İzmir Ekonomi Üniversitesi RüzgarEnerjisi Sektörünün İstihdama Katkısı: Avrupa Birliği ve Türkiye Örnekleri YdD D Mh tef Bi li ğl Yrd.Doç.Dr. Mehmet Efe Biresselioğlu Sürdürülebilir Enerji Anabilim Dalı Başkanı
RÜZGAR ENERJİSİ SEKTÖRÜNDE YER ALAN FİRMA TÜRLERİ VE FAALİYET ALANLARI
1. İmalatçı 2. Proje Geliştirme Firma Türleri* 3. Yapım, Onarım ve Operasyon&Bakım 4. Bağımsız Güç Birimleri, Yardımcı Tesisler 5. Danışmanlıklar, Tüzel Kişiler, Mühendislik Ofisleri, Finansal Kurumlar, Sigorta Acenteleri, AR GE Merkezlerive diğerleri *(Avrupa Komisyonu tarafından fonlanan Windskill Projesi sınıflandırması referans alınmıştır) alınmıştır.)
Firma Türüne Göre Doğrudan ğ İstihdam Oranları (EWEA tarafından yapılan anket sonuçlarına göre) İmalatçı Proje Geliştirme Gli i 9% 7% Yapım, Onarım ve Operasyon & Bakım Bağımsız Güç Birimleri, Yardımcı Tesisler Danışmanlıklar, Finansal Kurumlar, Sigorta, Arge ve diğerleri 11% 16% 57%
İŞGÜCÜ YARATMA POTANSİYELİ
MW Başına İşgücü Yaratma İstihdam/ MW Meslekler/Yıllık MW Meslekler/Kümülatif Baz Rüzgar Türbini İmalatı Doğrudan Rüzgar Türbini İmalatı Dolaylı 7,5 Yıllık 5 Yıllık Kurulum 1,2 Yıllık Operasyon & Bakım Bk 033 0,33 Kümülatifül Diğer Doğrudan %75 yıllık / 1,3 0,07 İstihdam %25 kümülatif üat Toplam İstihdam 15 0,4 Kaynak: EWEA Wind at Work
YENİLENEBİLİR ENERJİDE KÜRESEL EĞİLİMLER İ
Küresel Yenilenebilir Enerji Yatırımları (2009 2011) Seçilmiş Göstergeler Birim 2009 2010 2011 Küresel Yenilenebilirlere Yapılan Yeni Yatırımlar (yıllık) milyar ABD doları 161 220 257 Yenilenebilir Kurulu Güç Kapasitesi (Hidro hariç) GW 250 315 390 Yenilenebilir Kurulu Güç Kapasitesi (Hidro dahil) GW 1170 1260 1360 Hidro Kurulu Güç Kapasitesi GW 915 945 970 Rüzgar Kurulu Güç Kapasitesi GW 159 198 238 Solar PV Kurulu Güç Kapasitesi GW 23 40 70 Konsantre Solar Termal Güç Kapasitesi GW 0.7 1.3 1.8 Solar Sıcak Su/Isıtma Kurulu Güç Kapasitesi GW th 153 182 232 Etanol Üretimi (yıllık) Milyar litre 73.1 86.5 86.1 Biyodizel Üretimi (yıllık) Milyar litre 17.8 18.5 21.4 Kaynak: Renewables 2012: Global Status Report, REN21
Yenilenebilir Enerji Yeni Kapasite Yatırımı Ülke Sıralaması (2011) Yeni Kapasite Yatırımı Rüzgar Solar PV Solar Sıcak Su/Isıtma Ethanol Üretimi Biyoyakıt Üretimi Hidrogüç 1 Çin Çin İtalya Çin ABD ABD Çin 2 ABD ABD Almanya Türkiye Brezilya Almanya Vietnam 3 Almanya Hindistan Çin Almanya Çin Arjantin Brezilya 4 İtalya Almanya ABD Hindistan Kanada Brezilya Hindistan 5 Hindistan İngiltere/Kanada Fransa İtalya Fransa Fransa Kanada Kaynak: Renewables 2012: Global Status Report, REN21
Yenilenebilir Enerji Piyasalarında Teknoloji Bazında Tahmini İstihdam Rakamları (2011) Küre sel Çin Hindis stan Brezi ilya Teknoloji Bin İstihdam Biyokütle 750 266 58 152 273 51 14 2 ABD AB Alma nya İspan nya Diğer rleri Biyoyakıtlar 1500 889 47 160 151 23 2 194 Biyogaz 230 90 85 53 51 1.4 Jeotermal 90 10 53 14 0.6 Hidrogüç 40 12 8 16 7 1.6 1 Solar PV 820 300 112 82 268 111 28 60 CSP 40 9 2 24 Solar Isıtma/Soğutma ğ 900 800 41 9 50 12 10 1 Rüzgar 670 150 42 14 75 253 101 55 33 TOPLAM 5000 1606 350 889 392 505 1117 372 137 291 Kaynak: Renewables 2011: Global Status Report, REN21
RÜZGAR ENERJİSİ SEKTÖRÜNÜN AVRUPA BİRLİĞİ NDEKİ İ İĞİ İ ROLÜ
Avrupa Birliği nde Toplam On ve Offshore Rüzgar Gücü Kapasitesi (2007 2010) 2010) ve 2020 &2030 Tahminleri(GW) 400 350 300 250 200 150 100 50 0 2007 2008 2009 2010 2020 2030 offshore 1,1 1,5 2,1 2,9 40 150 Onshore 55,4 63,2 73 81,4 190 250 Kaynak: EWEA
Avrupa Birliği nde Rüzgar Enerjisi Sektörünün GSYİH ya GSYİHya Doğrudan Katkısı (Milyar, 2010 sabit fiyatlarıyla) 20 18 16 14 12 10 8 6 4 2 2007 2008 2009 2010 Doğrudan Katkı 12,44 14,11 16,91 17,61 Kaynak: EWEA
Rüzgar Enerjisi Sektörünün Avrupa Birliği nin Toplam GSYİH daki Payı 0,16 0,14 0,12 0,1 0,08 0,06 0,04 0,02 0 2007 2008 2009 2010 Yıllık Büyüme (%) 0,094 0,111 0,132 0,141 Kaynak: EWEA
Rüzgar Enerjisinin Avrupa Birliği nin GSYİH ve GSYİH Büyüme Hızına Doğrudan Katkısı 25 20 15 10 Δ EU27 GSYİH % 5 Δ EU27 Rüzgar Enerjisinin GSYİH'ya Katkısı 0 5 2008 2009 2010 10 Kaynak: EWEA
Avrupa Birliği Rüzgar Enerjisi Sektörünün İş Kollarındaki Alt Sektörlerin Doğrudan İstihdama Katkısı 2007 2008 2009 2010 İş Geliştiriciler 10,302 11,233 13,482 14,519 Rüzgar Türbini İmalatçıları 35,349 41,106 44,026 45,449 Parça İmalatçılarıl l 27,581 30,793 32,001 32,115 Servis Sağlayıcılarğ 31,434 34,641 40,365 43,779 TOPLAM 104,666 117,773 129,874 135,863 Kaynak: EWEA
Rüzgar Enerjisi Sektörü Tarafından Ekonominin Geri Kalanı Üzerinde Yaratılan Dolaylı Katma Değer (Milyar ) Diğerleri Kimyasal ürünler AR GE Bilgi teknolojileri hizmetleri Posta ve telekomünikasyon Profesyonel servisler Lastik ve plastik ürünler Finansal aracılık İnşaat Nakliye Mamul metal ürünler Elektrik ve elektrik ekipmanları Basit metal 0 0,5 1 1,5 2 2,5 3 Kaynak: EWEA
Rüzgar Enerjisi Sektöründeki Doğrudan ve Dolaylı İstihdamı Meslek Sayıları Bazında 2020 ve 2030 Yılları Tahmini 900.000 800.000 700.000000 600.000 500.000 400.000 300.000 200.000 100.000 0 352.924 231.404 102.292 441.155 289.255 135.863 2010 2020 2030 Direct Indirect Kaynak: EWEA
TÜRKİYE DE RÜZGAR ENERJİSİ
Türkiye de Birincil Enerji Kaynaklarından Brüt Elektrik Üretiminin Aylık Dağılımı (2012) 12.000,0 10.000,0 GW Wh 8.000,0 Taşkömürü + İthal Kömür Linyit 6.000,0 0 Sıvı Yakıtlar 4.000,0 Doğal Gaz Yenilenebilir + Atık 2.000,0 HİDROLİK 0,0 JEOTERMAL + RÜZGAR Kaynak: TEİAŞ
Türkiye nin Birincil Enerji Kaynaklarından Brüt Elektrik Üretimi(Ocak Eylül 2012) JEOTERMAL + RÜZGAR 3% TAŞ KÖMÜRÜ + İTHAL KÖMÜR 12% HİDROGÜÇ 26% LİNYİT 14% YENİLENEBİLİR + ATIKLAR 1% SIVI YAKITLAR 2% DOĞALGAZ 42% Kaynak: TEİAŞ
Rüzgar Enerjisi Kümülatif Kurulu Güç Kapasitesi (1997 2011) MW 2000 1800 1600 1400 1200 1000 800 600 400 200 0 Source: BP Statistical Review of World Energy 2012
Türkiye Rüzgar Enerjisi Potansiyeli Yıllık Ortalama Rüzgar Hızı 50 m (m/s) Güç Yoğunluğu 50 m (W/m 2 ) Kapasite (MW) 7.0 7.5 400 500 29.259,36 77 7.7 80 8.0 12.994,32 500 600 8.0 9.0 > 9.0 600 800 > 800 5.399,92 195,84 TOTAL 47.849 Kaynak: Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü (YEGM)
Türkiye nin Hedefleri: Yenilenebilirler ve Rüzgar Enerjisi Yenilenebilir enerji kaynaklarının elektrik enerjisi üretimi içerisindeki payının 2023 yılında en az %30 düzeyinde olması (ETKB Stratejik Planı) Rüzgâr enerjisi kurulu gücünün 2015 yılına kadar 10.000000 MW'a çıkarılması (ETKBSt Stratejik t Planı) Rüzgâr enerjisine dayalı üretim kapasitesinin, 1000 MW tan 20 kat artırılarak, 20.000 MW a çıkarılması
İşletmedeki RES lerin Bölgelere Göre Dağılımı (MW) 800 685,65 700 600 773,7 Karadeniz Akdeniz 2,22% 16,97% Marmara 37,97% 500 400 300 306,5 Ege 42,84% 200 100 0 40 Marmara Ege Akdeniz Karadeniz Kaynak: TUREB
450 422,1 400 350 300 250 200 150 100 İşletmedeki RES lerin İllere Göre Dağılımı (MW) 345,7 312,9 138,5135133,7 86,0585,5 İzmir 17% Hatay 8% Manisa 19% Osmaniye 7% Çanakkale 7% İstanbul 5% Balıkesir 23% Aydın 5% Diğerğ 9% Tokat 2% Mersin 2% Muğla 2% Tekirdağ 2% Edirne 1% 50 0 Balık kesir Ma nisa İz zmir Ha atay Osman niye Çanakk kale İstan nbul Ay ydın 40 33 29,628,8 15 To okat Me ersin Mu uğla Tekir rdağ Ed irne Kaynak: TUREB
İnşa Halindeki RES lerin Bölgelere Göre Dağılımı (MW) İç ç Anadolu 13,91% 250 232,35 Karadeniz 7,73% Marmara 200 44,89% 150 107,2 Akdeniz 12,75% Ege 20,71% 100 66 72 50 40 0 Kaynak: TUREB
İnşa Halindeki RES lerin İllere Göre Dağılımı (MW) Hata 200 192,35 Hatay Muğla Aydın 4,06% 3,77% Mersin 5,22% 180 7,54% Balıkesir 160 37,17% 140 120 100 80 72 66,7 60 40 20 0 Bilecik 7,73% amasya 7,73% 40 40 39 27 21 19,5 İzmir 12,89% Kayseri 13,91% Kaynak: TUREB
Lisanslı RES lerin Bölgelere Göre Dağılımı (MW) 1800 1681,41660,25 1600 1400 Karadeniz 9,16% İç Anadolu 19,20% Güneydoğu Anadolu 2,38% Marmara 30,58% Doğu Anadolu 0,45% 1200 1056 1000 800 600 400 442 503,8 Akdeniz 8,04% Ege 30,19% 200 130,75 25 0 Kaynak: TUREB
Lisanslı RES lerin İllere Göre Dağılımı (İlk 10 İl) (MW) Bursa Balıkesir Sivas Afyon Çanakkale Konya Kayseri Aydın Kocaeli İzmir 162,8 167,9 187 196 235 236 237 275 286 İstanbul 409,5 781,45 Kaynak: TUREB
Yenilenebilir Kaynaklara Dayalı Lisans İşlemleri (Mart 2012 itibariyle) i Yakıt/Kaynak Tipi İnceleme Başvuru Uygun Bulunanlar TOPLAM Değerlendirme Kurulu Güç Kurulu Güç Kurulu Güç Kurulu Güç Adet Adet Adet Adet (MW) (MW) (MW) (MW) Rüzgar 4 64,6 9 408,6 59 2.592,90 72 3.066,10 Jeotermal 6 110 8 225,95 1 24 15 359,95 Biyogaz 5 12,56 2 2,5 4 29,41 11 44,47 Biyokütle 7 79,7373 3 40 4 19,45 14 139,1818 TOPLAM 22 266,89 22 677,05 68 2.665,76 112 3.609,70 Kaynak: EPDK
İZMİR EKONOMİ ÜNİVERSİTESİ BÜNYESİNDEKİ ENERJİ ÇALIŞMALARI İLE İLGİLİ AKADEMİK PROGRAMLAR
SÜRDÜRÜLEBİLİR ENERJİ Yüksek Lisans Programı Öğretim Planı Ders Kodu Dersin Adı Teorik İEÜ Kredi İş Yükü ECTS kredi SEN 501 Doğal Kaynaklar Yönetimi 3 3 240 8 SEN 503 Jeopolitik ve Enerji Güvenliği 3 3 240 8 SEN 505 Enerji Proje Yönetimi 3 3 240 8 SEN 507 Enerji Hukuku 3 3 240 8 Çoklu Disiplinli Alanlarda SEN XXX Araştırma Yöntemleri 3 3 240 8 SEN XXX Enerji Marketleri 3 3 240 8 Yenilenebilir Enerj SEN XXX Teknolojileri 3 3 240 8 SEN 595 Seminer 3 0 120 4 SEN 599 Yüksek Lisans Tezi 3 0 1800 60 TOPLAM 3600 120
ENERJİ YÖNETİMİ VE POLİTİKALARI Sertifika Programı Zorunlu Dersler Öğretim Planı Ders Kodu ES 320 ES 330 ES 350 ES 360 Ders Adı Enerji İç Piyasaları ve AB Uluslararası Enerji Politikaları Sürdürülebilir Enerji Gelişimi Enerji Projesi Seçmeli Ders Seçmeli Dersler Ders Kodu IREU 441 IREU 442 ECON 330 LOG 444 Ders Adı Enerji Politikaları Enerjinin Politik ve Coğrafi Ekonomisi Çevre Ekonomisi Enerji Dağıtımı