullanılan Araç, Gereçler ve Kaynakça Öğretme-Öğrenme Etkinlikleri: Dikkati Çekme Güdüleme Gözden Geçirme Derse Geçiş BÖLÜM III Ölçme-Değerlendirme BÖLÜM IV Plânın Uygulanmasına İlişkin Açıklamalar Öğretmen Adayı Uygulama Öğretmeni
DERS PLANI ÖRNEĞİ DERSİN ADI Tarih / / SINIF ÜNİTE KONU SÜRE Öğrenci Kazanımları; Hedef ve Davranışlar Ünite Kavramları ve Sembolleri; Öğretme-Öğrenme, Yöntem ve Teknikleri: Kaynak-Araç ve Gereçler: (2) Sözel-Dilsel: Doğacı: Sosyal-Kişiler Arası: ÖĞRETME-ÖĞRENME ETKİNLİKLERİ Mantıksal: İçsel-Bireysel: Görsel-Uzaysal: Bedensel: ÖZET: ÖLÇME ve DEĞERLENDİRME : Dersin Diğer Derslerle İlişkisi: Planın Uygulanmasına İlişkin Açıklamalar: Öğretmen Adayı Uygulama Öğretmeni
DERS PLÂNI (3) BÖLÜM I Süre: DERS SINIF ÖĞRENME ALANI ALT ÖĞRENME ALANI BÖLÜM II KAZANIMLAR ÖĞRENME-ÖĞRETME YÖNTEM VE TEKNİKLERİ KULLANILAN EĞİTİM TEKNOLOJİLERİ ARAÇ VE GEREÇLER DERS ALANI ETKİNLİK ÖRNEĞİ ÖĞRENME-ÖĞRETME SÜRECİ Bireysel Öğrenme Etkinlikleri (Ödev, deney, problem çözme vb.) Grupla Öğrenme Etkinlikleri (Proje, gezi, gözlem vb.) Özet
BÖLÜM III Ölçme-Değerlendirme: Bireysel öğrenme etkinliklerine yönelik Ölçme- Değerlendirme Grupla öğrenme etkinliklerine yönelik Ölçme- Değerlendirme Öğrenme güçlüğü olan öğrenciler ve ileri düzeyde öğrenme hızında olan öğrenciler için ek Ölçme- Değerlendirme etkinlikleri Dersin Diğer Derslerle İlişkisi/Açıklamalar BÖLÜM IV Planın Uygulanmasına İlişkin Açıklamalar: Öğretmen Adayı Uygulama Öğretmeni