II. Disiplinlerarası Turizm Araştırmaları Kongresi

Akdeniz Üniversitesi Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi II. Disiplinlerarası Turizm Araştırmaları Kongresi 12-15 Nisan 2012, Kemer, Antalya BİLDİRİ KİTABI Editörler Nazmi KOZAK Bahattin ÖZDEMİR Ankara, Nisan 2012

Bütün hakları saklıdır. Bu sayının tümü ya da bir bölümü önceden izin alınmaksızın yeniden basılamaz, herhangi bir baskı yoluyla veya elektronik, mekanik, fotokopi, ses kaydı gibi yollarla çoğaltılamaz. Yayım hakları Akdeniz Üniversitesi Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi II. Disiplinlerarası Turizm Araştırmaları Kongresi Bildiri Kitabı 1. Turizm 2. Seyahat 3. Boş zaman 4. Rekreasyon 5. Disiplinlerarası kongre ISNB: 978-605-5437-81-7 Editör: Nazmi KOZAK Bahattin ÖZDEMİR Dizgi ve sayfa düzeni : Anatolia Turizm Araştırmaları Dergisi Baskı yeri : Ankara Baskı tarihi : Nisan 2012

KURULLAR Bilim Kurulu ARKEOLOJİ Prof. Dr. Burhan VARKIVANÇ, Akdeniz Üniversitesi COĞRAFYA Prof. Dr. Füsun BAYKAL, Ege Üniversitesi EKOLOJİ Prof. Dr. Tuncay NEYİŞÇİ, Akdeniz Üniversitesi EKONOMETRİ Prof. Dr. İbrahim GÜNGÖR, Akdeniz Üniversitesi FİNANSMAN Prof. Dr. Yıldırım Beyazıt ÖNAL, Çukurova Üniversitesi GIDA MÜHENDİSLİĞİ Prof. Dr. Sıdıka BULDUK, Gazi Üniversitesi HALK SAĞLIĞI Doç. Dr. Didem EVCİ, Adnan Menderes Üniversitesi İSTATİSTİK Prof. Dr. Hasan Işın DENER, Çankaya Üniversitesi KALİTE YÖNETİMİ Doç. Dr. Özkan TÜTÜNCÜ, Dokuz Eylül Üniversitesi KÜLTÜRLERARASI İLETİŞİM Prof. Dr. Asker KARTARI, Kadir Has Üniversitesi MUHASEBE Prof. Dr. Nilüfer TETİK, Akdeniz Üniversitesi MÜZECİLİK Doç. Dr. Fethiye ERBAY, Boğaziçi Üniversitesi ÖRGÜTSEL DAVRANIŞ Prof. Dr. Ferda ERDEM, Akdeniz Üniversitesi PEYZAJ MİMARLIĞI Prof. Mükerrem ARSLAN, Ankara Üniversitesi PAZARLAMA Doç. Dr. Metin ARGAN, Anadolu Üniversitesi

iv II. Disiplinlerarası Turizm Araştırmaları Kongresi REKREASYON Prof. Dr. Gıyasettin DEMİRHAN, Hacettepe Üniversitesi SAĞLIK KURUMLARI İŞLETMECİLİĞİ Doç. Dr. Nermin ÖZGÜLBAŞ, Başkent Üniversitesi SOSYOLOJİ Prof. Dr. Muammer TUNA, Muğla Üniversitesi YÖNETİM VE ORGANİZASYON Prof. Dr. Fulya SARVAN, Akdeniz Üniversitesi Düzenleme Kurulu AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ Prof. Dr. A. Akın AKSU, Akdeniz Üniversitesi Doç. Dr. Bahattin ÖZDEMİR, Akdeniz Üniversitesi Yrd. Doç. Dr. Ebru Tarcan İÇİGEN, Akdeniz Üniversitesi ANATOLIA: TURİZM ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Prof. Dr. Metin KOZAK, Muğla Üniversitesi Prof. Dr. Nazmi KOZAK, Anadolu Üniversitesi Yrd. Doç. Dr. H. Rafet YÜNCÜ, Anadolu Üniversitesi Dr. Ç. Hale ÖZER, Yrd. Doç. Dr., Anadolu Üniversitesi Deniz KARAGÖZ YÜNCÜ, Arş. Gör. Dr., Anadolu Üniversitesi Emrullah TÖREN, Arş. Gör., Anadolu Üniversitesi Gözde TÜRKTARHAN, Arş. Gör., Anadolu Üniversitesi Barış SEYHAN, Arş. Gör., Anadolu Üniversitesi

İçindekiler Kurullar... iii Sunuş... v Nazmi KOZAK Bahattin ÖZDEMİR İçindekiler... vii Bildiriler Adıyaman da Av Turizmi... 3 İsmail UKAV Sağlık Kurumlarının İnternet Sitelerini Medikal Turizme Katkı Sağlamaya Yönelik İnceleme... 19 Ayşegül YILDIRIM KAPTANOĞLU Can METE Gülfer BEKTAŞ Öğrencilerin Turizm İşletmelerinde Etik Dersine Olan Görüşlerinin Çeşitli Değişkenler Açısından Analizi... 29 Atınç OLCAY Nalan PEHLİVAN Yabancı Turistlerin Safranbolu nun Çevre Kirlilik Düzeyi Hakkındaki Görüşleri... 41 Kemal YAMAN Ece AKSOY Ömer ERGÜL Mehmet BOLLUK Kırgızistan ı Ziyaret Eden Seyyahlar Üzerine Bir İnceleme... 58 Azamat ABAKIROV Nazmi KOZAK Önlisans ve/veya Lisans Düzeyinde Bir Program/Bölüm Olarak Wellness ve Spa Yöneticiliği... 75 Mehmet Han ERGÜVEN Sibel SÜ ERÖZ Kaplan UĞURLU Bireysel ve Toplumsal Gelişim Açısından Edebi Metinlerin Eğitimdeki Yeri ve Turizmdeki Önemi... 87 Battal ODABAŞI Mualla MURAT Trakya Bölgesinde Ekoturizm İşletmeciliği ve Sulak Alanlar... 101 Erol ÖZKAN Ahmet KUBAŞ Yeni Tüketim Mekanları Olarak Havalimanı Terminalleri... 109 Aslı ELGÜN Eylin BABACAN Metin KOZAK Duygu BABAT CBS Destekli Web Tabanlı Turistik Rota Planlayıcısı Tasarımı ve Uygulanması... 127 Tuncay AYDOĞAN Murat ÇUHADAR Hale BAHAR

viii II. Disiplinlerarası Turizm Araştırmaları Kongresi Eyüboğlu Koleksiyonundaki Çarpana Dokumalar dan Örnekler... 143 Begül ÖZKOCA Hilal BOZKURT Hügette EYÜBOĞLU Kurumsal İletişim Aracı Olarak Kültür ve Turizm Bakanlığı Web Sitesi... 154 Ali KORKMAZ Sağlık Turizminde İnsan Kaynakları ve İletişim... 174 Tümay CİĞERDELEN Antik İzmit (Nikomedia) Tarihi Eserlerin Aktif Dış Turizme Kazandırılması... 186 Tulu GÖKKADAR Osmanlı Devleti Makamlarından Alınan Seyahat İzinleri ve Bu Araştırmalar Sonucunda Elde Edilen Verilerin Arkeoloji Bilimine ve Beşeri Bilimlere Katkısı... 193 Sultan YILDIRIR Antik Çağ da Anadolu da Turizm... 219 Barış SEYHAN Seçkin EVCİM Yabancıların Çalışma Hakkı... 235 Necla ÖZTÜRK Geleneksel Kırsal Biyotopların Köy Turizmi Kapsamında Değerlendirilmesi: Amasra-Tarlaağzı Örneği... 246 Yeliz SARI NAYİM Niyami NAYİM Kültürlerarası Bir Turizm Hareketi: Bursa Kurtuba Medeniyetler İttifakında Yeni Köprüler... 260 Bekir PARLAK Sürdürülebilir Turizmddde Yerel Yönetimlerin Rolü ve Önemine Yönelik Kavramsal Bir Değerlendirme... 271 Serkan POLAT Halil İbrahim AYDINLI Akdeniz Bölgesi Turizmine Tarihsel Depremlerin Yansımaları... 284 Levent EREL Fatih ADATEPE Sinan DEMİREL Deniz Turizmi İşletmeciliğinde Hedef Pazar Gruplarının Hizmet Satın Alma Kararları Üzerinde Kulaktan Kulağa İletişimin Etkisi... 292 Erdal ARLI Turizmde Çevre, Gıda Güvenliği ve Beslenme Faktörlerinin İrdelenmesi... 305 Necla ÇAĞLARIRMAK Turizm İşletmelerinde Sürdürülebilir Rekabet Aracı Olarak Yetenek Yönetimi... 315 Başak SOLMAZ Erkans AKGÖZ

İçindekiler ix Tarih Eğitiminde Müzeler, Yerel Tarih (Gezi Gözlem) Etkinliklerinin Gelecekte Turizme Katkısı... 334 Salih YILMAZ Gökçe YÜKSEK Zamana Karşı Safranbolu: Safranbolu Evlerinin Turistik Çekicilik Unsurları Açısından Değerlendirilmesi... 350 Semra AKTAŞ POLAT Serkan POLAT Buket BORA Orhan BATMAN Türkiye de Muhafazakar Değerler Bağlamında Turizm ve Tatil Algısındaki Değişme... 376 Levent YILMAZ Mehmet Emre GÜLER Deniz, Doğa ve Kültürel Turizmin Kesiştiği Yeni Bir Destinasyon: Kıyıköy Örneği... 379 Özlem TAN Doğrusal Spline Regresyon ile Turizm Talebinin Analizi... 390 Erkan OKTAY Emrah TALAŞ Ömer ALKAN Kübra ELMALI Turizm ve Hizmet Kalitesi: Turistik Seyahat Planlama Sürecinde Türkiye deki Turizm Acentalarının Web Sitelerinin Kalitesi... 402 İ. Pelin DÜNDAR F. Belma FIRLAR Edebiyat Turizmine Disiplinlerarası Bir Yaklaşım: Edebiyat, Tarih ve Turizm Kavramları... 419 Cengiz KARATAŞ Nurgün KOÇ Konaklama İşletmelerinde İşgören Devir Hızının Personel Motivasyonuna Olan Et-kisini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma... 426 Gül GÜN Kültürel Peyzajların Turizme Etkileri: Antalya Örneği... 444 Arzu ALTUNTAŞ Betül TÜLEK Ekonomik Kriz Turizm Sektörü Açısından Fırsat mı Yoksa Tehdit mi? Türk Yazılı Basınında Yunan Adalarına Yönelik Turizm ile İlgili Haberlerin Değerlendirilmesi... 459 İ. Pelin DÜNDAR Burcu TANER İlköğretim 7.Sınıf Öğrencilerinin Yatağan Jeoparkı Projesine Yönelik Yaşantı ve Tutumları... 479 Melike TUNÇAY Milli Parkların Bulgaristan Turizmi Açısından Önemi... 502 Emin ATASOY Yasemin ALTINGÖZ

x II. Disiplinlerarası Turizm Araştırmaları Kongresi Sağlık Turizminde Entelektüel Sermaye... 523 Uğur ZAT TAN Yener GÜL Havaalanı Yatırımının Turizm Gelişimine Katkısı... 543 Onur DİKMENLİ Bir Araştırmanın Bulguları: Turizm Sektörüne Eleman Yetiştirmede Yeni Bir Yaklaşım... 554 Dursun GÖKDAĞ İyileştirici Peyzajların Sağlık Turizmindeki Yeri... 564 Selam KÖSA Osman KARAGÜZEL Türkiye nin Akdeniz Kıyılarında Deniz Suyu Yüzey Sıcaklıklarının Deniz Banyosu Yönünden İncelenmesi (1975-2009 Dönemi)... 577 Yüksel GÜÇLÜ Talassoterapi Merkezlerinde Müşteri Memnuniyetinin Ölçülmesi ve Bir Uygulama... 591 Mustafa GÜLMEZ Gülay ÖZALTIN TÜRKER Şalgam Suyunun (Şalgam) Özellikleri ve Adana Bölgesi nin Gastronomi Turizmindeki Önemi... 612 Dilek SAY Erdinç BALLI Mağara Turizmi ve Antalya Mağaralarının Turizm Potansiyeli... 621 Cemali SARI Hilmi DEMİRKAYA Tarihi Yapıların Tarih, Kültür ve İnanç Turizmine Etkileri: Silifke Örneği... 648 Nur BAKAR Özkan DEMİR Fast Food Restoranlarında HACCP Sisteminin Uygulanabilirliği (Görükle Örneği)... 670 Pınar AYDIN Gencay SAATÇİ Trabzon İlinin Medikal Turizm Potansiyeli... 688 Sedat BOSTAN İsmail ÇALIK Ali KÖSTEPEN Fazıl KAYA Kültür Turizmi ve İzmir İlinde Turizm Gelişimi Analiz Çalışması... 702 Sibel AKPINAR KASAP Kurum İçi Halkla İlişkiler Açısından Otel İşletmeleri Çalışanlarının MotivasyonuÜzerine Bir Çalışma... 718 Nur ÜNDEY KALPAKLIOĞLU Türkiye de Turizm ve Mimarlık Alanında Bir Öncü: Tusan... 737 Gökçeçiçek SAVAŞIR Zeynep TUNA ULTAV

İçindekiler xi Turizmde İş Sağlığı ve Güvenliğinde Eğitimin Önemi... 754 Özgür OĞUZ Orta Havzası nın (Çankırı) Coğrafi Potansiyelinin Ekoturizm Açısından Değerlendirilmesi... 760 Abdurrahman DİNÇ Nurhan KOÇAN Mete SEZGİN Otel Yöneticilerinin Kişilik Özellikleri ile Çatışma Yönetme Yöntemleri Arasındaki İlişki... 784 Elbeyi PELİT Yasin KELEŞ İbrahim KILIÇ Futbol Turizminin Peyzaj Mimarlığı Meslek Disiplini Kapsamında Değerlendirilmesi... 798 Ceren SELİM Songül SEVER MUTLU Serdar SELİM Şafak TOSUN Çamlıdere Fosil Ormanı Miras Yönetim Planı İçin Öneriler... 809 Fatma ERTEM Thomas J. GREEN El Sanatlarının Kültür Turizmi Çerçevesinde Değerlendirilmesi: Yöresel Ayakkabılar Örneği... 821 Hacer ATEŞ Ümmühan BAYRAM Karakolyanı Camii Çeşmesi ve Burada Kullanılan Mezar Taşları... 836 Erkan KAYA Kültürel Değişmeler Bağlamında Finike deki Yerleşik Yabancıların Yerli Halk Üzerine Etkilerinin Sosyolojik Çözümlemesi... 851 Erkan DİKİCİ Adem SAĞIR Küreselleşmeyle Birlikte Dünyayı ve Türkiye yi Tehdit Eden Çevresel ve Turistik Sorunlar ve Önlenmesine Yönelik Sosyolojik Bir Analiz... 867 Ahmet ÖZER Işıl KALAYCI Seyircilerin Futbolda Profesyonellik, Kalite- Doyum Algılarının Değerlendirilmesi... 884 Özkan TÜTÜNCÜ İpek AYDIN Turizmde Destinasyon Markalaşması ve Alanya Örneği... 901 Mustafa GÜLMEZ Serap BABÜR Şevket YİRİK İstanbul İlinde Faaliyet Gösteren 5 Yıldızlı Otel İşletmelerinin Kurum Kimlik Yapılarının Karşılaştırılmasına Yönelik Bir Araştırma... 917 Hacer Neyir TEKELİ YAZICI Tuğba ÇEDİKÇİ FENER Arkeolojik Kazı ile Turizm İlişkisi: Troya Örneği... 927 Serkan ATALAY

xii II. Disiplinlerarası Turizm Araştırmaları Kongresi Profesyonel Turist Rehberliği Hizmeti Sunumunda Vatandaşlık ve Sertifikasyon Şartı Anlaşmaları... 938 Sibel Mehter AYKIN Üniversite Çalışanlarının Görev Alanlarına Göre Rekreatif Tercihleri ve Vücut Kompo-zisyonlarının Karşılaştırılması (Sakarya Üniversitesi Örneği)... 948 Aldulmenaf KORKUTATA Çetin YAMAN Hasip CANA Bilgi Beceriye Dayalı Ücret Sisteminin Turizm Sektöründe Hizmet Kalitesinin Geli-şimine Etkisi... 959 Halil SEVAL Bengü KAYA Turizm Eğitiminde Yaşamboyu Öğrenme ve Yetişkin Eğitimi Program Geliştirme Yöntemlerinin Uygulanması... 969 Ufuk Cem KOMŞU Erdem DAŞÇI Osmanlı İmparatorluğu nda Turist Olmak: Karşılaşılan Güçlükler ve Sorunlar... 994 Fahri YILDIRIM Turizmin Çevre ve Kültürel Miras Üzerindeki Etkisi: Yıkıcı mı Yoksa Yapıcı mı?... 1016 Fahri YILDIRIM Krizlerde Medyanın Rolü: Kasım 2003 HSBC ve Sinagog Saldırıları Örneği... 1037 Çiğdem UNURLU İlker HACIOĞLU Burdur Halkının Kültürel Miras Turizmine Yönelik Düşünceleri... 1051 Hilmi DEMİRKAYA Cemali SARI Mustafa ERTÜRK Örgütsel Sinizmi Etkileyen Bazı Değişkenlerin CHAID Analizi İle İncelenmesi: Otel İşletmeleri İşgörenleri Üzerinde Bir Uygulama... 1068 Nil AYDUĞAN Elbeyi PELİT İsmet DOĞAN Dizinler İsim dizini.... 1087 Kurum dizini... 1089 Konu dizini... 1093

II. Disiplinlerarası Turizm Araştırmaları Kongresi: 127-142, 12 15 Nisan 2012, Kemer, Antalya, Bütün hakları saklıdır ISBN: 978-605-5437-81-7 CBS Destekli Web Tabanlı Turistik Rota Planlayıcısı Tasarımı ve Uygulaması Tuncay AYDOĞAN T. C. Süleyman Demirel Üniversitesi, Teknoloji Fakültesi Yazılım Mühendisliği Bölümü E-posta:tuncayaydogan@sdu.edu.tr Murat ÇUHADAR T. C. Süleyman Demirel Üniversitesi, Eğirdir Turizm ve Otelcilik Yüksekokulu E-posta: muratcuhadar@sdu.edu.tr Hale BAHAR T. C. Süleyman Demirel Üniversitesi, Teknoloji Fakültesi Yazılım Mühendisliği Bölümü ÖZ Turistlerin ziyaret edecekleri bölgeleri önceden görme şanslarının bulunmaması nedeniyle, teknolojinin ve bilgi dağıtımının etkin kullanımı, turizm sektörü için büyük önem taşımaktadır. Bu çalışmada, tarihi ve kültürel değerler bakımından oldukça zengin turizm merkezlerine sahip olan Ege Bölgesi için, Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) destekli ve web tabanlı bir turistik rota planlayıcısı tasarımı ve uygulaması sunulmuştur. Uygulamanın altyapısı, Virtual Earth Map platformu hizmetleri ile oluşturulmuştur. Çalışma, Ege bölgesindeki sekiz ilde (İzmir, Manisa, Aydın, Denizli, Muğla, Uşak, Kütahya ve Afyonkarahisar) bulunan 212 antik kent üzerinde başarıyla denenmiştir. Tasarlanan turistik rota planlayıcısı, tarihi ve kültürel değerlere ilgi duyan kullanıcıları seyahat güzergâhı çevresindeki antik kentler hakkında bilgilendirerek, seyahatin zaman ve gezi verimliliği açısından daha planlı ve keyifli geçmesini sağlamayı amaçlamaktadır. Anahtar sözcükler: Web Tabanlı Coğrafi Bilgi Sistemleri, Virtual Earth Map, Turistik Rota Planlayıcısı GİRİŞ Günümüzde turistik bilgilendirme ve tanıtım faaliyetlerinin geleneksel yöntemlerle yapılması, gelişmiş teknolojileri kullanan ülke, bölge ve işletmelerle rekabet edebilme şansını neredeyse ortadan kaldırmaktadır. Geleneksel metotlarla geniş kitlelere ulaşma imkânının çok düşük olduğu aşikârdır. Basılı bir harita ve broşür üzerindeki bilgiler çok sınırlı olduğu gibi kompakt disklerdeki bilgiler de işlevsel değildir. Bilişim teknolojilerinde meydana gelen ilerlemeler ise bu

128 II. Disiplinlerarası Turizm Araştırmaları Kongresi olumsuzlukları büyük ölçüde ortadan kaldırarak geleneksel yöntemlere göre daha fazla bilgiyi çok daha ucuz bir şekilde sunabilmekte ve tüm dünyadaki kullanıcılara kolaylıkla ulaşabilmektedir. Bunun yanı sıra, sorgulama ve turistik yerleri görüntülemede dinamik bir yapıya sahiptirler. Gelişen teknolojilerle birlikte büyük boyutlarda dosyalar, içerikler ve sunucuları bünyesinde barındırılabilmektedir. Anılan verilere erişim, hızlı internet bağlantılarıyla istemciye rahatlıkla indirilebilmektedir. Mobil iletişim cihaz ve teknolojilerindeki gelişmeler neticesinde ortaya çıkan kısa mesaj servisleri, üçüncü nesil mobil iletişim teknolojileri (3G) gibi hizmet çeşitliliği, üç boyutlu (3B) modelleme, ücretsiz harita veritabanlarının yaygınlaşması, bu teknolojilere olan ilgiyi ve turizm alanındaki kullanımını arttırmıştır (Ricci vd. 2010; Sellitto vd. 2010). Bilişim teknolojilerinin ve CBS nin turizm sektöründeki farklı uygulamalarının her geçen gün arttığı görülmektedir. Bu uygulamalar; bir turizm işletmesinin veya bölgesinin tanıtımını içeren statik, dinamik veya interaktif web sayfaları biçiminde, bazen konaklama veya seyahat işletmelerinin rezervasyon otomasyonları biçiminde, bazen de iki veya üç Boyutlu grafikler, haritalar, modeller, animasyonlar ve benzetimler biçiminde hazırlanmış yazılımlar olarak kişisel bilgisayarlar, mobil cihazlar veya internet erişimi üzerinden kullanıcılarına sunulmaktadır. Her ne kadar mevcut turizm ve seyahat içerikli web siteleri kullanıcılara turistik hizmetlerle ilgili faydalı bilgiler sağlasalar da, bu sitelerin büyük bir bölümünün kullanıcılara seyahatlerini planlamalarında yeterince yardımcı olamadıkları gözlenmektedir. Bu durum, kullanıcıların milyonlarca web sayfası arasında gerçekte aradıkları bilgiyi elde edebilmek için da ciddi zaman kaybına yol açmaktadır. Bu nedenle, kullanıcılara aradıkları bilgiyi istedikleri şekilde sunabilen ve tavsiyelerde bulunan uygulamalara olan ilgi her geçen gün artmaktadır (Malak Al-hassan vd. 2011). İlk defa ziyaret edilecek olan bir turizm bölgesinin daha önceden görülememesi nedeniyle ziyaretçiler, bölgede bulunan ve ilgi alanlarına giren aktiviteler, tarihi, doğal ve kültürel turizm değerleri ve bu değerlere nasıl ulaşılacağı konusunda bilgi sahibi olma gereksinimi duymaktadırlar. Günümüzün gelişmiş bilgi teknolojileri sayesinde turistler seyahat edecekleri bölgenin özellikleri, tarihi, kültürel yapısı ve bölgeden sunulan diğer faaliyetler hakkında rahatlıkla bilgi sahibi olabilmektedirler. Ülkelerin tarihi miras alanları turizm, ülkenin tanıtımı ve ekonomik kazanım gibi birçok açıdan oldukça büyük önem taşımaktadırlar. Türkiye, tarihi eserlerinin zenginliği bakımından oldukça şanslı sayılabilecek ülkelerden biridir. Tarihi ve kültürel mirasa sahip olmanın yanı sıra, bu değerlerin ilgili kitlelere sunumunun etkin bir şekilde yapılması da bir o kadar önemlidir.. Bu çalışmada, tarihi ve kültürel değerler bakımından oldukça zengin turizm merkezlerine

Bildiriler 129 sahip olan Ege Bölgesi için Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) destekli ve web tabanlı bir Turistik Rota Planlayıcısı tasarımı ve uygulaması sunulmuştur. Tasarlanan uygulamayı mevcut rota planlayıcılarından ayıran temel özellikler; seyahatlerini planlayan turistlerin seyahatlerinin başlangıç ve varış noktaları arasındaki alternatif güzergâhların çok zaman ve masrafa neden olmayacak mesafelerdeki (0-10 Km) çevrede tarihi ve kültürel alanların listelerini ve seyahate ekleyeceği süreyi raporlayarak turistlere, gezi planlaması yapmaları için alternatifler sunabilmesidir. Yapılan inceleme neticesinde Navigasyon cihazları, Google Map, ve Virtual Earth gibi web uygulamalarında kullanılan GPS yazılımında tanımlı yer ve yön bilgilerinde (Point Of Interest), benzer türden bir uygulamanın mevcut olmadığı tespit edilmiştir. Çalışmanın izleyen bölümlerinde; Web tabanlı coğrafi bilgi sistemlerinin gelişim süreci, içerikleri hakkında bilgi verilerek, anılan sistemlerin turizm sektöründeki kullanım örneklerinden bahsedilmiş, tasarlanan turistik rota planlayıcısının yapısı, içeriği ve uygulama arayüzü hakkında bilgi verilmiş ve sonuçları sunulmuştur. WEB TABANLI COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİ Genel olarak uluslararası turizmin özellikleri ve turizme katılanların tercihleri göz önünde bulundurulduğunda, destinasyon seçimi ve seyahatlerin organize edilmesinde internetin öneminin arttığı ve etkin bir şekilde kullanıldığı görülmektedir (Gülbahar 2009). İnternetin öneminin artması ve yaygınlaşması, turizmle ilgili kişi ve kurumları yeni uygulamalar geliştirmeye ve yeni taleplerin ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Diğer taraftan, bilgisayar donanım ve yazılımında son yıllarda görülen gelişmeler, bilgisayarların diğer bilimsel dallarla olan ilişkilerini de arttırmıştır. Coğrafi Bilgi Sistemleri de bu gelişmeler sonunda doğmuş bir bilim dalıdır (Komesli vd. 2008). CBS, İngilizce Geographical Information Systems (GIS) ifadesinin Türkçe'ye çevrilmiş hali olup, kullanıcıların çok farklı disiplinlerden olması nedeniyle, bu kavram da değişik şekillerde tanımlanmaktadır. CBS, bazı araştırmacılara göre konumsal bilgi sistemlerin tümünü içeren ve coğrafi bilgiyi irdeleyen bir bilimsel kavram, bazılarına göre; konumsal bilgileri dijital yapıya kavuşturan bilgisayar tabanlı bir araç, bazılarına göre de; organizasyona yardımcı olan bir veri tabanı yönetim sistemi olarak nitelendirilmektedir (http://tr.wikipedia.org/wiki). En kapsamlı haliyle CBS; dünya üzerindeki karmaşık sosyal, ekonomik, çevresel vb. sorunların çözümüne yönelik mekâna/konuma dayalı karar verme süreçlerinde kullanıcılara yardımcı olmak üzere, büyük hacimli coğrafi verilerin; toplanması, depolanması, işlenmesi, yönetimi, mekânsal analizi, sorgulaması ve

130 II. Disiplinlerarası Turizm Araştırmaları Kongresi sunulması fonksiyonlarını yerine getiren donanım, yazılım, personel, coğrafi veri ve yöntemler bütünüdür (Sreejit ve Katiyar 2011). Coğrafi verilerin internet ortamında sunumu, bu iki teknolojinin birleştirilmesiyle gerçekleşmektedir. Yeni oluşan bu teknoloji, web tabanlı CBS (Web based GIS) olarak isimlendirilmektedir. Web tabanlı CBS, klasik CBS nin veri toplama, düzenleme, sorgulama ve analiz yeteneklerinin kullanılması sonucu elde edilen ürünlerin kullanıcılara internet aracılığıyla sunulmasına imkân sağlamaktadır. Web tabanlı CBS teknolojisi ile konumsal bilgi ve harita servislerinin, internet aracılığı ile diğer kullanıcılara aktarımı ve paylaşımı sağlamaktadır. Bu şekilde geleneksel CBS de yaşanan, elde edilen verilerin tek bilgisayarda tutulması, güçlü donanım ve yazılıma ihtiyaç duyulması gibi sorunlar giderilmektedir. Web tabanlı CBS ile geleneksel CBS arasındaki farklılıklar; kullanıcı ara yüzlerindeki değişiklikler, erişim kolaylığı, veriyi depolama ve etkin biçimde kullanma konularında kendini göstermektedir. Kullanıcılar elde etmek istedikleri ve farklı bir platformda olan bilgilere internet aracılığıyla ulaşabilmekte, sistemdeki verilere bağlı olarak çeşitli sorgulamalar yapabilmektedirler (Arca vd. 2011). Çok farklı alanlarda kullanım olanağı bulunan web tabanlı CBS ulaşım, alışveriş, kargo ve trafik hizmetleri, en uygun yer seçimi, turistik bilgilendirme, harita veya coğrafi bilgi sorgulama, yer bulma gibi amaçlarla kullanılmaktadır. Günümüzde Google Maps, Yahoo Maps, ve GlobeXplore gibi yeni nesil Web tabanlı CBS uygulamaları, tüm dünyadaki kullanıcılara detaylı konumsal bilgi sağlamaktadır (Chang and Caneday 2011). Web tabanlı turizm bilgi sistemleri ile ilgili, literatürde çok sayıda yerli ve yabancı uygulama örneği ve araştırmaya rastlanmaktadır. Konuyla ilgili yapılan ilk çalışmada Avusturya için tasarlanan web tabanlı bir turizm bilgi sistemi olan TIScover ın içeriği, yapısal özellikleri ve bilgi amacıyla sistemi kullanan potansiyel turistlere sunduğu avantajlar detaylı olarak irdelenmiştir (Pröll vd. 1999). Wessels tarafından yapılan çalışmada, Güney Afrika için geliştirilen Leisuredigest.com turizm web sitesinin tasarım özellikleri, sunduğu imkânlar, kullanılabilirlik, uyarlanırlık, bireysellik, dolaşım, fiyatlandırma, bakım, pazar imkânları ve problemleri incelenmiş ve önemli tespitlerde bulunulmuştur (Wessels, 2004). Lee ve diğerleri ise, Kore nin Jeju bölgesi için turist planlama sistemini tasarlamış ve sunmuşlardır (Lee vd. 2007). Castillo ve diğerleri, SAMAP adını verdikleri çok etmenli (Multi Agent) bir turistik rotalama sistemini tasarlayarak sunmuşlardır. Yazarlar, geliştirdikleri sistemin temel amacının; önceki kullanıcıların deneyimlerine dayanarak benzer amaçlarla arama yapan kullanıcılara en uygun turistik planlama imkânı sağlamak olduğunu belirmişlerdir. Diğer bir çalışmada ise, Vansteenwegen ve diğerleri City Trip Planner adını

Bildiriler 131 verdikleri web tabanlı bir turist karar destek sistemini geliştirmişlerdir. Sistem, turistlere ilgi alanlarına ve tanımlanan zamana göre şehir turu planı sunmaktadır. Kullanıcının sahip olduğu zamana bağlı olarak arzu edilirse farklı günler için farklı tur planları da sunabilmektedir. Yazarlar, tasarladıkları sistemde hızlı karar verebilen ve sezgisel algoritma kullandıklarını belirtmişlerdir (Vansteenwegen vd. 2010). Benzer şakilde, Garcia ve diğerleri tarafından tasarlanan kişiselleştirilmiş turist rota planlayıcısı (Garcia vd. 2010), Luberg ve diğerleri tarafından hazırlanan ve Smart City adı verilen kural tabanlı - olasılıklı akıl yürütme algoritmasına dayalı kişisel turistik tavsiye sistemi (Luberg vd. 2011), ilgili çalışmalara örnek olarak verilebilir. Türkiye de yapılan CBS destekli web tabanlı turistik bilgilendirme ve tavsiye sistemleri çalışmaları arasında Gülbay, turistin davranış modelleri ile etkileşimli; turistik potansiyelleri, konaklama tesisleri ve ulaşım üst yapısı ile bütünleşik, tur güzergâhı alternatiflerinin kişisel olarak çeşitlendirilebilmesine olanak sağlayan bir tur güzergâhı planlayıcısı tasarlamıştır. Yazar, araştırmasında Fethiye ye ait turistik verileri, ESRI ArcGIS9.0 yazılım paketi araçlarını kullanarak CBS veritabanına kaydetmiş, daha sonra da çeşitli sorgularla CBS nin turizmin çeşitli alanlarındaki planlamaya etkilerini irdelemiştir (Gülbay 2007). Çuhadar ve Aydoğan, Isparta ili için geliştirdikleri, turistlere bölgeye ilişkin bilgileri internet üzerinden erişme, sorgulama ve ulaştıkları bilgileri görsel olarak görüntüleme imkânı veren bir Turizm Bilgi Sistemini sunmuşlardır. Sistem, harita arayüzlü, etkileşimli bir web sayfası olarak tasarlanmış olup, web sayfasının arayüzü Google Map Coğrafi Bilgi Sistemini kullanmakta ve ilişkisel bir veritabanı tasarımından meydana gelmektedir (Çuhadar ve Aydoğan 2010). Aydoğan ve Yeşiltaş, hazırladıkları çalışmada Isparta için web tabanlı, harita arayüzlü ve etkileşimli kullanım özelliklerine sahip bir e-rehber uygulaması gerçekleştirmişlerdir. Isparta şehir e-rehberi, sınıflandırılarak veritabanına kaydedilmiş yerlerin konumlarını kolaylıkla anlaşılır biçimde harita arayüzünde göstermekte, bir konumdan başka bir konuma gidilebilecek güzergâhlar için rota bilgisini verebilmektedir (Aydoğan ve Yeşiltaş 2010). İneç ve Akpınar, Kemaliye ilçesinin tarihi, kültürel ve doğal değerlerini geniş kitlere tanıtmak amacıyla web tabanlı bir turizm bilgi sistemi tasarlamışlardır. Kemaliye İlçesi Web Tabanlı Turizm Bilgi Sistemi nin oluşturulması sürecinde yazarlar, öncelikle yöreye ait turistik verileri derlemiş ve sayısallaştırarak veritabanında depolamışlardır. Turistik mevkilerin koordinatlarını GPS (Global Positioning System) ile sisteme entegre eden yazarlar bu bilgileri; HTML, ASP, JavaScript ve DTHML dilleriyle geliştirilen bir web sitesi üzerinden yayımlanmıştır (İneç ve Akpınar 2011). Benzer şekilde, Çelik tarafından hazırlanan Gümüşhane ili Turizm Kaynakları Bilgi Sis-

132 II. Disiplinlerarası Turizm Araştırmaları Kongresi temi (TKBS) tasarımı (Çelik 2005), Erdoğan ve Tiryakioğlu tarafından geliştirilen CBS destekli web tabanlı Afyon Turist Bilgi Sistemi (Erdoğan ve Tiryakioğlu 2004) ve Sandal ve Karabulut tarafından Kahramanmaraş ili için hazırlanan CBS destekli web tabanlı turist bilgi sistemi (Sandal ve Karabulut 2008), ilgili çalışmalar arasındadır. ROTA PLANLAYICISI TASARIMI VE UYGULAMASI Virtual Earth, Microsoft un dünya üzerinde konum bilgileri altyapısı üzerine geliştirdiği bir uygulama platformudur. Bing Maps ise Virtual Earth üzerinde uygulama geliştirme araçlarının sunulduğu bir platformdur. Bing Maps Platform, kullanıcılara mobil, web ve harita uygulamaları geliştirmeleri için SDK (Software Development Kit Yazılım Geliştirme Kiti) ve API (Application Programming Interface Uygulama Proglamam Arabirimi) sunmaktadır. Bu araçlarla, farklı sektörlere çok çeşitli uygulamalar geliştirilmesine olanak sağlamaktadır. Benzer imkânları, Google ın Earth ve Map uygulamaları da sunabilmektedir (http://www.microsoft.com/maps/). Çalışmada gerçekleştirilen uygulama, Microsoft Visual Studio, ASP.NET, JavaScript yazılımları ve Virtual Earth Map (Bing Maps) CBS hizmetlerinden faydalanılarak hazırlanmıştır. Tasarlanan rota planlayıcıyı test etmek için, Afyon, Aydın, Denizli, İzmir, Kütahya, Manisa, Muğla ve Uşak illerinde bulunan 212 antik kent uygulamaya veri olarak kaydedilmiştir. Çalışma kapsamında yer alan antik kentlerden bazıları Efes, Bergama, Pagos, Erythari, Klazomenai, Larissa, Temnos, Neonnikos, Phokaia, Nionithon, Aigaia, Myrina, Gryneia, Teos (İzmir); Laodikeia, Hierapolis, Trapezopolis, Tripolis (Apollonia), Colossae, Eumenia (Denizli); Synnada: Apameıa, Julia (İpsos), Eucarpeıa, Lysias, Prymnessus, Pentapolis (Afyonkarahisar); Aphrodisias, Alinda, Didyma (Didymaion-Didim), Priene, Tralleis, Apollonis (Aydın); Kyon, Euromos, Mylasa (Milas), Labranda, Loryma (Muğla); Stratonikeia, Kalanda, Sardes (Sard), Magnesia, Spylum (Manisa); Blaundos, Klannoudda, Akmonia, Sebaste (Uşak); Katiaeion, Aizanoi (Kütahya) olarak sayılabilir. Sisteme aktarılan antik kent verileri, antik kentlerin koordinatları; yer isimleri; resim ve metinsel kısa tanıtıcı bilgilerden oluşmaktadır. Başlangıç ve Sonlanma Bilgilerinin Alınarak Rotanın Çizdirilmesi ve Antik Kentlerin Belirlenmesi Tasarlanan sistemin arayüzü, seyahate başlanılan ve seyahatin sonlandırılacağı yer girişine göre çizilecek rotanın hesaplanması için GetMap(), ongotroute(route), GetCoordinates (layer, resultsarray, places, hasmore, ve ErrorMessage) fonksiyonları kullanılarak oluşturulmuştur.

Bildiriler 133 function GetMap() { map = new VEMap('myMap'); map.loadmap(new VELatLong(39.28634694578469, 35.20161335951931), 6, 'r', false); } var options = new VERouteOptions(); options.distanceunit = VERouteDistanceUnit.Kilometer; options.routecallback = ongotroute; var ilk = document.getelementbyid("text1").value; var son = document.getelementbyid("text2").value; map.getdirections([ilk, son], options); if (document.getelementbyid("checkbox1").checked) { map.find(null, ilk, null, null, null, null, true, true, null, true, GetCoordinates); map.find(null, son, null, null, null, null, true, true, null, true, GetCoordinates2); GetMap() fonksiyonunda Text1 değerine girilen yer bilgisi (seyahatin başlangıç noktası) ilk değişkenine, Text2 değerine girilen yer bilgisi (seyahatin sonlanacağı nokta) son değişkenine atanmaktadır. Alınan değişkenler aşağıdaki ongotroute(route) fonksiyonuna giderek iki nokta arasındaki mesafe ve dönüş noktaları (kavşaklar) hesaplanmakta ve sayfanın sol alt kısmındaki alanda bilgilerin yazılması sağlanmaktadır. function ongotroute(route) { var legs = route.routelegs; var turns = "Total distance: " + route.distance.tofixed(1) + " mi\n";

134 II. Disiplinlerarası Turizm Araştırmaları Kongresi var numturns = 0; var leg = null; for (var i = 0; i < legs.length; i++) { leg = legs[i]; var turn = null; for (var j = 0; j < leg.itinerary.items.length; j++) { turn = leg.itinerary.items[j]; numturns++; turns += numturns + ".\t" + turn.text + " (" + turn.distance.tofixed(1) + " mi)\n"; } } Eğer Rota üzerindeki antik kentler de gösterilsin seçeneği işaretli ise, ilk ve son değişkenlerine alınan noktaların enlem ve boylam bilgileri GetCoordinates (layer, resultsarray, places, hasmore, veerrormessage) fonksiyonları ile hesaplanarak bu alan içindeki antik kentler bulunup harita üzerinde işaretlenmektedir. var x1; var y1; function GetCoordinates(layer, resultsarray, places, hasmore, veerrormessage) { var location = places[0].latlong; x1 = location.latitude; y1 = location.longitude; } function GetCoordinates2(layer, resultsarray, places, hasmore, veerrormessage) {

Bildiriler 135 var location = places[0].latlong; var x2 = location.latitude; var y2 = location.longitude; var yollar = new Array(); var aa = 0; for (var i = 0; i < Yer.length; i++) { if (x1 > x2 && y2 > y1) { if (y2 > ydizi[i] && y1 < ydizi[i] && x1 > xdizi[i] && x2 < xdizi[i]) { location = new VELatLong(xdizi[i], ydizi[i]); myshape = new VEShape(VEShapeType.Pushpin, location); myshape.setdescription(yer[i].tostring()); map.addshape(myshape); yollar[aa] = Yer[i]; aa = aa + 1; } } if (x1 < x2 && y2 < y1) { if (y2 < ydizi[i] && y1 > ydizi[i] && x1 < xdizi[i] && x2 > xdizi[i]) { location = new VELatLong(xdizi[i], ydizi[i]); myshape = new VEShape(VEShapeType.Pushpin, location); myshape.setdescription(yer[i].tostring()); map.addshape(myshape); yollar[aa] = Yer[i]; aa = aa + 1; } } if (x1 < x2 && y2 > y1) {

136 II. Disiplinlerarası Turizm Araştırmaları Kongresi if (y2 > ydizi[i] && y1 < ydizi[i] && x1 < xdizi[i] && x2 > xdizi[i]) { location = new VELatLong(xdizi[i], ydizi[i]); myshape = new VEShape(VEShapeType.Pushpin, location); } } myshape.setdescription(yer[i].tostring()); map.addshape(myshape); yollar[aa] = Yer[i]; aa = aa + 1; if (x1 > x2 && y2 < y1) { if (y2 < ydizi[i] && y1 > ydizi[i] && x1 > xdizi[i] && x2 < xdizi[i]) { location = new VELatLong(xdizi[i], ydizi[i]); myshape = new VEShape(VEShapeType.Pushpin, location); } } Uygulama Arayüzü myshape.setdescription(yer[i].tostring()); map.addshape(myshape); yollar[aa] = Yer[i]; aa = aa + 1; Şekil 1 de Turistik Rota Planlayıcı web uygulamasının ara yüzü görülmektedir. Kullanıcı, seyahate başlayacağı yeri ve seyahati sonlandıracağı yeri (örneğin İzmir ve Muğla olarak) girdikten sonra Rotayı Göster butonuna tıkladığında, girilen iki nokta arasındaki en kısa mesafe hesaplanarak, harita ara yüzünde yol işaretlenir ve ekranın sol tarafında hangi güzergâhları kullanılması gerektiği bilgisi raporlanır.

Bildiriler 137 Şekil 1. Turistik rota planlayıcı arayüzü Kullanıcı Rota üzerindeki atik kentler de gösterilsin seçeneğini işaretledikten sonra Rotayı Göster butonunu tıkladığında ise, güzergâhı üzerindeki antik kentler de işaretlenir ve bunların şehir merkezine uzaklık bilgileri raporlanmaktadır. Şekil 2 de Afyon ve Dazkırı arasındaki güzergâh çevresindeki antik kentler ve Afyon a mesafelerinin verildiği bir arayüz örneği görülmektedir.

138 II. Disiplinlerarası Turizm Araştırmaları Kongresi Şekil 2. Güzergâh üzerindeki antik kentlerin işaretlenmesi Kullanıcı, güzergâh üzerinde işaretlenen herhangi bir antik kent hakkındaki kısa bilgiye kentin işaretine tıklayarak ulaşabilmektedir. Şekil 3 de Muğla nın Yatağan ilçesinin Kavaklıdere bucağı yakınlarındaki Kyon antik kentinin kısa bilgisi görülmektedir. Şekil 3. Kyon Antik Kenti hakkında bilgi

Bildiriler 139 Antik Kent hakkında bilgi sayfasında bulunan Haritada Göster butonu, ekranda antik kentin koordinatlarına yakınlaşmayı sağlamaktadır. Şekil 4 de Efes Antik Kenti kısa bilgi sayfasındaki Haritada Göster butonuna tıklandıktan sonra Efes Antik Kenti nin harita arayüzünde yakınlaştırılmış görüntüsü verilmiştir. Nasıl Gidilir? Butonuna tıklandığında ise şehir merkezinden antik kente ulaşım için toplam mesafe hesaplanmaktadır. Buna ilaveten, en kısa mesafeden ulaşım için dönüş noktaları belirlenerek bu bilgiler Şekil 2 deki gibi raporlanır. Aynı zamanda bu güzergâh üzerinde, kullanıcının ziyaret edebileceği diğer antik kentler de işaretlenerek ulaşım bilgileri rapor halinde kullanıcıya sunulmaktadır. Şekil 4. Efes Antik Tiyatrosu uydu görüntüsü SONUÇ VE ÖNERİLER Turizm, bilgi yoğun bir endüstri özelliği taşımaktadır. Günümüzde turistler, tatil veya gezi/yolculuk planını yaparken gidecekleri bölgeyi veya güzergâhı tanımak istemektedirler. Bu bazen mesafe, yol durumu, coğrafi, meteorolojik, sosyal, ekonomik özellikler, barınma, sosyal imkanlar gibi daha detaylı bir bilgilenme olabilmektedir. Bu bilgilerin aynı zamanda güncel ve doğru bilgilerden oluşması beklenmektedir. Bilgi teknolojilerinde yaşanan ilerlemeler, turizm

140 II. Disiplinlerarası Turizm Araştırmaları Kongresi sektöründe faaliyet gösteren işletmeler ve turistik destinasyonlar için pazarlama, yönetim ve tanıtım alanlarında yeni olanaklar ve rekabet avantajı sağladığı gibi, kullanıcılara da ziyaret etmeyi planladıkları bölgenin tarihi, kültürel ve doğal turizm değerleri hakkında bilgi kaynağı olmakta ve turistik gezi planlarını daha etkin, kısa sürede ve az çaba harcayarak yapabilmelerine imkân sağlamaktadır. Bu çalışmada, kullanıcılara seyahatlerinden önce seyahat edecekleri güzergâhın yakın çevresindeki antik kentler hakkında bilgiler vererek, kullanıcının turistik rota planlaması yapmasına yardımcı olması amacıyla geliştirilen Web tabanlı ve CBS destekli bir turistik rota planlayıcısı tasarımı ve uygulaması sunulmuştur. Çalışmada geliştirilen web uygulaması,.net ve Java programlama araçları ile Virtual Earth Map platformunun uygulama programlama arabirimi (API-Application Programming Interface) yazılım geliştirme kitleri ve (SDK-Software Development Kit) kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Uygulama Ege bölgesindeki sekiz ilimizde (İzmir, Manisa, Aydın, Denizli, Muğla, Uşak, Kütahya ve Afyonkarahisar) bulunan 212 antik kent için başarıyla test edilmiştir. Tasarlanan turistik rota planlayıcısı, mevcut haliyle başlangıç düzeyindedir. Ancak çalışmanın ilerleyen dönemlerde veritabanının, kapsamının ve menü seçeneklerinin geliştirilmesi planlanmaktadır. Antik kentler ile ilgili bilgilerin metin olarak verilmesinin yanı sıra farklı dillerde seslendirilmesi, anahtar kelime veya üzerinde gezinti yapılabilen interaktif haritalar kullanılarak istenilen bilgiye kolayca ulaşılması ve civarında bulunan konaklama imkânlarının da kullanıcılara bilgi seçenekleri arasında sunulmasının faydalı olacağı düşünülmektedir. Kapsamlı bilgiler, turistlerin beklentilerini karşılayacak biçimde üç boyutlu görüntü, çoklu ortam ve harita gibi değişik formatlarda sunulabilir. Açık bir web adresi ve arama motorları aracılığı ile web sayfalarının kullanıcılar tarafından kolay ulaşılabilir olması sağlanabilir. Kapsamı sınırlı olan bu çalışmanın, planlanan geliştirmeler neticesinde T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, İl kültür ve turizm müdürlükleri, ilgili yerel yönetimler ya da işletmelerden gelebilecek talep üzerine, geliştirilip bölge ve ülke turizmine faydalı olması düşünülmektedir. İleriye yönelik olarak yapılacak çalışmalar için; mobil, 3D (üç boyutlu), Web 3.0, Anlamsal (Semantik) Web gibi gelişmekte olan teknolojilerinden faydalanan tasarımlar önerilebilir. KAYNAKÇA Arca, D., Bayık, Ç., Acar, H., Alkan, M. ve Şeker, D. Z. (2011). Tarihi Kentlere Yönelik Web CBS Uygulaması; Safranbolu Örneği, TMMOB Coğrafi Bilgi Sistemleri Kongresi, 31 Ekim - 4 Kasım 2011, Antalya.

Bildiriler 141 Aydoğan, T. ve Yeşiltaş, A. (2010). Etkileşimli Harita Arayüzlü Web Tabanlı Isparta Şehir E-Rehberi, Isparta İli Değerleri Ve Değer Yaratma Potansiyeli Sempozyumları, 26 Nisan- 3 Mayıs 2010 Isparta, 75-86. Chang, G. ve Caneday, L. (2011). Web-based GIS in tourism information search: Perceptions, tasks, and trip attributes, (Research Note), Tourism Management, 32 (2011): 1435-1437. Çelik, K. (2005). Turizm Kaynakları Bilgi Sistemi (Tkbs) Oluşturulması: Gümüşhane Örneği, TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası 10. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı, 28 Mart - 1 Nisan 2005, Ankara. Çuhadar, M. ve Aydoğan, T. (2010). Turizm Tanıtım Faaliyetlerinde Bilgi Sistemlerinin Kullanımı: Isparta İli Turizm Değerlerinin Harita Arayüzlü, Etkileşimli Web Sayfası İle Sunumu, Isparta İli Değerleri Ve Değer Yaratma Potansiyeli Sempozyumları, 26 Nisan- 3 Mayıs 2010 Isparta, 523-531. Erdoğan, S. ve Tiryakioğlu, İ. (2004). Turizm-Tanıtım Faaliyetlerinde Coğrafi Bilgi Sistemlerinin Kullanımı: Afyon Örneği, 3. Coğrafi Bilgi Sistemleri Bilişim Günleri, Fatih Üniversitesi, 6-9 Ekim 2004, İstanbul. Garcia A., Arbelaitz, O., Linaza, M.T., Vansteenwegen, P. ve Souffriau, W.(2010). Personalized Tourist Route Generation, CWE'10 Proceedings of the 10th international conference on Current trends in web engineering, Springer-Verlag Berlin, Heidelberg, 486-497. Gülbahar, O. (2009). 2000 li Yıllarda Türkiye ye Gelen Yabancı Ziyaretçi Profili, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 10(2): 93-112. Gülbay Y. (2007). Turizm Tur Güzergâhlarının CBS Kullanılarak Etkileşimli Tasarlanması, Fethiye Örneği (Yüksek Lisans Tezi), A.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü. http://tr.wikipedia.org/wiki http://www.microsoft.com/maps/ İneç, Z.F. ve Akpınar, E. (2011). Kemaliye İlçesi Web Tabanlı Turizm Bilgi Sistemi, Uluslararası Katılımlı Coğrafya Kongresi, 7-10 Eylül 2011, 275-286. Komesli, M., Ünalır, O. ve Tecim, V. (2008). Anlamsal Coğrafi Bilgi Sistemleri, Review of Social, Economic and Business Studies, 9-10: 333-354. Lee, J., Kang ve E., Park, G.-L. (2007) Design and Implementation of a Tour Planning System for Telematics Users. İçinde: Gervasi, O., Gavrilova, M.L. (eds.) Computational Science and Its Applications ICCSA 2007, Part III. LNCS Proceedings, Lecture Notes in Computer Science 4705, Springer 179-189. Luberg, A., Tammet, T. ve Hirv, P. (2011). Smart City: A Rule-based Tourist Recommendation System, İçinde: Law, Rob; Fuchs, Matthias; Ricci, Francesco (Eds.), Information and Communication Technologies in Tourism 2011, Proceedings of the International Conference in Innsbruck, Austria, January 26-28, 2011, Springer-Verlag Berlin, Heidelberg, 53-62. Malak Al-hassan, Haiyan, L. ve Jie, L. (2011). Personalized e-government Services: Tourism Recommender System Framework. İçinde Joaquim F. and José C. (Eds.) Web Information Systems and Technologies, 6th International Conference WEBIST 2010,Valencia, Spain, April 7-10, 2010. Pröll B., Retschitzegger W., Sighart H. ve Starck H., (1999). Ready for Prime Time - Pre-Generation of Web Pages in TIScover, In Proceedings of WebDB (Informal Proceedings), 67-72. Ricci F., Nguyen Q.N. ve Averjanova O. (2010) Exploiting a Map-Based Interface in Conversational Recommender Systems for Mobile Travelers, İçinde Sharda, N. (Editor): Tourism Informatics: Visual Travel Recommender Systems, Social Communities, and User Interface Design, IGI- Global, Information Science Reference, 73-93.

142 II. Disiplinlerarası Turizm Araştırmaları Kongresi Sandal, E. K. ve Karabulut, M. (2008) Tourist information systems: A case of Kahramanmaraş, 5th International Confernece on GIS, 2-5 July, İstanbul, Proceedenigs, Vol 1, 193-200. Sellitto C., Burgess S., Cox C. ve Buultjens J. (2010). A Study of Web 2.0 Tourism Sites: A Usability and Web Features Perspective, İçinde Sharda, N. (Editor): Tourism Informatics: Visual Travel Recommender Systems, Social Communities, and User Interface Design, IGI-Global, Information Science Reference, 95-114 Sreejit, S.N. ve Katiyar, S.K. (2011) Web Enabled Open Source GIS Based Tourist Information System for Bhopal City, International Journal of Engineering Science and Technology (IJEST), 3 (2): 1457-1466. Ünel F. B. ve Gündoğdu İ.B. (2007). İnternette CBS ve Multimedya Uygulamaları, TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası Ulusal Coğrafi Bilgi Sistemleri Kongresi, KTÜ, 30 Ekim 2 Kasım 2007, Trabzon. Vansteenwegen, P., Souffriau, W., Vanden Berghe, G. ve Van Oudheusden, D. (2011). The city trip planner: an expert system for tourists, Expert Systems with Applications, 6540-6546. Wessels, F.F. (2004). Web-based information systems: the development of Leisuredigest.com - a South African tourism website, Mousaion: South African Journal for Information Studies, 22 (1): 52-69.