BİZİMLE İLETİŞİME GEÇEBİLİRSİNİZ Erenköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi 19 Mayıs Mahallesi, Sinan Ercan Caddesi, No:29, 34736 Kadıköy/İstanbul (0216) 302 59 59 erenkoyruhsinireah.saglik.gov.tr
İLE BOZUKLUKLAR
Sentetik Kannabinoid Nedir? Sentetik kannabinoidler laboratuvar ortamında üretilen bir grup kimyasal maddedir. Sentetik uyuşturucular genel olarak, Avrupa da Spice, ABD de K2, Türkiye de ise Bonzai ya da Jamaika olarak adlandırılmaktadır.
Nasıl Bir Maddedir? Toz şeklindeki kimyasal bileşikler bir çözücü içinde eritilir ve bu kimyasal sıvı kurutulmuş bitkiler üzerine sprey şeklinde sıkılır. Çözücü buharlaştıktan sonra bitki materyali yeniden kurutulur ve ürün ezilerek paketlenir. Genellikle kahverengi veya koyu yeşil renklerinde olur. Sigara kağıdı içine sarılarak veya nargile kullanılarak içilir. Dumanını içine çekme yoluyla kullanım şekline ise kova adı verilir.
Bitkisel olarak tanıtımının yapılması daha az zarar verdiğine dair yanlış bir algı oluşturmuştur. Sentetik uyuşturucular her ne kadar esrara alternatif olarak piyasaya sürülerek sentetik esrar gibi tanıtıldılarsa da vücutta gözlenen etkileri esrardan çok farklıdır. Tek bir paketin içinde bulunan birden fazla sentetik uyuşturucu türünün birbirleriyle olan etkileşimi de klinik belirtileri etkileyebilmektedir. Sentetik uyuşturucu bulunduran paketler farklı kimyasal sınıflardan sentetik uyuşturucular içermekte olup bileşimi sürekli değişmektedir. Aynı ürünün farklı zamanlarda üretilenleri ve hatta aynı pakettekiler arasında bile içerik ve miktar açısından farklılık vardır. Bazı sentetik uyuşturucu ürünlerinin satılmasını makul hale getirmek için çeşitli tatların ve kokuların da eklendiği bilinmektedir. Sentetik uyuşturuculara ek olarak bu paketlerde bulunan katkı maddeleri de etkilerin artışına yol açmaktadır.
Etkileri Nelerdir? Klinik belirtiler sentetik kannabinoid kullanımından hemen sonra, dakikalar veya saatler içinde başlayıp belirtilerin etki süresi değişkenlik gösterebilir. Kısa Dönem Etkileri Sentetik kannabinoid kullanımıyla ortaya çıkan fiziksel belirtiler ağız kuruluğu, gözlerde kızarıklık, sersemlik, uykuya meyil, kalp atışında hızlanma, tansiyon yüksekliği, göğüs ağrısı, kusma, baş dönmesi ve sara hastalığındakine benzer nöbetler şeklinde sıralanabilir. Sentetik kannabinoidlerin özellikle kalp ve dolaşım sistemi, böbrekler ve beyinle ilgili zararlı etkiler gösterdikleri bilinmektedir. En sık ölüm nedenleri kalp krizi, kalp ritmi bozukluğu ve böbrek yetmezliğidir. Sentetik kannabinoid kullanımıyla ilgili ruhsal belirtiler kullanımın her aşamasında görülebilir. Gerginlik, huzursuzluk, gaipten sesler duyma, hayaller görme, şüphecilik, tuhaf konuşma ve davranışlar, intihar düşünceleri, panik ataklar hem madde kullanımı esnasında, hem de maddenin vücuttan çekilme döneminde görülebilir. Dikkat, konsantrasyon ve hafıza bozuklukları yaygın olarak ortaya çıkmaktadır. Kullanıcıların ölüm tribi adını verdikleri bir dehşet duygusu ve ölme hissi de sık rastlanan bir durumdur.
Uzun Dönem Etkileri Uzun süreli ve yoğun sentetik kannabinoid kullanımı, kişide ciddi fiziksel ve ruhsal hastalıklara yol açmaktadır. Madde kullanımından aylar sonra dahi ortaya çıkan ruhsal belirtiler olabilmektedir. Uzun vadede sentetik kannabinoid kullanımı öğrenmede ve bellekte kalıcı olabilecek kadar ciddi hasarlara yol açabilmektedir. Sentetik kannabinoid kullanımı; panik atak, anksiyete gibi kaygı bozuklukları başta olmak üzere paranoya, psikoz gibi düşünce bozukluklarına neden olabilmektedir. Esrar kullanımı şizofreni riskini 7 kat arttırmaktayken sentetik kannabinoidlerde bu tablolar daha hızlı gelişebilmekte ve tedavisi uzun sürmektedir.
Yoksunluk Belirtileri Sentetik kannabinoid kullanımının bırakılması veya azaltılması ile bazı ruhsal ve fiziksel belirtilerin görüldüğü yoksunluk tablosu ortaya çıkmaktadır. Bu belirtiler kişiden kişiye değişkenlik göstermekle birlikte en yaygın olarak; Huzursuzluk Uykusuzluk Kaygı bozukluğu Kusma Karın ağrısı Çarpıntı Terleme Sinirlilik İştahsızlık Baş ağrısı gibi yoksunluk belirtileri ortaya çıkmaktadır.
Nasıl Bırakabilirim? Tedaviye karar vermiş olmanız sentetik kannabinoid kullanımının size, ailenize ve çevrenize verdiği zararları fark etmekte olduğunuzu gösterir. İyileşmenin en önemli adımı tedaviyi istemektir. Başvuru sonrasında hekiminizle yapacağınız ilk görüşmede, 1 2 34 Bağımlılık şiddetiniz belirlenir. Ruhsal durumunuz değerlendirilir. Aile ve sosyal ilişkileriniz değerlendirilir. İhtiyaç duyulan kan ve diğer tetkikleriniz yapılır. Sizin için en uygun tedavi ve takip planı oluşturulur. Gerekli görülmesi halinde ilaç desteği sağlanır. Bununla birlikte ihtiyaç halinde bireysel ve/veya grup terapileri planlanır. Bu sürece ailenizin de dahil edilmesi tedavinin başarısı açısından çok önemlidir.
Bırakırsam Ne Kazanırım? Alacağınız destekle birlikte maddenin vücudunuza verdiği zararlardan arınmaya başlarsınız. Madde kullanımını bıraktığınızda uykunuz ve iştahınız düzene girmeye başlar. Tedavinizi sürdürdükçe ve iyilik haliniz devam ettikçe daha dinç ve zinde hissedersiniz. Ruhsal çökkünlüğünüz giderek geriler, ailevi, sosyal, mesleki ve ekonomik kayıplarınız düzelmeye başlar. Zamanla bedensel ve ruhsal olarak daha iyi hissedersiniz. Sabırlı olup kendinizi desteklerseniz, iyileşebilirsiniz.
Hazırlayanlar 1. Doç. Dr. Rabia BİLİCİ 2. Uzm. Dr. Başak ÜNÜBOL 3. Psikolog Elif ÇİNKA 4. Psikolog Gizem AKÜLKER 5. Dr. Fatma KANTAŞ YILMAZ Kaynaklar 1. Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Madde Bağımlılığı Tanı ve Tedavi Kılavuzu El Kitabı, 2012. 2. Lowinson and Ruiz's Substance Abuse: A Comprehensive Textbook Fifth Edition by Dr. Pedro Ruiz MD (Editor), Eric Strain MD (Editor) 3. Prof. Dr. İ. Tayfun UZBAY, Madde Bağımlılığı, İstanbul Tıp Kitabevi, 2015, 1.Baskı 4. Prof. Dr. Kültegin ÖGEL, Sigara, Alkol ve Madde Kullanım bozuklukları: Tanı, Tedavi ve Önleme. Yeniden Yayınları. İstanbul, 2010. 5. Care of Drug Users in General Practice, A Harm Reduction Approach, Second Edition, Edited by Berry Beaumont, Foreword by David Haslam.