Tekirdağ Kanser Erken TeĢhis,Tarama ve Eğitim Merkezi (KETEM) Ulusal Serviks ve Meme Kanserleri Tarama Programı 2009 Yılı Sonuçlarının Değerlendirilmesi Dr.Hülya BECERĠR Kanser Erken TeĢhis Tarama ve Eğitim Merkezi(KETEM),Tekirdağ AMAÇ: Kanser Erken TeĢhis Tarama ve Eğitim Merkezi ( KETEM ) polikliniklerinde yapılan fırsatçı serviks kanseri taramasının ve toplum tabanlı meme kanseri taramasının, serviks ve meme kanseri erken teģhisindeki önemini vurgulamak. METOD: Yıl içinde öncelikle 1. basamak olmak üzere tüm kurum ve kuruluģlardaki personele, halk eğitimleri, panel, seminer, konferanslarda tütün kontrolü, UV korunma, fizik aktivite ve sağlıklı beslenme, Kendi Kendine Meme Muayenesi (KKMM), cinsel davranıģ ve üreme sağlığı, kanser-nedenleri-belirtileri-korunma yöntemleri, erken tanı ve tarama programları konularında bilgilendirme ve bilinçlendirme çalıģmaları yapıldı. KETEM i tanıtan ve erken teģhisin önemini vurgulayan çeģitli broģür ve afiģler tasarlayıp bastırıldı. Ulusal kanser taramasını yapabilmek için ilk olarak 11 nolu sağlık ocağı bölgesinde olmak üzere Tekirdağ merkezinde meme kanseri ve rahim ağzı kanseri taramasına baģlandı.11 nolu sağlık ocağının çalıģanları tarafından bölgelerindeki 50-69 yaģ bayanların evlerine davet mektubu bırakıldı. Tekirdağ KETEM e Serviks ve meme kanseri taraması için baģvuran 20-69 yaģ kadınların tümüne önce eğitim verilerek bilgisayar ortamında kiģisel anket fomu doldurulup onam formları imzalatıldı.daha sonra meme muayenesi yanında uygun olanlardan jinekolojik muayene yapılarak Pap- smear testi yapıldı.sonuçlar Bethesda sistemine göre rapor edildi.ayrıca 50-69 yaģ grubunda olan kadınlara (yaptırmıģsa daha önceki mamografi incelenerek) rutin mamografi tetkikleri yapıldı. 01.01.2009-31.12.2009 tarihleri arasında KETEM e baģvuran olgular retrospektif olarak incelendi.ayrıca 11 nolu sağlık ocağı bölgesinde yapılmıģ olan toplum tabanlı meme kanseri taramasına baģvuran olgular da incelenmiģ olup veriler SPSS 10.00 programında analiz edildi. BULGULAR: Yıl boyunca yaklaģık olarak 1800 bayan muayene edildi,merkezin eğitim salonunda 1472,halk eğitimlerinde 2930,hizmet içi eğitimlerde 520 kiģiye eğitim verildi. ÇalıĢmalar bilgisayarda da olmak üzere arģivlendi. Merkezimize baģvuran 1768 kadının bilgisayar ortamında kayıtları tutuldu.965 mamografi çekimi olmak üzere, 245 meme ultrasonu, 33 meme baģı yayması bakıldı. Meme kanseri ön tanısıyla 13 kadın bir üst merkeze sevk edildi. Sevk edilen tüm hastalar meme kanseri tanısı doğrulanarak opere edildi. 1216 kadına Pap-smear testi yapılarak sonuçlardan çıkan ; 3 ASCUS, 3 LSIL, 1
HSIL olguları ileri merkeze sevk edildi.merkeze baģvuran kadınlardan % 42,4 ü daha önce pap-smear testi yaptırmamıģtı,50-69 yaģ grubundaki bayanların %50.3 ü hiç mamografi tetkiki yaptırmamıģtı. 11 no lu sağlık ocağı bölgesinde hedef nüfus 1.000 bayan iken,1.davette(mektup) baģuran 384 bayan, 2.davette(telefon) baģvuran baģvuran 97 bayan olmuģtu. KADINLARIN BAZI ÖZELLĠKLERĠ Evlenme YaĢı n: 472 SAYI % 18 yaģ altı 143 30,3 19-24 yaģ 270 57,2 25-29 yaģ 49 10,4 30 yaģ ve üzeri 10 2,1 Ġlk adet yaģı N:481 SAYI % 10 yaģ altı 1 0,2 10 yaģ 7 1,5 11 yaģ 36 7,5 12 yaģ 81 16,8 12 yaģ üstü 356 74 Menapoz YaĢı n:401 SAYI % 40 yaģ ve altı 55 13,7 41-45 yaģ 97 24,2 46-50 yaģ 156 38,9 50 yaģ üzeri 93 23,2 KADINLARIN HAP KULLANMA DURUMU Kullanım Durumu SAYI % Kullanan 145 30,1 Kullanmayan 336 69,9 KADINLARIN HAP KULLANMA SÜRELERĠ Kullanım Durumu SAYI % 1-5 yıl 32 22,1 5 yıl üzeri 113 77,9 Toplam 145 100 HORMON TEDAVĠSĠ ALMA DURUMU SÜRE SAYI % 1-5 yıl 6 7,7 5 yıl ve üzeri 72 92,3 TOPLAM 78 100
KADINLARIN OPERASYON GEÇĠRME DURUMU OPERASYON(Histerektomi) SAYI % Geçiren 85 17,7 Geçirmeyen 396 82,3 MERKEZDE YAPILAN ĠġLEM ĠġLEMLER SAYI % Smear alındı 407 84,6 Reçete verildi 21 4,4 Randevu verildi 49 10,2 Hasta iģlemi reddetti 1 0,2 Konsültasyon 2 0,4 Sevk 1 0,2 DAHA ÖNCE SMEAR ALINMA DURUMU Smear Alındı mı? SAYI % Evet 204 57,6 Hayır 277 42,4 SĠTOLOJĠ SONUÇLARI Sonuç SAYI % Normal 331 78,6 Yetersiz 9 2,1 Enflamasyon 77 18,3 Diğer 2 0,5 Asgus 1 0,2 Hsil 1 0,2 Toplam 421 100 AĠLEDE KANSER GÖRÜLME DURURMU KANSER SAYI % Var 52 10,8 Yok 429 89,2
GEÇĠRĠLMĠġ MEME HASTALIĞI Hastalıklar SAYI % Fibrokist 27 48,2 Fibroadenom 17 30,4 Mastalji 5 8,9 kanser 7 12,5 Toplam 56 100 EMZĠREN KADINLARIN TOPLAM EMZĠRME SÜRELERĠ SÜRE SAYI % 4 aydan az 23 5,3 4-6 ay 38 8,8 7-9 ay 24 5,6 10-12 ay 30 7 1 yaģ üzeri 315 73,3 Total 430 100 DAHA ÖNCE MAMOGRAFĠ ÇEKĠLME DURUMU MAMOGRAFĠ SAYI % Var 239 49,7 Yok 242 50,3 MEME YAKINMASI OLANLARIN YAKINMALARI YAKINMA SAYI % Ağrı 47 66,2 Akıntı 3 4,2 Kızarıklık 2 2,8 ġekil bozukluğu 2 2,8 Diğer 17 23,9 Toplam 71 100 KKMM DURUMU KKMM SAYI % Düzenli Yapıyor 71 14,8 Düzensiz Yapıyor 234 48,6 Yapmıyor 176 36,6
KKMM NERDEN ÖĞRENDĠ Nereden? SAYI % Tv/gazete 353 73,4 Sağlık personeli 97 20,2 Diğer 31 6,4 MERKEZDE YAPILAN ĠġLEM ĠġLEMLER SAYI % Meme Muayenesi 481 100 Mamografi çekildi 310 64,4 Ultrason 11 2,3 Konsültasyon 1 0,2 Sevk 1 0,2 KADINLARIN MAMOGRAFĠ SONUÇLARI Sonuç SAYI % birads0 88 22,1 birads1 249 62,6 birads2 55 13,8 birads3 6 1,5 Total 398 100 SONUÇ: KETEM lerde yapılan toplum tabanlı tarama programları sağlık ocaklarıyla multidisipliner çalıģmayı gerektirmektedir.özellikle serviks kanserinin erken tanısında yapılan pap-smear testinin ve meme kanseri erken teģhisinde önerilen mamografinin bu kurumlarda yaygınlaģacağı sonucuna varılmıģtır.