OKUL ÖNCESİ ÇOCUĞUNDA UYKU SORUNLARI VE ÖNERİLER Uykuyla ilgili sorunlar sadece bebeklik döneminde yaşanmaz.okul öncesi dönemde ki çocuklarda çeşitli uyku sorunu yaşarlar.uykuya dalmada güçlük,gece terörleri ve kabuslar,yatağa girmeyi reddetme gibi sorunlar bu dönemde çok görülür.bu yaşlardaki çocuklarda uyku konusunda en sık rastlanan sorunların çocukların uykuya dalmaya güçlük çekmesi ve geceleri sık sık uyanmasıdır.bu sorunlar hem anne hem baba hem de çocuk için sıkıntı yaratır.çocukların neredeyse üçte birinde uykuyla ilgili sorunlar görülür ve bu sorunlar ailede ki herkesin stres düzeyini arttırır.uyku sorunlarının genellikle geçici olduğu ve uzun vadeli sorunlara neden olmadığı unutulmamalıdır.
SORUN:UYKUYA GÜÇLÜK DALMAKTA Uykuya dalmakta güçlük,okul öncesi dönemdeki çocukların anne ve babaların en fazla şikayet ettikleri sorunlardan biridir.çoğu durumda bu sorun uyku öncesi rutinlerinin tutarsız olmasından kaynaklanır.araştırmalar yetişkinlerin uyuma zamanı konusunda net sınırlar koymaya başlaması durumunda,yatma ve uykuya geçme konusunda zorluk
çeken,sorunsuz şekilde yatmayı ve uyumayı öğrendiklerini göstermiştir. NEDENLERİ VE ÇÖZÜM YOLLARI: Uykuya dalmada güçlük yaşanmasının nedenleri ve çözüm yolları şu şekilde özetlenebilir: 1-Yatma saati ve uyku öncesi rutini En önemli nokta her gece düzenli bir saatte yatırılması ve bundan öncede tutarlı (yani her gün aynı şekilde ve aynı saatte uygulamak) bir uyku öncesi rutinin uygulanmasıdır.örneğin uyku saatinin geldiğini belirterek,tuvalete gitmek,banyo yapmak,dişlerini fırçalamak ve masal okumak güzel bir uyku öncesi rutini olabilir.bu rutini kendi özel yaşamınıza göre uyarlayabilirsiniz.
Her gün düzenli bir saatte yatmak beden saatinin ayarlanmasını sağlar ve böylece her gece aynı saatte çocuğun uykusu gelir.ayrıca uyku öncesi rutinleri küçük çocukların meşgul bir günden dinlendirici bir uykuya fiziksel ve duygusal gecişi yapmalarına yardımcı olur.
2-Kaygı ve korkular Uykuya dalmada güçlük bazen de kaygı ve korkuların bir sonucu olmaktadır.okul öncesi çocuklarının bazıları ayrılma kaygısı yaşamakta ve anne babaları kendilerini yalnız bırakacağı için yatma zamanı da onlara güç gelmektedir.bazı çocuklar da karanlıktan korkar veya televizyonda,filmlerde tanık oldukları görüntüler nedeniyle korkuya kapılır.böyle durumlarda genellikle en iyi çözüm annebabanın güven vermesi olmaktadır.yumuşak bir müzik çalarak veya sakinleştirici bir masal okuyarak uyku öncesi rutinini rahatlatıcı bir hale getirebilirsiniz.işıkları kapattıktan beş dakika sonra kendisini kontrol edeceğinizi ve sizinde ona yakın bir yerde uyuyacak olduğunuzu söyleyin.
SORUN: GECE UYANMALARI Aslında çocukların gece boyunca defalarca uyanması normal bir durumdur.sorunlar çocuklar kendi başlarına yeniden uykuya dalamadıkları için yaşanmaktadır. Nedenleri ve çözüm yolları 1-Uykuya dalma şekli Kucakta sallanarak veya beslenerek uykuya dalan çocuklar,gece uyandıklarında anne babadan aynı desteği görmezlerse uykuya yeniden dalmakta güçlük çekerler.bu durumlarda gece uyanmaları çocuğun henüz uykuya dalmadan önce yatağa koyulmasını içeren düzenli uyku rutinlerinin uygulanmasıyla çözümlenir.
2-Kabuslar ve gece terörü Okul öncesi dönemde çocuklar kabuslar ve gece terörü nedeniyle de uyanırlar.bu durum son derece yaygın görülür ve genellikle çocuğun kaygılı veya stresli olduğu zamanlarda görülür.tuvalet eğitimi veya okula başlama gibi normal gelişim basamakları da kabusları tetikler. Kabustan sonra çocuk tamamıyla uyanır ve korkar.çoğunlukla çocukların tekrar uykuya dalabilmesi için anne ve babanın rahatlaması ve güven vermesi gerekir.gece terörü uykuya daldıktan sonra yaklaşık 1-2 saat içinde ortaya çıkar ve geceler boyunca defalarca yaşanabilir ve sonradan ortadan kaybolur.gece terörü yaklaşık 1-8 yaşları arasında görülür tedavi gerektirmeden zamanla geçer kalıcı soruna neden olmaz.
NE ZAMAN UZMAN YARDIMI ALMALISINIZ? Çocuğunuz sık sık,çok uzun süre boyunca ve çok ağır gece terörleri yaşıyorsa çocuk ruh sağlığı hekiminden yardım almanız fayda olur.uyku sorunları küçük çocuklarda yaygın olarak görülür ve birçok anne baba için gerilim yaratan bir durumdur.çoğunlukla önceden belirtilen davranış değişikliği önerileri sorunun çözümlenmesini sağlar.ancak her çocuk bu tekniklere cevap vermeyebilir.önerileri bir yada iki hafta uyguladığınız halde sorun devam ediyorsa yada başka kaygılarınızda varsa çocuğunuzun doktoru ile görüşünüz. Doktorunuz ilave tavsiyeler verebilir başka muayenelere gerek olmadığını teyit edebilir.doktorunuza uyku öncesi rutini,gündüz uykularının sayısı ve süresi
ve uykuya nasıl daldığını ve uyandığı gibi uyku alışkanlıklarını ayrıntılı olarak anlatmaya hazır olun Uyku sorununu doktorunuzla görüşmek için bir sorun olmasını beklemenize gerek yoktur.rutin sağlıklı çocuk kontrollerinizde çocuğunuzun uyku alışkanlıklarını gözden geçirerek bu tip sorunların doğmasını engelleyebilirsiniz.çoğu zaman sizi nelerin beklediğini bilmek ve daha sonra doğru uyku alışkanlıklarını oluşturmak ve sürdürmek için gerekli teknikleri öğrenmek uykusuz bir geceyi rahat ve dinlendirici bir geceye dönüştürmenizde önemli katkı sağlayacaktır.
KAYNAKÇA 1-WWW.OKULÖNCESİ.COM.TR 2-ÇOCUK VE ERGEN RUH SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI UZMANI DR.AYTEN ERDOĞAN 3-WWW.AİLEM VE BEN.COM.TR LİLA SINIF ÖĞRETMENİ SELİN TÜRKÖZ