Ekonometri Amaç: geleceğe yönelik tahminler (öngörü) ve bu tahminleri üretmede kullanılacak istatistiksel yöntemler ile ilgilidir. Dersin temel amacı öngörü yöntemlerini ve bu yöntemlerin nasıl uygulanacağını ayrıntılı bir biçimde tanıtmaktır. Yöntemlerin uygulaması, üzerinde asıl durulan husus olduğundan ve uygulamalar EViews paket programı vasıtasıyla yapıldığından ötürü tüm dersler ve sınavlar bilgisayar laboratuarında yapılır. Buna bağlı olarak sınav sorularının en az % 70'i EViews kullanılarak cevaplanacak şekilde hazırlanır Hedef: Dünya çapında bilgi üreterek, bilim dünyasına katkıda bulunmak. Lokal, bölgesel ve ulusal düzeyde ihtiyaçlar göz önünde bulundurularak çözümler üretmek, toplumların yaşam kalitesinin yükselmesine çalışmak. Vizyon: Ulusal ve uluslararası bilim ve iş dünyasının ihtiyaçları doğrultusunda, örgütsel bağları güçlü, kurumsal kültürü ve kimliği gelişmiş, Dünyada ve Türkiye deki nitelikli üniversitelerin bölümlerine denk eğitim ve araştırma kurumu olmak. Bu doğrultuda İyiye Daha İyiye; Geçmişi Değerlendirerek, Bugünü Anlayarak ve Geleceği Planlayarak felsefesine göre faaliyet gösteren kurumsal bir yapı geliştirmek. Misyon: Ülke ve dünya gerçeklerine duyarlı, bilimsel ve kültürel olarak donanımlı, kuramdan uygulama ve uygulamadan kuram üretebilecek vizyon sahibi, girişimci, araştırıcı ve üretici bireyler yetiştirmek. Program Öğrenme Çıktıları: ÖÇ - 1 : ÖÇ - 2 : ÖÇ - 3 : ÖÇ - 4 : zaman serileri analizlerinde kullanılan matematiksel ve istatistiksel teknikleri tanırlar. söz konusu tekniklerin hangi durumda (ne zaman) ve nasıl kullanılacağını ayırt edebilirler. zaman serilerini kullanarak öngörü üretebilirler. üretilen öngörüleri değerlendirip en güçlüsünü seçebilirler. ÖÇ - 5 : seçilen öngörüye ve incelenen seriye bağlı olarak mikro veya makro düzeyde politikalar önerebilirler. Eğitim Öğretim Metotları: Öğretme öğrenme yöntem ve stratejileri, öğrencilerin kendi kendine çalışma, yaşam boyu öğrenme, gözlem yapma, başkasına öğretme, sunma, eleştirel düşünme, takım çalışması, bilişimden etkin yararlanma gibi becerilerini arttıracak şekilde seçilmektedir. Ayrıca, öğretim tarzının farklı kabiliyetleri olan öğrencileri destekleyecek biçimde olmasına dikkat edilir. Programında kullanılan eğitim-öğretim metotları aşağıdaki listede verilmiştir*:
Eğitim - Öğretim Yöntemleri* Ders Tartışmalı Ders Özel Destek / Yapısal Örnekler Role Yapma / Drama Problem Çözme Vaka Çalışması Beyin Fırtınası Küçük Grup Tartışması Gösterim Benzetim Seminer Grup Çalışması Saha / Arazi Çalışması Laboratuar Ödev Sözlü İnceleme / Anket Başlıca öğrenme faaliyetleri Dinleme ve anlamlandırma işleme, eleştirel düşünme, soru geliştirme işleme, eleştirel düşünme, soru geliştirme, takım çalışması işleme, eleştirel düşünme, soru geliştirme işleme işleme, Bilişim becerileri Araştırma yaşam boyu öğrenme, yazma, okuma, Bilişim, Dinleme ve anlamlandırma, yönetsel beceriler Araştırma yaşam boyu öğrenme, yazma, okuma, Bilişim, eleştirel düşünme, soru geliştirme, yönetsel beceriler, takım çalışması Gözlem/durumları işleme, Araştırma yaşam boyu öğrenme, yazma, okuma Gözlem/durumları işleme, Bilişim, yönetsel beceriler, takım çalışması Araştırma yaşam boyu öğrenme, yazma, okuma, Bilişim Araştırma yaşam boyu öğrenme, durumları işleme, soru geliştirme, yorumlama, sunum Araştırma yaşam boyu öğrenme, yazma, okuma Kullanılan Araçlar teknolojileri, özel donanım Gözleme imkan verecek gerçek ya da sanal ortam Gözleme imkan verecek gerçek ya da sanal ortam, özel donanım İnternet veri tabanları, kütüphane veri tabanları, e- posta, çevrimiçi sohbet, Web tabanlı tartışma forumları Özel donanım İnternet veri tabanları, kütüphane veri tabanları, e- posta
Çalışması Panel Konuk Konuşmacı Öğrenci middleluluğu Faaliyetleri / Projeleri işleme işleme Gözlem/durumları işleme, eleştirel düşünme, soru geliştirme, takım çalışması, Araştırma yaşam boyu öğrenme, yazma, okuma, yönetsel beceriler,, özel donanım, özel donanım (*) Dersin özelliklerine göre burada belirtilen yöntemlerin biri veya birkaçı uygulanabilir. Ders Planı - AKTS Kredileri: 1. Yarıyıl Ders Planı Kodu Ders Z/S T+U Saat Kredi AKTS 405 Zaman Serileri Analizi Seçmeli 3+0 3 6 AKTS Kredisi Toplam DERS BİLGİLERİ Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS Zaman Serileri Analizi 405 Güz 3+0 3 6 Ön Koşul Dersin Dili Türkçe Dersin Seviyesi Lisans Dersin Türü Zorunlu Dersi Veren Öğretim Elemanı Dersin Yardımcıları Dersin Amacı Dersin Öğrenme Çıktıları Dersin İçeriği Doç.Dr.Fatma ZEREN 1. zaman serileri analizlerinde kullanılan matematiksel ve istatistiksel teknikleri tanırlar. 2. söz konusu tekniklerin hangi durumda (ne zaman) ve nasıl kullanılacağını ayırt edebilirler. 3. zaman serilerini kullanarak öngörü üretebilirler. 4. üretilen öngörüleri değerlendirip en güçlüsünü seçebilirler. 5. seçilen öngörüye ve incelenen seriye bağlı olarak mikro veya makro düzeyde politikalar önerebilirler. EViews'in Temelleri: EViews'e giriş, çalışma sayfasının temel özellikleri, dönem, serilerle çalışmak, sabitlerle çalışmak,
grafiklerle çalışmak, veri almak ve veri aktarmak. Zaman serisi ve yatay kesit veri, grafiksel gösterim, zaman grafikleri ve zaman serisi bileşenleri: trend, konjonktür, mevsimsel ve tesadüfi bileşen Bireysel istatistikler, ikili istatistikler Tahminin (Öngörünün) Kesinliğinin Ölçülmesi: ortalama hata, ortalama mutlak hata, ortalama karesel hata, kök ortalama karesel hata, ortalama yüzde hata, ortalama mutlak yüzde hata ve Theil U İstatistiği. Transformasyonlar ve takvim uyarlamaları: Matematiksel (karekök, küp kök, negatif ters ve logaritmik) transformasyonlar ve takvim (ay uzunluğu ve işlem günü) uyarlamaları. Hareketli ortalamalar: Basit hareketli ortalama, merkezi hareketli ortalama, ikili hareketli ortalama, ağırlıklandırılmış hareketli ortalamazaman serilerinin ayrıştırması: Klasik toplamsal ayrıştırma, klasik çarpımsal ayrıştırma, mevsimsel indeksin bulunması ve yorumlanması, mevsimsel uyarlama, ayrıştırma yöntemleri ile geleceğe yönelik tahminler, Üssel düzgünleştirme yöntemleri: basit üssel düzgünleştirme, basit üssel düzgünleştirmeye adaptif yaklaşım, Holt'un üssel düzgünleştirme yöntemi, Winters'in üssel düzgünleştirme yöntemi. Regresyon denklemi vasıtasıyla tahmine giriş: basit regresyon, EKK tahmini, korelasyon katsayısı, basit regresyon ve korelasyon katsayısı, basit regresyon vasıtasıyla öngörü. DERS AKIŞI Hafta Detaylı İçerik EViews'in Temelleri: EViews'e giriş, çalışma sayfasının temel Hafta 1 özellikleri, dönem, serilerle çalışmak, sabitlerle çalışmak, grafiklerle çalışmak, veri almak ve veri aktarmak. Zaman serisi ve yatay kesit veri, grafiksel gösterim, zaman grafikleri ve Hafta 2 zaman serisi bileşenleri: trend, konjonktür, mevsimsel ve tesadüfi bileşen. Hafta 3 Bireysel istatistikler, ikili istatistikler. Önerilen Kaynak Tahminin (Öngörünün) Kesinliğinin Ölçülmesi: ortalama hata, ortalama Hafta 4 mutlak hata, ortalama karesel hata, kök ortalama karesel hata, ortalama yüzde hata, ortalama mutlak yüzde hata ve Theil U İstatistiği. Transformasyonlar ve takvim uyarlamaları: Matematiksel (karekök, küp Hafta 5 kök, negatif ters ve logaritmik) transformasyonlar ve takvim (ay uzunluğu ve işlem günü) uyarlamaları. Hafta 6 Hareketli ortalamalar: Basit, merkezi, ikili ve ağırlıklandırılmış hareketli ortalama. Hafta 7 Zaman serilerinin bileşenlerine ayrıştırılması: Klasik toplamsal ayrıştırma. Hafta 8 Arasınav Hafta 9 Zaman serilerinin bileşenlerine ayrıştırılması: klasik çarpımsal ayrıştırma. Hafta 10 mevsimsel indeksin bulunması ve yorumlanması, mevsimsel uyarlama. Hafta 11 ayrıştırma yöntemleri ile geleceğe yönelik tahminler. Hafta 12 Üssel düzgünleştirme yöntemleri: basit üssel düzgünleştirme, basit üssel düzgünleştirmeye adaptif yaklaşım.
Hafta 13 Holt'un üssel düzgünleştirme yöntemi. Hafta 14 Dönem sonu sınavı Ders Notu Diğer Kaynaklar KAYNAKLAR Hanke, J.E., Wichern D.W. 2005; Business Forecasting, Pearson, USA. Wilson, J.H., Keating, B. 2002; Business Forecasting with Accompanying Excel- Based Forecast Software, McGraw-Hill, USA. Dökümanlar Ödevler Sınavlar MATERYAL PAYLAŞIMI DEĞERLENDİRME SİSTEMİ YARIYIL İÇİ ÇALIŞMALARI SAYISI KATKI YÜZDESİ Ara Sınav Kısa Sınav Ödev Toplam Yıliçinin Başarıya Oranı Finalin Başarıya Oranı Toplam DERSİN PROGRAM ÇIKTILARINA KATKISI No Program Öğrenme Çıktıları Katkı Düzeyi 1 2 3 4 5 1 zaman serileri analizlerinde kullanılan matematiksel ve istatistiksel teknikleri tanırlar. 2 söz konusu tekniklerin hangi durumda (ne zaman) ve nasıl kullanılacağını ayırt edebilirler. 3 zaman serilerini kullanarak öngörü üretebilirler. üretilen öngörüleri değerlendirip en güçlüsünü seçebilirler. seçilen öngörüye ve incelenen seriye bağlı olarak mikro veya makro düzeyde politikalar önerebilirler. AKTS / İŞ YÜKÜ TABLOSU Yüz yüze eğitim 1 15 15 Sınıf dışı çalışma 5 15 75 Arasınav için hazırlık 8 2 16 Arasınav 1 1 1 Uygulama 2 15 30 Ödev 10 2 20 Dönem sonu sınavı için hazırlık 8 2 16 Dönem sonu sınavı 1 Toplam İş Yükü / 30 (s) 174 Dersin AKTS Kredisi 6
Dersler ile Program Öğrenme Çıktıları İlişkileri Ders PÇ1 PÇ2 PÇ3 PÇ4 PÇ5 Zaman Serileri Analizi 1 2 5 4 3 Alınacak Derece: Bu bölüm, yüksek öğretimde Uluslararası İlişkiler bilimi alanında 240 AKTS kredilik birinci aşama derece sistemine tabidir. Program başarılı bir şekilde tamamlanıp, program yeterlilikleri sağlandığında Uluslararası İlişkiler bilimi alanında Lisans derecesine sahip olunur. Kabul Koşulları: Bölüme kayıt yaptırmak isteyen öğrenci, üniversitenin akademik ve yasal mevzuatı çerçevesinde ÖSYM tarafından belirlenen süreçleri tamamlamak / sınavları başarmış olmak zorundadır. Yurtiçi veya dışında eşdeğer programda öğrenimine başlamış bir öğrenci yatay geçiş için başvuru yapabilir. Öğrencilerin kabulü dönem başlamadan, her bir öğrencinin şartları ve başvuru yaptığı derece dikkate alınarak incelenir ve özel olarak değerlendirilir. Üniversiteye giriş hakkında daha etraflı bilgi Kurum Tanıtım Kataloğu`nda mevcuttur. Üniversite tarafından onaylanmış ve bir anlaşma ile sınırları belirlenmiş öğrenci değişim programları kapsamında yurtdışından gelen öğrenciler bölümde İngilizce olarak verilen dersleri alabilirler. Öğrenci Türkçe dil bilgisi yeterliliğine sahipse Ders Planı`nda belirtilen herhangi bir Türkçe derse kayıt yaptırabilir. Mezunların İstihdam Olanakları: Dereceyi alabilmek / programı tamamlamak için akademik yıl sonunda yapılması gereken veya programın tamamlanmasını müteakip özel bir dönem sonu sınavı veya final sınav dönemi yoktur. Bununla birlikte, her yarıyıl sonunda genellikle dönemin hemen bitişini müteakip iki hafta süreli dönem sonu sınavları vardır. Buna ek olarak, öğrencinin bir proje çalışması sonunda hazırlayacağı Bitirme Çalışması ve bu çalışmasına yönelik sözlü tez sunumu yapması da (7. veya 8. yarıyılda) istenmektedir.