. 1..13.13.13.13 1.13.1. 1..13.13.13.13 1.13.1. 1..13.13.13.13 1.13.1. 1..13.13.13.13 1.13.1 ÖZET Ağustos ayında yıllık tüketici enflasyonu, puan artarak yüzde 9,5 e yükselmiştir. Bu gelişmede gıda fiyatlarında süregelen olumsuz seyir öne çıkmıştır. Gıda fiyat artışlarının dolaylı yansımalarının da etkisiyle hizmet grubunda enflasyonun ana eğilimi yükselişini sürdürürken temel mal grubu ana eğilimindeki iyileşme belirginleşmiştir....değerlendirmeler... Ağustos ayında tüketici fiyatları yüzde,9 oranında artmış ve yıllık enflasyon yüzde 9,5 e yükselmiştir. Bu dönemde ÖKTG-H ve ÖKTG-I endekslerinin yıllık artış oranı önceki aya kıyasla sınırlı bir miktarda gerileyerek sırasıyla yüzde 1,3 ve yüzde 9, olarak gerçekleşmiştir. Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, gıda grubunun katkısı,3 puanla belirgin bir şekilde artarken hizmet grubunun katkısı,13 puan yükselmiştir. Böylelikle gıda grubunun yıllık tüketici enflasyonuna katkısı 3,5 puana yükselmiştir. Buna karşılık, temel mal grubunun katkısı,1 puan, enerji ile alkollü içecek-tütün gruplarının katkıları ise yaklaşık,1 er puan gerilemiştir. 1 1 TÜFE İşlenmemiş Gıda, Al. İç. ve Tütün Dışı TÜFE TÜFE ÖKTG-H ÖKTG-I Enflasyonun üç aylık ortalamalara göre ana eğilimleri incelendiğinde, çekirdek enflasyon göstergelerindeki iyileşmenin sınırlı olmakla birlikte devam ettiği gözlenmiştir. Mevsimsellikten arındırılmış verilerle temel mal enflasyonu ana eğilimindeki yavaşlama bu dönemde güçlenmiştir. Ancak hizmet grubunda ana eğilim olumsuz seyrini sürdürerek çekirdek göstergelerdeki iyileşmeyi sınırlamaya devam etmiştir. 1 1 (Mevsimsellikten Arındırılmış,Yıllıklandırılmış 3 Aylık Ortalama % Değişim) 1 (Mevsimsellikten Arındırılmış,Yıllıklandırılmış 3 Aylık Ortalama % Değişim) 1 1 1 1 1 İşlenmemiş Gıda, Al. İç. Ve Tütün Dışı TÜFE H I Hizmet Temel Mal Ağustos ayında hizmet fiyatları aylık bazda yüzde,9 oranında artmış ve grup yıllık enflasyonu,3 puanlık artışla yüzde,9 ya yükselmiştir. Bu dönemde başta lokanta ve oteller olmak üzere hizmet grubu genelinde olumsuz bir görünüm kaydedilmiştir. Tarımdaki arz sıkıntıları, doğrudan etkilerinin yanı sıra yemek hizmetleri kanalıyla dolaylı olarak da tüketici enflasyonunu I
. 1..13.13.13.13 1.13.1. 1..13.13.13.13 1.13.1. 1..13.13.13.13 1.13.1. 1..13.13.13.13 1.13.1 olumsuz yönde etkilemektedir. Nitekim yüzde 1 ü aşan gıda enflasyonundaki gelişmelere paralel olarak lokanta-otel hizmetlerinde yıllık enflasyon 1 puan artışla yüzde 1,73 e yükselmiştir. Ağustos ayında ulaştırma hizmetleri grubu, karayolu ile yolcu taşımacılığı kalemindeki fiyat artışları ile yüzde seviyesine yükselirken kira yıllık enflasyonu artış eğilimini sürdürerek yüzde 7,1 e ulaşmıştır. 9 Temel Mal Hizmet 1 Diğer Hizmetler Haberleşme Hizmetleri Ulaştırma Hizmetleri Kira Lokanta ve Oteller 9 3 3 Temel mal grubu yıllık enflasyonu Ağustos ayında yüzde 1,37 ye gerilemiştir. Döviz kuru kaynaklı enflasyon baskılarının hafiflemeye devam etmesiyle dayanıklı tüketim malları fiyatları aylık bazda gerilemiş ve grup yıllık enflasyonundaki düşüş eğilimi sürmüştür. Bu grupta, mobilya ve otomobil fiyatlarında aşağı yönlü bir seyir izlenirken, beyaz eşya fiyatlarındaki artış eğilimi güçlü bir şekilde devam etmiştir. Dayanıklı tüketim mallarındaki olumlu gidişata karşılık, giyim ve dayanıklı dışı temel mal grubu yıllık enflasyonu yukarı yönlü seyrini korumuştur. Böylelikle, döviz kuru gelişmelerinin alt gruplara farklı sürelerde yansıması nedeniyle temel mal grupları yıllık enflasyon oranları arasındaki ayrışma devam etmiştir. Öte yandan, giyim fiyatlarında Ağustos ayı indirimleri mevsim ortalamalarının üzerinde gerçekleşmiş ve grup yıllık enflasyonu yüzde,59 a gerilemiştir. Bu gelişmeler sonucunda mevsimsellikten arındırılmış verilerle temel mal enflasyonunun ana eğilimindeki iyileşme belirginleşerek sürmüştür. 1 3 1 1 1 Giyim ve Dayanıklı Hariç Temel Mallar Giyim Dayanıklı Mal Altın Hariç 5 1 Otomobil Elektrikli ve Elektriksiz Aletler Mobilya 5 - -5 Ağustos ayında enerji fiyatları yüzde, oranında gerilemiştir. Bu gelişmede, akaryakıt fiyatlarındaki belirgin düşüş (yüzde 1,3) belirleyici olmuştur. Öte yandan, su fiyatlarındaki artış bu dönemde devam etmiştir. Yıllık enerji enflasyonu ise yüzde,9 e gerileyerek ılımlı seyrini korumuştur. Gıda ve alkolsüz içecekler grubunda yıllık enflasyon 1, puanlık yükselişle yüzde 1, olmuştur. İşlenmemiş gıda grubunda taze meyve fiyatları gerilerken bir süredir grup yıllık enflasyonunu sınırlayan sebze grubunda artış gözlenmiştir. Buna ek olarak et, süt ve yumurta fiyatlarındaki yüksek oranlı artışlarla birlikte işlenmemiş gıda yıllık enflasyonu yüzde 1, ya yükselmiştir. Bu dönemde işlenmiş gıda fiyatlarındaki olumsuz görünüm sürmüş ve grup yıllık II
. 1..13.13.13.13 1.13.1. 1..13.13.13.13 1.13.1 enflasyonu yüzde 13, oranında gerçekleşmiştir. Bu grupta ekmek fiyatları yukarı yönlü seyrini korurken et ve süt ürünleri ile konserve sebze fiyatlarında hızlı artışlar gözlenmiştir. Böylelikle Ağustos ayı, taze meyve dışında kalan işlenmemiş gıda ürünleri ve bunların temel girdi olarak kullanıldığı işlenmiş ürünlerdeki olumsuz seyrin belirgin olarak izlendiği bir dönem olmuştur. 1 1 1 Gıda Enerji 5 İşlenmemiş Gıda İşlenmiş Gıda 1 1 5-5 Aylık Yüzde Değişim Yıllık Yüzde Değişim Ağustos 1 Ağustos 13 Ağustos 1 Ağustos 13 TÜFE,9 -,1 9,5,17 1. Mallar -, -,3 9,7, Enerji -,,33,9 9,1 Gıda ve Alkolsüz İçecekler,9 -,77 1, 1,5 İşlenmemiş Gıda,71 -,7 1,,7 Taze Meyve-Sebze,9-9,3 11, 19,3 Diğer İşlenmemiş Gıda 1,7 1,3 1,,7 İşlenmiş Gıda 1,,7 13,,3 Ekmek ve Tahıllar,7,7 1,53 11,9 Diğer İşlenmiş Gıda 1,39 1,,31, Enerji ve Gıda Dışı Mallar -1,7 -, 9,3 5,99 Temel Mallar -1, -,5 1,37,5 Dayanıklı Mallar -,9,7 11,77,99 Dayanıklı Mallar (Altın Hariç) -,13,,11 3,73 Alkollü İçecekler ve Tütün -,,,5 1,1 Altın,71,51 5,5 -,. Hizmetler,9,1,9,1 Kira,9,5 7,11,1 Lokanta ve Oteller 1,,7 1,73 9,13 Ulaştırma Hizmetleri 1,,5, 7, Haberleşme Hizmetleri,,,7 7, Diğer Hizmetler*,77,9 9,9 9, 3. Temel Göstergeler İşlenmemiş Gıda, Al. İç. ve Tütün Dışı TÜFE,, 9,1 7,9 ÖKTG-H,,1 1,3,79 ÖKTG-I -,9 -, 9,,37 Kaynak: TÜİK, TCMB. *Diğer hizmetler: Kira, lokanta ve oteller, ulaştırma ile haberleşme hizmetleri dışında kalan hizmet endeksi. III
. 1..13.13.13.13 1.13.1. 1..13.13.13.13 1.13.1. 1..13.13.13.13 1.13.1. 1..13.13.13.13 1.13.1 Yİ-ÜFE Yurt içi üretici fiyatları Ağustos ayında, oranında artarken grup yıllık enflasyonu yüzde 9, e yükselmiştir. Bu dönemde yıllık enflasyon imalat sanayisinde yüzde 11 seviyesine, petrol ve ana metal hariç imalat sanayisinde ise yüzde 11,5 e gerilemiştir. 1 1 1 1 Yİ-ÜFE İmalat 1 Ana Metal ve Petrol Hariç İmalat Ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde, Ağustos ayında dayanıksız tüketim mallarında belirgin olmak üzere tüm ana gruplarda fiyat artışı kaydedilmiştir. Dayanıksız tüketim mallarındaki artışta yıllık enflasyonu yüzde 17 düzeyinde seyreden gıda ürünleri imalatı belirleyici olmuştur. Bu dönemde dayanıklı tüketim malları imalat fiyatları yatay seyrederken ara ve sermaye mallarında fiyat artışları görece ılımlı gerçekleşmiştir. Sonuç olarak Ağustos ayı, gıda imalatı kaynaklı enflasyon baskılarının sürdüğü bir dönem olmuştur. Gıda dışı imalat sanayi fiyatlarının seyri ise tüketici fiyatları üzerinde maliyet yönlü baskıların nispeten ılımlı seyrettiğine işaret etmiştir. 1 1 1 1 1 Ara Malı Sermaye Malı 1 1 Dayanıksız Tüketim Malları Dayanıklı Tüketim Malları - - IV
...TABLOLAR Ağustos Ayı TÜFE ve Alt Kalemler (Yüzde Değişim) Ağırlık 1 13 Aylık Yıllık Aylık Yıllık TÜFE 1,9 9,5 -,1,17 Gıda ve Alkolsüz İçecekler,5,9 1, -,77 1,5 Alkollü İçecekler ve Tütün 5,9 -,,5, 1,1 Giyim ve Ayakkabı 7,17 -,9, -3,,1 Konut 1,1,31 5,39,3 7,5 Ev Eşyası 7,5,31 9, -,1 3,97 Sağlık,,1 9,,3,9 Ulaştırma,5 -, 9,5,7, Haberleşme,7,1 1,53 -,7 5,97 Eğlence ve Kültür 3,3,59,95,,7 Eğitim,,75,5 1,19,1 Lokanta ve Oteller,5 1, 1,73,7 9,13 Çeşitli Mal ve Hizmetler,,5,13 1,,7 Kaynak: TÜİK. Ağustos Ayı Yİ-ÜFE ve Alt Kalemler (Yüzde Değişim) Ağırlık 1 13 Aylık Yıllık Aylık Yıllık Yİ-ÜFE 1, 9,,,3 Madencilik 3,97 -, 7,5,3 1, İmalat 5,93,59 1,99 1,7,9 Elektrik, Gaz Üretimi ve Dağıtımı 9,31 -, -3, -3, 1,37 Su Temini,79,39 9,31,5 11,1 Kaynak: TÜİK. Bu rapor, fiyat istatistiklerinin Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yayımlanmasını izleyen iş günü içinde yayımlanmakta ve TCMB nin bir önceki ayın enflasyon rakamlarına ilişkin ilk görüşlerini ifade etmekte olup, resmi fiyat istatistiklerinin açıklanması ile Para Politikası Kurulu toplantısı arasında geçen süre zarfında aylık enflasyon gelişmelerinin kamuoyu tarafından daha sağlıklı biçimde yorumlanmasına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. V