Hekim-İlaç Firması İlişkilerinin Rasyonel Farmakoterapiye Etkisi (Yrd.Doç.Dr. Hasan AKKOÇ) İlaç Sanayi İngiltere de sağlık sisteminin olağan uygulamaları içerisine kendini vazgeçilemez şekilde yerleştirmiştir. İnsan, ekipman, servis, binalar, araştırma merkezleri ve en önemlisi misafirperverlik sağlamaktadır. Ulusal sağlık sisteminin her aşamasında ilaç sanayi gündemi belirlemekte ve tıp uygulamalarına şekil vermektedir. Dr. Richard Bulton Editör - Lancet İlaç Endüstrisi İngiltere de sağlık alanındaki R&D harcamalarının % 65 i ilaç firmalarına ait İlaç geliştirme maliyeti: 1979 54 milyon dolar 1991 231 milyon dolar 1995-597 milyon dolar 2001-802 milyon dolar 2003-897 milyon dolar Ruhsat onayı alabilen ilaç molekülü sayısı giderek azalmaktadır. Son 10 yıl içerisinde piyasaya çıkan ilaçların sadece % 23-54 ü ciddi terapötik ilerleme sağlamıştır. Klinik ilaç araştırmalarının % 90 ı ve önde gelen tıp dergilerinde yer alan klinik çalışmaların %70 i ilaç endüstrisi tarafından yürütülmüş ve/veya desteklenmiştir. Promosyonları Kullanma Alışkanlığı 181 ilk basamak hekimi; 164 (91%) cevaplıyor. Önce anketi doldurmaları, sonra önlüklerinin ceplerini boşaltmaları söylenmiş Son 1 yıl içinde firma destekli yemek yiyenler : 98% Üzerinde firma logosu olan promosyon malzemesi taşıyanlar : 97% American Medical Association Council on Ethical & Judicial Affairs Hekimlerin kabul edecekleri hediyeler hastalara yarar sağlamalı ve aşırı değerli olmamalıdır. Hekimlerin yol masraflarının doğrudan veya dolaylı ödenmesi konferans ve toplantılara katılan hekimlerin masraflarının ödenmemesi şeklinde olmamalıdır.... Paket yapılmış hediyeler kabul edilememelidir Ofiste kullanılabilecek ucuz hediyeler (kalem takvim) Eğitici veya hasta bakımı ile ilgili düşük maliyetli hediyeler (kitaplar) Orta derecede yiyecek içecek 1
Her bilgi kaynağını yeni ilaçlar açısından Önemli olarak kabul eden pratisyen hekimlerin ve bu bilgi kaynağını en son reçetelendirdiği yeni ilacın seçiminde kullanan pratisyen hekimlerin oranı* Bilgi Kaynakları Teorik Pratik İlaç Bültenleri 83% 0% Tp Dergilerinde Yayınlanan Makaleler 77% 9% İlaç Kılavuzları 56% 0% Küçük toplantılar (sponsorsuz) 63% 0% Meslekdaşlar 54% 7% Konsültan Önerileri 69% 36% Satış Temsilcileri 62% 42% Sponsorlu Toplantılar 44% 1% Posta, e-mail 35% 1% Dergi Reklamları 24% 4% Rofekoksib olayı: Milyonlarca insan muhtemelen reklamların da etkisinde kalarak Vioxx kullandı. Cox 2 inhibitörü kullanıcılarının %70 inin ilk 3 yılda bu ilaçlara ihtiyacı yoktu. Ne kadar kalp krizi meydana geldi? Ne kadar para boşuna harcandı? TÜRKİYE DEKİ DURUM Sağlık Harcamalarından İlaca Ayrılan Pay Almanya % 10.6 İsviçre % 7 İngiltere % 6.7 Türkiye % 32 Türkiye de Kişi Başına İlaç Harcaması 2001 yılında 42 Amerikan doları 2004 yılında tahmini 100 Amerikan doları 2
Pratisyen Hekim Yaşlı Hastalar- AİK Akıcı A. ve ark. (Geriatri 2001) Soru Evet (%) Hayır (%) Hastalığın adı söylendi mi? 36.7 63.3 Muayene edildi mi? 24.8 75.2 İlaçla ilgili bilgi verildi mi? 23.2 76.8 Yan etkiler anlatıldı mı? 9.4 90.6 İlaçların kullanım talimatı anlatıldı mı? İlaçla ilgili uyarıda bulundu mu? Söylenenleri tekrar ettirmiş mi? Hastanın istediği ilacı yazmış mı? 33.6 66.4 12.2 87.8 11.1 88.9 43.5 56.5 Hekimler Bilgiyi Nasıl Alacak? Ulaşılabilir bilgi kaynakları 1. Referans kitaplar (genel veya klinik farmakoloji) 2. İlaç rehberleri (PDR) 3. Ulusal temel ilaç listeleri ve tedavi kılavuzları 4. İlaç formülerleri (BNF, TİK) 5. İlaç bültenleri Medical letter (ABD) Drug and therapeutics Bulletin (İngiltere) 6. Tıbbi dergiler (genel tıp konularını içerenler) The Lancet The New England Journal of Medicine 7. Sözlü bildiriler (mezuniyet sonrası eğitim kursları) 8. İlaç bilgi merkezleri (zehir bilgi merkezlerine bağlı) 9. Bilgisayar ortamında bilgi 10.İlaç sanayinin bilgi kaynakları Doç. Dr. Canan Uluoğlu Psikiyatri Bahar Sempozyumu -İstanbul 3
Kanıt Piramidi Dr.David Gardner, PharmD, MSc, Associate Professor, Dalhousie University,Canada AİK Çalıştayı, GÜTF, Aralık 2005 1 2 3 4 Meta Analiz (Randomize kontrollü çalışma) Tek randomize kontrollü çalışma Karşılaştırmalı randomize olmayan çal. - Cohort çalışmaları - Olgu kontrol çalışmaları Karşılaştırma yapılmayan çalışmalar - Olgu Serileri (açık çalışmalar) Olgu raporları Uzman görüşleri Bilgiyi Değerlendirme Sırasında Sorulması Gereken Anahtar Sorular 1. Çalışma yöntemleri geçerli mi? - Sonuçlara inanabilir miyim? - Sonuçlar ilaca mı başka faktörlere mi bağlı? - İlaca avantaj sağlayabilecek başka faktörler var mı? (çalışmanın analizi veya tasarımında yanlılık) 2. Sonuçlar benim tedavi ettiğim hastalara uyuyor mu? 3. Sonuçlar önemli mi? - Çalışmada klinik açıdan önemli olabilecek noktalar vurgulanmış mı? 4
- Gruplararası fark klinik açıdan önemli mi? Akılcı İlaç Kullanımı Nasıl Teşvik Edilir? DSÖ Ulusal ilaç politikasının oluşturulması Klinik kılavuzlar Ulusal temel ilaç listesinin geliştirilmesi ve uygulanması Hastane komitelerinin oluşturulması Mezuniyet öncesi eğitimde probleme dayalı farmakoterapinin yer alması Şirketlerde eğitimin özendirilmesi Teftiş ve geri bildirimler İlaçlar hakkında tarafsız bilgi Halkın ilaç konusunda bilinçlendirilmesi Uygun ve zorlayıcı kurallar (ulusal düzeyde) Sağlık harcamalarının bir bölümünün AİK ya ayrılması *Sayın Prof. Dr. Zafer GÜNEY Hocamızın sunumlarından yararlanılmıştır. 5