SOSYAL GÜVENLİK KURUMU BAŞKANI M. EMİN ZARARSIZ IN BASIN TOPLANTISI 18 Ocak 2011 ANKARA Değerli basın mensupları, Bir yılı geride bırakıp yeni bir yıla girmemiz nedeniyle, Kurum olarak 2010 yılında gerçekleştirdiklerimiz ve 2011 yılı hedeflerimiz konusunda bilgiler vermek üzere bir araya gelmiş bulunuyoruz. Bu vesileyle hem sizlerin hem de sizler aracılığıyla tüm vatandaşlarımızın yeni yılını tebrik eder, yeni yılın ülkemiz ve milletimiz için sağlık, mutluluk, başarı ve hayırlar getirmesini temenni ederim. Değerli basın mensupları, Nüfusu 72,5 milyona ulaşmış toplumumuzun kullanılan kaynaklar ve verilen hizmetler açısından geleceğe daha güvenle bakabilmesinin en önemli unsurlarından birisi de şüphesiz ki, sosyal devlet anlayışı temeline dayanan kaliteli ve sürdürülebilir bir sosyal güvenlik sisteminin varlığıdır. Bu kapsamda dünya sosyal güvenlik tarihinin en büyük reformlarından biri olan Sosyal Güvenlik Reformu gerçekleştirilmiş ve Sosyal Güvenlik Kurumu tek çatı altında birleştirilmiştir. Uluslararası normlara, adalet ve eşitlik ilkelerine uygun, toplumsal dayanışmayı güçlendiren, aktüeryal dengelere dayanan sürdürülebilir çağdaş bir sosyal güvenlik sistemi oluşturma amacında olan Kurumumuz, vatandaşlarımıza doğumundan ölümüne kadar, hatta ölümünden sonra da hak sahiplerine sağlık, sigorta ve sosyal yardım alanlarında sunduğu tüm hizmetlerde, bürokrasiden uzak, teknolojinin tüm imkânlarını kullanan, fırsat eşitliğine dayanan ve tümüyle vatandaş odaklı bir anlayışı benimsemiştir. Bu anlayış içerisinde, sosyal güvenlik sisteminin etkililiğini artırmak amacıyla aktüeryal yapının güçlendirilmesi, bürokrasinin azaltılması, işlemlerin hızlandırılması, işlem maliyetlerinin düşürülmesi, yapısal ve kurumsal çabaların artırılması, çalışma ortamlarının iyileştirilmesi, kurumlar arası işbirliği ve denetimler artırılarak kayıt dışı ile mücadele edilmesi, bilgi ve iletişim teknolojilerinin yaygınlaştırılması, e-devlet uygulamalarının geliştirilmesi, hizmet kalitesinin ve verimliliğin artırılması, hizmet verdiğimiz kesimler arasında toplumsal diyalogun geliştirilmesi, yerel düzeyde kurumsal kapasitenin artırılması başlıca hedeflerimizdir. Hedeflerimize ilişkin ciddi çalışmalarımız hızla devam etmektedir. 1
Şimdi sizlere hedeflerimiz doğrultusunda 2010 yılında yürüttüğümüz faaliyetlerden ve istatistikî bilgilerden bahsetmek istiyorum. Sosyal Sigortacılık Alanında Gerçekleştirilen Faaliyetler Ekonomideki canlanmanın göstergelerinden olan sigortalı ve işyeri sayılarında önemli artışlar meydana gelmiştir. 2009 yılı Kasım ayında 15 milyon 259 bin 717 kişi olan toplam aktif sigortalı sayısı, 2010 yılı Kasım ayı itibariyle bir önceki döneme göre % 5,8 lik bir artışla 16 milyon 147 bin 162 kişiye ulaşmıştır. Yine 2009 Ekim ayında 1 milyon 201 bin 980 olan işyeri sayısı, 2010 yılı Ekim ayı itibariyle % 8 artışla 1 milyon 298 bin 432 ye ulaşmıştır. Sigortalı Sayıları 2009/Kasım 2010/Kasım Değişim Oranı % 4/a Sigortalı Sayısı(*) 9.699.991 10.575.649 9,03 4/b Sigortalı Sayısı 3.293.450 3.311.215 0,54 4/c Sigortalı Sayısı 2.266.276 2.260.299-0,26 Toplam Aktif Sigortalı Sayısı (4/a, b, c) 15.259.717 16.147.163 5,82 (*) 4/a sigortalı verileri bir ay geriden takip edilmektedir. Aylık Alanların Dosya Sayıları 2009/Kasım 2010/Kasım Aktif/Pasif Oranı (2009 Kasım) Aktif/Pasif Oranı (2010 Kasım) 4/a 4.863.484 5.102.059 1,99 2,07 4/b 1.934.154 1.999.140 1,70 1,66 4/c 1.640.119 1.680.423 1,38 1,35 Toplam (4/a, b, c) 8.437.757 8.781.622 1,81 1,84 Aylık Alan Kişi Sayıları 2009/Kasım 2010/Kasım Değişim Oranı % 4/a 5.248.928 5.493.349 4,66 4/b 2.082.364 2.154.993 3,49 4/c 1.793.376 1.820.063 1,49 Toplam (4/a, b, c) 9.124.668 9.468.405 3,77 Kurumun takibe alınan prim alacaklarının tahsilâtında, 6183 sayılı Kanun yoluyla tahakkuk ve tahsilât oranlarında artış sağlanmış, 2009 yılı Ocak-Ekim döneminde % 26,12 olan tahsilât/tahakkuk oranı, 2010 yılının aynı döneminde % 33,05 e çıkarılmıştır. Ayrıca 2009 yılı Ocak-Ağustos döneminde 4/b sigortalıları prim tahsilât oranı % 68,73 ten 2010 yılı aynı döneminde % 83,85 e çıkarılmıştır. 2
Takipteki Alacaklar Yıl Tahakkuk Tahsilât Bakiye Tahsilât / Tahakkuk Oranı 2009/Ocak-Ekim 5.120.280.163,36 1.337.909.120,06 3.782.371.043,30 26,13 2010/Ocak-Ekim 5.521.355.506,12 1.824.942.536,12 3.696.412.970,00 33,05 Cari Dönem Tahsilâtlar Sigortalı Tahsilât Yıllar Tahakkuk Tahsilât Statüsü Oranı 2009/ Ocak-Ağustos 25.339.924.651 22.798.091.439 89,97 4/a 2010/ Ocak-Ağustos 29.800.874.926 26.533.520.181 89,04 2009/ Ocak-Ağustos 4.786.439.412 3.289.791.863 68,73 4/b 2010/ Ocak-Ağustos 5.753.945.759 4.825.076.455 83,86 2009/ Ocak-Ağustos 11.198.779.175 11.075.870.825 98,90 4/c 2010/ Ocak-Ağustos 10.258.254.199 10.100.300.658 98,46 İş dünyası üzerindeki yükü azaltmak amacıyla yasal süresinde ödenmemiş olan prim ve diğer alacaklara ilişkin ilk üç ay için uygulanan gecikme cezası 28/4/2010 tarihini takip eden aybaşından geçerli olmak üzere %3 den, %2 ye indirilmiştir. Asgari işçilik oranlarında yapılan güncelleme ile 501 adet olan asgari işçilik oranı 621 e çıkarılmıştır. Yapılan değişiklikle, 153 adet asgari işçilik oranı ilk kez belirlenmiş, 382 adet asgari işçilik oranı değiştirilmemiş, 66 adet asgari işçilik oranı azaltılmış ve 20 adet asgari işçilik oranı artırılmıştır. Bu sayede işverenlerimizin Kurumumuzdan ilişik kesme belgesi alma süreleri kısaltılmıştır. Genel sağlık sigortalısı sayılanların gerek cari aylara, gerekse ödeme vadesi geçmiş aylara ilişkin primleri ile işverenlerin yasal ödeme süresi geçmiş sigorta primi, işsizlik sigortası primi ve damga vergisi borçlarının ünitelerimizde kurulu veznelerin yanı sıra, sosyal güvenlik il müdürlüklerimizin bankalar nezdinde bulunan kullanım hesaplarına off-line ödenmesi imkânı getirilmiştir. 2009 Eylül ayında sigortalıların tüm hizmetleri üzerinden, 4/a sigortalılarında 47,92 gün olan aylık bağlama süresi 31 güne, 4/b kapsamındaki sigortalılarda ise 44,22 gün olan süre 32 güne indirilmiş olup, bu sürelerin daha da kısaltılması için çalışmalar devam etmektedir. 19 banka ile yapılan protokollerde prime ilişkin tüm tahsilât türlerinin bankalar aracılığıyla, kredi kartı kullanılarak ödenmesi imkânı sağlanmıştır. Ayrıca Kurumumuz web sayfası aracılığıyla kredi kartı bilgisi kullanılarak primlerin ödenebilmesine ilişkin proje tamamlanmış olup 14/12/2010 tarihinde uygulama başlamıştır. Ziraat odaları veya tarım il/ilçe müdürlüklerinde kayıtlı, tarımda kendi nam ve hesabına çalışanlardan re sen sigortalı sayılanların 12 Ağustos 2010 tarihine kadar bu durumlarını muafiyet belgeleri ile belgelemeleri halinde tarım sigortalılıkları sona erdirilmiştir. Muafiyet kapsamında bulunan sigortalıların bu belgelerini verme süreleri 31 Mart 2011 tarihine kadar uzatılmıştır. 3
Tarım işlerinde süreksiz olarak çalışan sigortalıların bir takvim yılına ait primlerinin tamamı en geç izleyen yılın Şubat ayı sonuna kadar ödenmediği takdirde sigortalılıkları sona erdirilirken, yapılan düzenleme sonucu ödenmeyen tutarın Kurumca belirlenen tutarın altında olması halinde de tarım sigortalılıklarının devamına imkân sağlanmıştır. Yine, tarımda kendi nam ve hesabına çalışanlar kapsamında Tarım ve Köyişleri Bakanlığından Çiftçi Kayıt Sistemine 2010 yılında kayıtlı olan yaklaşık 1 milyon 200 bin kişinin kayıtlarının incelenmesi sonucunda, bunlardan 65 yaş altında olan 212 bin kişinin aktif ve pasif sigortalılık kaydı ile ziraat odaları ya da tarım il/ilçe müdürlüklerince kayıtlarının bulunmadığı tespit edilmiştir. İlgili kişiler hakkında, ziraat odaları ve tarım il/ilçe müdürlüklerinin de bilgilendirilmesi suretiyle gerekli işlemler başlatılmıştır. Balıkçılık faaliyetinde bulunan yaklaşık 55 bin kişinin kaydı, Tarım ve Köyişleri Bakanlığından alınarak bunlardan kayıtlı olmadığı tespit edilen 18 bin kişi sigortalılık kaydı amacıyla ziraat odaları ve tarım il/ilçe müdürlüklerine bildirilmiştir. 5510 sayılı Kanunun geçici 17 nci maddesi gereğince 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendine tabi sigortalılardan 30/4/2008 tarihi itibariyle beş yılı aşkın prim borcu bulunanlardan 2926 sayılı Kanuna göre 117.387, 1479 sayılı Kanuna göre 154.696 kişi olmak üzere toplam 272.083 kişinin borcu silinmiştir. Bu durumdaki sigortalılardan hareket kaydı olanların işlemleri devam ettirilmektedir. 2925 sayılı Tarım İşçileri Sosyal Sigortalar Kanunu kapsamındaki sigortalıların prim tahsilâtının on-line banka hesapları kanalıyla yapılabilmesi sağlanmıştır. 5510 sayılı Kanunun 4/c kapsamında bulunan sigortalıların ne zaman emekli olabilecekleri ile bu kişiler ile 4/c kapsamındaki emeklilerin evrak takip işlemlerini, ilaç, optik ve muayene kesintilerini görebilecekleri internet uygulamaları başlatılmıştır. 5510 sayılı Kanunun 4/b kapsamında bulunan emeklilerin adres ve banka değişikliğini, ilaç, optik ve muayene kesintilerini ve ayrıntılı maaş bilgilerini görebilecekleri internet uygulamaları başlatılmıştır. 5997 sayılı Kanun ile yurtdışı borçlanması yaparak aylık bağlananlar için, 19 Haziran 2010 tarihinden geçerli olmak üzere, Türkiye de sigortalı çalışmaya başlayanlar hakkında yurt içinden emekli olanlarda olduğu sosyal güvenlik destek primine ilişkin hükümler uygulanmaya başlanılmıştır. Yükseköğretim Kurulu ile protokol imzalanarak, Öğrenci Durum Belgesi nin Kuruma elektronik ortamda ulaşması sağlanmış, sistemde olmayan üniversiteler ile de belge istemeksizin e-posta ortamında veri paylaşımı uygulaması başlatılmıştır. Milli Eğitim Bakanlığı ile yapılan protokol ile Kurumdan hak sahibi olarak gelir ve aylık ile sağlık yardımı almakta olan orta öğrenim öğrencilerine ait öğrenim bilgilerinin elektronik ortamda görüntülenmesi sağlanmıştır. Adalet Bakanlığı ile yürütülen protokol çalışmaları sonucu icra müdürlüklerince Kurumumuzdan istenen sigortalı, işveren ve emekli bilgileri uygulaması kaldırılarak, bu 4
bilgilerin icra müdürlüklerine elektronik ortamda görüntülenmesi sağlanmış olup günde ortalama 60-70 bin sorgulama yapılmaktadır. Provizyon ve sağlık ödemelerinde otokontrolün sağlanması, sigortalı ve işverenlerin prim borç ve tahsilâtları hakkında bilgilendirilmesi, vatandaş memnuniyetinin artırılması, hizmetlerin çabuklaştırılması, zaman ve işgücü kayıplarının önlenmesi ile tebligat zorunluluğu bulunmayan yazışmalarda posta giderlerinin azaltılması amacıyla Sosyal Güvenlik Kurumunda kısa mesaj uygulaması başlatılmıştır. İcra takibinde tahsilâtın artırılması amacıyla trafik tescil kayıtlarından araç bilgilerini sorgulama ve haciz konulması uygulaması yanında 2010 yılında da; Kurumumuza borçlu olanların taşınmaz mal bilgilerinin Tapu Kadastro Genel Müdürlüğünden elektronik ortamda sorgulanmasına, Kamu İhale Kanunu kapsamında ihale sözleşmesine ilişkin bilgilerin Kamu İhale Kurumunun kayıtlarından elektronik ortamda görüntülenmesine, Borçluların kayden izlenen hisse senetleri, yatırım fonu, katılım fonu belgesi, özel sektör tahvillerine ve bireysel emeklilik fon katılım paylarına haciz konulması için gerekli bilgilerin İMKB Takas ve Saklama Bankası A.Ş. kayıtlarından elektronik ortamda alınmasına, Borçluların Türk Patent Enstitüsü kayıtlarında bulunan marka, patent, faydalı model ve tasarım başvurularına haciz konulmasına yönelik bilgilerin elektronik ortamda sorgulanmasına ilişkin uygulamalar başlatılmıştır. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile ortaklaşa hazırlanan program aracılığıyla şirket ortaklarının kayıtlarının elektronik ortamda Sosyal Güvenlik Kurumu kayıtlarına aktarılarak on-line tescil işlemlerinin yapılmasına yönelik Kütahya, Nevşehir ve Bartın illerinde pilot uygulama başlatılmıştır. Hizmet Borçlanma İşlemlerinin Usul ve Esasları Hakkında Tebliği ile 4/a kapsamındaki sigortalı kadınların iki defaya mahsus olmak üzere doğum tarihinden sonra yapmış oldukları doğum borçlanmalarında, doğumun sigortalı işten ayrıldıktan sonra 300 gün içinde yapılmış olması şartı kaldırılarak doğum borçlanmasından yararlanacak kadın sigortalılar için kapsam genişletilmiştir. Ayrıca, 4/a kapsamında tescili yapıldıktan sonra, 4/a kapsamında iken doğum yapmış olan kadın sigortalılardan daha sonra 4/b ve 4/c bentlerine tabi olanların doğumdan sonra geçen sürelerini borçlanmalarına imkân sağlanmıştır. 2010 yılında vatandaşa en yakın noktadan hizmet verilmesi ilkesi çerçevesinde, yurt dışı sosyal güvenlik sözleşmeleri, kamu görevlilerinin hizmet birleştirme ve 4/a kapsamındaki sigortalıların yaşlılık ve evlenme toptan ödeme işlemlerinin taşra teşkilatına devredilmesine ilişkin pilot uygulama başlatılmıştır. Kamu İhale Kurumu ile yapılan protokol çerçevesinde, e-borcu Yoktur aktivasyon işlemi yapılmış işverenlerin sosyal güvenlik prim borcu olup olmadığının Kamu İhale Kurumunca sorgulanabilmesi sağlanmıştır. Milli Savunma Bakanlığı ile yapılan çalışmalar sonucunda askerlik borçlanması yapacak sigortalılardan askerlik belgesi istenmesi yerine, bu bilgilerin web servis aracılığıyla 5
görüntülenmesi konusunda protokol imzalanmış olup programın test çalışmaları devam etmektedir. Vatandaş odaklı hizmet anlayışının bir gereği olarak sigortalı, işveren ve hak sahiplerimize daha kaliteli, hızlı, adil ve kesintisiz hizmet sunulabilmesi için, 31 Aralık 2010 tarihi itibariyle faaliyete başlayan sosyal güvenlik merkezi sayısı toplam 275 adete ulaşmıştır. 18 yaş altı çocukların sağlık hizmet sunucularına başvurduklarından itibaren sosyal güvencesi bulunmayan anne babalarının tescil edilmesi yerine, borç birikiminin önlenmesi amacıyla gelir testinin sonuçlandığı tarihteki tescilin esas alınmasına ilişkin değişiklik yapılmıştır. 5510 sayılı Kanunda yapılan değişiklikle, kendi nam ve hesabına çalışanlardan en az 60 gün borcu olanlara sağlık yardımlarının verilmesine, 6183 sayılı Kanun gereğince tecil ve taksitlendirilmiş olan borçların da dâhil edilmesi sağlanmıştır. 6183 sayılı Kanunun 48 inci maddesine göre tecil ve taksitlendirme talebinde bulunanların, sağlık yardımlarından yararlanmaları için hazırlanan aktivasyon programı test edilerek uygulamaya hazır hale getirilmiştir. 2010 yılı içerisinde Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği gözden geçirilerek, bürokrasiyi azaltıcı, kamu kurum ve kuruluşlarından temin edilecek belgelerin vatandaşlardan istenmeyerek Kurum tarafından temin edilmesini ve vatandaşlarımıza kolaylık sağlayıcı mahiyette daha az belge istenmesi ve vatandaşlarımızın Kurumumuz birimlerine gelmeden işlerini sonuçlandırmaları yönünde değişiklik yapılmış ve hazırlanan Yönetmelik 12/5/2010 tarihli 27579 sayılı Resmi Gazetede yayınlanmıştır. Yürürlüğe giren Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği ile işveren tarafından, işyeri bildirgesi ekinde Kuruma verilen; işveren vekiline ait noterden onaylı vekaletnamenin, diğer kanunlar uyarınca tutmak zorunda oldukları defterin türünü gösteren resmi nitelikteki belgelerin, kapıcılık işyerinde, kat maliklerinin isim, adres ve T.C kimlik numarasını gösterir listenin, istenilmesi uygulamasına son verilmiştir. Ayrıca imza sirkülerini Kuruma vermesi gereken kişilerden, sosyal güvenlik il müdürlüğüne/sosyal güvenlik merkezine müracaat ederek kimliklerinin tespitiyle birlikte imza beyanlarının alınmasını sağlamaları halinde ayrıca imza sirküleri istenilmemesi, işyeri bildirgesi ekinde istenen diğer belgelerden ilgili kurumlardan elektronik ortamda alınabilenlerin (Örn. Ticaret Sicil Gazetesi) işverenden istenilmemesi, ay içinde otuz günden az çalışan veya eksik ücret ödenen sigortalılara ilişkin aylık prim ve hizmet belgesi birlikte verilmesi gereken eksik gün bildirimine ait bilgi formu puantaj kayıtlarında işveren veya sigortalıdan birinin imzasını taşıması halinde geçerli kabul edilmesi, imkânı sağlanmıştır. 6
4/a sigortalılarının kendileri ile eş ve çocuklarının sağlık aktivasyonlarının e-bildirge üzerinden ünitelere gelinmeden yapılabilmesi uygulaması açılmıştır. 5510 sayılı Kanun kapsamında sigortalı sayılan sanatçılara sosyal güvenlik sisteminin sağladığı hak ve yükümlülükler konusunda bilgilendirme çalışmaları yapılmıştır. Sanatçıların yoğun olarak bulunduğu İstanbul da sosyal güvenlik hak ve yükümlülükleri ile ilgili bilgilendirme servisi kurulmuştur. Ocak 2010 döneminden geçerli olmak üzere yılın birinci yarısı için 4/a ve 4/b emekli aylıklarına TÜFE oranında % 4,62, Temmuz 2010 döneminden geçerli olmak üzere yılın ikinci yarısı için % 3,59 oranında artış yapılması gerekirken, Ocak 2010 döneminden geçerli olmak üzere aylık artışı % 4,62 lik TÜFE artışının altında kalan emeklilere seyyanen 60 TL, üzerinde kalanlara ise % 4,62 lik TÜFE artışı verilmiştir. İkinci 6 aylık dönemde ise TÜFE artışı olan % 3,59 oranında artış yapılmıştır. Bu artışla, emekli aylıkları için sistemimize 2010 yılında 5510 sayılı Kanunda öngörülen oranlarda artış yapılsaydı sisteme yeni girenler de dâhil olmak üzere 5.967 milyon TL (2009 yılsonu itibariyle emekli aylıklarına 5510 sayılı Kanun ile artış yapılması durumunda 2.599 milyon TL, sadece 2010 yılı içerisinde emekli olanların aylıkları göz önüne alındığında toplam 3.368 milyon TL) ek maliyet getirmiştir. Ayrıca 2010 yılında yapılan seyyanen artışın sistemimize getirdiği ek yük ise 3.042 milyon TL olmuştur. 7
Genel Sağlık Sigortası Alanında Gerçekleştirilen Faaliyetler Geçmiş yıllarla mukayese edildiğinde bugün sağlığa erişim konusunda, sağlık hizmetleri sunumu anlamında çok büyük mesafe alınmıştır. Devlet memurları 15 Ocak 2010 tarihinde, 211 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri İç Hizmet Kanununa tabi asker ve sivil personel ile bunların bakmakla yükümlü oldukları kişiler ise 15 Ekim 2010 tarihi itibari ile genel sağlık sigortası kapsamına alınmıştır. Bu kapsamda Aralık 2010 tarihi itibariyle 2.260.299 devlet memuru ve bunların bakmakla yükümlü olduğu 3.637.815 kişi olmak üzere toplam 5.838.114 kişinin sağlık harcamaları 15 Ocak 2010 tarihinden itibaren Kurumumuz tarafından karşılanmaya, bu harcamalara ilişkin harcama belgeleri de Kurumumuz tarafından kontrol edilmeye başlanmıştır. Ayrıca 239.129 asker ve sivil personel ve 417.902 bunların bakmakla yükümlü olduğu kişi olmak üzere toplam 657.427 kişinin de 15 Ekim 2010 tarihinden itibaren hem sağlık hem de bu giderlere ilişkin belgelerinin kontrolü Kurumumuz tarafından yapılmaya başlanmıştır. Özel sağlık hizmeti sunucularının kişilerden talep edebilecekleri ilave ücret tavanı oranlarına esas olmak üzere, SGK ile sözleşmeli özel sağlık hizmeti sunucuları sınıflandırılmış olup özel sağlık hizmeti sunucularının kişilerden talep edebileceği ilave ücrete yüzde 30 ilâ yüzde 70 oranlarında sınırlama getirilmiştir. Genel sağlık sigortası kapsamındaki kişiler, hasta sevk kâğıdı şartı aranmaksızın Sosyal Güvenlik Kurumu ile sözleşme yapmış tüm sağlık hizmeti sunucularına doğrudan veya sevk edilmek suretiyle müracaat edebilmektedirler. Genel sağlık sigortalısı ve hak sahiplerine ait ilaç işlemlerinin tek bir uygulama üzerinden yürütülebilmesi için başlatılan eczane uygulamaları 1 Mart 2010 tarihi itibariyle MEDULA- Eczane uygulaması kapsamına alınmış olup, bu çerçevede yapılan yeni düzenlemeyle; Kişinin sağlık hak sahipliği, Hastanın aldığı ilacın yaş ve cinsiyet uyumu, İlaç kullanım süreleri, İlacın Kurumca ödenip ödenmeyeceği, İlacın fiyatı, Eşdeğer ilaç, İlacın adet ve maksimum kullanım dozu, Rapor ve reçete teşhis uygunluğu, Hastanenin reçete ve rapor düzenleme yetkisi, Eczane sözleşmesi, parametrelerinin elektronik olarak takip edilmesine başlanılmıştır. Sağlık harcamalarını disipline etmek amacıyla tedavi ödemelerinin global bütçeleme yöntemiyle yapılması hedeflenmiş olup, 2010 yılına ait tedavi ödemeleri üzerinde mutabakat sağlanmıştır. 2011 yılında ise, sağlık hizmeti sunucularında yatan hastaların sağlık ödemelerinde Sağlık Bakanlığının 15 ilde pilot uygulama başlattığı Tanı İlişkili Gruplar (TİG) yönteminin kullanılması planlanmaktadır. İlaçların her satış biriminin ayrı bir kimliğe sahip olmasını sağlayan Karekod uygulamasına 1 Temmuz 2010 tarihinde geçilmiş ve Sağlık Bakanlığınca oluşturulan İlaç Takip Sistemiyle (İTS) MEDULA-Eczane Sistemi arasında entegrasyon sağlanmıştır. 8
Böylece ilacın üretiminden, eczaneden satışına kadar tüm aşamalarının elektronik ortamda kontrol edilebilmesi sağlanmıştır. Bu uygulama ile; İlaçların miat kontrolleri kolaylaşmıştır. Barkod numarasından elektronik denetim yapılacağı için sahte kupür olayına karşı korunma sağlanmıştır. İlaç kupürleri ve denetimi elektronik ortamda yapılacağı için kupürlerin kesilerek reçeteye yapıştırılması, sağlık sosyal güvenlik merkezlerinde eczacılar tarafından kontrolü ve yıllarca arşivlenmesi sorunları ortadan kalkmaktadır. İlacın kutu bazında üretiminden en son satışına kadar tüm aşamalarda elektronik kontrolü ile kayıt dışı oluşabilecek kayıpların önüne geçilmiştir. 1 Kasım 2010 tarihinde başlatılan e-rapor uygulaması ile hastalar adına düzenlenen ilaçlara ilişkin sağlık raporlarının raporu düzenleyen sağlık hizmeti sunucusu tarafından MEDULA Sistemine kayıt edilmesine başlanılmıştır. MEDULA sistemini kullanan 2. ve 3. basamak sağlık hizmet sunucuları tarafından 01.10.2010-31.10.2010 döneminde isteğe bağlı olarak 108.846 adet, 01.11.2010-30.11.2010 döneminde zorunlu olarak olmak üzere 602.376 adet, 01.12.2010-31.12.2010 döneminde ise 1.061.687 adet olmak üzere, 2010 yılında toplam onaylanmış durumda olan 1.802.909 adet ilaç kullanım raporu elektronik ortamda üretilerek sisteme kaydedilmiştir. Üretici ve ithalatçı, dağıtan, satın alan, kullanan, denetleyen ve geri ödeyen ilgili tüm tarafların elektronik ortamda veri alış-verişi yapabilmesini sağlamak üzere, ortak bir dil yaratmak amacıyla geliştirilmiş veri bankası olan Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Ulusal Bilgi Bankası (UBB) sistemi uygulamaya geçirilmiştir. Yatış ve çıkış tarihleri arasında uygulanan işlemlere ilişkin bilgilerin yer aldığı epikriz ve diğer hizmetlere dair belgeler, incelemeye alınan fatura ekinde basılı belge olarak gönderilmekteyken, 15 Ekim 2010 tarihinden itibaren MEDULA Sisteminde elektronik olarak düzenlenmeye başlamıştır. Uygulamaya konulan sistemle, tedaviye ilişkin olarak yapılan tüm tetkik ve tahlillerin sonuç bilgisi, yapılan ameliyat, kullanılan ilaç ve tıbbi malzemeler elektronik ortamda kayıt altına alınmaktadır. Böylece fatura ve tıbbi dokümanların incelenmesi elektronik ortamda yapılabilir hale gelmiştir. Ayaktan tedavilerdeki muayene katılım payı uygulaması 2010 yılı Sağlık Uygulama Tebliğinde (SUT) yapılan düzenleme ile Nisan 2010 tarihi itibariyle kronik hastalığı olan kişiler için kaldırılmıştır. 2008 yılında yürürlüğe giren ve 2010 yılına kadar güncellenmeyen SUT 2010 yılında güncellenmiş, bu kapsamda bazı tedavilerin fiyatları artırılmıştır. Bu fiyat artışlarıyla özel sağlık hizmeti sunucuları için 54.381.836 TL, üniversite hastaneleri için 109.296.304 TL olmak üzere toplam 163.678.140 TL ilave yük gelmiştir. Ayrıca, diş müstahaklık işlemlerinin hastaneler tarafından MEDULA sistemi üzerinden on-line olarak yapılabilmesi ve bu sayede hastaların hastaneden sonra il müdürlüklerine giderek müstahaklık belgesi alması süreci ortadan kaldırılarak sigortalılarımızın mağduriyetleri önlenmiştir. Pilot uygulama 22/12/2010 tarihinden bu yana Antalya ilinde müstahaklık sorgulaması ve şahıs ödemesi işlemleri bazında, diğer illerde ise sadece 9
müstehaklık sorgulaması ile ilgili test işlemleri bazında yürütülmekte olup, tüm ülkede 22/01/2011 tarihinde hayata geçirilecektir. 10
Sosyal Yardımlar Alanında Gerçekleştirilen Faaliyetler Ocak 2010 tarihinden itibaren tüm sigortalı ve hak sahiplerine talepleri halinde her türlü gelir ve aylıkları ile sağlık şahıs ödemelerini herhangi bir ücret alınmaksızın konutlarında ödeme imkânı getirilmiştir. Muhtaç, yaşlı ve engelli vatandaşlara yönelik yapılan yenilikçi uygulamalarla daha önce 2 yıla kadar varan 65 yaş aylığı ve engelli aylıkları bağlama süreleri 1 hafta ile 4 hafta arasında değişen süreye indirilmiştir. Yapılan düzenlemelerle sadece vatandaşın hayatının kolaylaştırılması gerçekleştirilmemiş, yaklaşık 15 milyon TL tasarruf sağlamıştır. Muhtaç özürlü ve yaşlı vatandaşlarımıza yönelik iş ve işlemleri kolaylaştıran, bürokrasiyi daha da azaltan yeni 2022 sayılı Kanunun uygulama yönetmeliği hazırlanarak yürürlüğe girmiştir. Yönetmelik değişikliği ile; Evde bakım ücreti alan özürlü yakınlarının gelirleri muhtaçlık tespitinde dikkate alınmayacaktır. Müracaat sırasında vatandaştan, ikametgâh belgesi ve nüfus kayıt örneği gibi elektronik ortamda temin edilebilecek belgeler istenilmeyecektir. Özürlü sağlık kurulu raporunun aslı dışında, hastane tarafından onaylı nüshası ile maliye teşkilatı veya Kurumumuz yetkili kişileri tarafından onaylı nüshaları da kabul edilebilecektir. Bildirim yükümlülüğüne uymayarak Kurumdan haksız yere aylık aldığı tespit edilen ve borç çıkarılan alacaklar için uygulanan % 50 fazlası ile tahsili uygulaması kaldırılmıştır. Yönetmelik değişikliği öncesi dönemlere ilişkin tahakkuk ettirilen cezai tutarların takibinden vazgeçilmesine yönelik düzenleme hazırlanmış olup tasarı TBMM de görüşülmektedir. Özürlü aylığı alan vatandaşlarımızın istihdama teşvik edilmesi amacıyla uygulanan bir yıl içerisinde bir ödeme dönemini (90 gün) geçmeyen çalışması olanların aylıklarının kesilmeyeceği hükmü, özürlü yakını aylığı alanlar ile malûl aylığı alanlar için de uygulanacaktır. İl ve ilçe idare kurulları tarafından verilen muhtaçlık kararı işlemlerindeki gecikmeyi engellemek amacıyla il/ilçe idare kurullarının en geç üç ay içerisinde muhtaçlık kararını vereceği hükmü getirilmiştir. 2010 Aralık sonu itibariyle, 2022 sayılı Kanun kapsamında muhtaç yaşlı ve özürlü toplam 1 milyon 342 bin 193 kişi aylık almakta olup, bu sosyal yardım aylıkları için 2 milyar 561 milyon 479 bin 777 TL ödeme yapılmıştır. 2010 Aralık ayı itibariyle özel kanunlar kapsamında vazife, harp malulü, şehit yakınları, gaziler ve köy korucuları olmak üzere toplam 103 bin 745 kişiye, 579 milyon 382 bin 182 TL ödeme yapılmıştır. 11
2022 sayılı Kanun kapsamında yapılan ödemeler Özel kanunlar gereği yapılan ödemeler ÖDENEN SOSYAL YARDIM MİKTARI VE KİŞİ SAYILARI (31/12/2010) AYLIK TÜRLERİ KİŞİ ÖDEMELER SAYILARI (TL) Yaşlı 65 + 840.646 Özürlü Aylığı (% 40 - % 69 Özür Oranı) 286.091 Özürlü Aylığı (% 70 + Özür Oranı) 162.953 2.561.479.777 18 Yaş Altı Özürlü Yakını Aylığı 52.503 Toplam 1.342.193 Kıbrıs Harbi Gazisi (1005 sayılı Kanun) 30.897 Kore Harbi Gazisi (1005 sayılı Kanun) 5.647 İstiklal Harbi Gazisinin Dul Eşi (1005 sayılı Kanun) 717 Kıbrıs Harbi Gazisinin Dul Eşi (1005 sayılı Kanun) 3.955 Kore Harbi Gazisinin Dul Eşi 579.382.182 8.017 (1005 sayılı Kanun) Köy Korucuları (442 sayılı Kanun) 11.985 Diğer Kanunlara Göre Yapılan Ödemeler (2330, 3713, 3292, 5774, 5434 sayılı Kanunlar) 42.685 (*) Toplam 103.745 TOPLAM SOSYAL YARDIM TUTARI 1.445.938 3.140.861.959 (*) 2330 sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun, 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu, 3292 sayılı Vatani Hizmet Tertibi Aylıklarının Bağlanması Hakkında Kanun, 5774 sayılı Başarılı Sporculara Aylık Bağlanması ile Devlet Sporcusu Unvanı Verilmesi Hakkında Kanun, 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu 12
Kayıt Dışı İstihdam ve Denetim Alanında Gerçekleştirilen Faaliyetler Sosyal Güvenlik sistemimizin aktüeryal yapısının düzeltilmesi ve dolayısıyla sürdürülebilir bir sosyal güvenlik sisteminin oluşturulması bakımdan kayıt dışı istihdamın önlenmesi büyük önem taşımaktadır. Bu kapsamda sosyal güvenlik il müdürlüklerimizde kurulan KADİM servisleri, müfettiş ve kontrol memurlarımızca yapılan denetimler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarının denetim elemanlarının yaptığı çalışmalar, ALO 170 hattı ve elektronik ortamda kamu kurum ve kuruluşlarıyla veri paylaşımını içeren etkin ve caydırıcı bir denetim sistemi kurulmuştur. Bilgilendirme ve bilinçlendirme faaliyetleri için broşür, bilgilendirme notları, sunum ve anlatım materyalleri hazırlanmış, taşra birimlerine gönderilmiş; denetimde rehberlik anlayışı çerçevesinde ise 2010 yılında 16 sektörde 53 sivil toplum kuruluşuna yönelik bilgilendirme notları hazırlanarak sektör temsilcilerine gönderilmiştir. 5510 sayılı Kanun uyarınca bankalar, kamu idareleri ve kanunla kurulan kurumlardan veri alınması konusundaki Tebliğde değişiklik yapılarak daha fazla kurum ve kuruluştan bilgi alınması sağlanmıştır. Tüm bu faaliyetler sonucunda 2008-2010/Eylül döneminde toplam 845 bin 465 çalışan ile 39 bin 228 işyerinin kayıt dışı olduğu tespit edilip kayıt altına alınmıştır. 2010 yılı içerisinde kayıt dışı istihdam çalışmaları sonucunda ise 358 bin 540 çalışan ile 16 bin 386 işyerinin kayıt dışı olduğu tespit edilmiştir. Müfettişlerimizce 01.01.2010-30.11.2010 tarihleri arasında yürütülen inceleme ve soruşturmalar neticesinde; 6.458 işyerinde denetim yapılmış, 645 işyeri tescil edilmiş, kayıt dışı çalıştırılan 6.566 kişinin sosyal güvenliği sağlanmıştır. Çeşitli sigorta yardımlarından yararlanmak amacıyla 2.629 sahte sigortalı tespit edilmiş, 2.235 iş kazası ve meslek hastalığı vakasının soruşturulması tamamlanmış, iş kazası ve meslek hastalığı vakalarında 1.502 işverenin sorunluluk hali tespit edilmiştir. Çalışanların Kurumumuza yapılan sigortalı bildirimlerinde 35.239.643 TL tutarında ek prim tutarının Kurumumuza bildirilmediği, buna ilaveten işin yürütümü için yeterli işçilik bildiriminin yapılmadığı anlaşılan asgari işçilik denetimlerinde ise 49.231.664 TL tutarında asgari işçilik fark tahakkuk tutarının bulunduğu tespit edilmiştir. Sosyal güvenliğe ilişkin mevzuat hükümlerine aykırı davrandığı saptanan işyerleri hakkında toplam 48.459.009 TL tutarında idari para cezasının uygulanması önerilmiştir. Kurumumuzla sözleşme imzalayan sağlık hizmeti sunucularından alınan sağlık hizmeti ve ilaç temini işlemleri gereği 119 özel hastane, 145 eczane, 3 optisyen firması, 83 tıbbi malzeme satış firması ve 145 diğer sağlık tesisi hakkında yapılan incelemeler neticesinde 109 sağlık hizmet sunucusunun sözleşmelerinin feshedilmesi önerilmiştir. Sağlık hizmet alımında tespit edilen kurum zararı toplamı 36.502.216 TL ve sağlık hizmet sözleşmesi gereği önerilen ceza tutarı ise 50.177.545 TL dir. Avrupa Birliği Katılım Öncesi Mali Yardım Aracının IV. Bileşeni olan, İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi bileşeni altında yer alan, Sosyal Güvenlik Kurumunun Yenilikçi Tedbirlerle Kayıtlı İstihdamın Desteklenmesi Projesi nin amacı, çalışanların 13
sosyal güvenliğine ve kayıt dışı istihdamın yarattığı haksız rekabet alanındaki sorunların çözümüne katkı sağlamaktır. Projeyle başta Kurumumuz olmak üzere, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve diğer ilgili kuruluşların kapasitelerinin artırılması, kayıt dışılık alanında bir Ulusal Strateji Belgesinin hazırlanması ve sosyal paydaşların konu hakkındaki farkındalıklarının artırılması, kayıtlı istihdamın teşviki alanında bir yol haritası belirlenmesi, farkındalık artırma faaliyetleri ve hibeler yoluyla toplumun bu alanda bilinçlendirilmesi amaçlanmaktadır. Projenin 15 Milyon Avroluk bütçesinin yüzde 85 i Avrupa Birliği tarafından hibe olarak Kurumumuza sağlanmakta olup, AB literatüründe Düzey II olarak tanımlanan bölgede yer alan 43 ilimizde uygulanmaktadır. 14
Bilgi teknolojileri alanında gerçekleştirilen faaliyetler e-devlet hizmetleri kapsamında, www.turkiye.gov.tr üzerinden, kişisel nitelikteki özel bilgi içeren uygulamalara kişinin kendisine özel şifre veya araçlara ulaşması sağlanmıştır. Belirtilen kapsamda, İlaç, Muayene, Optik katkı payı ve cemiyet kesinti ücreti sorgulama, Adres ve Banka/PTT Değişikliği, Hizmet Hesabı/Hizmet Dökümü, Sigortalılık Tescil Kaydı Tespiti, Borç ve Ödeme Sorgulama, Emekli Aylık Bilgisi, Müstahaklık, 2022 sayılı Kanun Kapsamındaki İşlemlere Ait Evrak Takip, T.C. Kimlik No Hak Sahipliği Kontrolü, Ödenen Aylık Sorgulama, İş göremezlik Ödeme Görme gibi işlemleri sorgulama imkanı verilmektedir. BT servis Yönetimi ve Bilgi Güvenliği Yönetim Sistemi çerçevesinde ISO/IEC 20000:2005 BT Servis Yönetimi ve ISO/IEC 27001:2005 Bilgi Güvenliği Yönetim Sistemi standartları referans alınarak BT Servis Yönetimi ve Bilgi Güvenliği Yönetim Sistemi kurulmuştur. Bu kapsamda MEDULA adıyla anılan BT Sağlık Servislerinin (MEDULA-Hastane, MEDULA-Optik, MEDULA-Eczane ve MEDULA-Şahıs Ödemeleri) 02/06/2010 tarihi itibariyle ISO/IEC 20000:2005 BT Servis Yönetimi ve 09/06/2010 tarihi itibariyle de ISO/IEC 27001:2005 Bilgi Güvenliği Yönetim Sistemi standartlarına uygunluğu yetkili ve bağımsız denetim birimlerince belgelendirilmiştir. e-imza ve Mobil Destekli Elektronik Belge ve Arşiv Yönetim Sisteminin Kurulması ve Yaygınlaştırılması (EBYS) Projesine ilişkin çalışmalarımız halen devam etmekte olup, projemiz Arşiv Yönetim Sistemi ve Doküman Yönetim Sistemi başlıklı iki alt kısımdan oluşmaktadır. Resmi yazıların elektronik ortamda üretilmesini ve e-imza ile imzalanmasını sağlayacak Elektronik Doküman Yönetim Sistemi (EDYS) Projesi ile tüm resmi yazılar elektronik ortamda üretilecek, e-imza ile imzalanacak ve bu suretle iş ve işlem süreçleri kısalacaktır. Aynı zamanda Proje, Kurumumuzun Sosyal Güvenlik alanındaki hizmet sunumunda vatandaşların kimliğinin geleneksel yöntemler ile doğru olarak saptanamamasının getirdiği usulsüzlüklerin de önlenebilmesi, alt yapının güçlendirilerek genel sağlık ve sosyal sigortalar sisteminde işlemlerin hızlandırılması, veri kayıplarının önlenmesi, bilgi güvenliğinin sağlanması, kesintisiz hizmet sunulması, hizmet kalitesinin artırılması ve güvenli işlem alt yapısının oluşturulmasını da amaçlamaktadır. Bu proje çerçevesinde gerekli program sistemimize yüklenmiş ve pilot uygulaması 13/12/2010 tarihinde Hizmet Sunumu Genel Müdürlüğü tüm birimleri, Destek Hizmetleri Daire Başkanlığı, Ankara Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü ile Ankara Siteler Sosyal Güvenlik Merkezinde pilot olarak başlatılmıştır. Pilot uygulamanın sonuçlarına göre Proje merkez ve taşra teşkilatının tamamını kapsayacak şekilde 2011 yılında uygulamaya konulacak, böylece Kurumumuzdaki tüm yazışmalarda kâğıt ortadan kaldırılmış olacaktır. Kurumumuza ait 81 il müdürlüğünde arşivlenmiş tüm dokümanlar Arşiv Yönetim Sistemi ile elektronik ortama aktarılacak, bu belgelere dayalı olarak iş ve işlemler çok daha kısa sürede sonuçlandırılacaktır. Sosyal Güvenlik Entegrasyon Projesi (SGEP): Soysal güvenliğe ilişkin devredilen kurumların bilgi sistemlerinin entegre edileceği yeni bir sistemin tasarlanarak 15
gerçekleştirilmesi ve uygulamaların tüm sosyal güvenlik sistemine yaygınlaştırılması kapsamında TÜBİTAK ile protokol imzalanmış ve çalışmalara başlanmıştır. Vatandaş ve paydaşlarımıza 7/24 esasına dayalı kaliteli ve kesintisiz bir hizmet sunmayı amaçlayan Kurumumuz, tüm paydaşlarını sosyal güvenlik konusundaki hak ve yükümlülükleri hakkında bilgilendirmek ve Kurum uygulamalarına erişmek için www.sgk.gov.tr adresinden hizmet veren SGK internet portalının sistemlerini daha kaliteli, güvenilir, etkin ve kesintisiz hale getirilebilmek amacıyla 2011 yılında sonuçlanacak bir proje başlatmıştır. Proje ile sosyal güvenlik il müdürlükleri, sosyal güvenlik merkezleri ile vatandaşlarımız, kamu kurum kuruluşları ve özel sektör sosyal güvenlik konusundaki hak ve yükümlülüklerini en üst düzeyde takip edebilecek, etkin, kaliteli ve hızlı hizmet alabilecektir. 16
AB ve Yurtdışı İlişkiler Alanlarında Gerçekleştirilen Faaliyetler Sosyal Güvenlik Kurumu Kapasitesini Artırma Projesi: 2008 Ulusal Programı çerçevesinde Kurumumuz, Avrupa Birliğine (AB) Katılım Müzakerelerinde İşçilerin Serbest Dolaşımı Faslı kapsamında yer alan sosyal güvenliğin koordinasyonu hususunda yetkili kurum olarak belirlenmiştir. Bu kapsamda kurumumuzun görev sahasına giren alanlarda yapılacak çalışmaların desteklenmesi amacıyla Başkanlığımızca hayata geçirilen sosyal güvenlik kurumunun kapasitesinin artırılması projesi çalışmaları 08/01/2010 tarihinde başlatılmış olup, 15 aylık uygulamanın ardından 08/04/2011 tarihinde sonlanacaktır. Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı (IPA) kapsamında finansmanı sağlanan projenin amacı, Türk sosyal güvenlik mevzuatının, söz konusu fasıl ile ilgili olarak topluluk müktesebatının uyumlaştırılması sürecinde idari kapasitenin artırılmasıdır. Kurumumuz hedefleri doğrultusunda yürüttüğü tüm çalışmalar neticesinde, sosyal güvenlik alanında uluslararası arenada en büyük ve en saygın kuruluşlarından biri olan uluslararası Sosyal Güvenlik Birliği (ISSA) nın 2010 yılında ilk defa düzenlediği Sosyal Güvenlik Alanında Avrupa Bölgesi En İyi Uygulama Örnekleri Yarışması na beş proje ile katılınmış olup, iki mansiyon ve iki takdir belgesi kazanırken bir projemiz de En İyi Uygulamalar Veri Tabanı na eklenmiştir. Kurumumuz Aralık 2010 tarihinde Cape Town/Güney Afrika da yapılan ISSA nın Genel Kurul çalışmalarına katılmış, Kurum Başkanı ISSA nın Bürosuna seçilmiş, ayrıca 2013 yılında yapılacak olan Avrupa Bölgesi Forumunun ülkemizde yapılması kararlaştırılmıştır. 2010 yılında Kurumumuzu ziyaret eden Kırgızistan Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanı ve heyetine, Suriye Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanına ve heyetine, Arnavutluk Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı ve heyetine, Sudan Sağlık Bakanı ve heyetine, IMF ve Dünya Bankası heyetine, Hollanda, Almanya, Irak ve Libya teknik heyetlerine Sosyal Güvenlik Reformu ile hayata geçen sosyal güvenlik sistemimiz hakkında brifingler verilmiş ve ilgili ülkelerde çalışan ve yaşayan vatandaşlarımızın sosyal güvenlik haklarının geliştirilmesine dönük çalışmalar yapılmıştır. Ayrıca bu ülkelerin sosyal güvenlik uzmanlarının ülkemize gelerek daha detay çalışmaları konusunda prensip anlaşmalarına varılmıştır. Her yılın Mayıs ayında kutlanan Sosyal Güvenlik Haftası kutlamalarında Kurumumuz ilk kez 2010 yılı Sosyal Güvenlik Haftası Kutlamaları kapsamında bir uluslararası sempozyum düzenlemiş, bu sempozyumda 2006 yılında gerçekleştirilen Sosyal Güvenlik Reformu genel hatlarıyla katılımcılara ve yabancı uzman ve akademisyenlere anlatılmıştır. Budva/Karadağ Bakanlar Deklarasyonu: Katılımcı ülkeleri Türkiye, Arnavutluk, Kosova, Makedonya, Sırbistan, Bosna Hersek, Hırvatistan ile Karadağ olan ve Avrupa Konseyi ile Avrupa Birliği tarafından ortaklaşa desteklenen ve uygulanan Güneydoğu Avrupa Ülkeleri için Sosyal Güvenlikte Eşgüdüm ve Yeniden Yapılanma Programının nihai hedefi, hâlihazırda birbirinin ülkesinde çok sayıda vatandaşı yaşayan katılımcı ülkelerin sosyal güvenlik alanındaki işbirliğinin gelişmesine destek olabilmektir. Bu hedef doğrultusunda 1 Temmuz 2010 tarihinde ülkemizde gerçekleşen Müsteşarlar 17
toplantısında, başta emeklilik ve sağlık sigortacılığı olmak üzere değerlendirilen konular çerçevesinde hazırlanan ve katılımcı ülkelerin sosyal güvenlik alanındaki gelişmelerine ilişkin niyet beyanında bulundukları Bakanlar Bildirgesi hazırlanmış, hazırlanan Bildirge 12 Ekim 2010 tarihinde Karadağ da gerçekleştirilen Bakanlar Konferansı kapsamında Kurum Başkanı tarafından imzalanmıştır. 2010 yılında yürütülen projeler kapsamında 50 nin üzerinde Kurum personeli masrafları dış kaynaklardan karşılanarak yurtdışına gönderilmiştir. Bu sayede Kurum personelinin kapasitesinin artırılması sağlanmıştır. 18
Diğer Alanlarda Gerçekleştirilen Faaliyetler Kurumumuzu ilgilendiren iş ve işlemler ile sigortalılarımızın kendileri hakkında öğrenmek istedikleri konuları sorabilecekleri, ihbar ve şikayette bulunabilecekleri ALO 170 Kurum İletişim Merkezi, 15 Kasım 2010 tarihi itibari ile profesyonel hizmet veren özel sektör eliyle 7/24 esasına göre çalışmak üzere Çalışma ve Sosyal Güvenlik İletişim Merkezi adı ile Karaman da faaliyete geçmiştir. 01.01.2010 tarihinde 31.12.2010 tarihine kadar 4982 sayılı Bilgi Edinme Kanunu kapsamında gelen başvuru sayısı 119.660 adettir. Bu başvurulardan 118.237 adedi sonuçlandırılmıştır. 1.301 adedi mükerrer olduğundan değerlendirme dışına alınmış, 122 adet başvuru ise Kanun kapsamında yapılmadığından ret edilmiştir. Başbakanlık BİMER kanalıyla yönlendirilen 22.704 başvurudan 20.000 adedinin işlemi sonuçlandırılmış, 2.704 başvurunun işlemleri ise devam etmektedir. 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu gereğince ve 2010-2014 yılları için hazırlanan, misyon, vizyon, temel değerler, kritik başarı faktörleri, stratejik amaç ve hedefler ile strateji ve performans göstergelerini içeren Kurumumuz Stratejik Planı 30/08/2010 tarihi itibarıyla Kurum internet ve intranet sayfalarında yayınlanmak suretiyle kamuoyu ve çalışanlara duyurulmuştur. Kurumumuzun sürekli yeni fikirlerle desteklenerek kalite ve verimliliğinin artırılması, kayıt dışı istihdam gibi kronik problemlerle mücadelede yeni açılımlar sağlanması amacıyla Bireysel Öneri Sistemi oluşturulmuş ve 12/07/2010 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Kurumumuz insan kaynakları ihtiyacını insan gücü planlamasına göre gidermek üzere 01.01.2010-31.12.2010 tarihleri arasında 30 müfettiş yardımcısı, 113 sosyal güvenlik uzman yardımcısı ve 463 ise ÖSYM tarafından merkezi yerleştirme olmak üzere toplam 606 kişi açıktan atama yoluyla göreve başlatılmıştır. Ayrıca, Kurumuz taşra teşkilatına bağlı sosyal güvenlik il müdürlüklerinde ve il müdürlüklerine bağlı sosyal güvenlik merkezlerinde istihdam edilmek üzere, 657 sayılı Kanunun 4/b maddesi kapsamında toplam 502 sözleşmeli büro personelinin atama ve tebligat işlemi yapılarak göreve başlatılmıştır. Buna karşılık 2010 yılında toplam 898 kişi emeklilik, başka kurum ve kuruluşlara nakil, istifa ve ölüm gibi nedenlerle Kurumumuzdan ayrılmıştır. 2828 sayılı Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanuna uyarınca korunmaya muhtaç çocukları işe yerleştirmek amacıyla İstanbul Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğünde bulunan 31 memur kadrosuna lisans ve ön lisans mezunu toplam 11 adayın ataması yapılmıştır. 2009 yılı içerisinde 69 Sosyal güvenlik uzman yardımcılığı kadrosu için iki sınav yapılmış, başarılı olan 68 kişinin ataması 2010 yılında yapılmıştır. Halen 45 sosyal güvenlik uzman yardımcılığı kadrosu için açılan sınav süreci tamamlanmış olup, kazananların atama işlemleri başlatılmıştır. Ayrıca, 2010 yılı içerisinde 40 sosyal güvenlik uzman yardımcılığı kadrosu için açılan sınav süreci başlatılmıştır. 19
Bütçe Gerçekleşmeleri Kurumumuzun 2010 yılı faaliyetleri konusundaki en önemli performans kriterlerinden biri olarak değerlendirilebilecek bütçe gerçekleşmeleri konusunda da bazı bilgileri sizlerle paylaşarak bu toplantıyı bitirmek istiyorum. (Milyon TL) 2009 2010 2011 Bütçe Gerçekleşme Artış Oranı (%) Bütçe Gerçekleşme Artış Oranı (%) Bütçe 2010 Yılı Bütçesine Göre Artış Oranı (%) TOPLAM GELİR 84.356 78.073-7,45 86.877 94.480 8,75 107.135 23,32 Prim Gelirleri 56.517 52.881-6,43 59.929 66.763 11,40 75.833 26,54 Prim Yapılandırma Gelirleri 3.038 1.698-44,11 503 149-70,38 - - Devlet Katkısı 12.268 10.879-11,32 13.092 15.170 15,87 16.463 25,75 Ek Ödeme 2.995 2.923-2,40 3.262 3.314 1,59 3.912 19,93 Faturalı Ödemeler 5.272 5.908 12,06 5.611 5.871 4,63 6.719 19,75 Diğer Gelirler 4.266 3.784-11,30 4.480 3.213-28,28 4.208-6,07 TOPLAM GİDER 105.733 106.775 0,99 118.653 121.205 2,63 137.740 16,09 Emekli Aylıkları 68.933 68.604-0,48 75.524 78.835 4,38 92.079 21,92 Sağlık Giderleri (**) 27.618 28.863 4,51 32.842 32.010-2,53 33.349 1,54 Ek Ödeme 3.059 2.957-3,33 3.287 3.347 1,83 3.961 20,51 Faturalı Ödemeler 3.805 4.043 6,25 4.171 4.303 3,16 4.659 11,70 Diğer 2.318 2.308-0,43 2.829 2.710-4,21 3.692 30,51 GELİR-GİDER DENGESİ BÜTÇE TRANSFERİ -21.377-28.702 34,27-31.776-26.725-15,90-30.605-3,69 46.690 52.600 12,66 57.694 55.245-4,24 62.434 8,22 Açık Finansmanı 21.378 29.369 37,38 31.776 27.070-14,81 30.605-3,69 Devlet Katkısı 12.268 10.879-11,32 13.092 15.170 15,87 16.463 25,75 Ek Ödeme 2.995 2.923-2,40 3.262 3.314 1,59 3.912 19,93 Faturalı Ödemeler 5.272 5.908 12,06 5.611 5.871 4,63 6.719 19,75 Teşvikler (5 Puan İndirimi, Özürlü vb) 4.777 3.521-26,29 3.953 3.820-3,36 4.735 19,78 (*) 2010 yılı gerçekleşmeleri geçici gerçekleşmeler olup revize edilecektir. (**) Sağlık giderlerine yolluk giderleri dâhildir. 2010 yılı geçici gerçekleşme rakamlarına göre toplam gelir 94 milyar 481 milyon TL, toplam gider 121 milyar 205 milyon TL, açık ise 26 milyar 724 milyon TL olmuştur. Kapsamımızda yer alan vatandaşlarımıza verdiğimiz hizmetlerden hiçbir kısıtlama yapmadan aldığımız tedbirlerle sosyal güvenlik sistemindeki açıklarda ciddi tutarlarda azalışlar gerçekleştirilmiştir. 2010 yılı Ocak ayında emeklilerimize Kanunun öngördüğü artışların üzerinde yapılan ek zamların getirdiği 3 milyar 42 milyon TL lik maliyetin etkisini de göz 20