BÖÜM 6 ATERNATİF AKIM MODE SORU - DEKİ SORUARIN ÇÖZÜMERİ. Yönü ve şiddeti zamanla değişmeyen akım doğru akımdır. Pil, akü, dinamo gibi kaynaklardan üretilir. Doğru akımın frekansı sıfırdır. Yönü ve şiddeti sürekli değişen akıma aternatif akım denir. Alternatif akım indüksiyon yoluyla üretilir.. Akımın etkin değeri, i e = im = 30 = 30 A I. yargı kesinlikle doğrudur. Devredeki akım denklemine göre, ~ = 00r rf = 00r f = 50 s II. yargı kesinlikle doğrudur. Direnç bilinmeden gerilimin maksimum değeri için kesin bir şey söylenemez. III. yargı için kesin birşey söylenemez. 3. Devredeki alternatif akımın maksimum değeri, f m = i m.r 300 3 = i m.300 & i m = 3 A Alternatif akımın denklemi, i(t) = i m.sinrft = 3.sinr.00.t = 3.sin00rt 4. Oluşan akımın değeri, U = N.B.A.cos~t eşitliğinden bulunur. Emk nın maksimum değeri ise, f = N.B.A.~sin~t eşitliğinden bulunur. ~ = rf değeri yerine yazılırsa, f = N.B.A.(rf).sin.rft f değeri; N, B, A ve f değerlerine bağlıdır. 5. Alternatif akımın zamanla değişim denkleminden, i(t) = i max i(t) = 5.sinrt Frekans, ~ = r rf = r f = s Periyot, T = f = s I. yargı doğrudur. Akımın etkin değeri, imax 5 = 5 A = = II. yargı doğrudur. 0 değerini geçtikten t = 0,5 saniye sonra akımın değeri, i(t) = 5.sinr. = 5.sin r = 5. =5 A Akım maksimumdur. III. yargı doğrudur. 6. Akım denkleminden akımın maksimum değeri, i = im sin r ft 3 = im sin r 50. 300 r 3 = im sin 3 3 3 = im. im = 4A Gerilimin maksimum değeri, = i m.r = 4.50 = 00 V Gerilim denklemi, V(t) = sinp.f.t = 00sinp.50.t = 00sin00pt EEKTRİK VE MANYETİZMA 333
q MODE SORU - DEKİ SORUARIN ÇÖZÜMERİ. 4Ω Ω 6Ω 4Ω Devrenin eşdeğer direnci, R eş = 4 + 6.3 =4Ω 6+3 Gerilimin etkin değeri, 3Ω = = = V Ω 3. Alternatif akım denkleminden i = 4.sin40rt i = i m eşitlikleri kıyaslandığında i m = 4 A, ~ = 40r Etkin akım, im 4 = = = 4A Alternatif akımın frekansı, ~ = 40r rf = 40r f = 0 s Anakoldan geçen akımın etkin değeri, i e = R eş = 4 = 3A Bu akım 6Ω ve 3Ω luk di renç ler de ters oran tı lı ge çe ce ğin den 6Ω luk di renç ten A, 3 Ω luk di rençten A akım geçer.. Akımın zamanla değişim denkleminden, i(t) = i max i(t) = 0.sin00rt Maksimum akım, i max = 0 A İletkenin iki ucu arasındaki maksimum gerilim, ax = i max.r = 0.0 = 00 V I. yargı yanlıştır. İletkenin iki ucu arasındaki etkin gerilim, ax 00 = 00 V = = II. yargı yanlıştır. Devredeki frekans, ~ = 00r rf = 00r Periyot ise, f = 50 s T = = s f 50 III. yargı doğrudur. 4. Dirençlerden biri üzerindeki gerilimin etkin değeri 50 V olduğuna göre, devredeki kaynak geriliminin maksimum değeri, = + = 50. + 50. = 00 V Devredeki alternatif gerilimin frekansı 50 s olduğuna göre kaynağın gerilim denklemi, V(t) =.sinrft = 00.sinr.50.t = 00.sin00rt 5. Alternatif gerilimin zamanla değişimi, V(t) =.sinrft şeklindedir. = 00v.sinr.50.t = 00v.sin00rt t = 0 anında sin0 = 0, V(t) = 0 ve i(t) = 0 Gerilimin t = s sonraki anlık değeri, 400 V(t) = 00.sin00r. 400 = 00.sin r 4 = 00. = 00 V R = 00 X olduğundan akımın anlık değeri, V 00 i = = = A R 00 334 EEKTRİK VE MANYETİZMA
6. akım (A) MODE SORU - 3 TEKİ SORUARIN ÇÖZÜMERİ 5 0 0,0 0,04 0,06 5 zaman (s) Direnç üzerinde akım ile gerilim aynı fazdadır. Aralarında bir gecikme yoktur. Denklemleri ise V = i = i m şeklindedir. rilen grafikten, i m = 5 A ve T = 0,04 s Maksimum gerilim, = R.i m = 40.5 = 00 V ~ açısal hız, r r ~ = rf = = = 50r T 004, Gerilim kaynağına ait denklem, V = = 00.sin50rt şeklinde. Bo bi nin al ter na tif =0,4H akı ma kar şı gös termiş ol du ğu di renç, ya ni in dük tan sı, = w. = 50.0,4 = 0 Ω. Alternatif akım denkleminden, V = ak V = 0.sin00rt eşitlikleri karşılaştırıldığında, ak = 0 V, ~ = 00r Etkin gerilim, 0 = = = 60 V Devrenin frekansı, ~ = 00r rf = 00r f = 50 Hertz Etkin akım, 60 = = = 3 A X 0 Niceliklerin hepside bulunabilir. E VAP D 3. R R direnci hem alternatif akıma karşı, hemde doğru akıma karşı direnç gösterir. I. yargı doğrudur. Bobin hem alternatif hem de doğru akıma karşı direnç gösterir. Bobinin doğru akıma karşı gösterdiği dirence ohmik direnç denir. II. yargı yanlıştır. III. yargı doğrudur. EEKTRİK VE MANYETİZMA 335
4. Devredeki bobinin indük- =H tansı, = ~. = 60. = 60 X Gerilimin etkin değeri, V e 30 = = = 30 V Akımın etkin değeri, 30 = = = = A Z X 60 V(t)=30.sin60t MODE SORU - 4 TEKİ SORUARIN ÇÖZÜMERİ. Ampermetrelerde okunan değerler eşit olduğuna göre etkin gerilimler, V = i e.r V = i e. V 3 = i e.x R < = X olduğuna göre, V < V = V 3 5. Bobinin indüktansı, =.rf = 0,3..r. 00 r = 60Ω Etkin gerilim, = i e. = 3.60 = 80 volt Maksimum gerilim, m = V 80 = V m & = 80 volt. Bobinin indüktansı = ~. = R ise, Sığacın kapasitansı X = sayısal olarak ~ = olduğundan X = R A S S S anahtarı kapatılıp, S anahtarı açılırsa, devreden sığaç çıkar bobin devreye girer. Direnç arttığından akım değeri azalır. Kaynağın gerilim denklemi, V =.sinrft = 80.sinr. 00 r.t = 80.sin00 t 3. Sığacı doğru akıma (D) bağlandığında sığaç dolarken veya boşalırken akım geçer. amba yanar sonra lamba yanmaz. Bobin ve sığaç alternatif akıma (A) bağlandığında devreden akım geçer. Y ve Z lambaları yanar. 6. Şekil-I de bobin doğru akıma (D) bağlandığında yalnız ohmik direnci etkilidir. Doğru akımın bir frekans değeri yoktur. I. yargı doğrudur. III. yargı yanlıştır. Şekil-II de bobin alternatif akıma bağlandığında hem omik hem de indüktans etkilidir. II. yargı doğrudur. 4. Sığaçlı devrede akım gerilimden 90 öndedir. Grafiğe bakıldığında akım gerilimden önce olduğundan grafik sığaçlı bir devreye ait akım ve gerilimin zamanla değişim grafiğidir. Akım maksimum olduğunda gerilim sıfır, gerilim sıfır olduğunda akım maksimumdur. Bu durumda akım ile gerilim arasında 90 lik faz farkı vardır. Akım ve gerilimin frekansları ve periyotları aynıdır. 336 EEKTRİK VE MANYETİZMA
MODE SORU - 5 TEKİ SORUARIN ÇÖZÜMERİ. Bir R alternatif akım devresinde devre rezonans halinde ise frekans = X rf = rf. f = r Devrenin periyodu, T = f = r. Bir R devresinde devrenin rezonansa gelmesi için gerekli şart = X olması gerekir. = X olduğundan empedans en küçük, akım en büyük olacağından devre rezonanstatır. 5. R = 4r H V(t)= Devre rezonansta olduğuna göre, Z = R ve = X dir. =0 4 F Bu durumda devredeki alternatif gerilimin frekans değeri, = X rf = f = f = rf 4r 4r.. 0 4r 4 f = 0 4 & f = 00 s 6. Manyetik akı değişiminin sebep olduğu akıma indüksiyon akımı denir. 3. Alternatif akım devrelerinde devre rezonans frekansı, f = r.. eşitliğinden bulunur. ve değerleri değiştirilerek radyo ve TV kanallarında alıcı devrenin rezonans frekansı değiştirilmiş Rezonans halindeki devre maksimum genlikte titreşir ve devredeki akım maksimum I., II. ve III. yargılar doğrudur. Birden fazla devre elemanının seri bağlı olduğu alternatif akım devresinin toplam direncine empedans denir. Alternatif akım ile elektroliz yapılamaz. Bir alternatif akım devresinde bobinin (self) indüktansı, sığacın kapasitansına eşit ise devre rezonans halindedir. 4. Alıcı devrenin frekansının verici devrenin frekansına eşitlenmesi olayına rezonans denir. Rezonans frekansı, f = r eşitliğiyle bulunur. EEKTRİK VE MANYETİZMA 337
MODE SORU - 6 DAKİ SORUARIN ÇÖZÜMERİ. Alternatif gerilim denkleminden, V = 00.sin00rt V = = 00 V, ~ = 00r Etkin gerilim, 00 = = = 00 V Akımın etkin değeri, 00 = = = A R 00 Direncin ortalama gücü, P = i e. =.00 = 400 Watt 3. Direnç üzerindeki akım ve gerilim değerleri verilmiştir. Direnci bilmeden bu değerlerden hangisi akım hangisi gerilim olduğunu söylemek kesin olarak mümkün değildir. V = i.r dir. 0 0 t t 0 0 0 gerilim (V) akım (i) R > & = 0 V, i m = 0 A R < & = 0 V, i m = 0 A Direncin ortalama gücü, zaman P =. i m V. i. 0. 0 00 W = m m = = Akım ve gerilim kesin bilinmediğinden direnç de kesin bilinemez.. R=40 Ω K R=40 Ω 4. Isıtıcının üzerindeki gerilim 0 volt gücü 00 W olduğuna göre direnci, P = R + V=0 Volt V=0.sin00rt Şekil-I Şekil-II Şekil-I de doğru akım devresinde güç, V ( 0) PK = = = 360 Watt R 40 Şekil-II de alternatif gerilim denkleminden, V = 0.sin00rt V =.sinrf.t denkleminden, = 0 Volt 0 = = = 60 volt Güç ise ( 60 ) P = = = 80 watt R 40 Güçlerin oranı, PK 360 = = P 80 00 = ( 0 ) & R = 44 Ω R Isıtıcıdan geçen akımın etkin değeri 0 i e = = = 5 A, maksimum değeri R 44 i m = i e = 5 A Isıtıcının dakikada yaydığı enerji, W = P.t = 00.60 = 66 kj 5. Alternatif akım ile beslenen direncin ortalama gücü, P ort = i e.r = i e. değerleriyle bulunur. 338 EEKTRİK VE MANYETİZMA
6. 0 Ω K 0 Ω A A i V + Şekil-I V(t)=V sin00rt Şekil-II Şekil-I de ampermetre akımın kendi değerini okur. Bu değer V V i = i R = 0 = Şekil-II de ampermetre akımın etkin değerini Bu değer, V V i = i R = R = R = Ampermetrelerin okuduğu değerler eşittir. Dirençlerin gücü P K = i.r = i.r, P = i e.r = i.r bulunur. Dirençler üzerinden birim zamanda açığa çıkan enerji miktarları, W = P.t eşitliğiyle bulunur. Güçler eşit olduğundan enerji değerleri de eşit I. ve II. yargılar doğrudur. III. yargı yanlıştır. EEKTRİK VE MANYETİZMA 339
ÇÖZÜMER. Pil, akü, dinamo, duvar saati, TV kumandası gibi aletleri doğru akımla çalışır. Fırın, çamaşır makinesi, buzdolabı gibi ev gereçleri ise alternatif akımla çalışır. Alternatif Akım 4. Alternatif akım devrelerinde, kapasitans sığacın direnci indüktans bobinin direnci empedans devrenin toplam direncidir. Hepsininde birimi ohm (Ω) dur. Test. akım i m i m T zaman Alternatif akımın bir periyotluk süredeki ortalama değeri sıfırdır. Alternatif akımda direnç üzerinde akım ısıya dönüşür. Doğru akımda ısıya dönüşen enerji daha fazladır. Jeneratörlerde üretilen alternatif gerilim indüksiyonla elde edilir. Alternatif gerilimin fabrikalarda ve evlerde kullanılan etkin değerleri kullanım amaçlarına göre farklıdır. 3. Sığacın kapasitansı, X = = ~. rf eşitliğinden bulunur. Sığaçtan geçen alternatif akımın etkin değeri, Vo = = =. rf. X rf eşitliğinden bulunur. Alternatif akımın etkin değeri arttığına göre, gerilimin frekansının artması veya sığacın sığasının artması durumunda akım artar. I ve II işlemleri doğrudur. Sığacın sığası, A = f o. d eşitliğinden bulunur. evhalar arasındaki uzaklık artarsa sığa azalır. Sığa azaldığında ise akımın etkin değeri azalır. III. yargı yanlıştır. 5. Alternatif akım devrelerinde, etkin gerilim voltmetreden okunan değere etkin akım ampermetreden okunan değere eşittir. Frekans jeneratördeki tel çerçevenin saniyedeki devir sayısına eşittir. Eşleştirmelerdeki I ve II doğrudur. 6. Sığaçta yük maksimum olduğunda gerilim maksimum akım minimum yani sıfırdır. I. yargı doğrudur. Sığaçtaki yük boşalmaya başlandığında yük azalır, akım artar. Yük sıfır olduğunda akım maksimumdur. II. yargı doğrudur. Sığaçlı devrede akım ile gerilim arasında 90 lik faz farkı vardır. Sığaç üzerinde akım gerilimden 90 öndedir. III. yargı doğrudur. 7. Birden fazla devre elemanı seri bağlandığında devrenin empedansı, ax ax = i max.z & Z = i = i e.z & Z = i V eşitliklerinden bulunur. I. ve II. yargılar doğrudur. max e e 340 EEKTRİK VE MANYETİZMA
8. Dirençli devrelerde akım ile gerilim arasında faz farkı yoktur. İkiside aynı anda maksimum 9. Bobinli devrede gerilim akımda 90 öndedir. Sığalı devrede akım gerilimden 90 öndedir. R. K anahtarı kapatıldığında sığacın yükü bobin üzerinde boşalır ve bobin dolar. + + Bu durumda sığaç boşalır. K Sonra sığaç dolmaya bobin boşalmaya başlar. Bobinin ohmik direnci sıfır ise enerji kaybı olmaz. Devre sönümsüz mekaniksel titreşime benzer. Bobinin ohmik direnci önemsiz değilse devre sönümlü mekaniksel titreşime benzer. I., II. ve III. yargılar doğrudur. X Y Z I II Şekil-I I II Şekil-II I II Şekil-III Şekil-I de X lambası sığaç ile seri bağlandığında sürekli yanması için I-II uçları arasına alternatif akım (A) bağlanmalıdır. Şekil-II de Y lambası dirençle seri bağlı olduğu için sürekli yanması için I-II uçları arasına doğru akım (D) veya alternatif akım (A) bağlanmalıdır. Şekil-III te Z lambası bobine seri bağlıdır. Sürekli ışık vermesi için I-II uçları arasına doğru akım (D) veya alternatif akım (A) bağlanmalıdır. III. öncülde kesinlik yoktur. 0. Alternatif akıma bağlanan sığacın kapasitansı, X = eşitliğinden bulunur. rf Frekansın değişmesi yi değiştirmez. Grafikteki değerlerden, X = = r. 3f. 6rf X = = r.. f rf Eşitlikler taraf tarafa oranlanırsa, X 6rf = = X 3 rf. =0,0 H V=44.sin00rt Alternatif gerilim denkleminden, V = 44 V = = 44 Bobinin indüktansı,.sin00rt V, ~ = 00r =.~ =.00r I. yargı doğrudur. = 0,0.00.3 = 6 Ω Bobinin uçları arasındaki gerilimin etkin değeri, 44 = = = 44 V II. yargı doğrudur. Ampermetrenin gösterdiği değer, 44 = = = 4 A X 6 III. yargı yanlıştır. A EEKTRİK VE MANYETİZMA 34
ÇÖZÜMER. Alternatif akım ile besle nen sığaçta, sığaç yük depolamaz. I. yargı yanlıştır. Devrede ve dolayısıyla sığaç üzerinde akımın yönü ve şiddeti sürekli değişir. II. yargı doğrudur. Sığa artarsa doğru akımda yük artar. Alternatif akımda sığaç yük depolamaz. Sığa artarsa kapasitans X = olduğundan azalır. w III. yargı doğrudur. Alternatif Akım Test 3. Devredeki alternatif akımın maksimum değeri, f m = i m.r 80 3 = i m.0 & i m = 4 3 A Akımın zamanla değişim denklemi i(t) = i m.sinrft = 4 3.sinr.00.t = 4 3.sin00rt 4. Akımın zamanla değişim denkleminden, i(t) = i max i(t) = 0.sin00rt Maksimum akım, i max = 0 Maksimum gerilim, A ax = i max.r = 0.5 = 50 V I. yargı yanlıştır.. Alternatif akımın zamanla değişim denkleminden, i(t) = i max i(t) =.sinrt Frekans, ~ = r rf = r f = s Periyot, T = = s f I. yargı doğrudur. Etkin akım, im 0 = 0 A = = II. yargı doğrudur. Devredeki frekans, ~ = 00r rf = 00r f = 50 s Periyot ise, T = = s f 50 III. yargı doğrudur. Maksimum akım, i max = A olduğundan etkin akım, imax = A = = II. yargı doğrudur. 0 değerini geçtiği andan t = saniye sonra akım, i(t) = 5.sinr. = 5.sinr = 5.0 = 0 A III. yargı yanlıştır. 5. Akımın etkin değeri, i e = im = 0 = 0 A I. yargı yanlıştır. Devredeki akım denklemine göre frekans, ~ = 50r rf = 50r f = 5 s dir. II. yargı kesinlikle doğrudur. Direnç bilinmeden gerilimin maksimum değeri için kesin bir şey söylenemez. III. yargı için kesin birşey söylenemez. 34 EEKTRİK VE MANYETİZMA
6. Akım denkleminden akımın maksimum değeri, i = i sin r ft m 5 = i sin r 0. 80 m r 5 = im sin 5 = i. m i = 5A m Gerilimin maksimum değeri, = i m.r = 5.0 = 50 V V(t) = sinp.f.t = 50 sinp.0.t = 50 sin40pt 7. Devredeki bobinin indük- =0,6H tansı, = ~. = 50.0,6 = 30 X Gerilimin etkin değeri, V e 30 = = = 30 V Akımın etkin değeri, 30 = = = = A Z X 30 8. 6X 3X 6X V(t)=30.sin50t X 9. Dirençlerden birinin iki ucu arasındaki gerilimin etkin değeri 40v V olduğuna göre, devredeki kaynak geriliminin maksimum değeri, = + = 40. + 40. = 60 V Devredeki alternatif gerilimin frekansı 00 s olduğuna göre, kaynak gerilimi, V(t) =.sinrft = 60.sinr.00.t = 60.sin00rt 0. Alternatif gerilimin zamanla değişimi, V(t) =.sinrft = 50v.sinr.00.t = 50v.sin00rt şeklindedir. t = 0 anında sin0 = 0, V(t) = 0 ve i(t) = 0 Gerilimin t = s sonraki anlık değeri, 800 V(t) = 50.sin00r. 800 = 50.sin r 4 = 50. = 50 V R = 0 X olduğundan akımın anlık değeri, 6X 3X V 50 i = = = 5 A R 0 Devrenin eşdeğer direnci, 6 63. R eş = + = 5X 6 + 3 Gerilimin etkin değeri, 30 = = = 30V Anakoldan geçen akımın etkin değeri, 30 i e = = = 6 A R eş 5 Bu akım 6 Ω ve 3 Ω luk di renç ler de ters oran tılı ge çe ce ğin den 6 Ω luk di renç ten A, 3 Ω luk di renç ten 4 A akım geçer.. Devredeki sığacın kapasitansı, X ~. = 00., 5 = 0, X = Gerilimin etkin değeri, V e 0 = = = 0 V Sığaç üzerinden geçen akımın etkin değeri ise, i e 0 = = = 00 A X 0, EEKTRİK VE MANYETİZMA 343
. K P Şekil-I + Şekil-II Anahtarlar kapatıldığında Şekil-I deki devrede sığaç dolarken K lambası üzerinden akım geçer ve yanar. lambası üzerinden sürekli akım geçer ve yanar. Alternatif akım kaynağına bağlı Şekil-II deki P lambası sürekli yanar. K ve lambalarının ışık şiddetleri farkıdır. K lambasının ışık şiddeti azalır ve sığaç dolduğunda sıfır lambasının ışık şiddeti sabittir. 344 EEKTRİK VE MANYETİZMA
Adı ve Soyadı :... Sınıfı :... Numara :... Aldığı Not :... Bölüm Yazılı Soruları (Alternatif Akım) ÇÖZÜMER. Duvar saati : D Dinamo : D 4. K Televizyon : A Jeneratör : A Fırın : A Ütü : A TV kumandası : D Pil : D Bilgisayar : A Akü : D. a) Şekil I deki bobin doğru akım kaynağına bağlandığından yalnız ohmik direnci etkilidir. Şekil II de bobin alternatif akım kaynağına bağlandığında bobinin hem ohmik direnci, hem de indüktansı etkilidir. K bobinin doğru akıma karşı gösterdiği direnç, Y bobininin empedansından küçüktür. b) Akım dirençle ters orantılı olduğundan K bobininden geçen akım, bobininden geçen etkin akım değerinden büyüktür. c) Şekil I de devrede akımın frekansı sıfır iken, Şekil II deki devrede akımın sabit bir frekansı vardır. d) Şekil I de akım ile gerilim aynı fazda olduğundan gecikme yoktur. Faz farkı sıfırdır. Şekil II r de akım ile gerilim arasındaki faz farkı dir. Gerilim akımdan 90 öndedir. 3. a) Alternatif akım indüksiyon yoluyla elde edilir. (D) b) Doğru akımın frekansı sıfırdır. Alternatif akımın frekansı değişkendir. (D) c) Zamana göre, yönü ve şiddeti değişmeyen akıma alternatif akım (A) denir. (Y) d) Alternatif akım devrelerinde kullanılan ampermetre akımın maksimum, voltmetre gerilimin maksimum değerlerini okur. (Y) + V Şekil-I A Şekil-II a) Şekil I deki sığaç dolarken, Şekil II deki sığaç dolmaz. b) Şekil I deki sığaç dolduğunda ampermetre sıfır değerini gösterir. Akım geçmez. Şekil II deki ampermetre sürekli sabit etkin akım değerini gösterir. c) Şekil II deki devrede kaynağın frekansı artırıldığında kapasitans, X = = ~. rf. azalır. Etken akım empedansla ters orantılı olduğundan i e akım artar. d) Şekil I de akım ile gerilim aynı fazda olduğundan gecikme yoktur. Faz farkı sıfırdır. Şekil II r de akım ile gerilim arasında faz farkı dir. Akım gerilimden 90 öndedir. 5. Akımın maksimum değeri, i = i m.sin.pf.t v = i m.sin.p.50. 400 r v = i m.sin 4 v = i m. i m = 4A Gerilimin maksimum değeri, = i m.r = 4.5 = 00 V Gerilim denklemi, V =.sin.pft = 00.sin.p50t = 00.sin.00pt A EEKTRİK VE MANYETİZMA 345
6. a) =0,H V(t)=0sin0t Bo bi nin in dük tan sı, = w. eşit li ği ile bu lu nur. Denk le me ba kıl dı ğın da, w = 0 rad/s ol du ğu gö rü lür. Bu durumda, = w. = 0.0, = Ω b) Ge ri li min et kin de ğeri, 0 = = = 0 volt Devreden geçen akımın etkin değeri, i e 0 = = = 5 A X c) Ge ri li min denk le mi ne ba kıl dı ğın da, V =.sinw.t = 0.sin0.t w = 0 rad/s r = ~ T 3. = 0 T T= 06, saniye 7. a) Dev re de ki eş de ğer di renç, R eş = R + R = 5 + 3 = 8Ω dur. Ge ri lim denk le mi ne bakıl dı ğın da mak si mum de- ğe ri, = 40v volt ol du ğu gö rü lür. i m = R eş = 40 8 = 5 A R =5Ω V R =3Ω b) 5 Ω luk direncin iki ucu arasındaki ge ri li min maksi mum de ğe ri, = i m.r = 5v.5 = 5v volt c) Gerilimin per iyo du ise, 00r = ~ r 00r = T T = s 50 8. Z = R olduğuna göre, = X dir. Devre rezonans halindedir. Devreye uygulanan alternatif gerilimin frekansı, f = r.. = r.. 0. 4 r = 0. 00 = = 50 s 9. a) 5nF V(t)=300v.sin400t Sığaç al ter na tif akı ma kar şı gös ter miş ol du ğu di renç, X = ~. eşit li ği ile bu lu nur. Sığacın bağ lı ol du ğu dev re de ki açı sal hız w = 400 rad/s Bu de ğer ler ye ri ne ya zı lır sa, X = = 500 X 6 400. 50. b) Akımın et kin de ğe ri, 300 = = = 300 volt 300 3 = = = A X 500 5 0. a) Devreden geçen etkin akım, 0 = = = 0 A R Akımın maksimum değeri, im = im 0 = & im = 0 A b) Direncin gücü, P = i e.r = (0). = 00 watt =, kw c) 5 saniyede açığa çıkan enerji, W = P.t =,.5 = kj 346 EEKTRİK VE MANYETİZMA