6331 Sayılı Kanun Kapsamında Risk Değerlendirmesi HAZIRLAYAN SERCAN PEŞAN İş Müfettişi-İnş. Yük. Müh.
TEMEL KAVRAMLAR Tehlike: İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek, çalışanı veya işyerini etkileyebilecek zarar veya hasar verme potansiyelini,ifade eder Risk: Tehlikeden kaynaklanacak kayıp, yaralanma ya da başka zararlı sonuç meydana gelme ihtimalini, Ramak kala olay: İşyerinde meydana gelen; çalışan, işyeri ya da iş ekipmanını zarara uğratma potansiyeli olduğu halde zarara uğratmayan olayı
TEHLİKE KAYNAĞI: ASMA İSKELE İLE YÜKSEKTE ÇALIŞMA TEHLİKE: RİSK: KORKULUK-DÜŞEY YAŞAM HATTI- EMNİYET KEMERİ OLMADAN ÇALIŞMA DENGE KAYBI SONUCU DÜŞME İHTİMALİ RİSK SONUCU: ÖLÜM-AĞIR YARALANMA
RİSK DEĞERLENDİRMESİ İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek tehlikelerin belirlenmesi, Bu tehlikelerin riske dönüşmesine yol açan faktörler ile tehlikelerden kaynaklanan risklerin analiz edilerek derecelendirilmesi Ve kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması amacıyla yapılması gerekli çalışmaları ifade eder.
Risk Değerlendirmesinin 6331 sayılı Yasadaki Yeri MADDE 4 İşverenin genel yükümlülüğü: a) Mesleki risklerin önlenmesi, eğitim ve bilgi verilmesi dâhil her türlü tedbirin alınması, organizasyonun yapılması. a) İşyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerine uyulup uyulmadığını izler c) Risk değerlendirmesi yapar veya yaptırır. ç) Çalışanın sağlık ve güvenlik yönünden işe uygunluğunu d) Çalışanların hayati ve özel tehlike bulunan yerlere girmemesi
MADDE 25: İşin durdurulması Çok tehlikeli sınıfta yer alan maden, metal ve yapı işleri ile tehlikeli kimyasallarla çalışılan işlerin yapıldığı veya büyük endüstriyel kazaların olabileceği işyerlerinde, RİSK DEĞERLENDİRMESİ YAPILMAMIŞ OLMASI DURUMUNDA İŞ DURDURULUR.
İşveren Yükümlülüğü Risk değerlendirmesinin gerçekleştirilmiş olması; işverenin, işyerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması yükümlülüğünü ortadan kaldırmaz. (R.D Yön. Madde:5)
Yaptığı işle ilgili risklerden haberdar olmayan işverenin, bir uzmandan yardım alıyor dahi olsa, işyerinde istenilen düzeyde bir güvenlik kültürü oluşturması beklenemez. Risk değerlendirmesi önlem almak isteyen bir işveren için yol gösterici bir mekanizmadır.
Risk Değerlendirmesi Ekibi İşveren veya işveren vekili. İşyerinde sağlık ve güvenlik hizmetini yürüten iş güvenliği uzmanları ile işyeri hekimleri. İşyerindeki çalışan temsilcileri.işyerindeki destek elemanları. İşyerindeki bütün birimleri temsil edecek şekilde belirlenen ve işyerinde yürütülen çalışmalar, mevcut veya muhtemel tehlike kaynakları ile riskler konusunda bilgi sahibi çalışanlar.
Risk Değerlendirmesi Aşamaları Risk değerlendirmesi; tüm işyerleri için tasarım veya kuruluş aşamasından başlamak üzere tehlikeleri tanımlama, Riskleri belirleme ve analiz etme, Risk kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması, Dokümantasyon, Yapılan çalışmaların güncellenmesi Gerektiğinde yenileme aşamaları izlenerek gerçekleştirilir. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ RİSK DEĞERLENDİRMESİ YÖNETMELİĞİ
Risk Değerlendirmesi Aşamaları Tehlikelerin tanımlanması (1) Tehlikeler tanımlanırken çalışma ortamı, çalışanlar ve işyerine ilişkin ilgisine göre asgari olarak aşağıda belirtilen bilgiler toplanır. a) İşyeri bina ve eklentileri. b) İşyerinde yürütülen faaliyetler ile iş ve işlemler. c) Üretim süreç ve teknikleri. ç) İş ekipmanları. d) Kullanılan maddeler.
e) Artık ve atıklarla ilgili işlemler. f) Organizasyon ve hiyerarşik yapı, görev, yetki ve sorumluluklar. g) Çalışanların tecrübe ve düşünceleri. ğ) İşe başlamadan önce ilgili mevzuat gereği alınacak çalışma izin belgeleri. h) Çalışanların eğitim, yaş, cinsiyet ve benzeri özellikleri ile sağlık gözetimi kayıtları. ı) Genç, yaşlı, engelli, gebe veya emziren çalışanlar gibi özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanların durumu. i) İşyerinin teftiş sonuçları. j) Meslek hastalığı kayıtları. k) İş kazası kayıtları. l) İşyerinde meydana gelen ancak yaralanma veya ölüme neden olmadığı halde işyeri ya da iş ekipmanının zarara uğramasına yol açan olaylara ilişkin kayıtlar. m) Ramak kala olay kayıtları. n) Malzeme güvenlik bilgi formları. o) Ortam ve kişisel maruziyet düzeyi ölçüm sonuçları. ö) Varsa daha önce yapılmış risk değerlendirmesi çalışmaları. p) Acil durum planları. r) Sağlık ve güvenlik planı ve patlamadan korunma dokümanı gibi belirli işyerlerinde hazırlanması gereken dokümanlar. (2) Tehlikelere ilişkin bilgiler toplanırken aynı üretim, yöntem ve teknikleri ile üretim yapan benzer işyerlerinde meydana gelen iş kazaları ve ortaya çıkan meslek hastalıkları da değerlendirilebilir.
Risklerin belirlenmesi ve analizi (Derecelendirilmesi) Tespit edilmiş olan tehlikelerin her biri ayrı ayrı dikkate alınarak bu tehlikelerden kaynaklanabilecek risklerin hangi sıklıkta oluşabileceği ile bu risklerden kimlerin, nelerin, ne şekilde ve hangi şiddette zarar görebileceği belirlenir. Riskler; işletmenin özellikleri, işyerindeki tehlike veya risklerin nitelikleri gibi faktörler ya da ulusal veya uluslararası standartlar esas alınarak seçilen yöntemlerden biri veya birkaçı bir arada kullanılarak analiz edilir. Analiz edilen riskler, en yüksek risk seviyesine sahip olandan başlanarak sıralanır ve yazılı hale getirilir.
Risk kontrol adımları Riskin tamamen bertaraf edilmesi, bu mümkün değil ise riskin kabul edilebilir seviyeye indirilmesi için aşağıdaki adımlar uygulanır. 1) Tehlike veya tehlike kaynaklarının ortadan kaldırılması. 2) Tehlikelinin, tehlikeli olmayanla veya daha az tehlikeli olanla değiştirilmesi. 3) Riskler ile kaynağında mücadele edilmesi.
Planlar hazırlanır (Tedbirler kim tarafından ne zaman nerede alınacak) Uygulama izlenir Risk kontrol adımları uygulanırken uygulanacak önlemlerin yeni risklere neden olmaması sağlanır. Yeni risk seviyesi hesaplanır.
Tedbirlerin kapsamı Tedbirlerin hiyerarşisi 1.Risk kaynağının önlenmesi/ortadan kaldırılması/ azaltılması; kaynağın özelliklerinin değiştirilmesi 2. Teknik güvenlik tedbirleri (Toplu Koruma Tedbirleri) 3. Organizasyon ile ilgili tedbirler (risk faktörüyle bireyin geçici süreyle ayrılması) 4. Kişisel koruyucu donanımların kullanılması 5. Davranışlarla ilgili tedbirler
Dokümantasyon MADDE 11 (1) Risk değerlendirmesi asgarî aşağıdaki hususları kapsayacak şekilde dokümante edilir. a) İşyerinin unvanı, adresi ve işverenin adı. b) Gerçekleştiren kişilerin isim ve unvanları ile bunlardan iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi olanların Bakanlıkça verilmiş belge bilgileri. c) Gerçekleştirildiği tarih ve geçerlilik tarihi. ç) Risk değerlendirmesi işyerindeki farklı bölümler için ayrı ayrı yapılmışsa her birinin adı. d) Belirlenen tehlike kaynakları ile tehlikeler. e) Tespit edilen riskler. f) Risk analizinde kullanılan yöntem veya yöntemler. g) Tespit edilen risklerin önem ve öncelik sırasını da içeren analiz sonuçları. ğ) Düzeltici ve önleyici kontrol tedbirleri, gerçekleştirilme tarihleri ve sonrasında tespit edilen risk seviyesi. (2) Risk değerlendirmesi dokümanının sayfaları numaralandırılarak; gerçekleştiren kişiler tarafından her sayfası paraflanıp, son sayfası imzalanır ve işyerinde saklanır. (3) Risk değerlendirmesi dokümanı elektronik ve benzeri ortamlarda hazırlanıp arşivlenebilir.
Risk değerlendirmesinin yenilenmesi MADDE 12 (1) Yapılmış olan risk değerlendirmesi; tehlike sınıfına göre çok tehlikeli, tehlikeli ve az tehlikeli işyerlerinde sırasıyla en geç iki, dört ve altı yılda bir yenilenir. (2) Aşağıda belirtilen durumlarda ortaya çıkabilecek yeni risklerin, işyerinin tamamını veya bir bölümünü etkiliyor olması göz önünde bulundurularak risk değerlendirmesi tamamen veya kısmen yenilenir. a) İşyerinin taşınması veya binalarda değişiklik yapılması. b) İşyerinde uygulanan teknoloji, kullanılan madde ve ekipmanlarda değişiklikler meydana gelmesi.
c) Üretim yönteminde değişiklikler olması. ç) İş kazası, meslek hastalığı veya ramak kala olay meydana gelmesi. d) Çalışma ortamına ait sınır değerlere ilişkin bir mevzuat değişikliği olması. e) Çalışma ortamı ölçümü ve sağlık gözetim sonuçlarına göre gerekli görülmesi. f) İşyeri dışından kaynaklanan ve işyerini etkileyebilecek yeni bir tehlikenin ortaya çıkması.
Çalışanların bilgilendirilmesi MADDE 16 (1) İşyerinde çalışanlar, çalışan temsilcileri ve başka işyerlerinden çalışmak üzere gelen çalışanlar ve bunların işverenleri; işyerinde karşılaşılabilecek sağlık ve güvenlik riskleri ile düzeltici ve önleyici tedbirler hakkında bilgilendirilir.
RİSK DEĞERLENDİRMESİ ile SAĞLIK ve GÜVENLİK PLANI İLİŞKİSİ İnşaat sektörü dinamik bir yapıya sahip, Genelde çok farklı işler aynı anda bir inşaat işyerinde sürebilmekte, Riskler de işlerle beraber sürekli değişkenlik göstermekte, Birbirinden farklı ekipler aynı anda birbirini etkileyebilecek şekilde çalışmalar yapabilmekte bu sebeple işyeri bazında çok iyi bir koordinasyon ve organizasyona ihtiyaç duyulmaktadır. Bu koordinasyonun sağlanması için sağlık ve güvenlik planına ihtiyaç vardır.
ÖRNEKLER 1) Risk değerlendirmesinde riski derecelendirmek Risk = Olasılık X Şiddet R= O X Ş
Tehlike Risk İskelede tek kalas üzerinde çalışma Yüksekten düşme
ADIM 2: Riskleri değerlendir - olasılık Olasılık Ortaya çıkma olasılığı / frekans için derecelendirme basamakları ÇOK KÜÇÜK (1) Yılda bir KÜÇÜK (2) Üç ayda bir ORTA (3) Ayda bir YÜKSEK (4) Haftada bir ÇOK YÜKSEK (5) Her gün
ADIM 2: Riskleri değerlendir - sonuç SONUÇ DERECELENDİRME ÇOK HAFİF (1): İş saati kaybı yok, ilkyardım gerektiren HAFİF (2): İş günü kaybı yok, ilk yardım gerektiren ORTA (3): Hafif yaralanma, tedavi gerekir CİDDİ (4): Ölüm, Ciddi yaralanma, meslek hastalığı ÇOK CİDDİ (5): Birden çok ölüm, sürekli iş göremezlik
EN ÇOK BİLİNEN HALİYLE RİSK MATRİSİ SONUÇ (ŞİDDET) ZARARIN AĞIRLIĞI OLASILIK OLASILIK Çok ÇOK Küçük YÜKSEK (1) 5 Küçük YÜKSEK (2) 4 Orta ORTA (3) 3 Yüksek KÜÇÜK (4) 2 Çok ÇOK Yüksek KÜÇÜK (5) 1 ÇOK Çok CİDDİ Hafif (1) Anlamsız YÜKSEK 1 Düşük YÜKSEK 2 Düşük YÜKSEK 3 Hafif (2) Düşük YÜKSEK 2 Düşük YÜKSEK 4 Orta (3) Düşük YÜKSEK 3 Düşük ORTA 6 Ciddi HAFİF (4) Düşük ORTA 4 Orta ORTA 8 ÇOK Çok HAFİF Ciddi (5) Düşük DÜŞÜK 5 Orta DÜŞÜK 10 Düşük Orta Orta Orta ORTA ORTA DÜŞÜK DÜŞÜK 6 9 12 15 Düşük Orta Orta Yüksek Yüksek 4 ORTA 8 ORTA DÜŞÜK 12 DÜŞÜK 16 DÜŞÜK 20 Düşük DÜŞÜK 5 CİDDİ Orta DÜŞÜK 10 ORTA 5 4 3 2 1 25 20 20 15 Orta DÜŞÜK 15 10 16 12 8 4 15 12 9 6 3 10 8 6 4 2 Yüksek DÜŞÜK 20 5 Tolore Edilemez DÜŞÜK 25 5 4 3 2 1
KABUL EDİLEMEZ RİSK DİKKATE DEĞER RİSK KABUL EDİLEBİLİR RİSK SONUÇ 15,16,20,25 8,9,10,12 KABUL EDİLEMEZ RİSK Bu risklerle ilgili hemen çalışma yapın DİKKATE DEĞER RİSK Bu risklere mümkün olduğu kadar çabuk müdahale edin 1,2,3,4,5,6 KABUL EDİLEBİLİR RİSK! Daha uzun vadede müdahale edilebilir.
Risk = Olasılık X Şiddet Tehlike Risk Olasılık Şiddet Risk Skoru Durum İskelenin platformlarının tam dolu olmaması-tek kalas üzerinde çalışma Barınma yerinde elektrik tesisatının yalnızca aydınlatma amaçlı yapılmasına rağmen elektrikli ısıtıcıların kullanılması Yüksekten düşme sonucu ağır yaralanma veya ölüm Elektrik çarpılması, yangın sonucu ağır yaralanma, çok sayıda ölüm 1 5 5 Kabul edilebilir risk x 2 5 10 Dikkate değer risk x ancak ciddi yaralanma veya ölümle sonuçlanan bir olay işyeri için KABUL EDİLEMEZ bir risk olmalıydı
Sorun nasıl çözülür? 1- Risk derecelendirmesinde kullandığımız yöntem, yaptığımız işlerdeki riskleri doğru analiz etmemizi, önceliklerimizi doğru belirlememizi sağlayamıyor. Riskleri başka bir yöntem ile derecelendirebiliriz. 2- Risk Değerlendirmesi bir mühendislik çalışmasıdır, güvenli tarafta kalmak için ciddi yaralanma veya ölümle sonuçlanan olaylar olarak alınabilir. Diğer olaylar da aynı şekilde analiz edilmelidir, sorumluluk risk değerlendirmesi ekibindedir (işverendedir).
Olasılık derecelendirilirken sadece kaza meydana gelme olasılığı algılanmamalı, tehlikeli bölgeye maruziyet sıklığı da olasılık hesabına dahil edilmelidir. Yani; OLASILIK = MARUZİYET SIKLIĞI X KAZA MEYDANA GELME OLASILIĞI Risk = Olasılık X Şiddet R= O X Ş
Risk = Olasılık X Şiddet Tehlike Risk Olasılık Şiddet Risk Skoru İskelenin platformlarının tam dolu olmaması-tek kalas üzerinde çalışma Yüksekten düşme sonucu ağır yaralanma veya ölüm 3 5 15 Değer KABUL EDİLEMEZ RİSK Barınma yerinde elektrik tesisatının yalnızca aydınlatma amaçlı yapılmasına rağmen elektrikli ısıtıcıların kullanılması Elektrik çarpılması, yangın sonucu ağır yaralanma, çok sayıda ölüm 3 5 15 KABUL EDİLEMEZ RİSK
Risk Derecelendirme Yöntemleri
Risk Değerlendirmesi Yönteminin Uygunluğu Risk değerlendirmesinde uygulanan yöntemin doğru belirlenmemesi, işletmede maddi ve manevi kayıplara neden olacaktır. Bu sebeple, yaptığımız işteki riskleri doğru derecelendirememekten kaynaklanan muhtemel hataları tek tek ayıklamaya çalışmaktansa, Yaptığımız işlerdeki riskleri doğru analiz edebilecek bir yöntem kullanıp sistemi kontrol etmek ve güncellemek daha mantıklı ve gerçekçi olacaktır.
TS EN ISO 12100:2010 Makinalarda Güvenlik Tasarım İçin Genel Prensipler Risk Değerlendirilmesi ve Risk Azaltılması
Hazard Rating Number System (HRN)/ Risk Derecesi Değerlendirmesi
RİSK DEĞERLENDİRMESİ METODLARI (Kalitatif ve Kantitatif) Birincil risk analizi (Preliminary risk analysis) Tehlike ve işletilebilme çalışması metodolojisi (Hazard & operability studies, HAZOP) Olası hata türleri ve etkileri analizi (Failure mode effects analysis, FMEA) Olursa ne olur? (What If analysis) İş Güvenlik analizi (Job safety analysis) Hata ağacı analizi (Fault tree analysis) Olay ağacı analizi (Event tree analysis) Güvenlik bariyeri analizi (Safety barrier analysis) Kontrol listeleri (Check lists) Kinney metodu 3T metodu Bu metotlarda genel olarak risklerin derecelendirilmesi adımları değişiklik göstermektedir. Risk değerlendirmesinin temel mantığı ve adımları farklı yöntemlerde bile çoğunlukla aynıdır.
İnşaat işlerinde risk değerlendirmesi için örnek bir yöntem: Job Safety Analysis (JSA)
(JSA) İş Güvenlik Analizi İŞE BAŞLAMADAN ÖNCE: İş akış planına göre iş aşamalara bölünür Aşamalarda ayrı ayrı hangi işlerin yapılacağı listelenir İşlerde ne gibi tehlikelerin olduğu ve bunların hangi risklere yol açacağı ve kimleri etkileyeceği analiz edilir
Beyin fırtınası, balık kılçığı diyagramı (neden sonuç ilişkisi)
(JSA) İş Güvenlik Analizi PROJE BAŞLAMADAN ÖNCE: Belirlenen riskler kendi arasında önem sırasına konur Riskleri kontrol altına almak için gerekli tedbirler belirlenir ve tedbirler sonrasında riskler yeniden derecelendirilir Tüm çalışmalar kayıt altına alınır
(JSA) İş Güvenlik Analizi PROJENİN UYGULAMASI ESNASINDA: Mevcut risk değerlendirmesi kapsamında çalışmalara başlanır Risk değerlendirmesinde öngörülen tedbirler uygulanır Öngörülemeyen tehlikeler ve riskler risk değerlendirmesine alınır ve risk değerlendirmesi güncellenir, Güncellenen risk değerlendirmesindeki tedbirler uygulanır ve tüm tedbirlerin devamlılıkları sağlanır
(JSA) İş Güvenlik Analizi uygulaması 1_ İş akış şemasına göre projenin aşamalarındaki işlerin listelenmesi Şantiye kurulumu Temel aşaması Temel kazısı Malzemelerin taşınması Temel çeliklerinin işlenmesi montajı Temel betonu dökülmesi İnşaat aşamaları
(JSA) İş Güvenlik Analizi uygulaması 2_ Listenen işlere göre tehlikelerin ve risklerin belirlenmesi İŞ Tehlike Risk Derin kazı yapılması Toprağın altında kalma TEMEL KAZISI Ekskavatörün çalışması Yüksekte çalışma Gaz oluşumu Kazı alanındaki tesisat Toz Çalışanlara araç çarpması Ekskavatör devrilmesi (ciddi yaralanma ölüm) Yüksekten Düşme (ciddi yaralanma ölüm) Malzeme düşmesi Boğulma, patlama Elektrik çarpılması, su baskını Solunum yolu rahatsızlıkları
(JSA) İş Güvenlik Analizi uygulaması 3_ Risklerin derecelendirilmesi RİSK = Olasılık X Şiddet MIL-STD-882 /11 May 2012 / DEPARTMENT OF DEFENSE STANDARD PRACTICE SYSTEM SAFETY US Açıklama Şiddet Katego risi Katostrofik 1 Kritik 2 Az 3 İhmal edilebilir 4 ŞİDDET KATEGORİLERİ Ölüm, kalıcı iş göremezlik, geri döndürülemez ciddi çevresel etki, TL yi geçen maddi zarar Kalıcı kısmi sakatlık, yaralanma veya en az 3 çalışanı etkileyecek meslek hastalığı, tersinir ciddi çevresel etki veya TL'dan çok TL'dan az maddi zarar İşgünü kaybı ile sonuçlanan yaralanma veya meslek hastalığı, tersinir çevresel etki, TL'dan çok TL'dan az maddi zarar İşgünü kaybına sebep olmayan yaralanma veya meslek hastalığı veya TL'dan çok TL'dan az maddi zarar
(JSA) İş Güvenlik Analizi uygulaması 3_ Risklerin derecelendirilmesi RİSK = Olasılık X Şiddet MIL-STD-882 /11 May 2012 / DEPARTMENT OF DEFENSE STANDARD PRACTICE SYSTEM SAFETY US OLASILIK SEVİYELERİ Açıklama Seviye Sık sık / Devamlı A Muhtemel B Ara sıra C Uzak D Beklenmedik E Olağanüstü F
OLASILIK (JSA) İş Güvenlik Analizi uygulaması 3_ Risklerin derecelendirilmesi RİSK = Olasılık X Şiddet MIL-STD-882 /11 May 2012 / DEPARTMENT OF DEFENSE STANDARD PRACTICE SYSTEM SAFETY US RİSK DEĞERLENDİRME MATRİSİ ŞİDDET Katostrofik (1) Kritik (2) Az (3) İhmal edilebilir (4) Sık sık / Devamlı (A) Yüksek Yüksek Yüksek Ciddi Muhtemel (B) Yüksek Yüksek Ciddi Orta Ara sıra (C) Yüksek Ciddi Orta Orta Uzak (D) Ciddi Orta Orta Düşük Beklenmedik (E ) Orta Orta Düşük Düşük Olağanüstü (F) Giderilmiş
(JSA) İş Güvenlik Analizi uygulaması 3_ Risklerin derecelendirilmesi RİSK = Olasılık X Şiddet MIL-STD-882 /11 May 2012 / DEPARTMENT OF DEFENSE STANDARD PRACTICE SYSTEM SAFETY US Kabul edilemez risk İstenmeyen risk: Dikkate Değer Risk Kabul edilebilir risk Giderilmiş olan risk (Kontrol tedbiri olarak eğitim, KKD, denetim vb. çalışanın insiyatifine bağlı tedbirler söz konusu ise risk asla giderilmiş olarak belirlenemez)
Risk 3_ Risklerin derecelendirilmesi RİSK = Olasılık X Şiddet Olasılık Şiddet Risk Skoru Toprağın altında kalma D 1 Ciddi İstenmeyen risk Çalışanlara araç çarpması B 1 Yüksek Kabul edilemez risk Ekskavatör devrilmesi (ciddi yaralanma ölüm) E 1 Orta Dikkate Değer Risk Yüksekten Düşme (ciddi yaralanma ölüm) C 1 Yüksek Kabul edilemez risk Malzeme düşmesi C 1 Yüksek Kabul edilemez risk Boğulma, patlama E 1 Orta Dikkate Değer Risk Elektrik çarpılması, su baskını B 1 Yüksek Kabul edilemez risk Solunum yolu rahatsızlıkları D 4 Düşük Kabul edilebilir risk Kimler Etkilenebilir Şantiye çalışanları Ziyaretçiler + çalışanlar Kazı alanındaki çalışanlar Ziyaretçiler + çalışanlar Kazı alanındaki çalışanlar Kazı alanındaki çalışanlar Kazı alanındaki çalışanlar Şantiye çalışanları
3_ Risklerin derecelendirilmesi (Önem sırasına göre sıralama) Risk Olasılık Şiddet Risk Skoru Çalışanlara araç çarpması B 1 Yüksek Kabul edilemez risk Yüksekten Düşme (ciddi yaralanma ölüm) C 1 Yüksek Kabul edilemez risk Malzeme düşmesi C 1 Yüksek Kabul edilemez risk Elektrik çarpılması, su baskını B 1 Yüksek Kabul edilemez risk Kimler Etkilenebilir Ziyaretçiler + çalışanlar Ziyaretçiler + çalışanlar Kazı alanındaki çalışanlar Kazı alanındaki çalışanlar Toprağın altında kalma D 1 Ciddi İstenmeyen risk Şantiye çalışanları Ekskavatör devrilmesi (ciddi yaralanma ölüm) E 1 Orta Dikkate Değer Risk Kazı alanındaki çalışanlar Boğulma, patlama E 1 Orta Dikkate Değer Risk Kazı alanındaki çalışanlar Solunum yolu rahatsızlıkları D 4 Düşük Kabul edilebilir risk Şantiye çalışanları
Tedbirlerin kapsamı 4_ Kontrol Tedbirlerine Karar Verilmesi 1.Risk kaynağının önlenmesi/ortadan kaldırılması/ azaltılması; kaynağın özelliklerinin değiştirilmesi 2. Teknik güvenlik tedbirleri (Toplu Koruma Tedbirleri) 3. Organizasyon ile ilgili tedbirler (risk faktörüyle bireyin geçici süreyle ayrılması) 4. Kişisel koruyucu donanımların kullanılması 5. Davranışlarla ilgili tedbirler
HABER Emniyet kemerini takmadan çalışan sıva işçisi 8. kattan düşerek hayatını kaybetti Mersin`de emniyet kemerini takmadan çalışan sıva işçisi, iskelede çalışırken inşaatın 8. katından düştü. İnşaat işçisi olay yerinde hayatını kaybederken yakınları sinir krizleri geçirdi.
4_ Kontrol Tedbirlerine Karar Verilmesi Risk Çalışanlara araç çarpması Yüksekten Düşme (ciddi yaralanma ölüm) Malzeme düşmesi Elektrik çarpılması, su baskını Toprağın altında kalma Ekskavatör devrilmesi (ciddi yaralanma ölüm) Boğulma, patlama Solunum yolu rahatsızlıkları Kabul edilemez risk Kabul edilemez risk Kabul edilemez risk Kabul edilemez risk İstenmeyen risk Dikkate Değer Risk Dikkate Değer Risk Kabul edilebilir risk Kontrol Tedbirleri Ekskavatör operatörlerine gerekli eğitim verilecek Kazı esnasında kazı alanına çalışan girmesi engellenecek Ekskavatörün kazı alanına giriş çıkışı esnasında güvenlik görev yapacak, gerekli eğitimler verilecek Kazı kenarlarından yeterli mesafede yönetmelikte belirtilen özelliklerde korkuluk yapılacak Kazı kenarı yakınına malzeme konulması engellenecek, tüm çalışanlar baret kullanacak Kazıya başlamadan önce kazı yeri ile ilgili tüm etüd ve kontroller yapılacak Zemin etüdüne göre belirlenen şev açısı korunacak Gerekli yerlerde uygun tahkimat sağlanacak Sahaya giriş çıkışlar kontrol altına alınacak Ekskavatör çalışması esnasında kazı alanına çalışan girmesi engellenecek Çalışma esnasında gaz çıkışı tespit edilirse çalışmalar durdurulup kazı alanı acilen boşaltılacak, itfaiye çağrılacak Kazı esnasında görevi olmayan çalışanlar kazı alanına yaklaştırılmayacak
5_ Kontrol Tedbirleri sonrası risklerin tekrar derecelendirilmesi ve kontrol tedbirleri uygulama sürecinin belirlenmesi Kontrol Tedbirleri Tamamlanma Süresi Sorumlu Zemin etüdüne göre belirlenen şev açısı korunacak Gerekli yerlerde uygun tahkimat sağlanacak Sahaya giriş çıkışlar kontrol altına alınacak Kazı süresince Şantiye şefi Ekskavatör operatörlerine ve çalışanlara gerekli eğitim verilecek Ekskavatör çalışması esnasında kazı alanına çalışan girmesi engellenecek Ekskavatör çalışması esnasında kazı alanına çalışan girmesi engellenecek Kazı kenarlarının 1,5 metre gerisine yönetmelikte belirtilen özelliklerde korkuluk yapılacak Kazı kenarı yakınına malzeme konulması engellenecek, tüm çalışanlar baret kullanacak Çalışma esnasında gaz çıkışı tespit edilirse çalışmalar durdurulup kazı alanı acilen boşaltılacak, itfaiye çağrılacak Kazıya başlamadan önce kazı yeri ile ilgili tüm etüd ve kontroller yapılacak Eğitim: 1 hafta Denetim: Kazı süresince Kazı süresince İş Güvenliği Uzmanı ve Uygulama Koordinatörü İş Güvenliği Uzmanı ve Uygulama Koordinatörü Kazı yeri belirlenince ilk 2 gün İş Güvenliği Uzmanı Eğitim: İş Başı Denetim: Proje süresince İş Güvenliği Uzmanı Şantiye Şefi İş Güvenliği Uzmanı Uygulama Koordinatörü Kazı süresince hazırlıklı olunacak Projenin onaylanmasından itibaren 1 hafta içerisinde Hazırlık koordinatörü Kazı esnasında görevi olmayan çalışanlar kazı alanına yaklaştırılmayacak Kazı süresince Uygulama Koordinatörü
6_ Kontrol Tedbirleri uygulandıktan sonra Etkinliği ölçme Gözden geçirme (bir değişim olduğunda ya da periyodik olarak) a) İşyerinin taşınması veya binalarda değişiklik yapılması. b) İşyerinde uygulanan teknoloji, kullanılan madde ve ekipmanlarda değişiklikler meydana gelmesi. c) Üretim yönteminde değişiklikler olması. ç) İş kazası, meslek hastalığı veya ramak kala olay meydana gelmesi. d) Çalışma ortamına ait sınır değerlere ilişkin bir mevzuat değişikliği olması. e) Çalışma ortamı ölçümü ve sağlık gözetim sonuçlarına göre gerekli görülmesi. f) İşyeri dışından kaynaklanan ve işyerini etkileyebilecek yeni bir tehlikenin ortaya çıkması
Risk Değerlendirmesinin 5 Altın Anahtarı 1- Sektöre ve yapılan işe Uygunluk 2- Yapılan iş(ler)e ve işyerine özgü olma 3- Sahada uygulanması 4- Çalışma şartlarını, işyerini sürekli gözlemleyerek risk değerlendirmesinin sürekli güncel tutulması ve yeni tedbirlerin de uygulamaya geçirilmesi, gerektiğinde yenilenmesi
Risk Değerlendirmesinin 5 Altın Anahtarı 5- Çalışanlara rağmen değil çalışanlarla beraber tedbirlerin devamlılığını sağlama. (Eğitim, aktif katılım, geri bildirim mekanizması)
Önlemek ödemekten her zaman daha ucuz ve insancıldır Teşekkürler spesan@csgb.gov.tr sercanpes@yahoo.com 0 312 296 6241