LOJİSTİK SEKTÖRÜNDE OTOMATİK TANIMLAMA SİSTEMLERİ



Benzer belgeler
GIDA AMBALAJLAMA. Yrd.Doç. Dr. H. ALİ GÜLEÇ

BARKOD SİSTEMİ (Çizgi İm)

Depo Yönetim Sistemleri

KARE KOD OKUMA TEKNOLO- JİSİ KAREKOD BARKOD OKUYUCULAR SAĞLIK SEKTÖRÜNDE KARE KOD (DATAMATRIX) BARKOD KULLANIMI. Kare kod (Datamatrix)

Metin KAPIDERE İnci Dürdane KURT

Lojistik Bilgi Teknolojileri ÖĞR. GÖR. MUSTAFA ÇETİNKAYA

RFID VE UYGULAMALARI RFID (RADIO FREQUENCY IDENTIFICATION) VE UYGULAMALARI - BURSARF

DEPO YÖNETİMİ VE DEPO YÖNETİM SİSTEMLERİ ÖNEMİ

Sağlıkta RFID Akın Altunbaş CEO

AKILLI BASKININ AVANTAJLARINI KEŞFEDİN. +90(216)

Bir bölgede başka bir bölgeye karşılıklı olarak, veri veya haberin gönderilmesini sağlayan.sistemlerdir.

çeşitli tüm aşamalarda tam izlenebilirlik

Click to edit Master title style. RFID Çözümleri. KoçSistem Çözüm ve İş Geliştirme Grubu

Düşünelim? Günlük hayatta bilgisayar hangi alanlarda kullanılmaktadır? Bilgisayarın farklı tip ve özellikte olmasının sebepleri neler olabilir?

MODBUS PROTOKOLÜ ÜZERİNDEN KABLOLU VE KABLOSUZ ENERJİ İZLEME SİSTEMİ

Polytex Tekstil Yönetim Sistemi

SAYI VE KODLAMA SİSTEMLERİ. Teknoloji Fakültesi/Bilgisayar Mühendisliği

RFID İLE DEMİRBAŞ TAKİP SİSTEMİ RFID (RADIO FREQUENCY IDENTIFICATION) İLE DEMİRBAŞ VE DEĞERLİ EŞYA TAKİBİ

GENEL BAKIŞ MOBILTECH

Kablosuz Ağlar (WLAN)

24 Mart İlgili Modül/ler : Transfer. İlgili Versiyon/lar : ETA:SQL, ETA:V.8-SQL

VERİ KAYNAKLARI. Bilgi sisteminin öğelerinden biride veri

VERĠ HABERLEġMESĠ OSI REFERANS MODELĠ

ENROUTEPLUS TA YAPILMASI GEREKENLER

Tracking and süreçlerinin. Sterilizasyon. managing. yönetimi

Prof. Dr. Abdullah ÇAVUŞOĞLU Mehmet TÜMAY

Shop Floor Automation

BARKOD İHTİYAÇLARINIZA KAPSAMLI ÇÖZÜMLER. +90(216)

HASTA TAKİP SİSTEMLERİNDE RFID UYGULAMASI

ENDÜSTRİ-İŞLETMEÜ İ İ MÜHENDİSLİĞİ HURULTHVI

AĞ SĠSTEMLERĠ. Öğr. Gör. Durmuş KOÇ

WÜRTH ÜN MODERN STOK YÖNETİM SİSTEMİ ORSY

Kızılötesi. Doğrudan alınan güneşışığı %47 kızılötesi, %46 görünür ışık ve %7 morötesi ışınımdan oluşur.

Bilgisayar Ağları ve Türleri

ses-imagotag G1 Retail Elektronik Raf Etiketi

TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ

NESNELERİN İNTERNETİ (IOT) KÜBRA YAMAN

Stoklarınız ile ilgili tüm hareket ve detaylara menüler arasında gezmeden ulaşabilirsiniz.

LAZER BASKILI QR KODLU DAMACANA SİSTEMİ.

TIBBİ CİHAZ YÖNETİMİNDE RF ID TEKNOLOJİSİ

TSE Bilgi Teknolojileri Standartları Programı Sorumlu Grup: Bilgi Teknolojileri ve İletişim Hazırlık Grubu

FSMobility Fast WMS for LOGO Tiger Tanıtım

Sistem Nasıl Çalışıyor: Araç İzleme ve Filo Yönetim Sistemi

EnerjiÖlçümü MINOMETER M7 RADIO 3. Elektronik Isı Pay Ölçer

TELSİZ SİSTEM ÇÖZÜMLERİNDE RAKİPSİZ TEKNOLOJİ! SIMULCAST GENİŞ ALAN KAPLAMA TELSİZ SİSTEMİ

Intralojistikte AGV Kullanımı

LAZER BASKILI QR KODLU DAMACANA SİSTEMİ

Bilgisayar en yavaş parçası kadar hızlıdır!

3.3. İki Tabanlı Sayı Sisteminde Dört İşlem

DESTEK DOKÜMANI LOGO PROGRAMLARINDA KAREKOD UYGULAMASI

Bizim Standart kart okuyucumuz şoför kartlarının arşivlenmesine dair kanuni talepleri yerine getiren fiyat yönünden avantajlı bir alternatiftir.

TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ

LOS Energy. Akaryakıt / Gaz Dağıtım Çözümü

Mobil ve Kablosuz Ağlar (Mobile and Wireless Networks)

HER ŞEY ŞİMDİ BAŞLIYOR!

Sekreterlik ve Büro Hizmetleri. Ders-4 Bürolarda Otomasyon ve Bilgi Sistemleri

aberon PICK-BY-LIGHT aberon PICK CART,

Nebim Winner Kurumsal Fiyat Listesi

HAKKIMIZDA.

Kodlama ve Kodlar - (Coding and Codes) Sakarya Üniversitesi

YÖN339 Taşımacılık Yönetimine Giriş. Ders - IV. Yrd. Doç. Dr. A. Özgür KARAGÜLLE Arş. Grv. Gültekin ALTUNTAŞ

Online teknik sayfa. Flow-X AKIŞ BILGISAYARI

VISISYS. Akıllı Görüntüleme Sistemleri

Lojistik ve Bilgi Sistemleri ÖĞR. GÖR. MUSTAFA ÇETİNKAYA

DAMACANAYA LAZER TEKNOLOJİSİ İLE KOD YAZMA VE OPTİK YÖNTEMLERLE KOD OKUMA BİLGİ İSTEĞİ DUYURUSU

TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ Tedarik Zinciri Temel Kavramlar

Gökay Çiçek İş Geliştirme Müdürü

Elektromanyetik dalgalar kullanılarak yapılan haberleşme ve data iletişimi için frekans planlamasının

FİBER LAZER TEKNOLOJİSİ

IEEE g Standardının İncelenmesi

DEPOLAMA. koli, paket ve eşyaların. Bugün

1 )Aşağıdakilerden hangisi intermodal yüklere hizmet veren terminallerden biridir?

X-Ray Çözümleri - Biz Güvenlik İzmir Kamera Sistemleri Güvenilir Güvenlik Çözümleri Mobotix Çözümleri

TLife Warehouse Management System365 Cloud

Online teknik sayfa. Twinhead CLV690 OPS TAKIP VE IZLEME SISTEMLERI

KDV kısım numaraları Pos cihazındaki KDV departman numaralarına göre tanımlandıktan sonra F2-Kaydet butonu ile bu bölüm kayıt edilir.

DERSIMIZ: MATEMATIK

Akademik Bilişim Şubat 2010 Muğla Üniversitesi

Daha komplike uygulamalar elektronik ticaret, elektronik kimlik belgeleme, güvenli e-posta,

DARA PLUS PARAKENDE MODULU

TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ

Antenler, Türleri ve Kullanım Yerleri

Doğrudan Dizi Geniş Spektrumlu Sistemler Tespit & Karıştırma

Üretim/İşlemler Yönetimi 2. Yrd. Doç. Dr. Mert TOPOYAN

1. E-TİCARETTE MAL ve HİZMET ALIP SATMAK 1.1. E- Ticaretin Ögeleri E-Posta Elektronik Firma (e-firma) Alıcı

: Durmayan üretimin sırrı. Bergman Gülsün SICK Türkiye A.Ş

Müşteri Bilgi Sistemi Tasarımı, Müşteri İzleme

BİLGİ TEKNOLOJİLERİ SMO103

Tüm ölçüm verileri herhangi bir cihazla her zaman kullanılabilir. Veri kayıt sistemi testo Saveris 2. Analysis & Reports. Graphical presentation

DAHA HIZLI. DAHA ESNEK. DAHA İŞLEVSEL.

Çözüm Bilgisayar. Çözüm SIRAMATİK

MÜŞTERİ İLİŞKİLERİ YÖNETİMİ CRM

Profesyonel Dedektör Serisi Alarm vermesi ve vermemesi gereken zamanları çok iyi bilir. Artık sprey algılamalı çok noktalı anti-mask teknolojisi ile!

Algoritma ve Akış Diyagramları

Atitek Elektronik LTD. UHF Temelli OGS Sistemleri

Bilgi ve iletişim teknolojileri Dersi Ders Notlarıdır?

2014inovasyonları. Adam Perakende Otomasyon Sistemleri

OTOMATİK KONTROL

E-Ticaretin özelliklerini ve araçlarını tanımlayabileceksiniz. E-Ticaretin yararlarını karşılaştırabileceksiniz.

Merkezi İşlem Birimi Kavramı (CPU)

Transkript:

V. Ulusal Üretim Araştırmaları Sempozyumu, İstanbul Ticaret Üniversitesi, 25-27 Kasım 2005 LOJİSTİK SEKTÖRÜNDE OTOMATİK TANIMLAMA SİSTEMLERİ Göksu KAYA İstanbul Ticaret Üniversitesi Tuncay ALTINPULLUK İstanbul Ticaret Üniversitesi Vedat Zeki YENEN İstanbul Ticaret Üniversitesi Özet Otomatik tanımlama ve veri toplama (Auto-ID) sistemleri, çeşitli sektörlerde mal akışı ile seronize bir şekilde yürümesi gereken veri ve bilgi akışını kolaylaştırmak için kullanılan bilgisayar destekli sistemlerdir. Bu bildiride Auto-ID sistemlerinden barkod ve RFID (Radyo Frekanslı Tanımlama) incelenmiş, bu sistemlerin avantaj ve dezavantajları konusunda bir karşılaştırma yapılmıştır. Bu bağlamda, taşımacılık sektörü değerlendirilmiş ve bu sektörde RFID ve barkod sistemlerinin kullanımı konusunda bir değerlendirme yapılmıştır. Sanal bir firma üzerinde bir kargo için ortalama tanımlama ve kontrol miktarı belirlenmiş ve gerçek firmaların Auto-ID sistemi seçimlerinde karar verebilmeleri için bir araç oluşturulmaya çalışılmıştır. Anahtar Kelimeler: Radyo Frekanslı Tanımlama Sistemi(RFID), Barkod 1. GİRİŞ Kargo ve taşımacılık şirketleri için, taşınan malın akışını verimli ve etkin bir şekilde sağlayabilmek ve müşteri memnuniyeti oluşturabilmek, bu şirketlerin misyon ve vizyonlarını oluşturan temel taşlardandır. Kargoları müşteri memnuniyeti oluşturabilecek şekilde etkin ve verimli taşıyabilmenin birçok ölçütü vardır. Bu ölçütlerin en önemlilerinden biri, taşınma süresi ve kalitesi, bir diğeri de taşınan kargolardaki kaybolma oranıdır. Kargolardaki kaybolma oranı azaldığı sürece, müşterilerin kargo ve taşımacılık şirketlerine olan güveni ve bu şirketlerin tercih edilme oranı artacak, bu kaybolmalardan dolayı müşterilere ödenecek olan tazminatlar azalacak ve bu etkiler firmanın karlılığını olumlu yönde etkileyecektir. Bu bildiride, kargo ve taşımacılık şirketlerinde kaybolma oranını azaltmak için, ayrıca taşınan malların takibini kolaylaştırmak ve bilgi akışı sağlamak için uygulanabilecek bazı yollar araştırılmıştır. Bu yollar aşağıda listelenmiştir: Firmada otomatik tanımlama ve veri toplama sistemi (mevcut değilse) oluşturmak. Firmadaki mevcut otomatik tanımlama ve veri toplama sistemini geliştirmek. Firmadaki mevcut otomatik tanımlama ve veri toplama sistemi yerine daha gelişmiş bir otomatik tanımlama ve veri toplama sistemi oluşturmak Yukarıdaki yolları türetebilmek için bir neden-sonuç diyagramı oluşturulmuştur (Şekil 1). Bu diyagramda, müşterilerin kargo şirketine olan güveninin ve şirketin rekabetçi ortamda müşteriler tarafından tercih edilebilirliğinin azalmasının nedenleri bazı başlıklar altında özetlenmiştir. Otomatik tanımlama ve veri toplama (Auto-ID) sistemleri, kod okuyucular yardımı ile cisimlerin tanımlanmasını ve kontrolünü sağlar. Bu sayede Şekil 1 de özetlenen birçok sebebin çözümünde kargo firmasına katkı yapar. Bu bildiride, mevcut otomatik tanımlama ve veri toplama sistemlerinden en yaygın olan Barkod ve RFID lerden bahsedilecektir. Silinmiş: muhasebe ve envanter akış denetimi için Silinmiş: Barkodlar, EDI (Electronic Data Interchange- Elektronik Veri Değişimi) ve RFDC (Radio Frequency Data Communication- Radyo Frekans Veri İletişimi) sistemi mevcut otomatik tanımlama sistemleridir. 335

G. Kaya, T. Altınpulluk, V. Z. Yenen Veri toplamak için gereğinden fazla işçi Veri toplamak için pahalı teknoloji kullanılması Kargo taşıma maliyeti artar Veri girişinde insan faktörü Veri girişinde yetersiz teknoloji kullanımı Kargo taşınma kalitesi azalır Kargo taşıma fiyatı artar Verilerin kağıt üzerinde toplanması Taşımalarda hatalı bilgi toplama Kontrol Elemanı Yetersizliği Taşımalarda yetersiz kontrol Veri toplamada yavaşlık Verilerin kağıtta toplanması Bilgi akışında yavaşlık Bilgi akışında eski teknoloji kullanılması Şekil 1. Neden-Sonuç Diyagramı Kargo taşınma süresi artar Kargo kaybolma oranı artar 2. BARKOD NEDİR? Barkodlar 1960'larda endüstride kullanılmaya başlanmıştır. 1960'ların sonlarında Kuzey Amerika Demiryolları, Sylvania tarafından bulunan, kırmızı, mavi ve beyaz barları yansıtan bir sistemi nakliye vagonları üzerinde kullanmaya başladı ve bunu birçok şirket takip etti.1971 'de Plessey şirketi kütüphaneler için bir barkod okuma sistemi buldu. Esas uygulama alanı olan kütüphaneler dışında kan toplama uygulamalarında da kullanılan Codabar, 1972'de Monarch Marking Systems tarafından geliştirildi. İlk alfa nümerik barkod tipi olan Kod 39, 1974'de Dr. David C. Allais tarafından geliştirildi. 1970'ler boyunca barkodlar elektroniğin, özellikle mikroişlemcilerin gelişmesiyle sürekli olarak daha pratik ve ekonomik hale geldiler ve bu yüzden birçok barkod tipi ortaya çıktı (Angelfire, 2005). Barkod uygulamaları son 15 yılda hızla artmış, yaşantımızın pek çok alanına girmiştir. Bugün marketlerde ürünlerin üzerinde, kütüphanede kitaplarda, kartlarınızın üzerinde, gelen paketlerin, dergilerin üzerinde ve daha pek çok yerde barkod çizgilerine rastlanabilir. Bu çizgiler sadece ürünün referans numarasını içerir, ürün ile ilgili açıklamalar içermez. Bu kod ile ürün bilgisayara tanıtılır, bilgisayarda ürün ile ilgili açıklayıcı, detaylı bilgiler tanımlanır. Böylece ürünün fiyatı değiştiğinde sadece bilgisayardaki fiyatı değiştirmek yeterli olacaktır (Anahtarçözüm). Bilgisayara barkod bilgisini aktarmak için barkod okuyucular kullanılmaktadır. Bu barkod okuyucular barkod çizgilerini tarayarak, kodlama sistemini çözümler ve kodu bilgisayara aktarırlar (Jenerik, 2005). Barkod, değişik kalınlıktaki dik çizgi ve boşluklardan oluşur. Bir barkod, uygun okuyucu ile okutulduğunda, okuyucu siyah ve beyaz çizgileri elektrik sinyallerine dönüştürür. Okuyucunun kod çözücüleri de bu sinyalleri çözerek anlayabileceğimiz rakam veya karakterlere çevirir (Interbarkod, 2003). Herhangi bir veriyi barkod sembolüne dönüştürmek için, verinin karakter sayısının belirlenip, ikili tabandaki karşılığına çevrilmesi ve daha sonra bar ve boşluklara dönüştürülmesi gerekir. Bir barkod sembolü aşağıdaki başlıklardan oluşmaktadır; Başlangıç boşluğu (Çözümleyiciye, tarayıcının barkod sembolüne rastlayacağını gösterir) Başlangıç karakteri (Özel bir bar ve boşluk dizisidir) Veri karakterleri Sağlama karakterleri (Aritmetik işlemler sonucu ortaya çıkar) Bitiş karakteri Bitiş boşluğu Müşterinin şirkete güveni azalır Şirket daha az tercih edilir. : Yazı tipi: Kalın Silinmiş: Barkodların sanayide kullanılması 1960'larda başlamıştır. Silinmiş: : Aralık Önce: 0, Satır aralığı: tek Silinmiş: geri Silinmiş: kulanmaya : Normal (Web), Girinti: Sol: 0 cm, Sağ: 0 cm, Aralık Önce: 0, Satır aralığı: tek, Desen:Yok Silinmiş: rastlayabilirsiniz. Silinmiş:. Barkod konusunda halk arasında dolaşan bazı söylentiler doğru değildir. Barkod... [1] çizgileri;... [2] Silinmiş: Barkod; sadece o... [3] ürünün referans numarasını, yani... [4] Silinmiş: igili Silinmiş: Örneğin; bir markette... [6] ürünün üzerinde bulunan barkod... [7] Silinmiş: ; Silinmiş: Barkod; OTOMATIK... [12] TANIMA/VERI TOPLAMA... [13]... [5]... [8]... [9]... [10]... [11]... [14]... [15] 336

V. Ulusal Üretim Araştırmaları Sempozyumu, İstanbul Ticaret Üniversitesi, 25-27 Kasım 2005 Barkodlarda veri dizisinin uzunluğu sabit veya değişken olabilir. Barkodlar oluşturulurken kullanılan karakter seti nümerik veya alfanümerik olabilir. Barkod birçok standarda sahiptir. Bu standartlar barkodun basımı ve okunması için uluslararası kuruluşlarca saptanmaktadır. Türkiye de, üretilen ve satışa sunulan ticari ürünlerin, ulusal ve uluslararası ticarette, herhangi bir sorun ile karşılaşmadan tanınmasını ve izlenebilmesini sağlamak üzere 1988 de kendi bünyesinde Milli Mal Numaralandırma Merkezi TOBB-MMNM yi kurarak Uluslararası Mal Numaralama Örgütü EAN a (European Article Numbering Association) üye olmuştur (TOBB, 2005). EAN, Avrupa ve ülkemizde kullanılan en yaygın standarttır. EAN kodu içinde ülke kodu, firma kodu gibi kodlamalar bulunmaktadır. EAN daha çok perakende satılan ürünlere standart barkodlama getirmek amacı ile oluşturulmuştur. Bu sayede numaralama işlemi bir merkez kontrolünde gerçekleştirilerek, ürün barkodlarının farklılaşması sağlanabilmektedir. Code 128, Code 39, UPC gibi birçok barkod standardı bulunmaktadır (Logosempa, 2005). Doğruluk, hız, maliyet ve kullanışlılık açısından yararlar sağlayan barkodları, üreticiler, tüketiciler, toptancılar ve perakendeciler açısından şöyle değerlendirebiliriz. Şirket içi ve dışı bilgi akışını gerçekleştirir. Satış sözleşmelerinin kolay ve hızlı hazırlanmasını sağlar. Muhasebe işlemlerini kolaylaştırır. Ambarların düzenli olmasını ve kolaylıkla denetlenebilmesini sağlayarak, fireleri azaltır. Mamul ve stok hareketlerinin kolayca izlenmesine olanak tanır. Tüm bunların yanında, barkod kullanımı, yüksek maliyetli donanım ve yazılım yatırımları gerektirir. Ayrıca, personelin kullanımla ilgili eğitilmesi gerekir ve kullanıcı tarafından el terminali ile barkodun okutulması gerektiğinden, tam bir otomasyon sistemi sağlamaz. Barkodlar çok yaygın bir kullanım alanına sahiptir. Barkodların satış mağazalarında kullanımları, satış noktası terminalleri (POS), yazar kasa teknolojisi ve bilgisayar olanaklarını birleştirerek modern bir satış ortamı yaratır. Kütüphanelerde, kitap giriş-çıkış kontrollerini hızlandırmak için barkod kullanılmaktadır. Üretim yönetiminde, operasyonları ve stokları kontrol etmek amacıyla barkod kullanılabilir. Bunun üretkenliği ve karlılığı artırmak, kaliteyi yükseltmek, zaman tasarrufu sağlamak ve masrafları azaltmak gibi avantajlar sağlayacağı kesindir. Bunların yanısıra, sağlık endüstrisinde hastaneler ve kan baalarında; güvenlik işlerinde; işyerlerinde personel giriş-çıkışlarının takibinde, ayakkabı üreticiliğinde, tekstil sanayiinde, gıda sanayiinde ve lojistik sektöründe malları takip etmede barkod sisteminin kullanımı birçok fayda sağlayacaktır. 3. RFID NEDİR? Radyo Frekansıyla Tanımlama (Radio Frequency Identification-RFID) teknolojisi, İkinci Dünya Savaşı sırasında uçakların dost mu yoksa düşman mı olduğunu belirleyebilmek için ABD li bilimadamları tarafından geliştirilmiştir. 1980 lere kadar RFID teknolojisi askeri alanlarda kullanıldı. Daha sonra Identronix ve Amtech adlı AR-GE firmalarının uğraşları sonucu diğer sektörlerde de kullanılmaya başladı (Türk Internet, 2003). 1980 lerde ürünlerin içine giren RFID cihazları 1990 larda ticari amaçlarla da kullanılmaya başlanmıştır. Bu sayede artık, fiziksel temas yerine radyo dalgalarıyla ürünlerin kimlikleri belirlenebilmeye başlandı. RFID sisteminde iki çeşit eleman vardır. Bu eleman çeşitlerinden biri, izlenecek olan cismin üzerine yerleştirilen dosya kağıdı inceliğinde ve yaklaşık 2,5 cm. kalınlığındaki etiketler, diğeri ise etiketlerden sinyali alıp şebekeye ileten okuyucu panellerdir. Etiketler, küçük bir çip ve antenden oluşur. Aktif ve pasif etiket olarak ikiye ayrılır. Aktif etiket, güç kaynağını üzerinde taşır, pasif etiket ise gücünü okuyucu tarafından yayılan manyetik alandan alır. Aktif etiket, pasif etikete göre daha uzun menzilli ve daha geniş belleklidir. Pasif etiketin avantajı ise daha küçük boyutlu olması ve maliyetinin daha düşük olmasıdır. RFID ler üç farklı radyo frekansı bandında yayın yaparlar. Bunlar, düşük (100-500 khz), orta (10-15 MHz) ve yüksek (0,9-5 GHz) frekanslardır. Frekans yüksekse okuma mesafesi de yüksektir, ancak enerji maliyetleri de artar. Okuyucu, hem etiketlere bilgi kaydetmek, hem de kayıtlı bilgileri okumak ve bilgisayara aktarmakla görevlidir. Bir kontrol birimi ve ihtiyaca göre değişen sayıda antenden oluşur. Bu antenler sayesinde gerekli yerlerde (depo, liman, vs) manyetik alan olusturulur. Etiketler, bu manyetik kapsama alanı içinde bulundukları takdirde okuyucuyla radyo dalgaları vasıtasıyla bağlantı içinde olurlar. Okuyucular, etiketlerin bilgilerindeki değişmeleri bilgisayara iletirler. Bu bilgisayar, herhangi bir kişisel bilgisayar olabileceği gibi yerel bir ağ bağlantısı ortamında okuyucuyla kablosuz iletişim kurabilen bir sistem de olabilir. Bilgisayara aktarılan bilgiler veritabanlarında saklanır ve işlenebilir. (Sarma ve diğerleri, 2003) RFID kullanırken ürün biligleri uzaktan algılanabildiğinden, stok takibi büyük ölçüde kolaylaşmaktadır. Taşımacılıkta, sevkiyat merkezine gelen kamyonlarda neler yüklü anında öğrenmek mümkün olabilmektedir. Mağazaların müşterilerinin satınalma alışkanlıklarını takip edebilmesi bu sistemle çok kolaydır. : Girinti: Sol: 0,02 cm, Sağ: 0,03 cm, Aralık Önce: 0, Satır aralığı: tek Silinmiş: EAN kodu Türkiye'de Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) bünyesinde bulunan Mal Numaralama Merkezi tarafından verilmektedir. EAN, tek barkod standartı değildir. : Normal, Girinti: İlk satır: 0 cm, Satır aralığı: tek Silinmiş: Bir barkoddaki bilgi, bar ve bo şlukların kendileri tarafından (barlar 1 ve boşluklar 0) gösterilebildiği gibi, bar ve boşlukların genişlikleri ile de kodlanabilir, bu durumda, genişler 1 ve dar bar ve boşluklar ise 0 olarak kabul edilirler. Bu tekniklerden ilki sıfıra geri dönmeyen (Non Return to Zero - NRZ) tekniği, diğeri ise modül genişliği kodlanmasıdır. (Module Width Encoding). Modül genişliği kodlanmasında 1 'e karşılık gelen geni ş elemanın genişliği, 0'a karşılık gelen dar elemanın iki veya üç katı geni ş liğinde olur. Bu durumda, bu kodlama tekniğinde kullanılan dar ve geni ş elemanlar olduğu için bu tekniğe iki düzeyli kodlarda denir. NRZ tekniğinde, 1 veya 0'lardan oluşan bir dizi yansıtan veya yansıtmayan tek... [16] bir elemanın genişliği tarafından : Yazı tipi: Kalın, Yazı tipi rengi: Otomatik, Vurgulu Değil... [17]... [18] Silinmiş: geleneksel barkod sistemlerinin üstüne avantajlara sahiptir. Bunların bazıları;, Yazı tipi rengi: Otomatik, Genişletme ölçütü 0,1 Silinmiş: <#>Görüş alanı hattı olmaması: RFID aygıtlarının belirli bir yerden görülme... [19] zorunluluğu yoktur. 337

G. Kaya, T. Altınpulluk, V. Z. Yenen RFID uygulamaları, perakendeci mağazalarda, otomotiv ve beyaz eşya gibi montaj üretimlerde, giriş-çıkış kontrolü kimlik kartı uygulamalarında, taşımacılıkta, depo, antrepo ve limanlarda, kütüphanelerde, havaalanlarında bagaj konrtol uygulamalarında, hastanelerde ve daha birçok alanda kullanımına rastlanmaktadır. 4. KARGO TAŞIMACILIĞINDA BARKOD VE RFID KARŞILAŞTIRILMASI Gönderilen Kargo, Yazı tipi rengi: Otomatik, Genişletme ölçütü /Daraltma ölçütü Altı kesik çizilideğil 1 Yerel Bayi 2 Teslimat adresi bu yörede mi? Evet Teslim Edilir 3 Hayır Bölge Dağıtım Merkezi 1 4 Teslimat adresi bu bölgede mi? Evet 5 Yerel Bayi 6 Teslim Edilir 7 Hayır Bölge Dağıtım Merkezi 2 8 9 Yerel Bayi 10 Teslim Edilir Şekil 2. Kargo Taşımacılığında İş Akış Şeması Herhangi bir evden eve servis yapan taşımacılık şirketinde kargonun gönderen kişiden gönderilen kişiye kadarki yolculuğu Şekil 2 deki akış şemasıyla gösterilebilir. Kargo taşımacılığında kayıpları önlemek, müşteri memnuniyetini sağlamak ve bunları yaparken maliyetleri ve teslim zamanını düşük tutabilmek çok önemlidir. Müşterilerin de taşınan mallarının o ai konumunu istedikleri zaman öğrenebilmeleri bir kargo şirketi için artı puandır. Bu yüzden günümüz gelişen teknolojisi ve müşteri 338

V. Ulusal Üretim Araştırmaları Sempozyumu, İstanbul Ticaret Üniversitesi, 25-27 Kasım 2005 odaklı şirket yaklaşımları kargoların taşınma sırasında denetimini zorunlu kılmıştır. Şekil 2 deki akış şemasında numaralı olan yerlerde, yani kargonun her basamağa girdiğinde kontrol edilmesi ve tanımlanması gerekir. Tablo 1. Kargoların gittikleri yerlere göre tanımlama ve kontrol ihtiyaçları X Firmasında Kargonun Akışı Tanımlanma ve Kontrol Miktarı (adet) Akışın Oluşum Yüzdesi Yöre içi 2 1 Bölge içi 6 34 Bölgelerarası 8 65 Böylece her basamakta kargonun kaybolmadığından emin olunabilir. Tablo 1 e göre herhangi bir X firmasında kargo taşımacılığında %1 oranında aynı yöreye, %34 oranında aynı bölgeye ve %65 oranında da farklı bir bölgeye taşıma yapılmaktadır. Buna göre kargo taşımacılığında akan kargonun ortalama tanımlanma ve kontrol edilme miktarı (K): K = 2 x 0,01 + 6 x 0,34 + 8 x 0,65 K = 7,26 Yukarıdaki sonuca göre X firmasında bir kargonun ortalama 7,26 kere kontrol edilmesi gerekmektedir. Bu sonuç, kargo şirketi tarafından analiz edilmeli, şirketin uzun vadeli stratejileri göz önüne alınarak hangi tanımlama sistemi kullanılacağına dair maliyet hesaplamaları yapılmalı ve karar verilen tanımlama sistemi şirkette hayata geçirilmelidir. Günümüzde kontrol ve tanımlama işlemi otomatik tanımlama ve veri toplama sistemleriyle yapılmaktadır. İki Auto-ID sistemi Barkod ve RFID arasındaki avantajlar ve dezavantajlar incelendiğinde aşağıdaki maddeler sıralanabilir. Barkodların RFID lere üstünlükleri: Barkodların bir şirkete ilk kurulum maliyetleri daha düşüktür. Barkod etiketleri RFID etiketlerinden çok daha ucuzdur. Daha eski bir teknoloji olduğu için eğitim masrafları daha düşüktür. RFID lerde etiketler birden çok eşyanın üzerine yapıştırılabildiği için etiketlerin doğru zaman ve yerde doğru miktarda olmasını sağlamak için bir maliyet gerekebilir. RFID lerin barkodlara üstünlükleri: Etiketleri belli bir mesafeden görerek okutma zorunluluğu yoktur. Bu yüzden okuyucu ile etiket arası uzaklık barkoda göre daha çok olabilir. Aynı anda birden çok etiket okunabilir. Bu sayede eşyaları tek tek taşıma aracından çıkarıp okutmaya gerek kalmaz, zaman tasarrufu yapılır. Etiketler barkod etiketlerine göre daha çok veri tutabilir, veriler değiştirilebilir. Etiketler, bir defadan daha fazla kullanılabilir, bir eşyanın üzerinden çıkarılıp diğerine takılabilir. Envanter sayımı ve takibi barkoda göre çok daha kolaydır. Etiketler toz ve kir gibi dış etkilerden daha az etkilenir. Kapsama alanının uzunluğuna bağlı olarak eşyalar GPS adı verilen sistemle doğrudan izlenebilir. Böylece değerli eşyaların kayıp oranı minimuma iner. Kapsama alanı içinde olması gereken bir bölgede yalnızca 1 tane okuyucu olması yeterlidir. Oysa kuyruk uzunluğuna göre barkod okuyucudan bir bölgede 1 den fazla gerekebilir. 5. SONUÇ VE ÖNERİLER Kargo şirketlerinde otomatik tanımlama ve veri toplama sistemlerinden hangisinin kullanılacağına karar vermek, şirketin uzun vadeli stratejik planlarından birisidir. Türkiye de barkod sistemi neredeyse tüm büyük lojistik firmalarında kullanılmaktadır. Maliyetle ilgili sınırlamalar aşıldığı takdirde, gelecekte birçok barkod uygulamasının yerini RFID sistemlerine bırakması beklenmektedir. Örneğin, depo sahasına gelen kamyonların giriş-çıkış işlemlerinde kamyonun hangi firmaya ait olduğu ve ne taşıdığı kolayca belirlenebilmektedir. Limanlarda yapılan RFID uygulamaları, çok kısa sürede yatırımı amorti edebilmektedir. Gemi yükleme ve boşaltma işlemleri hızla planlanabilmekte, böylece bekleme zamanları azaltılabilmektedir. Gelecek çalışmalarda kargo firmalarında yapılacak geniş çaplı bir araştırmayla yapılan taşımaların akış boyutlarının gerçekleşme yüzdeleri hesaplanacaktır. Böylece yeni kurulmakta olan kargo şirketlerine de stratejik planlarında dikkate alacakları bir araç sunulacaktır. RFID uygulamaları, maliyetlerinin barkod sistemine göre yüksek olması sebebiyle şu an lojistik sektöründe daha az tercih edilmektedir. Fakat teknolojinin getirdiği yeniliklerle birlikte RFID kullanımı artacak ve gelecekte barkodlar yerini tamamen RFID sistemlere bırakacaktır. 339

G. Kaya, T. Altınpulluk, V. Z. Yenen 6. KAYNAKÇA http://www.angelfire.com/ak4/aga/barkod1.htm, Giriş Tarihi: 20.09.2005. http://www.anahtarcozum.com.tr/bar2.html, 2003, Giriş Tarihi: 20.09.2005. http://www.jenerik.com.tr/barkod_nedir.htm, Giriş Tarihi: 22.09.2005. http://www.interbarkod.com/barkod.htm, 2003. http://www.tobb.org.tr/ean, 2005. http://www.logosempa.com.tr/new/bilgi/barkod.asp, Giriş Tarihi: 25.09.2005. http://turk.internet.com/haber/yazigoster.php3?yaziid=9081, 2003. SARMA, S. E., WEIS, S. A., ENGELS, D. W., 2003, RFID Systems and Security and Privacy Implications, Auto-ID Center Massachusetts Institute of Technology, Cambridge, MA 02139. Silinmiş: : Yazı tipi: Kalın 340

Sayfa 336: [1] Silinmiş gkaya 31.10.2005 11:28:00. Barkod konusunda halk arasında dolaşan bazı söylentiler doğru değildir. Barkod çizgileri; Sayfa 336: [2] Comparison 31.10.2005 11:28:00 Yazı tipi: 10 Sayfa 336: [3] Silinmiş gkaya 31.10.2005 11:28:00 Barkod; sadece o ürünün referans numarasını, yani kodunu saklar. Sayfa 336: [4] Comparison 31.10.2005 11:28:00 Yazı tipi: 10 Sayfa 336: [5] Comparison 31.10.2005 11:28:00 Yazı tipi: 10 Sayfa 336: [6] Silinmiş gkaya 31.10.2005 11:28:00 Örneğin; bir markette ürünün üzerinde bulunan barkod çizgileri ürünün fiyatı ve ürünün detayı hakkında bilgi içermez. O bir referans numarasıdır. Ürün, marketin bilgisayarına bu referans numarası ile tanıtılmıştır. Ürünle ilgili fiyat ve diğer bilgiler marketin bilgisayarına girilmiştir. Sayfa 336: [7] Comparison 31.10.2005 11:28:00 Yazı tipi: 10 Sayfa 336: [8] Comparison 31.10.2005 11:28:00 Yazı tipi: 10 Sayfa 336: [9] Comparison 31.10.2005 11:28:00 Yazı tipi: 10 Sayfa 336: [10] Comparison 31.10.2005 11:28:00 Yazı tipi: 10 Sayfa 336: [11] Comparison 31.10.2005 11:28:00 Yazı tipi: 10 Sayfa 336: [12] Silinmiş gkaya 31.10.2005 11:28:00 Barkod; OTOMATIK TANIMA/VERI TOPLAMA (OT/VT) teknolojisinin temel taşıdır Sayfa 336: [13] Comparison 31.10.2005 11:28:00 Yazı tipi: 10 Sayfa 336: [14] Comparison 31.10.2005 11:28:00 Yazı tipi: 10 Sayfa 336: [15] Comparison 31.10.2005 11:28:00 Yazı tipi: 5 Sayfa 337: [16] Silinmiş gkaya 31.10.2005 11:28:00 Bir barkoddaki bilgi, bar ve bo ş lukların kendileri tarafından (barlar 1 ve boşluklar 0) gösterilebildiği gibi, bar ve boşlukların genişlikleri ile de kodlanabilir, bu durumda, genişler 1 ve dar bar ve boşluklar ise 0 olarak kabul edilirler. Bu tekniklerden ilki sıfıra geri dönmeyen (Non Return to Zero - NRZ) tekniği, diğeri ise modül genişliği kodlanmasıdır. (Module Width Encoding). Modül genişliği kodlanmasında 1 'e karşılık gelen geni ş elemanın genişliği, 0'a karşılık gelen dar elemanın iki veya üç katı geni ş liğinde olur. Bu durumda, bu kodlama tekniğinde kullanılan dar ve geni ş elemanlar olduğu için bu tekniğe iki düzeyli kodlarda denir. NRZ tekniğinde, 1 veya 0'lardan oluşan bir dizi yansıtan veya yansıtmayan tek bir elemanın genişliği tarafından gösterilebilir. UPC ve EAN kodları, aynı mantık değerine sahip dört bitin tek bir yansıtan veya yansıtmayan bir elemanında bulunabilmesinden dolayı dört düzeyli kodlar olarak bilinirler. Bilgisayar verilerini barkod sembolüne dönüştürmek dört basamaklı bir süreçtir. Verilerin kaç karakter olduğu ve çeşidinin belirlenmesi İnsanlar tarafından okunabilen bilgilerin ikili tabandaki karşılığına çevrilmesi, Bulunan karakter karşılığının bar ve boşluklar ile oluşturulması, Her bir barkod karakterinin kullanılarak, tüm veriyi gösterebilecek barkod sembolüne dönüştürülmesi. Bu şekilde oluşan tüm sembol başlangıç ve bitiş boşlukları, başlangıç ve biti ş karakterleri, veri karakterleri ve istenildiğinde ilave edilen bir sağlama karakteri (checksum charecter) içerir. Başlangıç ve bitiş boşlukları genellikle beyazdır ve bu alanlar barkod çözümleyiciye, tarayıcının bir barkod sembolüne rastlamak

olduğunu gösterir. Barkod sembolündeki ilk karakterin önünde yer alan başlangıç karakteri, barkod sembolünün başlangıcını belirlemek için kullanılan özel bir bar/boşluk dizisinden oluşan bir karakterdir. Çözümleyici, tarayıcıdan gelen diğer bilgileri işlemeye başlamadan önce bu karakterin varlığının farkında olması gerekir. Bu yansıtan ve yansıtmayan alanlara sahip olan ve tesadüfen herhangi bir barkod tipindeki bir karakterdeki bit dizisine sahip bir şeklin, bir barkod sembolüne karışmamasını ve böylece o barkod tipinin güvenliliğini sağlar. Barkod sembolünün içerebileceği tüm bölümler gösterilmiştir [2]. Ba ş langıçbo ş luğu Ba ş langıç Karakteri Veri Karakterleri Sağlama Karakteri Biti ş karakteri Biti ş Bo ş luğu Biti ş karakteri de başlangıç karakteri gibi özel bir bar/boşluk dizisinden olu ş ur, fakat bu karakterin amacı sembolün sonu olduğunu göstermektedir. Barkod çözümleyici, biti ş karakterinden tüm sembolün tarandığını anlamah eger karakterler doğruysa, hem mesajın tümünü iletmeli hem de operatöre doğru okuma sinyali göndermelidir. Biti ş karakterinin yararı, bitmemi ş mesajların veri tabanına girmesini engelleyerek veri tabanı doğruluğunu sağlamasıdır. Bir sağlama karakteri kullanıldığında, biti ş karakteri, çözümleyiciye mesajın sonunda sağlama karakteri hesaplamasını da belirtir. Ba ş langıç ve biti ş karakterlerini kotlamak için kullanılan bar/boşluk dizileri genellikle simetrik değildirler. Bu asimetrik sayesinde çözümleyici, barkodun düz veya ters yönden tarandığını ayırabilmektedir. Barkod ters yönden tarandığında ba ş langıç ve biti ş karakterleri birbirlerinin yerlerine kullanılabilirler. Sembol ters yönden tarandığı zaman, çözümleyici sağlama karakterini hesaplayıp mesajı göndermeden önce mesaj karakterlerini doğru sırasına sokar. Böylece ba ş langıç ve biti ş karakteri kullanıldığı sürece iki taraftan da okuma sağlanabilir [2]. Çoğu barkod tipinde bir sağlama karakteri bulunur. Bu, mesaj daki karakterler üzerinde yapılan bir aritmetik işlem sonucunda ortaya çıkan bir karakterdir. Sembol çözümlenirken aym i lem yapılır, daha sonra çıkan sonuç semboldeki sağlama karakteri ile karşılaştırılarak sembolün doğruluğu kontrol edilir ve ancak doğruysa veri tabanına girilir. Biti ş karakterinden hemen önce gelen sağlama karakteri, veri tabanı doğruluğunu bu yolla artırır[2]. Otomatik teşhis teknikleri (Automatic identification techniques) için önemli olan iki parametre vardır. Bunlardan birincisi ilk okuma oranı (first read rate - FRR), ilk tarama sonucunda verinin doğru olarak okuma olasılığıdır. Örneğin semboldeki verinin doğru olarak okunması için iki tarama gerekiyorsa, bu durumda ilk okuma oranının % 50 olduğu söylenebilir. Başka bir örnekte ise ilk okuma oranının % 80 olduğu bir sistemde okunacak olan 1000 etiketin, 1250 tarama sonucunda okunabileceği söylenebilir[2]. İlk okuma oranı, semboller kalem tarayıcı ile okunduğunda önemli olurlar. Semboller bir lazer okuyucu ile tarandığında, okuyucu saniyede birkaç yüz defa taradığı için, bu oranın pek bir önemi kalmaz önemli olan ikinci parametre ise karşılaştırma hatası oranı olarak anılır. Karşılaştırma hatası oranı, bir sembolün taranması sonucu sembolün okunması ve okunan verinin yanlış olması ile ortaya çıkan durumun oranıdır. Bu oran direk olarak veri taban doğruluğunu etkileyen çok önemli bir kriterdir. Hem kalem tarayıcılar hem de otomatik tarama araçları için geçerli bir parametre olan karıştırma hatası oranı elde edilebilir[2]. Bir barkod sembolünün genel yapısı, geliştirilen birçok barkod tipinde birbirinden farklı şekilde düzenlenmiştir. Çeşitli barkod tipleri, kullanılan kotlama tekniklerine, kullanılan karakter setlerine ve belirli bir modül genişliğindeki bilgi yoğunluklarına göre sınıflandırılabilirler. Kotlama teknikleri NRZ tekniği ve modül genişliği kodlaması tekniği, kullanılan karakter setleri ise nümerik veya alfanümerik olabilir. Bilgi yoğunluğu, birim uzunluktaki kotlanmış mesaj karakterleri sayısıdır ve bu kullanıcılar için önemli bir parametredir, çüü önceden belirlenmiş bir mesaj uzunluğundaki barkodun basılacağı yerin genellikle bir sınırı vardır. Bir sembolün basılabileceği uzunluk, mesaj karakterleri sayısını, teorik bilgi yoğunluğuna bölerek ve daha sonra ba ş langıç/biti ş boşlukları ve başlangıç/bitiş karakterlerinin uzunluklarını ilave ederek bulabilir. Ba ş langıç/biti ş karakterleri de mesajın bir parçası olarak kabul edilirse, barkod tipleri için kullanılan ve teorik bilgi yoğunluğundan daha düşük olan gerçek bilgi yoğunluğu hesaplanabilir. Bu iki yoğunluk çeşidi arasındaki fark mesaj karakterleri sayısı ile ters orantılı olarak değişir[2]. Bilgi yoğunluğu genel olarak üç gruba ayrılabilir: yüksek, orta ve düşük. Yüksek yoğunluklu bir mesaj inç başına 8 karakterden fazlasını, düşük yoğunluklu bir mesaj inç başına 4 karakterden azını ve orta yoğunlukta bir mesaj ise inç başına 4 ile 8 arasında karakter içerir. Bilgi yoğunluğunu etkileyen iki etken vardır: kod yapısı ve dar eleman (modül) çözünürlüğü. Bir barkod tipinin bilgi yoğunluğu, modül çözünürlüğünü artırıp azaltarak değiştirebilir. Modül çözünürlülüğü, genel olarak üçe ayrılabilir. Yüksek çözünürlülükteki bir modül 0.009 inçten ( 0.23 mm )dardır, orta çözünürlükteki bir modül 0.009 inç (0.23 mm )ile 0.02 inç (0.5 mm.) arasındadır, düşük çözünürlükteki bir modülün genişliği ise 0.02 inçten (0.05 mm.) fazladır. Modül çözünürlüğü, uygulamada ihtiyaç duyulan bilgi yoğunluğuna ve barkodu basacak olan yazıcıya göre

seçilmelidir. Yüksek bilgi yoğunluğunda bir barkod basabilmek için orta çözünürlükteki modüller ve orta bilgi yoğunluğundaki bir barkod için de düşük çözünürlükteki modüller yeterli olmaktadır[2]. Barkod veri toplama da iki temel yarar sağlar; doğru bilgi ve hız. İstatistiklere göre verilerin klavyeden girilmesi sırasında ortalama 300 karakter biri kesinlikle hatalı olmaktadır. Bu oran Barkod'da 3 milyonda birdir. Barkod doğru ve hızlı veri alfabesidir. Ancak optik okuyucular ile algılanan Barkod, ayrıca veri girişi ve kontrolünde 16 kat daha hızlıdır. Bu özellikler Barkodu alışveriş merkezleri ve depolar gibi çok yüksek hacimli verilerin izlendiği yerlerde oldukça popüler kılmaktadır[3]. Barkod Master Filmleri büyütülüp/küçültülemedikleri gibi suretlerinin alınması da sorunlara neden olur. Bu durumların yaşanmaması için orjinal master film kullanmak her zaman daha doğru ve ekonomiktir[3]. Barkod iç pazarda toptancılardan perakendecilere ve oradan da tüketicilere doğru akan arz sürecinde, bütün hedef kitlelere avantajlar sağlar. Bununla birlikte Barkod sahibi olmayan ürünler, ulusal ve uluslararası pazarlarda da artık dolaşamamaktadır. Ürünü tanımlayan bütün bilgiler için hızlı erişim sağlayan Barkod, pazarlama dünyasının ortak dilidir[3]. Barkod nerelerde kullanılır!üretim, sevkiyat, depolama ve dağıtım, perakende satış işlemleri, malzeme takibi, kalite kontrol, personel devam kontrol, demirbaşların izlemesi, doküman yönetimi, sağlık, bilgi depolama, elektronik ticaret, değerli evrakların izlenmesi, garanti uygulamaları, servis hizmetleri, park ve otoyollar, posta hizmetleri, elektrik, su, doğal gaz ve telefon vezneleri, ihracat işlemleri vb. [3]. Barkod etiketi nedir ve nasıl yapılır?ürünlerinizin barkodlu olmasını istiyor ve aynı ambalajı birden çok ürüne kullanıyosanız ve elinizde barkodsuz ambalajınız varsa veya üretim tarihi, on kullanma tarihi, seri no, içerik, barkod, ürün adı vb değişken bilgileri içeren etiketlerin basmak istiyorsanız termal (ısı ile baskı) termal transfer (ribon ile baskı) yapabilen yazıcılardan birinin tercih edilmesi gerekmektedir[3]. Etiket işlemleri için aşağıdaki adımların izlenmesi gerekmektedir. Etiket içeriği ve tasarımının kararlaştırılması Etiketin tasarımına uygun olarak boyutuna karar verilmesi Etiket boyutu ve miktarına uygun olarak yazma kapasitesinin hesaplanması Baskı metodunun seçilmesi Kriterlere uygun doğru yazıcının seçilmesi Barkod okuyucular barkodu nasıl okur?kullanımda, bir barkod sembolü kızıl ötesi veya görülebilir ışık kaynağı ile aydınlatılır; koyu çubuklar ışığı emerken boşluklar bunu tarayıcıya geri yansıtır. Bir tarayıcı ışık dalgalanmalarını barkodtaki çubuk ve boşluk şekillerini taklit eden elektrik darbelerine dönüştürür. Bir dekoder ise elektrik darbelerini matematik algoritmaları aracılığı ile dönüştürerek bunları bir el terminali, PC, denetimci veya ana bilgisayar sistemine aktarır [3]. 2.RADYO FREKANSIYLA TANIMLAMA Amerikalılar, İkinci Dünya Savaşı nda dost ve düşman uçağı karışıklığını önlemek için geliştirdikleri teknolojiye RFID adını verdiler. Radio Frequency Identification Device teknolojisi, 1980 lere kadar askeri alanda kullanıldı. Ardından, ürünlerin içine yerleştirilmeye başlandı. 1990 larda ise iyice iş dünyasında etkisini gösterdi. Şimdi gıdadan perakendeye, her sektörde yayılıyor. İşin özünde ise radyo frekanslarıyla birlikte ürün hakkında bilgi aktarımı var. Dünyada birçok teknoloji, İkinci Dünya Savaşı sırasında, savunma amaçlı olarak geliştirilmiş. Bunlardan biri de Radio Frequency Identification Device (RFID) adı verilen teknoloji. Amerikalılar, dost ve düşman uçaklarını birbirinden ayırmak için RFID uygulamalarına başvurmuş ve büyük ölçüde de başarı kazanmışlar. Uzun yıllar özel sektörde, şirketlerde kullanılmayan teknoloji, sonraki yıllarda yön değiştirmiş, başta perakende olmak üzere hayatın içine girmiş. 1980 lerde başlayan uygulamalar, 1990 larda büyük hız kazanmış. İşin özünde ise tıpkı uçaklarda olduğu gibi, ürünün tanınması var. Radyo frekansları kullanılarak ürünün akıllı etiketleri aracılığıyla her türlü bilgi aktarımı yapılıyor. Uygulama, her ürünün kendi minik bir bilgisayar çipine sahip olmasını öngörüyor. Böylece, ürün ve sistemlerin konuşması da sağlanıyor. İşin önemini kavrayan şirketler, bu yönde ürünler geliştirmek ve teknolojiye adapte olmak için harekete geçtiler. Özellikle Avrupa Birliği nde Pazar çok hareketli. Çüü, 2005 yılından sonra gıda maddelerinden başlamak üzere ürünlerin izlenmesi zorunluluğu getiriliyor. Bu nedenle de şirketler yatırım için kolları sıvadılar. Siemens Business Services, benzer bir uygulamayı, Almanya da dev perakendeci Kauhof ile yapıyor. Türkiye de ise çeşitli uygulamalar var. Ancak, esas yayılmanın önümüzdeki dönemde olacağı tahmin ediliyor. Siemens Business Services Türkiye den Nilgün Akın, AB üyeliği yolunda, RFID uygulamasının Türkiye de de yaygınlaşacağını tahmin ediyor. Akın, Digital in bu konudaki sorularını yanıtlarken şu bilgileri verdi: Radyo frekansı: Kullanıcıların bilgileri elektromanyetik enerji dalgaları ile bir terminalden bir ana bilgisayara bağlı olan bir baz istasyona aktarmasını sağlar. Terminaller sabit bir istasyona yerleştirilebilir, bir

forklift aracının üstüne monte edilebilir veya işçinin elinde taşınabilir. Baz istasyonda terminallerde iletişim sağlamak için bir verici ve alıcı bulunur. RF sistemleri ya dar-bantlı veya geniş-spektrumlu iletimler kullanır. Dar-bantlı veri iletimleri tek bir sınırlı radyo frekansı boyunca hareket ederken, geniş-spektrumlu veri iletimleri birden fazla frekans boyunca hareket ederler. Stok kalemlerini tanımlamak için bir bar-kod sistemi ile birleştirildiğinde, bir radyo-frekansı sistemi veriyi hemen iletebilir ve böylece stok kayıtlarının "gerçek-zamanlı" olarak güncellenmesini mümkün kılar. 2.1 RFID Sistemi Nedir? Radyo frekans data komünikasyonları (RFDC) bir otomatik tanımlama alternatifi olmamakla beraber tamamlayıcı bir teknolojidir. Bir tesis içerisinde ana bilgisayar bağlantısı ile kablosuz iletişim sağlar. RFDC terminalleri modemler, ana istasyonlar ve giriş noktaları serbest gezinen terminal operatörleri ve ana bilgisayar arasında interaktif iletişim sağlar. Kablolu terminallere göre üstün kullanım sağlarlar. RFDC terminalleri 3270, 5250, ANSI ve diğer popüler terminal protokollerine emulasyon yaparlar. Böylelikle uygulamaların RFDC ile kurulması için yeniden yazılmaları gerekmez. RFDC terminalleri istemci/sunucu uygulamalarında DOS,Windows ya da Mac OS çalıştırmaktadırlar. Terminaller sabit pozisyonda, elde taşınabilen şekilde, forkliftlere ya da diğer nakliye ekipmanına bağlanmış ya da kişinin üzerine monteli olabilmektedir. RFDC direkt alım, depolama, kurtarma, sipariş toplama, toplama açıklığı yeniden doldurma vb... için kullanıldığı depo yönetim sistemleri için oldukça popülerdir. Her bir iş operatörler tarafından yapıldığı için, uygun bilgi derhal kayıt doğrulama ve güncelleme için ana bilgisayara gönderilir. Perakende açısından ise RF terminalleri fiyat doğrulaması, sipariş girişi ve direkt depo teslimatı (DSD) için kullanılır. RFDC sistemlerinde çeşitli teknolojiler ve iletişim şekilleri kullanılmaktadır. Bunların etkinliği sistem performansı için kritik olabilmektedir. Çüü RFDC sistemlerindeki terminaller sabit bir kapasite ile belirli radyo bağlantısını paylaşırlar. "Cevap süresi" (gönderilen çağrı için bilgisayardan gelen cevabı bekleme süresi) sistem verimliliğini büyük oranda etkileyebilir. Genel olarak iki tip RF protokolü bulunmaktadır: "polling" ve "contention". "Polling" sisteminde her RF terminali belli bir protokolde aranır veya sorgulanır. Belli bir kapsama alanında ise her terminal kanalın net olmasını sağlamak için gönderimden önce RF kanalını dinleyerek kendi anlaşması üzerinden gönderim yapar. Eğer kanal meşgulse binde bir saniye kadar erteler daha sonra tekrar dener. "Polling" metodu perakende fiyat doğrulaması gibi nispeten az sayıda terminal ile yoğun işlem gerektiren yerlerde uygundur. Çüü "polling" metodu terminal sayısı fazla ise bu işlemi yavaş yapar. "Contentation" çok sayıda terminalin bulunduğu düzensiz data haberleşmelerinin yapıldığı durumlarda uydundur. Çüü sorgulama kavramı yoktur ve bu yüzden cevap süreleri daha kısadır. Bazı RFDC tedarikçileri her iki metodunda bazı faydalarını kullanmak için oylama ve sorgu protokollerini kombine hale getirmişlerdir. Binanın bir uçtan bir uca içerisinde RF komünikasyonlarını optimize etmek için elektromanyetik enterferansın (EMI) veya telsiz frekans enterferans (RFI) kaynaklarını ve temel istasyon yerlerini tesbit etmek için bir yer araştırması yapmak RFDC sistemini oluşturmak için gerekli olan adımdır. Günümüze kadar tüm RFDC sistemleri Federal Komünikasyon Komisyonu(FCC) tarafından verilecek yer ruhsatı gerektiren dar-band (narrow band) sistemleridir. Dar band sistemleri gönderim ve alım için ayrı frekans kullanır. Ancak günümüzde spread spektrum sistemleri de mevcuttur. Tüm bu sistemler yer ruhsatı gerektirmez ve nispi olarak diğer sistemlerden gelen karışmaya bağışık şekilde dizayn edilir. Spread spektrum daha geniş bir frekans bandı üzerinden RF sinyalleri yayar. FCC üç radyo bandına izin verir: birincisi 900 MHz band, ikincisi 2.4 GHz band ve 5.7GHz banddır. 900 MHz band frekans seviyesi diğer uygulamalarla (radyo,endüstri, bilim, tıp) paylaşılmasına rağmen, diğer frekanslara göre daha güçlü seviyesi ve daha düşük maliyeti sayesinde popüler olmaya devam etmektedir. Ancak IEEE 802.11 standartlarının benimsenmesiyle, 2.4 GHz sistemleri farklı üreticilerin telsiz ekipmanlarının ortak kullanımını sağlamaktadır. FCC ayrıca kısa-mesafe iletişiminde ticari kullanımı ideal hale getirmek için spread spektrum sistemlerinin yayın gücünü 1 watt'dan az olacak şekilde sınırlamıştır. Spread spektrum iletişiminin iki tipi bulunmaktadır. Biri direkt sekans (çoklu frekans üzerinden aynı anda karşılıklı haberleşme) diğeri ise frekans sıçramasıdır (hopping : datayı bir dizi frekansa geçirir). Frekans aralığı ve güç sınırlamaları dar band ve spread spektrum sistemlerinin performans farkını belirler. Bu fark frekans artması, frekans aralığı azalması ve data transfer oranları ile ilgilidir. Spread spektrum teknolojisi eşit bir kaplama alanı için dar bir banddan daha fazla giriş noktası (antenler) gerektirmektedir. Diğer taraftan spread spektrum genellikle 244,000 baud ve ötesine kadar özellik gösterirken dar band teknolojisi,genellikle 19,200 baund lık bir data oranında sınırlanmaktadır. Spread spektrum çoklu network ile temel istasyonlar arasında real-time komünikasyonu da sağlamaktadır. Bunun sonucu olarak, hastane personel giriş hasta bilgisi ve merkezi bilgisayarla teyit etme gibi interaktif faliyetler artık uygulabilir olmaktadır. Radyo bağlantısı üzerinden gönderilebilen datanın hızı (baud rate) değişebilir fakat daha yüksek oranlar her zaman daha yüksek verim anlamına gelmemektedir. Vericiyi çalıştırmak için harcanan zaman, kullanılan ünite sayısı, gönderim uzunluğu, kullanılan çoklu tipi ve tüm ana cevap süresi data çıkış oranlarını etkilemektedir.

Data çıkış oranları RF data sisteminin seçiminde değerli bir mukayese aracıdır çüü mesaj çıkışı başarılı bir RF sistemi için anahtardır. Operatörlerin cevap için beklemek zorunda oldukları zaman ve RF sisteminin saatte nakledebileceği mesajların sayısı sistemin tabanını oluşturur. RFDC ana bilgisayarın interaktif şekilde data kontrolü yapmasını sağlayarak doğru ve zamanında bilgi sunar. İş ve ekipman verimliliğini ve bilgi doğruluğunu arttırır, müşteri hizmetini geliştirir. RFDC sistemin etkinliğini belirgin biçimde arttırır. 2.2RFID ın Belirleyici Nitelikleri ve Faydaları Sayfa 337: [17] Comparison 31.10.2005 11:28:00 Girinti: Sol: 0 cm, İlk satır: 0 cm, Aralık Önce: 0, Sonra: 0, Satır aralığı: tek, Sekmeler: Eskisi 0,32 cm Sayfa 337: [18] Comparison 31.10.2005 11:28:00 Yazı tipi: 10, Yazı tipi rengi: Otomatik, Genişletme ölçütü 0,1, Vurgulu Değil Sayfa 337: [19] Silinmiş gkaya 31.10.2005 11:28:00 Görüş alanı hattı olmaması: RFID aygıtlarının belirli bir yerden görülme zorunluluğu yoktur. Aygıtlar çevre koşullarına dayanmaya elverişlidir. Veri saklama için, üstlerine yazılmış sembol ve materyallerin benzer sınırlamalarına tabi olmazlar RFID sistemlerinin yanında adam durmasına gerek yoktur. Bilgisayar programı tarafından toplu olarak sistem kontrol altındadır, yönlendirme ve aktivite için insana gerek yoktur. RFID aygıtları tekrar kullanılabilir. Yeni veri aygıta girilebilir veya önceden kullanılmış yeni veriyle programlanabilir. Bir çok aygıtın birlikte okunumu Güvenli veri, aygıt hafızası fabrika veya alan olarak programlanabilir ve sürekli olarak kilitlenebilir.