JAPONYA NIN GENEL VE ÜLKEMİZLE DIŞ TİCARETİNİN ANALİZİ Bu çalışmanın amacı, Japonya nın genel dış ticaret yapısını incelemek ve ülkemizin Japonya nın dış ticaretindeki konumunu gözler önüne sermektir. Böylece, ülkemiz insanının bu büyük pazardan alması gereken payın ne kadar altında bir pay aldığını hem kamu hem de özel sektörde bun ülkeye yönelik ihracatımızı arttırmak için çaba gösteren tüm ilgili taraflara göstermektir. Buradaki gaye, Japonya nın ülkemiz açısından ABD ve AB dışında kalan en önemli büyük pazarlardan birisi olduğunu ve bu ülkeyle ilgili çalışmaların daha da yoğunlaştırılması gerektiğini vurgulamaktır. 1-) ÜLKELERİN ORTALAMA İHRACAT HACMİNDEKİ ARTIŞLAR 7 6 5 4 3 2 1 MİLYAR DOLAR 0 DÜNYA ABD FRANSA İNGİLTERE ALMANYA JAPONYA 1980'Lİ YILLAR 3.9 3.2 3.7 4.2 4.5 5.2 1990'LI YILLAR 6.8 6.6 6.3 5.9 5.3 2.6 Kaynak : IMF Ülkelerin 1980 li ve 1990 lı yıllardaki ihracat artışları incelendiğinde, Japonya 1980 li yıllarda dünya ortalamasının iki katı ve diğer ülkelerin ise % 20-80 üzerinde iken, 1990 lı yıllarda yaşadığı uzun süreli durgunluk akabinde dünya ortalamasının ve diğer ülkelerin % 50 si düzeyinde artışı, ancak başarabilmiştir. Bu durum, Japon ekonomisinin esas lokomotifinin iç pazar olduğunu, ihracatın sadece onun yan ve destek unsuru olduğunu göstermektedir.
2 2-) JAPONYA NIN GENEL DIŞ TİCARETİ : 500 450 400 350 300 250 200 150 MİLYAR DOLAR 100 50 0 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 Kaynak : Japon Maliye Bakanlığı JAPONYA NIN DIŞ TİCARETİNİN DURUMU : BİRİM : MİLYAR DOLAR YILLAR İHRACATI İTHALATI TİCARET HACMİ 1991 314 237 531 1992 340 233 573 1993 362 241 603 1994 396 275 671 1995 442 336 778 1996 411 350 761 1997 421 339 760 1998 386 280 666 1999 420 311 731 2000 477 378 855 2001 401 348 749 Kaynak : Japon Maliye Bakanlığı Japonya nın dış ticaret verileri incelendiğinde (1991-1996) döneminde, hem ihracat hem ithalatta önemli artışlar kaydedilmiştir. Asya Finansal Krizi ile 1996-1998 döneminde her iki sektörde de düşüş yaşanmış, 1998-2000 arasında ise alınan tedbirler sonucu yükseliş trendi başlamıştır. 2001 yılında ise dünyadaki ekonomik daralma sonucu düşüş yaşanmıştır.
3 3-) JAPONYA NIN İHRACAT VE İTHALATININ ÜLKE GRUPLARINA GÖRE DAĞILIMININ DÖNEMSEL SEYRİ (1963-2000) İHRACAT İÇİ PAYI (%) İTHALAT İÇİ PAYI (%) ÜLKE GRUBU 1963 1973 1983 1993 2000 1963 1973 1983 1993 2000 KUZEY AMERİKA 30,2 28,7 32,0 31,1 31,6 35,6 29,5 23,1 26,5 21,4 LATİN AMERİKA 5,8 5,8 4,0 4,4 4,0 8,4 5,1 5,0 3,3 2,8 AVRUPA ÜLKELERİ 13,3 17,9 15,8 18,1 17,4 10,0 10,6 8,8 15,3 13,6 MERKEZİ VE DOĞU AVRUPA ÜLKELERİ 3,3 2,2 2,4 0,6 0,5 2,7 3,2 1,4 1,4 1,5 6,3 4,1 3,6 2,0 1,0 3,9 4,5 2,6 1,6 1,3 AFRİKA 3,2 4,1 10,7 3,4 2, 11,2 12,5 26,5 11,6 13,0 ORTA DOĞU 1 34,9 31,6 31,0 40,0 43,3 28,2 34,5 32,6 40,3 46,4 ASYA Kaynak : Dünya Ticaret Örgütü Japonya nın ihracat ve ithalatının ülke gruplarına göre dağılımının uzun bir dönemdeki (1963-2000) durumu yukarıdaki tablo çerçevesinde aşağıda özetlenmiştir. Japonya nın ihracatı içinde ülkelerin payları : Asya ve Batı Avrupa ülkelerinin payı artarken, Latin Amerika ve Merkezi ve Doğu Avrupa ülkeleri ile Afrika ülkelerinin payı düşmektedir. Bu durum, Japonya nın sanayileşme sürecindeki hızlı gelişim sonucunda daha kaliteli ve yüksek nitelikli ürünlerini alabilecek ülkeleri yeni pazarlar olarak gördüğünü göstermektedir. ABD ise, istikrarlı ve büyük hacmi ile ihracatı için sabit ve temel pazar konumunu korumaktadır. Japonya nın ithalatı içinde ülkelerin payları : Kuzey Amerika ve Latin Amerika dan ithalatı düşüş kaydederken, Asya ülkelerinden ithalatı önemli artış kaydetmiştir. Bunun temel sebebi, Asya ülkelerindeki Japon yatırımları sonucu yapılan üretimin Japonya ya ithalatıdır.
4 4-) JAPONYA NIN İHRACATININ ÜLKELERE GÖRE DAĞILIMI (1998-2001) (GÜNCEL DURUM) BİRİM : MİLYAR DOLAR ÜLKELER 1998 1999 2000 2001 ABD 118 129 142 121 KANADA 6 7 7 7 ŞİLİ 1 1 1 0 AMERİKA TOPLAMI 125 137 150 128 HONG KONG 23 22 27 23 ÇİN 20 24 30 31 MALEZYA 9 11 14 11 KORE 15 23 31 25 ASYA TOPLAMI 67 80 102 90 ALMANYA 19 19 20 16 İNGİLTERE 15 14 15 12 FRANSA 6 7 7 6 İTALYA 4 5 6 5 İSPANYA 3 3 3 3 YUNANİSTAN 1 1 1 1 AVRUPA TOPLAMI 48 49 52 43 DİĞER ÜLKELER 147 155 174 140 ÜLKELER TOPLAMI 387 421 478 401 Kaynak : Japon Maliye Bakanlığı Japonya nın ihracatının ülkelere göre dağılımının güncel durumu (1998-2000) arası dönemde incelendiğinde, ABD ile Asya ülkelerine (Çin, Hong Kong, Malezya ve Kore) yönelik ihracat istikrarlı artış gösterdiği görülmektedir. Avrupa ülkelerine yönelik ihracat ise sabit ve istikrarlıdır. Sadece İtalya ya yönelik ihracat artış kaydedilmiştir. 2001 yılında ise Çin hariç tüm ülkelere yönelik ihracat düşüş göstermiş, İspanya ve Yunanistan a yönelik ihracat ise sabit kalmıştır. Bu durum, Japonya nın ABD ve Asya pazarlarına nüfuz etmeyi amaçladığını, Avrupa pazarında ise pazar payını muhafaza etmekle yetindiğini göstermektedir.
5 5-) JAPONYA NIN İTHALATININ ÜLKELERE GÖRE DAĞILIMI (1998-2001) (GÜNCEL DURUM) BİRİM : MİLYAR DOLAR ÜLKELER 1998 1999 2000 2001 ABD 67 68 72 31 KANADA 8 8 9 8 ŞİLİ 2 3 3 2 AMERİKA TOPLAMI 77 79 84 41 HONG KONG 2 2 2 1 ÇİN 37 43 55 58 MALEZYA 9 11 14 13 KORE 12 16 20 17 ASYA TOPLAMI 60 72 91 89 ALMANYA 11 12 13 12 İNGİLTERE 6 6 15 12 FRANSA 6 6 6 6 İTALYA 5 5 5 5 İSPANYA 1 1 1 1 YUNANİSTAN 0 0 0 0 AVRUPA TOPLAMI 29 30 40 36 DİĞER ÜLKELER 114 131 165 182 ÜLKELER TOPLAMI 280 312 380 348 Kaynak : Japon Maliye Bakanlığı Japonya nın ithalatının ülkelere göre dağılımı yine (1998-2001) döneminde incelendiğinde; ABD, Çin, Malezya, Kore ile Almanya ve İngiltere dışındaki ülkelerden ithalat sabit kalırken, adıgeçen ülkelerden ithalatta artış kaydedilmiştir. ABD ve Asya ülkelerinden ithalat artışı doğal olmakla birlikte, Avrupa dan ithalattaki artışın alımlarda çeşitlilik arayışından kaynaklandığı düşünülmektedir. Ayrıca, tüketiciler Asya ülkelerini ucuz fiyatlı ürünler, ABD yi markalı ürünler için tercih etmektedir. Avrupa ülkelerinin ürünlerine yönelik olarak da alternatif yüksek kaliteli ve markalı ürün olarak yaklaşılması ithalat artışını sağlamaktadır.
6 6-) JAPONYA NIN İHRACAT VE İTHALATININ MADDE GRUPLARINA GÖRE DAĞILIMININ DÖNEMSEL SEYRİ (1963-2000) İHRACAT İÇİ PAYI (%) İTHALAT İÇİ PAYI (%) MADDE GRUBU 1963 1973 1983 1993 2000 1963 1973 1983 1993 2000 TARIM ÜRÜNLERİ 8,8 4,1 1,8 1,0 0,9 44,5 36,0 20,7 4,6 16,4 MADENLER 1,2 1,2 1,5 1,4 1,6 32,9 37,7 55,9 26,8 25,9 DEMİR-ÇELİK 12,9 14,4 8,7 4,0 3,1 1,3 0,6 1,1 1,7 1,0 KİMYASALLAR 5,8 5,8 4,7 5,6 7,3 5,5 4,9 5,6 7,3 6,9 MAKİNA-OTOMOTİV 28,4 51,7 63,8 71,8 68,8 12,0 8,3 7,0 16,9 27,9 TEKSTİL 16,8 6,6 3,6 1,9 1,5 0,6 3,0 1,2 1,6 1,3 KONFEKSİYON 3,9 1,0 0,4 0,2 0,1 0,1 1,5 1,2 5,2 5,2 DİĞ. TÜKETİM ÜR. 10,5 7,1 8,1 7,7 8,9 1,8 3,7 3,3 8,5 9,7 Kaynak : Dünya Ticaret Örgütü Japonya nın ihracat ve ithalatının uzun dönemli (1963-2000) madde gruplarına göre dağılımındaki durum aşağıda sunulmuştur. İhracatında ; Tarım, demir-çelik, tekstil ve konfeksiyonun sürekli azalan payına karşın, makina ve otomotiv ihracatında 3 katına varan artış gözlenmektedir. Bu durum, 2. Dünya Savaşı akabinde Japonya nın sanayileşme süreci sonrası Japonya nın sanayileşme süreci ve yükseliş ile düşüş kaydeden sektörler eğilimine uygun düşmektedir. İthalatında ise; Tekstil-konfeksiyon ve makina-otomotiv ithalatında son yıllarda büyük artışlar görülmektedir. Tarım ürünleri ithalatı ise büyük düşüş göstermiştir. Bu yapı, Japon halkının yabancı ürünlere yönelik son yıllarda artan talebi ile tarımsal alanda kendi kendine yeterlilik artışından kaynaklanmaktadır.
7 7-) JAPONYA NIN İHRACATININ MADDELERE GÖRE DAĞILIMI (1998-2001) (GÜNCEL DURUM) BİRİM : MİLYAR DOLAR MADDELER 1998 1999 2000 2001 SANAYİ KİMYASALLARI 27 30 34 30 METALLER 19 18 20 18 HAMMADDELER 3 3 3 3 GIDA VE TÜKETİM MADDELERİ 2 2 2 3 MİNERAL YAKITLAR 1 2 2 2 GIDA VE HAMMADDELER 52 55 61 56 TEKNİK TEKSTİL 6 6 7 6 TEKSTİL ÜRÜNLERİ 1 1 1 1 TEKSTİL ÜRÜNLERİ 7 7 8 7 GENEL MAKİNALAR 87 90 103 84 ELEKTRİKLİ MAKİNALAR 79 92 116 87 MAKİNALAR 166 182 219 171 YOLCU TAŞITLARI 50 55 57 53 NAKİL ARAÇLARI 38 38 40 36 MOTORSİKLET-BİSİKLET 6 6 7 6 ELEKTRİKLİ EV ALETLERİ 3 0 2 2 EV EŞYALARI 1 1 1 0 OTOMOTİV VE ELEKTRONİK 98 100 107 97 DİĞERLERİ 64 77 83 70 MADDELER TOPLAMI 387 421 478 401 Kaynak : Japon Maliye Bakanlığı Japonya nın ihracatı maddeler bazında 1998-2001 döneminde incelendiğinde, sanayi kimyasalları, makinalar ve taşıt sektöründe artış kaydedildiği, diğer ürün gruplarında ihracatın sabit bir seyir izlediği görülmektedir. Bu sektörlerdeki artışın rekabet gücünün en yüksek olduğu ürünler olmasından kaynaklandığı düşünülmektedir.
8 8-) JAPONYA NIN İTHALATININ MADDELERE GÖRE DAĞILIMI (1998-2001) (GÜNCEL DURUM) BİRİM : MİLYAR DOLAR MADDELER 1998 1999 2000 2001 MİNERAL YAKITLAR 43 50 77 70 GIDA VE TÜKETİM MADDELERİ 41 44 45 42 SANAYİ KİMYASALLARI 20 22 25 24 HAMMADDELER 19 20 22 19 METALLER 11 11 15 11 GIDA VE HAMMADDELER 134 147 184 166 TEKSTİL ÜRÜNLERİ 15 17 20 20 TEKNİK TEKSTİL 4 4 4 4 TEKSTİL ÜRÜNLERİ 19 21 24 24 ELEKTRİKLİ MAKİNALAR 31 36 49 43 GENEL MAKİNALAR 29 33 42 38 MAKİNALAR 60 69 91 81 NAKİL ARAÇLARI 8 8 6 5 YOLCU TAŞITLARI 6 6 7 6 ELEKTRİKLİ EV ALETLERİ 3 4 5 5 EV EŞYALARI 1 1 1 1 MOTORSİKLET-BİSİKLET 1 1 1 1 OTOMOTİV VE ELEKTRONİK 19 20 20 18 DİĞERLERİ 48 55 61 59 MADDELER TOPLAMI 280 312 380 348 Kaynak : Japon Maliye Bakanlığı Japonya nın ithalatının maddelere göre dağılımı (1998-2001) döneminde incelendiğinde ise; mineral yakıt (petrol), sanayi kimyasalları, hammaddeler, tekstil ürünleri, makinalar ve elektrikli ev aletleri ithalatı artış kaydetmiş, diğer ürünlerin ithalatı ise sabit kalmıştır. Bu durum, Japonya nın hammadde ve yatırım malı ithalatı ağırlıklı genel ithalat yapısının sürdüğünü göstermektedir.
9 9-) JAPONYA NIN İHRACAT VE İTHALATININ MADDE VE ÜLKE GRUPLARINA GÖRE DAĞILIMI : (GÜNCEL DURUM) (2000) BİRİM : MİLYAR DOLAR İHRACAT İÇİ PAYI (%) İTHALAT İÇİ PAYI (%) MADDE GRUBU ABD AB ÇİN TAYVAN KORE İHR İTH İHR İTH İHR İTH İHR İTH İHR İTH GIDA ÜRÜNLERİ 0,42 14,86 0,11 4,75 0,14 5,95 0,36 1,00 0,26 1,73 HAMMADDELER 0,20 2,99 0,32 1,19 0,49 1,07 0,16 0,23 0,27 0,20 MADENLER 0,04 0,73 0,09 0,25 0,33 0,49 0,12 0,14 0,36 0,10 PETROL ÜRÜNLERİ 0,39 1,13 0,04 0,05 0,22 2,18 0,07 0,03 0,27 3,42 DEMİR DIŞI METAL 0,59 0,59 0,34 0,97 0,63 0,60 0,89 0,15 0,67 0,17 DEMİR-ÇELİK 1,42 0,19 0,46 0,22 2,13 0,62 1,38 0,43 2,50 1,27 KİMYASALLAR 7,11 7,48 5,14 10,0 3,98 1,60 4,91 0,95 4,21 1,16 MAKİNA-OTOMOTİV 109,9 29,63 58,4 16,7 15,3 12,9 19,2 11,4 15,9 8,08 TEKSTİL 0,58 0,35 0,62 0,69 2,58 2,04 0,33 0,28 0,41 0,40 KONFEKSİYON 0,09 0,47 0,11 1,48 0,05 14,7 0,12 0,11 0,05 0,95 DİĞ. TÜKETİM ÜR. 12,57 9,77 7,40 7,12 2,11 9,63 5,47 2,01 3,55 1,66 Kaynak : Dünya Ticaret Örgütü Japonya nın ihracatı ve ithalatı ürün ve ülke eksenlerinde ortaklaşa 2000 yılı itibariyle incelendiğinde; ABD, Japonya için makina-otomotivde ihraç pazarı iken, Japonya da ABD için gıda ürünleri ve otomotiv pazarı konumundadır. AB, için Japonya makina-otomotiv ihracatçısı, kimyasal ve gıda ürünü ithalatçısı konumundadır. Çin için, Japonya, makina-otomotiv ihracatçısı, konfeksiyon ve gıda ithalatçısı konumundadır. Tayvan açısından olaya bakılırsa, Japonya Tayvan için gıda ithalatçısı, demirçelik, metal ve kimyasal ihracatçısı durumundadır. Kore açısından ise, Japonya gıda, petrokimya ve konfeksiyon ithalatçısı, kimyasal ve makine-otomotiv ihracatçısı konumundadır.
10 Olaya global ve tarihi perspektiften bakıldığında ise aşağıdaki tablolardaki sonuçlara ulaşılmaktadır. 10-) JAPONYA NIN DÜNYA İHRACATI İÇİ PAYININ DÖNEMSEL SEYRİ (1948-2000) Dünya İhracatı İçi Payı (%) 1948 1953 1963 1973 1983 1993 2000 0,4 1,5 3,5 6,4 8,0 10,0 7,7 Kaynak : Dünya Ticaret Örgütü Japonya nın dünyadaki ihracat hacmi içindeki yeri uzun süreli (50 yıl) incelendiğinde, 1990 lı yılların ortasına kadar payını arttırdığı, ancak yaşadığı uzun durgunluk sonucunda 2000 yılına gelindiğinde payının düşüş kaydettiği gözlenmektedir. 11-) JAPONYA NIN DÜNYA İTHALATI İÇİ PAYININ DÖNEMSEL SEYRİ (1948-2000) Dünya İthalatı içi Payı (%) 1948 1953 1963 1973 1983 1993 2000 1,0 2,9 4,1 6,5 6,7 6,4 5,8 Kaynak : Dünya Ticaret Örgütü Japonya nın dünya ithalatı içindeki payı da 50 yıllık aynı süreç içinde incelendiğinde ise, 1973 Petrol Krizine kadar görülen artış, özellikle enerji alanında alınan tedbirler akabinde 1980 ve 1990 lı yıllarda azalma trendine girmiştir. Bu durgunluk ve talep eksikliği ile de desteklenmiştir.
11 JAPONYA NIN ÜLKEMİZ İLE DIŞ TİCARETİ 1. JAPONYA İLE ÜLKEMİZ ARASINDAKİ DIŞ TİCARETİN YILLAR İTİBARİYLE SEYRİ 1800 1600 1400 1200 1000 800 600 400 MİLYON DOLAR 200 0 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 JAPONYA İLE DIŞ TİCARETİMİZİN DURUMU : BİRİM : MİLYON DOLAR YILLAR İHRACATIMIZ İTHALATIMIZ TİCARET HACMİ 1991 306 830 1,136 1992 202 847 1,049 1993 173 1,290 1,463 1994 200 623 823 1995 234 911 1,145 1996 236 1,114 1,350 1997 169 1,750 1,919 1998 141 1,668 1,809 1999 162 912 1,074 2000 168 1,204 1,372 2001 153 733 886 Kaynak : Tokyo Ticaret Müşavirliği Tablodan görüleceği üzere, Japonya ya yönelik ihracatımız 1996 yılından itibaren sürekli bir düşüş kaydetmektedir. Bu durum, hem Japon ekonomisinin içinde bulunduğu durgunluk hem de Asya Finans Krizinden kaynaklanmaktadır. İthalatımız ise, 1996-1999 yılları arasında ülkemiz yatırımlarının nispeten artış gösterdiği dönemde artmış, ancak akabinde ülkemizde yaşanan ekonomik krizler neticesinde önemli düşüşler kaydedilmiştir.
12 2-) ÜLKEMİZİN JAPONYA YA İHRACATININ MADDELERE GÖRE DAĞILIMI (1999-2001) BİRİM : MİLYON DOLAR MADDELER 1999 2000 2001 İŞLENMİŞ DOMATES ÜRÜNLERİ 28,2 28,3 25,9 TÜTÜN 14,5 14,2 13,0 TON BALIĞI 3,9 5,5 4,4 KABUKLU VE YUMUŞAKÇALAR 7,8 8,5 4,4 FINDIK 2,2 1,6 2,0 KURU İNCİR 0,5 1,0 1,6 KURU KAYISI 1,5 1,6 1,2 KURU ÜZÜM 1,6 1,1 0,9 KEKİK VE DEFNE YAPRAĞI 0,8 0,8 0,9 ZEYTİNYAĞI 0,0 0,2 0,9 KESME ÇİÇEK 1,4 1,1 0,8 MANTAR 0,3 2,0 0,6 GIDA ÜRÜNLERİ TOPLAMI (*) 68,3 62,3 62,6 HALI VE KİLİM 9,1 12,1 13,4 YÜNDEN DOKUMA KUMAŞ 0,3 1,2 3,4 KADIN İÇ ÇAMAŞIRI 0,1 0,8 2,9 NAKIŞ İŞLERİ 4,1 2,1 2,7 KÜÇÜKBAŞ HAYVAN KÜRKÜ 0,2 0,6 2,3 ERKEK TAKIM ELBİSE 1,3 2,4 2,2 TİŞÖRT 0,4 1,3 1,8 KAZAK 1,2 1,7 1,7 DERİ GİYİM 0,9 1,4 1,4 EL ÇANTASI VE VALİZ 0,9 1,9 1,1 PERDE 0,6 0,7 0,9 YATAK VE MASA ÖRTÜSÜ 0,02 0,1 0,7 TEKSTİL VE KONF. ÜRÜNLERİ TOPLAMI 17,7 24,7 36,9 BOR MİNERALİ 14,6 13,1 14,0 MÜCEVHERAT 2,9 4,7 4,0 BAKIR VE KONSANTRESİ 8,6 10,6 3,7 MERMER 0,7 0,8 1,3 ÇİNKO VE KONSANTRESİ 1,1 1,2 1,0 BORAT VE PERBORAT 3,2 1,1 0,9 MADEN ÜRÜNLERİ TOPLAMI 35,0 32,1 25,0 DİĞERLERİ 20,8 23,4 28,7 GENEL TOPLAM 141,8 142,5 153,2 (*) BELİRTİLEN ÜRÜNLER VE DİĞER BELİRTİLMEYEN ÜRÜNLER TOPLAMIDIR. Kaynak : Tokyo Ticaret Müşavirliği
13 Ülkemizin Japonya ya yönelik ihracatı yılar itibariyle incelendiğince, gıda ürünleri ihracatı sabit bir seyir izlerken, maden ürünleri azalış ve tekstil-konfeksiyon ürünleri ise artış göstermektedir. Gıda ürünlerimiz ağırlıklı olarak rekabet gücümüzün yüksek olduğu ürünler ile ağırlıklı olarak bu pazarda tüketilen mantar, ton balığı ve domates ürünleri gibi ürünlerden oluşmaktadır. Tekstil ve konfeksiyon sektöründe ise ağırlık, halı-kilim ve ev tekstili ağırlıklıdır. Ancak, bu pazara konfeksiyon ihracatının uzun vadede artması imkanı da mevcuttur. 3-) ÜLKEMİZİN JAPONYA DAN İTHALATININ MADDELERE GÖRE DAĞILIMI (1999-2001) BİRİM : MİLYON DOLAR MADDELER 1999 2000 2001 MAKİNALAR VE AKSAMLARI 302 454 245 ELEKTRİKLİ MAKİNALAR VE AKSAMLARI 78 103 67 OPTİK VE ÖLÇÜ ALETLERİ 52 59 36 EL ALETLERİ 4 12 25 TRAFO YALITIM MALZEMELERİ 3 1 1 MAKİNELER VE ELEKTRONİK TOPLAMI 439 629 374 BİNEK OTOMOBİLLER 260 341 86 OTOMOBİL LASTİKLERİ 27 26 15 OTOMOBİL CAM AKSAMI 3 4 5 OTOMOTİV ÜRÜNLERİ TOPLAMI 290 371 106 DEMİR-ÇELİK MAMÜLLERİ 29 45 95 ALÜMİNYUM MAMÜLLERİ 9 5 2 MADEN VE DEMİR-ÇELİK TOPLAMI 38 50 97 SUNİ İPLİKLER 26 27 21 TEKSTİL KİMYASALLARI 7 7 6 SENTETİK KUMAŞ 3 2 1 TEKSTİL ÜRÜNLERİ TOPLAMI 36 36 28 KİMYASALLAR 17 23 18 PLASTİK VE KAUÇUK MALZEME 27 18 12 FOTOĞRAF MALZEMESİ 11 13 10 ECZACILIK ÜRÜNLERİ 3 3 3 KAĞIT ÜRÜNLERİ 3 2 1 SAATLER 1 1 0 MÜZİK ALETLERİ 1 1 0 DİĞER SANAYİ ÜRÜNLERİ TOPLAMI 63 61 44 DİĞER ÜRÜNLER 46 60 83 GENEL TOPLAM 912 1,207 732 Kaynak : Tokyo Ticaret Müşavirliği
14 Ülkemizin Japonya dan yaptığı ithalat incelendiğinde ise, otomotiv ve makina sektörleri ithalatında önemli düşüşler görülürken, demir-çelik ürünleri ithalatında önemli artışlar kaydedilmiştir. Bu durum, ülkemizin 2000 yılı sonrası yaşadığı krizle ülkemiz firmalarının yatırımları azaltması sonucu makina gibi yatırım malı ithalatındaki genel düşüş ile açıklanmalıdır. Otomotiv ithalatındaki düşüş ise otomotiv sektörümüzün yaptığı atılım ve ihracat hamlesinden kaynaklanmaktadır. Sonuç ve Değerlendirme : Japonya, ekonomik durgunluk içinde olsa da önemli miktarda dış ticaret fazlası vermeyi başaran bir ülkedir. Japonya, dünyada Asya ülkeleri ve ABD yi kendine partner olarak seçmektedir. AB ikinci derecede önemli bir pazardır. Japonya, ülkemiz açısından henüz tam değerlendirilmemiş bir ihraç pazarıdır. Ülkemiz firmaları, bu ülkeye yönelik olarak ön yargılarından sıyrılabilirlerse ve gerekli teknik hazırlıkları iyi yapabilirlerse ihracat gerçekleştirme şansları olabilecektir. Ülkemiz, Japonya için birinci derecede önemli bir ticari partner olmasa da önem vereceği bir partner olma konumuna orta vadede ulaşabilecektir.