Türkiye Elektrik Piyasası

Transkript

1 Türkiye Elektrik Piyasası Emrah Besci Elektrik - Elektronik Mühendisi (EE 04) Dünya Enerji Konseyi Türk Milli Komitesi Üyesi Emrah@Besci.gen.tr

2 Elektriğe ulaşamayan 1,267 milyar insan bulunmaktadır Kaynak: Dünya Enerji Görünümü 2012(World Energy Outlook 2012), IEA

3 Tokyo, Japonya

4 Elektrik Tüketimi - İGE İlişkisi 1,000 0,900 Almanya İspanya Japonya Avustralya ABD Norveç 0,800 Çin Meksika İtalya Arjantin Birleşik Krallık Malezya Fransa Güney Kore Kanada 0,700 Brezilya Mısır İran Çin Türkiye Rusya 0,600 0,500 0,400 Tayland Endonezya Güney Afrika Hindistan Pakistan Bangladeş Sudan 0,300 Kongo 0,200 0,100 Kaynak: Birleşmiş Milletler İnsani Gelişme Endeksi Yazanağı 2010, Dünya Bankası Elektrik Tüketim Verileri ,

5 Kişi Başına Düşen Elektrik Tüketimi Kaynak: Dünya Bankası, Kişi Başına Düşen Elektrik Tüketimi Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Tanıtım Konferansı, Eskişehir 5

6 Elektrik

7 Elektrik Üretim - Tüketim İlişkisi Elektrik sistemi birçok girişinin (elektrik üretim tesisleri) ve birçok çıkışın olduğu (tüketim noktalarının) devasa bir sistemdir Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Tanıtım Konferansı, Eskişehir 7

8 Elektrik Üretim - Tüketim İlişkisi Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Tanıtım Konferansı, Eskişehir 8

9 Elektrik Üretim - Tüketim İlişkisi Elektrik sistemleri gerçek zamanlı teslimatın yapıldığı sistemlerdir. Gerçek zamanlıdan kastedilen bir lamba açıldığında kullanılan elektriğin o anda üretildiği, iletildiği ve dağıtıldığı anlamındadır. Bu anlamda elektrik sistemleri doğalgaz sistemleri veya su sistemlerinden bu yönü ile farklılık taşımaktadır Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Tanıtım Konferansı, Eskişehir 9

10 Elektrik Üretim - Tüketim İlişkisi Elektriğin neredeyse hiç depolanamaması ve talebin gerçek zamanlı olarak karşılanması gereken bir sistem olması nedeniyle, elektrik üretimi ile tüketimi sürekli birbirine eşit olması gerekmektedir. Tüketimi karşılayacak üretimin tesis edilmesi işlemi, biz farkında olmasak da 365 gün ve 24 saat boyunca gerçekleştirilmektedir Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Tanıtım Konferansı, Eskişehir 10

11 Türkiye Elektrik Piyasası

12 Türkiye Elektrik Piyasası Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı

13 Türkiye Elektrik Piyasası Tarihi TEDAŞ Dağıtım Perakande Dağıtım Perakende TEDAŞ TEK İletim TEİAŞ TEAŞ Üretim EÜAŞ Dikey Bütünleşik Üretim İletim Toptan Satış Toptan Satış TETAŞ

14 Türkiye Elektrik Piyasası Tarihi TEDAŞ Özel EDAŞ Dağıtım Perakende TEDAŞ İletim TEİAŞ TEİAŞ? Üretim Üretim EÜAŞ EÜAŞ Toptan Satış TETAŞ TETAŞ Bugün Yarın

15 Türkiye Elektrik Piyasası Oyuncuları Lisanssız Elektrik Üretimi Yönetmeliği kapsamı dışında, elektrik piyasasında faaliyet gösterilebilmek için önce ön lisans, daha sonra da lisans sahibi olunması gerekmektedir. Ön lisans ve lisanslama Elektrik Piyasası Düzenleme Kurumu nca gerçekleştirilmektedir Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Tanıtım Konferansı, Eskişehir 15

16 Türkiye Elektrik Piyasası Oyuncuları Bugün elektrik piyasasında faaliyet gösterebilmek için alınan lisanslar türleri şunlardır; - Üretim Şirketi - OSB Üretim - İletim - Piyasa İşletim - Tedarik - Dağıtım - OSB Dağıtım Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Tanıtım Konferansı, Eskişehir 16

17 Türkiye Elektrik Piyasası Oyuncuları Bu çerçevede 12 Ekim 2014 itibarıyla lisans türlerine göre oyuncu sayısı şöyledir: Lisans Türü Lisans Sayısı Üretim Şirketi 1727 Otoprodüktör 14 OSB Üretim 0 İletim 1 Tedarik 197 Dağıtım 21 OSB Dağıtım Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Tanıtım Konferansı, Eskişehir 17

18 Türkiye Elektrik Piyasası Oyuncuları Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Tanıtım Konferansı, Eskişehir 18

19 Türkiye Elektrik Piyasası Oyuncuları Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Tanıtım Konferansı, Eskişehir 19

20 Türkiye de Elektrik Üretimi

21 Kurulu Güç Gelişimi Kaynak: Türkiye Elektrik İletim A.Ş., Türkiye Kurulu Gücünün Yıllar İtibariyle Gelişimi, Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Tanıtım Konferansı, Eskişehir 21

22 Kaynaklara Göre Kurulu Güç Dağılımı Taşkömürü % 6,8 Linyit % 12,8 Doğal Gaz % 26,8 Diğer Termik % 13,5 Hidrolik % 34,8 Atık % 0,4 Toplam Kurulu Güç: MW Rüzgar % 4,3 Jeotermal % 0,5 Kaynak: Türkiye Elektrik İletim A.Ş., Türkiye Kurulu Gücünün Birincil Enerji Kaynaklarına Göre Yıllar İtibariyle Gelişimi, Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Tanıtım Konferansı, Eskişehir 22

23 Kuruluşlara Göre Kurulu Güç Dağılımı Taşkömürü % 14,0 Linyit % 12,6 Doğal Gaz % 43,8 Hidrolik % 24,7 Toplam Üretim : GWs Jeotermal ve Rüzgar % 3,7 Diğer Termik % 1,2 Kaynak: Türkiye Elektrik İletim A.Ş., Türkiye Elektrik Enerjisi Üretiminin Birincil Enerji Kaynaklarına Göre Yıllar İtibariyle Gelişimi, Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Tanıtım Konferansı, Eskişehir 23

24 Türkiye de Elektrik İletimi

25 Türkiye de Elektrik İletim Sistemi

26 Türkiye de Elektrik İletim Sistemi BUL GÜR YUN ERM AZ İR IR SUR Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Tanıtım Konferansı, Eskişehir 26

27 Türkiye de Elektrik Dağıtımı

28 Türkiye de Elektrik Dağıtımı Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Tanıtım Konferansı, Eskişehir 28

29 Türkiye de Elektrik Dağıtımı Türkiye 2009 yılından itibaren elektrik dağıtım şirketlerinin özelleştirmesine başlamıştır Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Tanıtım Konferansı, Eskişehir 29

30 Türkiye de Elektrik Dağıtımı 2008 yılında, Menderes Elektrik Dağıtım A.Ş. özelleştirmesi sonuçlandırılmıştır Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Tanıtım Konferansı, Eskişehir 30

31 Türkiye de Elektrik Dağıtımı 2009 yılında, Başkent Elektrik Dağıtım A.Ş. Meram Elektrik Dağıtım A.Ş. Sakarya Elektrik Dağıtım A.Ş. özelleştirmeleri sonuçlandırılmıştır Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Tanıtım Konferansı, Eskişehir 31

32 Türkiye de Elektrik Dağıtımı 2010 yılında, Çamlıbel Elektrik Dağıtım A.Ş. Çoruh Elektrik Dağıtım A.Ş. Fırat Elektrik Dağıtım A.Ş. Osmangazi Elektrik Dağıtım A.Ş. Uludağ Elektrik Dağıtım A.Ş. Yeşilırmak Elektrik Dağıtım A.Ş. özelleştirmeleri sonuçlandırılmıştır Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Tanıtım Konferansı, Eskişehir 32

33 Türkiye de Elektrik Dağıtımı 2011 yılında, Göksu Elektrik Dağıtım A.Ş. özelleştirmesi sonuçlandırılmıştır Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Tanıtım Konferansı, Eskişehir 33

34 Türkiye de Elektrik Dağıtımı 2012 yılında, Trakya Elektrik Dağıtım A.Ş. özelleştirmesi sonuçlandırılmıştır Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Tanıtım Konferansı, Eskişehir 34

35 Türkiye de Elektrik Dağıtımı 2013 yılında Akdeniz Elektrik A.Ş. Aras Elektrik Dağıtım A.Ş. Boğaziçi Elektrik Dağıtım A.Ş Dicle Elektrik Dağıtım A.Ş. Gediz Elektrik Dağıtım A.Ş. İstanbul Anadolu Yakası Elektrik Dağıtım A.Ş. Toroslar Elektrik Dağıtım A.Ş. Vangölü Elektrik Dağıtım A.Ş. özelleştirmesi sonuçlandırılmıştır Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Tanıtım Konferansı, Eskişehir 35

36 Türkiye de Elektrik Dağıtımı Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Tanıtım Konferansı, Eskişehir 36

37 Kayıp ve Kaçak

38 İletim Sistemi Elektrik Kayıpları Oldukça uzun havai hatlarından, sayısız elektriksel bileşenden oluşan iletim sisteminde kayıp olması kaçınılmazdır Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Tanıtım Konferansı, Eskişehir 38

39 İletim Sisteminde Kayıp Yıllar % GWh , , , , , , , , , , , , , Kaynak: Türkiye Elektrik İletim A.Ş., Türkiye Elektrik Enerjisi Üretim - Tüketim ve Kayıplarının Yıllar İtibariyle Gelişimi, Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Tanıtım Konferansı, Eskişehir 39

40 Dağıtım Sisteminde Kayıp - Kaçak % 80,00 % 70,00 % 60,00 % 50,00 % 40,00 % 30,00 % 20,00 % 10,00 % 0, Kaynak: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız ın, Ankara Milletvekili Özcan Yeniçeri nin Soru Önergesine Yanıtı Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Tanıtım Konferansı, Eskişehir 40

41 Dağıtım Sisteminde Kayıp - Kaçak % 80,00 % 70,00 % 70,70 % 60,00 % 53,29 % 50,00 % 40,00 % 30,00 % 27,67 % 20,00 % 10,00 % 13,28 % 5,84 % 6,88 % 7,01 % 7,15 % 7,15 % 7,26 % 7,31 % 7,97 % 8,00 % 8,03 % 8,32 % 8,67 % 9,77 % 9,78 % 10,00 % 10,59 % 10,98 % 0, Kaynak: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız ın, Ankara Milletvekili Özcan Yeniçeri nin Soru Önergesine Yanıtı Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Tanıtım Konferansı, Eskişehir 41

42 Dağıtım Sisteminde Kayıp - Kaçak Toplam Kaynak: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız ın, Ankara Milletvekili Özcan Yeniçeri nin Soru Önergesine Yanıtı Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Tanıtım Konferansı, Eskişehir 42

43 Türkiye Ne Yapmalı?

44 Türkiye Ne Yapmalı? Norveç %1,20 %98,80 Hidroelektrik Diğer Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Tanıtım Konferansı, Eskişehir 44

45 Türkiye Ne Yapmalı? Brezilya %17,20 %82,80 Hidroelektrik Diğer Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Tanıtım Konferansı, Eskişehir 45

46 Türkiye Ne Yapmalı? Fransa %21,70 %78,30 Nükleer Diğer Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Tanıtım Konferansı, Eskişehir 46

47 Türkiye Ne Yapmalı? Güney Afrika %7,70 %92,30 Kömür Diğer Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Tanıtım Konferansı, Eskişehir 47

48 Türkiye Ne Yapmalı? İran %23,80 %76,20 Doğalgaz Diğer Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Tanıtım Konferansı, Eskişehir 48

49 Türkiye Ne Yapmalı? Katar %100,00 Doğalgaz Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Tanıtım Konferansı, Eskişehir 49

50 Türkiye Ne Yapmalı? Danimarka %83,70 %16,30 Rüzgar Diğer Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Tanıtım Konferansı, Eskişehir 50

51 Türkiye Ne Yapmalı? İzlanda %82,80 %17,20 Yerısıl Diğer Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Tanıtım Konferansı, Eskişehir 51

52 Türkiye Ne Yapmalı?? Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Tanıtım Konferansı, Eskişehir 52

53 Teşekkürler! Emrah Besci Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Genel Müdürlüğü Dünya Enerji Konseyi Türk Milli Komitesi Üyesi Gmail Twitter LinkedIn