Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Faz II Elektif Staj programı Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Hazırlayan: Prof. Dr. M. Ufuk Hasdemir v.1 2016
Program Koordinatörü: Prof. Dr. M. Ufuk Hasdemir Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Başkanı Program süresi: Sorumlu Eğiticiler: 3 hafta Prof. Dr. M. Ufuk Hasdemir Prof. Dr. Güner Söyletir Prof. Dr. Ayşegül Karahasan Prof. Dr. Nilgün Çerikçioğlu Prof. Dr. Nurver Ülger Prof. Dr. Arzu İlki Yrd.Doç. Dr. Burak Aksu 2
İçindekiler Sayfa No: Staj Tanıtımı 4 Amaç ve Öğrenim Hedefleri 4 Klinik Mikrobiyoloji: Vizyon 4 Tıbbi Mikrobiyoloji Staj Süreci 5 Teorik Oturumlar 5 Gözlem ve Pratik Uygulamalar 6 Proje Hazırlama ve Gerçekleştirme 6 Makale/Proje Sunumu 6 Bildiri Hazırlama 6 Sınav 7 3
Staj Tanıtımı Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı, Faz II Seçmeli Staj programının amacı; Tıp Fakültesi öğrencilerinin Klinik Mikrobiyoloji vizyonu edinmelerini, ülkemizde ve dünyada bu alanın konusu olan önemli halk sağlığı problemlerini tanımalarını, klinik mikrobiyolojide iş alanlarını tanımalarını, temel mikrobiyolojik teknikleri uygulama becerisi kazanmalarını, öğrendikleri teknikleri uygulayarak bir proje gerçekleştirmelerini, bu alanda bilimsel bir makaleyi irdeleme ve akademik çevreye sunma becerisi kazanmalarını sağlamaktır. Bu amaçla açılan 3 hafta süreli program; gözlem, teorik ders ve pratik uygulama kısımlarından oluşmakta olup staj süresi bitiminde öğrenci, hedeflenen bilgi ve beceriler açısından değerlendirilmeye alınmaktadır. Amaç ve Öğrenim Hedefleri 1-Klinik (Tıbbi) Mikrobiyoloji nin vizyonunun kavranması 2-Klinik (Tıbbi) Mikrobiyoloji nin alt bilim dallarının (Genel Bakteriyoloji, Viroloji, Parazitoloji, Mikoloji, Moleküler Mikrobiyoloji, Temel İmmünoloji) öğrenilmesi 3-Klinik (Tıbbi) Mikrobiyoloji de uzmanlık, doktora eğitim programlarının tanıtılması 4-Klinik Mikrobiyoloji Uzmanlarının iş kapsamlarının tanıtılması 5-Tıbbi Mikrobiyoloji de çalışma tekniklerinin kavranması ve uygulaması 6- Genel bakteriyoloji, Viroloji, Parazitoloji, Mikoloji, Moleküler Mikrobiyoloji ve Temel İmmünoloji alanlarında bilimsel bilgi analizi yapabilme ve sunabilme becerisi kazanılması. 7- Bilimsel araştırma projesi hazırlama becerisi (amaç belirleme, doğru bilgi kaynaklarına ulaşabilme, yöntem belirleme becerileri) kazanılması 8- Bilimsel çalışma yürütme becerisi kazanması 9-Grup çalışması deneyimi edinilmesi 10-Bilimsel çalışmalarda etik ve mesleki değerlerin korunması becerisinin kazanılması 11- Akademik çerçevede etkili sunum ve iletişim becerisinin kazanma Klinik Mikrobiyoloji: Vizyon Klinik Mikrobiyolog, bakteriyel, viral, fungal ve parazitik enfeksiyonların tanısı ile uğraşır. Bu uğraş, salgın hastalıkların önlemesinde ve hastaların tedavi yönetimlerinde etkin role sahiptir. 4
Klinik mikrobiyologlar, tanı laboratuvarlarında, büyük hastanelerin ve tıp fakültelerinin tanısal mikrobiyoloji departmanlarında çalışırlar. Bunun yanında, Halk Sağlığı Merkezleri de, klinik mikrobiyologların başlıca çalışma yerlerinden biridir. Halk Sağlığı Merkezleri nin temel amacı toplumu, enfeksiyon hastalıkları ve diğer tehlikeli sağlık sorunlarından korumaktır. Yapılan iş, hastalık tanısı, tedavisi ve taraması üzerine odaklıdır. Klinik mikrobiyolog, diğer sağlık profesyonelleri ile yakın koleberasyon halindedir. Klinik mikrobiyologlar bunların dışında, genellikle klinik veya endüstriyel branşlardaki diğer meslektaşlarıyla koleberasyon halinde, bakteriyoloji, viroloji, parazitoloji ve mikolojinin spesifik alanlarında araştırma ve geliştirme projeleri de yürütürler. Klinik Mikrobiyolog Olmak İçin, Türkiye de Tıp Fakültesi mezunu olmak ve Tıpta Uzmanlık Sınavı nda başarılı olmak koşulu aranmaktadır. Uzmanlık Eğitimi, Tıp Fakültesi Hastaneleri ve Sağlık Bakanlığı Eğitim ve Araştırma Hastaneleri nde yürütülür. 4 yıl sürelidir. Bu süreçte öğrenci, Bakteriyoloji, Viroloji, Seroloji, Parazitoloji, Mikoloji, Mikobakteriyoloji, Moleküler Mikrobiyoloji gibi temel alanlarda iç rotasyonlarını; Enfeksiyon Hastalıkları, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları, Halk Sağlığı, Biyokimya, departmanlarında da dış rotasyonlarını yapar. Tıbbi Mikrobiyoloji Doktora Programı, Uzmanlık Eğitimine ek olarak Tıp Fakültesi mezunları, Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı nda Tıbbi Mikrobiyoloji doktora programlarına başvurabilirler. Bu program esas olarak 2 yıllık teorik ve pratik eğitim sürecini takiben tıbbi mikrobiyolojinin temel alanlarında araştırma (tez) projesi yürütmeyi, tez yazmayı, makale yayımlamayı kapsar. Tıbbi Mikrobiyoloji Staj Süreci Teorik Oturumlar Ders Adı Saat Öğretim Üyesi Klinik Mikrobiyoloji nin Vizyonu 1 U. Hasdemir Klinik Mikrobiyoloji: Güncel sorunlar 1 U. Hasdemir/G. Söyletir Klinik Mikoloji: Güncel durum 2 N. Çerikçioğlu Anaerob Bakteriyoloji 1 N. Ülger Sterilizasyon, dezenfeksiyon 1 A. Karahasan Araştırma planlama ve makale yazımı 1 U. Hasdemir/ A. Karahasan Dirençli Tüberküloz basilleri 1 A. İlki Moleküler Mikrobiyoloji 1 B. Aksu 5
Gözlem ve Pratik Uygulamalar Öğrenci, stajın ilk 3 günü Tıbbi Mikrobiyoloji Laboratuvarı işleyişini farklı iş istasyonlarını dolaşarak gözlemler. Dördüncü ve 5. Günlerde temel mikrobiyolojik teknikleri, öğretim üyesi denetiminde uygular. Gözlem yapılacak iş istasyonları Sterilizasyon (otoklav) ve dezenfeksiyon Besiyeri hazırlama Bakteriyolojik ekim Kültürden boyalı preparat hazırlama Klinik örnekten boyalı boyasız preparat hazırlama Bakteri tanımlama ve antibiyotik duyarlılık testleri Antijen-antikor testleri (aglutinasyon, indirekt hemaglütinasyon, v.b.) PCR Beceri kazanılması hedeflenen teknikler (pratik uygulamalar) Bakteriyolojik ekim teknikleri Uygulama sayısı: 3 Saf kültür elde etme Uygulama sayısı: 2 Preparat hazırlama Uygulama sayısı: 2 Gram Boyama Uygulama sayısı: 2 Otomatik pipet kullanma Uygulama sayısı: 10 Proje Hazırlama ve Gerçekleştirme Öğrenci, stajın ilk haftası proje koordinatörü veya eğiticilerin desteğiyle küçük bir proje önerisi hazırlar veya bölümde yürütülen bir projeye dahil olur. Stajın 2. ve 3. haftasında projede aktif olarak yer alır. Çalışma sonuçlarını, çalışma grubunun diğer üyeleriyle birlikte eğiticilere sunar ve uygunsa bilimsel toplantıda sunulmak üzere bildiri hazırlanmasına aktif olarak katılır. Makale/Proje Sunumu Öğrenci, Tıbbi Mikrobiyoloji alanında istediği bir konuda gerektiğinde eğiticilerden destek alarak bilimsel bir makale seçer ve bölüm akademik toplantısında bu makaleyi sunar. Bu sunum üzerinde çalıştığı proje ile ilgili olabileceği gibi bir seminer de olabilir. Bildiri Hazırlama Öğrenci, üzerinde çalıştığı proje tamamlandığında sonuçların analizine ve yorumlanmasına ve bildiri haline getirilmesine aktif olarak katılır. 6
Sınav Beceri Değerlendirmesi Eğiticiler öğrenciyi laboratuvar uygulamalarını yaparken gözlemler ve uygulamadaki yeterliliğini değerlendirir. Staj Başarı Notuna katkısı %25 dir. Değerlendirilecek beceriler Ekim teknikleri Kültürden (sıvı ve katı besiyerinden) preparat hazırlama Gram boyama Otomatik pipet kullanma Bilgi Değerlendirmesi Eğiticiler, öğrenciyi laboratuvar amaç ve öğrenim hedeflerinde belitilen bilgi hedefleri açısından yazlılı olarak değerlendirir. Bu değerlendirmenin Staj Başarı Notuna katkısı %25 dir. Proje / Makale Sunumu Değerlendirmesi Eğiticiler, öğrenciyi aktif olarak yer aldığı projedeki çalışmalara katkısı açısından (amaç belirleme, yöntem belirleme, bilimsel bilgiye ulaşma, çalışma sonuçlarını analiz etme ve yorumlama, bildiri hazırlama) değerlendirir. Staj başarı notuna katkısı %50 dir. 7