T. C. SOSYAL GÜVENLİK KURUMU BAŞKANLIĞI Sosyal Sigortalar Genel Müdürlüğü YURTDIŞINDA ÇALIŞAN TÜRK VATANDAŞLARINA VE AİLE BİREYLERİNE SAĞLIK HİZMETİ VERİLMESİ ATAMAN YILMAZ Yurtdışı Borçlanma ve Tahsis İşlemleri Daire Başkanı HAZİRAN/2008 Bu sunum, Sağlık Turizmini Geliştirme Derneği nin 21.06.2008 tarihinde Ankara da düzenlediği Kamu ve Özel Hastanelerde Yurtdışı Özel Sağlık Sigortalarının ve Zorunlu Trafik Sigortasının Uygulanışı Sempozyumu için hazırlanmıştır.
YURTDIŞINDAKİ VATANDAŞLARIMIZA AİT SAYISAL BİLGİLER 31.12.2006 tarihi itibariyle yurtd ş ndaki vatandaş say s 31.12.2006 tarihi itibariyle yurtd ş nda çal şan vatandaş say s 31.12.2006 tarihi itibariyle yurtd ş ndaki işsiz vatandaş say s 3 693 121 1 205 506 245 251 2006 y l nda yurtd ş na gönderilen işçi say s 81 379
T.C. ANAYASASI Sosyal güvenlik hakk MADDE 60. Herkes, sosyal güvenlik hakk na sahiptir. Devlet, bu güvenliği sağlayacak gerekli tedbirleri al r ve teşkilat kurar. Sosyal güvenlik bak m ndan özel olarak korunmas gerekenler MADDE 61. Devlet, harp ve vazife şehitlerinin dul ve yetimleriyle, malûl ve gazileri korur ve toplumda kendilerine yaraş r bir hayat seviyesi sağlar. Devlet, sakatlar n korunmalar n ve toplum hayat na intibaklar n sağlay c tedbirleri al r. Yaşl lar, Devletçe korunur. Yaşl lara Devlet yard m ve sağlanacak diğer haklar ve kolayl klar kanunla düzenlenir. Devlet, korunmaya muhtaç çocuklar n topluma kazand r lmas için her türlü tedbiri al r. Bu amaçlarla gerekli teşkilat ve tesisleri kurar veya kurdurur. Yabanc ülkelerde çal şan Türk vatandaşlar MADDE 62. Devlet, yabanc ülkelerde çal şan Türk vatandaşlar n n aile birliğinin, çocuklar n n eğitiminin, kültürel ihtiyaçlar n n ve sosyal güvenliklerinin sağlanmas, anavatanla bağlar n n korunmas ve yurda dönüşlerinde yard mc olunmas için gereken tedbirleri al r.
ANAYASA`NIN 90. MADDESİ : Milletleraras Andlaşmalar Uygun Bulma Türkiye Cumhuriyeti ad na Yabanc Devletlerle ve Milletleraras Kuruluşlarla yap lacak andlaşmalar n onaylanmas, Türkiye Büyük Millet Meclisinin onaylamay bir kanunla uygun bulmas na bağl d r. Ekonomik, ticari veya teknik ilişkileri düzenleyen ve süresi bir y l aşmayan andlaşmalar, devlet maliyesi bak m ndan bir yüklenme getirmemek, kişi hallerine ve Türklerin yabanc memleketlerdeki mülkiyet haklar na dokunmamak şart yla, yay mlanma ile yürürlüğe konabilir. Bu takdirde bu andlaşmalar, yay mlar ndan başlayarak iki ay içinde Türkiye Büyük Millet Meclisinin bilgisine sunulur. Milletleraras bir andlaşmaya dayanan uygulama andlaşmalar ile kanunun verdiği yetkiye dayan larak yap lan ekonomik, ticari, teknik veya idari andlaşmalar n Türkiye Büyük Millet Meclisince uygun bulunmas zorunluğu yoktur; ancak, bu f kraya göre yap lan ekonomik, ticari veya özel kişilerin haklar n ilgilendiren andlaşmalar, yay mlanmadan yürürlüğe konulamaz. Türk kanunlar na değişiklik getiren her türlü andlaşmalar n yap lmas nda birinci f kra hükmü uygulan r. Usulüne göre yürürlüğe konulmuş Milletleraras Andlaşmalar kanun hükmündedir. Bunlar hakk nda Anayasaya ayk r l k iddias ile Anayasa Mahkemesine başvurulamaz. Usulüne göre yürürlüğe konulmuş temel hak ve özgürlüklere ilişkin milletleraras andlaşmalarla kanunlar n ayn konuda farkl hükümler içermesi nedeniyle ç kabilecek uyuşmazl klarda milletleraras andlaşma hükümleri esas al n r.
SOSYAL GÜVENLİK SÖZLEŞMESİ İMZALANAN ÜLKELER ÜLKE ADI İMZA TARİHİ YÜRÜRLÜK TARİHİ KAPSAMI UZUN VADE KISA VADE 01. İNGİLTERE 09.09.1959 01.06.1961 02. F.ALMANYA 30.04.1964 01.11.1965 03. HOLLANDA 05.04.1966 01.02.1968 04. BELÇİKA 04.07.1966 01.05.1968 05. AVUSTURYA 12.10.1966 01.10.1969 06. İSVİÇRE 01.05.1969 01.01.1972 07. FRANSA 20.01.1972 01.08.1973 08. DANİMARKA 22.01.1976 01.02.1978 09. İSVEÇ 30.06.1978 01.05.1981 10. NORVEÇ 20.07.1978 01.06.1981 11. LİBYA 13.09.1984 01.09.1985 12. K.K.T.C 09.03.1987 01.12.1988 13. MAKEDONYA 06.07.1998 01.07.2000 14. AZERBAYCAN 17.07.1998 09.08.2001 15. ROMANYA 06.07.1999 01.03.2003 16. GÜRCİSTAN 11.12.1998 20.11.2003 17. BOSNAHERSEK 27.05.2003 01.09.2004 18. KANADA 19.06.1998 01.01.2005 19. KEBEK 15.10.1998 01.01.2005 20.ÇEK CUMHURİYETİ 28.06.2001 01.01.2005 21. ARNAVUTLUK 15.07.1998 01.02.2005 22. LÜKSEMBURG 08.12.2004 01.06.2006
SÖZLEŞMELERLE SAĞLANAN GENEL HAKLAR (Uzun Vade Sigorta Kollar ) Her iki akit taraf vatandaşlar n n, hak ve yükümlülük bak m ndan eşit işlem görmeleri. Bir yard m hakk n n doğup doğmad ğ n n saptanmas nda, diğer akit taraf ülkesinde geçen sigortal l k sürelerinin nazara al nmas. Sigortal n n ölümü halinde, hak sahipleri s fat yla diğer akit taraf ülkesinde oturan aile fertlerine dulyetim ayl ğ bağlanmas ve toptan ödeme yap lmas. Akit taraf ülkesinde çal şmalar nedeniyle emekli ayl ğ na hak kazanan sigortal n n, ikametini öteki akit taraf ülkesine nakletse dahi ayl ğ n almaya devam etmesi veya emekli ayl ğ için gerekli yaş, diğer akit taraf ülkesine döndükten sonra tamamlayan sigortal ya emekli ayl ğ bağlanmas.
SÖZLEŞMELERLE SAĞLANAN GENEL HAKLAR (K sa Vade Sigorta Kollar ) Her iki akit taraf vatandaşlar n n, hak ve yükümlülük bak m ndan eşit işlem görmeleri. Bir yard m hakk n n doğup doğmad ğ n n saptanmas nda, diğer akit taraf ülkesinde geçen sigortal l k sürelerinin nazara al nmas. Hastal k halinde, sigortal n n ve aile fertlerinin, diğer akit taraf ülkesinde bulunduklar s rada da sağl k yard mlar ndan yararlanmalar. Aile fertlerinin, öteki ülkede otursalar dahi, aile yard mlar ndan (çocuk paralar ve zamlar ) faydalanmalar.
MERKEZ VE TAŞRA BİRİMLERİ ARASINDA GÖREV DAĞILIMI GÖREV/İŞLEM Sosyal güvenlik sözleşme ayl k ve gelirlerinin bağlanmas, ödenmesi ve durum değişiklikleri Sosyal güvenlik sözleşmelerinin uygulanmas nda kullan lan belgelerin tanzimi ve merkeze intikali MERKEZ TAŞRA Sosyal güvenlik sözleşmelerinin uygulanmas nda kullan lan belgelerin ilgili ülke mercilerine intikali Uzun Vade K sa Vade Yurtd ş sigortal s, ayl k sahibi ve aile bireylerinin sağl k yard mlar n ilgili ülke sigorta kurumu ad na sağlamak ve buna ait belgeleri merkeze intikal ettirmek İlgili ülke sigorta kurumu ad na sağlanan sağl k yard mlar na ait masraflar n hesaplaşmas n yapmak Prim iadesi Belgelerin tanzimi Belgelerin Alman sigorta kurumuna intikali Prim transferi Belgelerin tanzimi Belgelerin İsviçre sigorta kurumuna intikali ve ödenmesi Yurtd ş hizmet borçlanma ve borçlanmaya göre ayl k bağlama Almanya ve Bulgaristan ayl klar n n ödenmesine arac l k etmek Çocuk paras ve aile ödenekleri
SOSYAL GÜVENLİK SÖZLEŞMELERİ KAPSAMINDA KİMLER SAĞLIK HİZMETİNDEN YARARLANIR? Sosyal güvenlik sözleşmesi hükümlerine göre sağl k yard m hakk n akit ülke sigorta mercilerinden elde etmiş ve yard m hakk n n bulunduğunu gösteren formülerlere sahip olanlardan; Ülkemizde geçici olarak ikamet edenlerin, Ülkemizde daimi olarak ikamet edenlerin, Tedavisine davam edilmek üzere bağl bulunduğu sigorta kurumunun izni ile ülkemize gelenlerin, Kaza ve meslek hastal ğ sigortas ndan sağl k yard m hakk na sahip olanlar n, akit ülke sigorta kurumlar ad na Kurumumuz mevzuat na göre sağl k yard mlar ndan ücretsiz olarak yararlanma haklar bulunmaktad r.
DAİMİ OLARAK ÜLKEMİZDE BULUNDUKLARI SIRADA KİMLERE SAĞLIK HİZMETİ VERİLEBİLİR? Sözleşmeli ülkede çal şan vatandaşlar m z n bak mlar ile yükümlü olduklar aile bireyleri Sözleşmeli ülke sigorta mercilerinin malullük ve yaşl l k sigortas ndan ayl k sahipleri ile bunlar n bakmakla yükümlü olduklar aile bireyleri Sözleşmeli ülke sigorta mercilerinden iş kazas ve meslek hastal ğ nedeniyle sürekli iş göremezlik geliri alanlar (yaln z iş kazas ve meslek hastal ğ na bağl arazlar nedeniyle sağl k yard m haklar vard r) Sözleşmeli ülke sigorta mercilerinin ölüm sigortas ndan dul ve yetim ayl ğ alanlar Sözleşmeli ülkelerde ikamet eden ayl k sahiplerinin bakmakla yükümlü bulunduğu aile bireylerini
GEÇİCİ OLARAK ÜLKEMİZDE BULUNDUKLARI SIRADA KİMLERE SAĞLIK HİZMETİ VERİLEBİLİR? Sözleşmeli ülkede çal şan vatandaşlar m z ile yanlar nda ikamet eden aile bireyleri Sözleşmeli ülkelerden ayl k/gelir alan ve o ülkede ikamet eden vatandaşlar m z ile yanlar nda ikamet eden aile bireyleri Sözleşmeli ülke sigortal s olarak ülkemizde geçici görevle çal şanlar ve bunlar n yanlar nda ikamet eden aile bireyleri Sözleşmeli ülke sigorta mercilerinin hastal k ve anal k sigortas ndan sağl k yard m hakk na sahip kimseleri
DİĞER HALLERDE KİMLERE SAĞLIK HİZMETİ VERİLEBİLİR? TEDAVİLERİNE DEVAM OLUNMAK ÜZERE ÜLKEMİZE GÖNDERİLDİKLERİ SIRADA Akit ülkede çal şan vatandaşlar m z ile yanlar nda ikamet eden aile bireyleri Akit ülkede çal şan vatandaşlar m zdan iş kazas geçiren veya meslek hastal ğ na tutulanlar ANALIK YARDIMLARINDAN YARARLANMAK ÜZERE ÜLKEMİZE GÖNDERİLENLER Sözleşmeli ülke mevzuat na tabi olarak o ülkede çal şan kad n vatandaşlar m z ile erkek vatandaşlar m z n sigortal olmayan eşleri
T/A 26, A/TR 9, BT.30 VE N/TUR 126 FORMÜLERLERİ Sağl k yard m hakk n Almanya, Avusturya, Belçika ve Hollanda hastal k sand klar ndan elde etmiş bir kimse, geçici olarak ülkemizde bulunduğu s rada gerekli muayene ve tedavilerini resmi veya özel sağl k tesislerinde kendi imkanlar yla ücretli olarak yapt rmalar halinde, tedavi masraflar n gösteren dokümanl masraf faturalar n bağl bulunduklar hastal k sand ğ na ibraz ederek masraf iadesi talebinde bulunabilirler. Masraf iadesi talebini alan akit ülke hastal k sand ğ sözleşmelerin uygulanmas yla ilgili belirlenen formüleri doldurup onaylad ktan sonra talep sahibinden alm ş olduğu dokümanl masraf faturas n ekleyerek, iki nüsha olarak Türkiye de masraf faturas n düzenleyen yeri bölgesi içine alan Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğüne göndererek Kurumumuz mevzuat na göre (Sağl k Uygulama Tebliği) ödenecek meblağ n tespitini ve kurumlar na bildirilmesini talep etmektedirler. Sağl k Bakanl ğ sağl k tesislerince yap lm ş olan tedaviye ait masraf fatura bedelleri aynen kabul edilip, diğer sağl k kuruluşlar na ait masraf faturalar Sağl k Uygulama Tebliği göre tespit edilen miktarlar üzerinden ilgili formülere kaydedilip onayland ktan sonra masraf faturas da eklenip yetkili hastal k sand ğ na iade edilmektedir.
SAĞLIK HİZMETİNİN SATIN ALINMASI 5283 say l Baz Kamu Kurum ve Kuruluşlar na Ait Sağl k Birimlerinin Sağl k Bakanl ğ na Devredilmesine Dair Kanun ile Kurumumuz sağl k tesislerinin Sağl k Bakanl ğ na devredildiği 20.02.2005 tarihinden geçerli olmak üzere sosyal güvenlik sözleşmesi hükümlerine göre, akit ülke sigorta mercii üyelerine ve aile bireylerine Kurumumuz taraf ndan verilmesi gereken sağl k hizmetleri de, Kurumumuzca sözleşme yap lan resmi ve özel sağl k tesislerinden sat n al nmaya başlan lm şt r. Sosyal güvenlik sözleşmesi kapsam ndaki kimselerin sağl k hizmetlerinden yararlanabilmeleri için, akit ülke mericilerinden temin edilmiş ve yard m hakk n n bulunmuş olduğunu gösteren belge ile birlikte Sosyal Güvenlik İl Müdürlüklerinde faaliyet gösteren YURTDIŞI İŞLEMLERİ SERVİSLERİNE başvurmalar gerekmektedir. Yukar da belirtilen şekilde başvuruda bulunanlara, SOSYAL GÜVENLİK SÖZLEŞMESİNE GÖRE SAĞLIK YARDIM BELGESİ düzenlenip verilmektedir. Sosyal Güvenlik Sözleşmesine Göre Sağl k Yard m Belgesi verilen kimseler, resimli kimlik belgesi ile birlikte Türkiye nin her yerinde Sağl k Bakanl ğ sağl k tesislerine, Kurumumuzun sözleşme yapm ş olduğu resmi veya özel sağl k kuruluşlar na başvurarak Kurumumuz mevzuat çerçevesinde sağl k hizmeti alabilmektedirler.
TÜRKİYEDE DAİMİ OLARAK İKAMET EDEN AİLE BİREYLERİNE SAĞLIK HİZMETİ VERİLMESİ Aile bireylerinin sağl k hizmetlerinden yararlanmas için ana kural, çal şan sigortal n n çal şt ğ, ayl k sahibinin de ayl ğ ödeyen ülke mevzuat na göre sağl k hizmetlerine kak kazanmas d r. Bu durumda, aile bireylerine sağl k yard m hakk n n verilmesi ile sağl k yard m hakk süresi sigortal n n çal şt ğ, ayl k sahibinin de ayl ğ ödeyen ülke mevzuat na göre tayin edilir. Aile bireylerine yap lacak sağl k yard mlar n n kapsam, tedavi süresi ile sağl k yard mlar n n ifa şekli ise yard m yapacak olan olan ülke mevzuat na göre tespit edilir.
ÜLKEMİZDEN SAĞLIK HİZMETİ TALEP EDEBİLECEK AİLE BİREYLERİNİN TESPİTİ1.YÖNTEM Daimi ikamet koşulu esas al narak sözleşmeli ülke sigorta kurumlar ad na ülkemizden sağl k hizmetlerinden yararlanmaya hak sahibi olacak aile bireyleri, sağl k yard m n yapacak olan ülkemiz mevzuatina göre tespit edilir. Bu yöntem, Almanya, Fransa, Avusturya(Avusturya dan ayl k sahibi olup, Türkiye de ikamet eden ayl k al c s n n aile bireylerinin tespiti ile s n rl ), Belçika, Hollanda, K.K.T.C ile ülkemiz aras nda yürürlükte bulunan sözleşmelerin uygulanmas nda kullan lmaktad r.
ÜLKEMİZDEN SAĞLIK HİZMETİ TALEP EDEBİLECEK AİLE BİREYLERİNİN TESPİTİ2.YÖNTEM Daimi ikamet koşulu esas al narak sözleşmeli ülke sigorta kurumlar ad na ülkemizden sağl k hizmetlerinden yararlanmaya hak sahibi olacak aile bireyleri, sigortal n n tabi olduğu ülke mevzuat na, ayl k sahibinin ayl ğ ödeyen ülke mevzuatina göre tespit edilir. Bu yöntem, Avusturya(Avusturya mevzuat na tabi çal şan sigortal n n Türkiye de aile bireylerinin tespiti ile s n rl ), Makedonya, Romanya, Azerbaycan, Çek, BosnaHersek, Arnavutluk ve Lüksemburg ile ülkemiz aras nda yürürlükte bulunan sözleşmelerin uygulanmas nda kullan lmaktad r.
ANALIK SİGORTASIUygulanacak Mevzuat Anal k sigortas ndan yard m hakk n n kazan lmas ile yard mlar n süresi akit ülke sigorta kurumu mevzuat na göre, yard mlar n kapsam, tedavi süresi ve ifa şekli ise Kurumumuz mevzuat na göre tespit edilir. Anal k sigortas para yard mlar ise sadece akit ülke sigorta kurumu mevzuat na göre tayin edilir. Bu ödemlerde Kurumumuzun arac l ğ söz konusu değildir.
ANALIK SİGORTASIYard m Talebinde Bulunacaklar Geçici veya daimi olarak ülkemizde ikamet eden; Sözleşmeli ülke sigorta kurumuna tabi çal şan sigortal kad n, Sözleşmeli ülke sigorta kurumuna tabi çal şan sigortal erkeğin yan nda ikamet eden eşi, Sözleşmeli ülke sigorta kurumuna tabi çal şan sigortal erkeğin ülkemizde ikamet eden eşi, Sözleşmeli ülke sigorta kurumundan gelir ve ayl k al c s kad n, Sözleşmeli ülke sigorta kurumundan gelir ve ayl k al c s erkeğin eşi, sözleşmeli ülke kurumlar ad na 506 say l Kanunun 43. maddesinde belirtilen yard mlardan(emzirme yard m har ç) ücretsiz olarak yararland r l r.
TEDAVİSİNE DAVAM EDİLMEK ÜZERE ÜLKEMİZE GELENLER İLE KAZA VE MESLEK HASTALIĞI SİGORTASINDAN SAĞLIK YARDIM HAKKINA SAHİP OLANLAR Tedavisine devam edilmek üzere bağl bulunduğu sigorta kurumunun izniyle ülkemize gelenler ile akit ülke kaza ve meslek hastal ğ sigortas ndan sağl k yard m hakk na sahip olanlar için, ikamet adreslerini bölgesi içine alan Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğüne derhal müracaat ederek veya gönderilecek çağr yaz s ile Müdürlüğe davet edilerek akit ülke sigorta kurumlar n n talepleri doğrultusunda tedavi veya kontrol muayenelerini yapt rmalar gerekmektedir. Bu konuda, Sosyal Güvenlik Sözleşmesine Göre Sağl k Yard m Belgesi düzenlenip onayland ktan sonra bu belge ile Müdürlüklerinin görev alan içerisinde tedavi olabilecekleri ilgililere bildirilir. Tedavi sonucu veya ileri tetkik, tedavi için sevk edildikleri yerler hakk nda ilgili İl Müdürlüğünü bilgilendirmek gibi zorunluluklar olduğu kendilerine hat rlat lacakt r.
PROTEZLER VE İYİLEŞTİRME VASITALARININ VERİLMESİ Sağl k yard m hakk n akit ülke sigorta kurumundan kazanan ve Ülkemizde geçici veya daimi olarak ikamet eden bir kimse, Kurumumuz mevzuat na göre sağl k yard m görmekte iken, sağl k kurulu veya ilgili branş hekimi raporuna istinaden reçeteye yaz lan protez ve iyileştirme vas talar n n temini ile verilip verilmemesine aşağ da aç klanan şekilde karar verilir. Yard m hakk n veren ülke sigorta kurumunun mevzuat na göre yard m n yap lmas : T bben verilmesi öngörülen protez ve iyileştirme vas tas n n masraflar, akit ülke sigorta kurumlar ndan Fiili Hesaplaşma Yöntemi ile talep edilecek gruplar için, sözleşmelerin uygulanmas na ilişkin izin alma formüleri İl Müdürlükleri taraf ndan düzenlenerek akit ülke sigorta kurumuna gönderilip, yard m n yap l p yap lamayacağ sorusuna olumlu cevap al nd ktan sonra, yard m yap labilecektir(acil durumlarda izin aranmaz). Yard m yapan ülke sigorta kurumunun mevzuat na göre (SSK) yard m n yap lmas : T bben verilmesi öngörülen protez ve iyileştirme vas tas n n masraflar, akit ülke sigorta kurumlar ndan Ayl k veya Y ll k Ortalama Maliyetleri Üzerinden Hesaplaşma Yöntemi ile talep edilecek gruplar için, akit ülke sigorta kurumlar ndan izin al nmayacak, Kurumumuz mevzuat na göre gerekli prosedürün yerine gelmiş olmas durumunda protez temin edilir.
Teşekkürler