ISTANBUL TICARET ODASI T esvik, 1 Destek Rehberi Serisi 5 AR-GE, YENiliK, BiliM VE TEKNOLOJi DESTEKLERi AlperERSAN YAYlN NO: 2011-21 İstanbul, 2012
Copyright İTO (İstanbul Ticaret Odası) Tüm haklar saklıdır. Bu yayının hiç bir bölümü, yazarın ve İTO'nun önceden yazılı izni olmaksızın mekanik olarak, fotokopi yoluyla veya herhangi bir şekilde çoğaltılamaz. Eserin bazı bölümleri veya paragrafları, sadece araştırma veya özel çalışmalar amacıyla, yazarın adı ve İTO belirtilmek suretiyle kullamlabilir. ISBN: 978-9944-60-983-8 (Basılı) ISBN: 978-9944-60-985-2 (Elektronik) İTO ÇAGRI MERKEZi Tel: (212) 444 O 486 İTO yayınları için ayrıntılı bilgi Bilgi ve Doküman Yönetimi Şubesi Dokümantasyon Servisi' nden alınabilir. Tel : (212) 455 63 29 Faks : (212) 512 06 41 E-posta : ito.yayin@ito.org.tr İnternet : www.ito.org.tr Odamız yayınianna tam metin ve ücretsiz olarak internetten ulaşabilirsiniz. YAYINA HAZIRLIK, BASKI, CİLT İnter Basım, Yayın, Ambalaj San. ve Tic. Ltd. Şti. İOSB, Eskoop Sanayi Sitesi B2 Blok No:171 Başakşehir/İstanbul Tel: (212) 549 24 14 www.interbasim.com.tr
Tesvik 1 Destek Rehberi Serisi 5 1 AR-GE, YENiliK, BiliM VE TEKNOLOJi DESTEKLERi
içindekiler SUNUŞ... 7 I. AR-GE Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun Çerçevesinde Sağlanan Destekler... 9 II. Teknoloji Geliştirme Bölgelerine Sağlanan Teşvikler..... 33 III. K OSGEB Tarafından Sağlanan AR-GE Destekleri....47 IV İhracatta Devlet Yardımlan Çerçevesinde Sağlanan AR-GE Destekleri... 67 V Yatırımlarda Devlet Yardımlan Çerçevesinde Sağlanan AR-GE Destekleri... 77 VI. TÜBİTAK Destekleri... 93 VII. TTGV Destekleri... 139 VIII. Sanayi Tezleri (SAN-TEZ) Programı..... 157 IX. Türk Patent Enstitüsü (TPE) Destekleri... l65 X. Ekler... 169 1. Teknoloji Geliştirme Bölgelerinin Listesi..... nı 2. Başvuru M ereileri ve İlgili Kurumların İrtibat Bilgileri... 179
SUNUŞ Türkiye 2000'li yılların başlarından başlayarak çok kapsamlı ve köklü bir dönüşüm 1 değişim sürecine girmiştir. Özellikle Türkiye ekonomisinin son 1 O yıllık dönemde sergiiemiş olduğu performans adeta bir başarı öyküsüne dönüşmüştür. Bu sayede Türkiye kalkınına yolunda önemli bir mesafe kat ederken, yakın bir gelecekte gelişmiş ülkeler arasına girebileceğinin de işaretlerini vermektedir. Türkiye'nin sanayi üretimi ve ihracat yapısına bakmak bunu görebilmek için yeterli olacaktır. Türkiye otomotiv, makine-imalat, elektrikelektronik, kimya, savunma sanayileri gibi orta-yüksek 1 yüksek teknolojili sanayi dallarında bölgesinin üretim üssü haline gelmektedir. Bu süreçte elbette gerçekleştirilen kapsamlı ekonomik ve yapısal reformların büyük payı olurken, Türkiye küresel pazarlardaki rekabet gücünü önemli derecede artırmıştır. Türkiye bölgesinde ekonomik 1 ticari açıdan bir çekim ve ağırlık merkezi, politik 1 diplomatik açıdan ise önemli bir aktör haline gelmiştir. 2023 yılı için önümüze koyduğumuz hedefler göz önünde bulundurulduğunda, Türkiye'nin önünde daha kat etmesi gereken uzun bir yol olduğu aşikardır. Türkiye'nin küresel ölçekte daha üst sıralara tırmanabilmesi için, sanayileşmiş toplumdan bilgi toplumuna geçişi tamamlaması gerekecektir. Bu ise ancak ve ancak, teknolojik ve bilimsel faaliyetlere daha fazla kaynak ve efor tahsis edilmesi, AR-GE- Yenilik kültürünün toplumda daha fazla yaygınlaşması ve kökleşmesi ile mümkün olacaktır. Son yıllarda önemli bir gelişme içerisinde olmasına karşın, gerek gelişmiş, gerekse bazı gelişmekte olan ekononıilerle karşılaştırıldığında, Türkiye'de AR-GE ve yenilik faaliyetlerine sarf edilen kaynaklar henüz arzu edilen seviyelere ulaşmamıştır. Gerek işletmelerimizin AR-GE ve yenilik kültürü edinebilmelerinin ve bu tarz faali-
yetlere daha fazla ağırlık vermelerinin sağlanması, gerekse bu alanlara yönelirken ihtiyaç duyacakları kaynakların belli oranlarda karşılanmasmda teşvik ve destek programları önemli bir rol oynayacaktır. Türkiye'de AR-GE ve yenilik faaliyetlerine yönelik olarak, mevcut durumda birçok farklı teşvik 1 destek programı uygulanmaktadır. 2008 yılında yürürlüğe giren "AR-GE Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun" bu çerçevede AR -GE ve yenilik faaliyetlerine önemli teşvik mekanizmaları getirmiştir. Bunun yanı sıra, KOSGEB, TÜBİTAK, TTGV ve Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı gibi kurum ve kuruluşlar tarafından da söz konusu faaliyetlere yönelik çok çeşitli teşvik unsurlan sağlanmaktadır. Ayrıca AR-GE yatırımlarına, Yatırım Teşvik Sistemi çerçevesinde de yer verilmiştir. Ancak gerek sözkonusu teşviklerin amacına ulaşması, gerekse AR -GE ve yenilik kültürünün toplurnda ve bilhassa özel sektörürnüzde yaygınlaşması açısından, AR-GE ve yenilik faaliyetlerine yönelik teşvik ve destek mekanizmaları hakkında işletrnelerimizde bir farkındalık yaratılması bir gereklilik olarak ortaya çıkmaktadır. "AR-GE, Yenilik, Bilim ve Teknoloji Destekleri" başlıklı çalışmamız da bu amaca yönelik olarak oluşturulmuştur. Bu itibarla, Türkiye'de yürürlükte olan tüm teşvik 1 destek mekanizmaları hakkında üyelerirnizi bilgilendirmek ve yönlendirmek amacıyla hazırlamış olduğumuz "Teşvik 1 Destek Rehberi Serisi"nin beşinci cildi olan "AR-GE, Yenilik, Bilim ve Teknoloji Destekleri" adlı yayınımızın üyeleriınize, ilgili kişi ve kuruluşlara faydalı olmasını diler, yayında erneği geçen Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Şubesi Uzman Yardımcısı Alper Ersan'a teşekkür ederinı. Dr. Cengiz ERSUN Genel Sekreter
1. AR-GE Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakk1nda Kanun Çerçevesinde Sağlanan Destekler
AR-GE, YENİLİK, BİLİM VE TEKNOLOJi DESTEKLERİ ll 2008 yılında yürürlüğe giren "5746 Sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun" çerçevesinde AR -GE, yenilik ve teknoloji odaklı faaliyetlere esaslı destek mekanizmaları getirilmiştir. Sözkonusu destek unsurlarımn incelendiği bu bölüm, 5746 Sayılı Kanun ve bu Kanun'a dayarnlarak hazırlanan "Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesine İlişkin Uygulama ve Denetim Yönetmeliği" temel alınarak hazırlanmıştır. AR-GE Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun'un amacı nedir? Kanun, AR-GE ve yenilik yoluyla ülke ekonomisinin uluslararası düzeyde rekabet edebilir bir yapıya kavuşturulması hedefine yönelik olarak; ~ teknolojik bilgi üretilmesini, ~ üründe ve üretim süreçlerinde yenilik yapılmasım, ~ ürün kalitesi ve standardının yükseltilmesini, ~ verimliliğin artırılmasını, ~ üretim maliyetlerinin düşürülmesini, ~ teknolojik bilginin ticarileştirilmesini, ~ rekabet öncesi işbirliklerinin geliştirilmesini,
12 İSTANBUL TİCARET ODASI TEŞVİK 1 DESTEK REHBERİ SERİSİ 5 );> teknoloji yoğun üretim, girişimcilik ve bu alanlara yönelik yatınmlar ilear-ge'ye ve yeniliğe yönelik doğrudan yabancı sermaye yatırımlannın ülkeye girişinin hızlandınlmasını, ~AR-GE personeli ve nitelikli işgücü istihdamının artırılınasını desteklemek ve teşvik etmek amacı doğrultusunda oluşturulmuştur. Ne tür faaliyetler "Araştırma ve Geliştirme Faaliyeti" (AR GE) olarak tanımlanmaktadır? 5746 Sayılı Kanun çerçevesinde; kültür, insan ve toplumun bilgisinden oluşan bilgi dağarcığının artırılınası ve bunun yeni süreç, sistem ve uygulamalar tasarlamak üzere kullanılması için sistematik bir temelde yürütülen yaratıcı çalışmalar, çevre uyumlu ürün tasarımı veya yazılım faaliyetleri ile alanında bilimsel ve teknolojik gelişme sağlayan, bilimsel ve teknolojik bir belirsizliğe odaklanan, çıktıları özgün, deneysel, bilimsel ve teknik içerik taşıyan faaliyetler "AR-GE Faaliyeti" olarak tanımlanmaktadır. Hangi faaliyetler "Yenilik" olarak tanımlanmaktadır? Sosyal ve ekonomik ihtiyaçlara cevap verebilen, mevcut pazarlara başarıyla sunulabilecek ya da yeni pazarlar yaratabilecek; yeni
AR-GE, YENİLİK, BİLİM VE TEKNOLOJi DESTEKLERİ 13 bir ürün, hizmet, uygulama, yöntem veya iş modeli fikri ile oluşturulan süreçler ile neticeleri "Yenilik" olarak tanımlanmaktadır. 5746 Sayılı Kanun'un kapsamı nedir? AR -GE Kanunu; ~AR-GE Merkezleri, ~ Rekabet Öncesi İşbirliği Projeleri, ~ Teknogirişim Sermayesi İşletmeleri ~ TEKMER'ler (Teknoloji Merkezi İşletmeleri), ~ AR-GE ve Yenilik Projeleri'ne sağlanan destek unsurlannı kapsamaktadır. 5746 Sayıh Kanun çerçevesinde sağlanan destek unsurlan nelerdir? AR -GE Kanunu kapsamında sağlanan destekler şunlardır: a) AR-GE indirimi b) Gelir Vergisi Stopaj ı Teşviki
14 İSTANBUL TİCARET ODASI TEŞVİK 1 DESTEK REHBERİ SERİSİ 5 c) Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği d) Damga Vergisi İstisnası e) Teknogirişim Sermayesi Desteği a) AR-GE indirimi AR-GE indirimi'nin mahiyeti nedir? AR-GE indirimi Desteği çerçevesinde; )o> AR-GE Merkezleri'nde, ~Rekabet Öncesi İşbirliği Projeleri'nde, ~ Teknogirişim Sermayesi İşletmeleri'nde, )o> TEKMER'lerde, )o> Kamu kurum ve kuruluşlan ile kanunla kurulan vakıflar tarafından ve uluslararası fonlarcadesteklenen AR-GE ve Yenilik Projeleri'nde gerçekleştirilen AR -GE ve yenilik harcamalannın tamamı, 31/12/2023 tarihine kadar Kurumlar Vergisi'ne tabi kurum kazan-
AR-GE, YENİLİK, BİLİM VE TEKNOLOJi DESTEKLERİ 15 cı ile Gelir Vergisi'ne konu ticari kazancın tespitinde %100 oranında indirim konusu yapılmaktadır. AR-GE indirimi çerçevesinde AR-GE Merkezleri'ne sağlanan ilave destekler nelerdir? 500 ve üzerinde tam zaman eşdeğer AR-GE personeli istihdam eden AR-GE Merkezleri için, o yıl yapılan AR-GE ve yenilik harcamasının bir önceki yıla göre artışının yarısı da ilave olarak indirim konusu yapılır. Kazancın yetersiz olması nedeniyle ilgili hesap döneminde indirim konusu yapılamayan tutar, sonraki hesap dönemine devredilerek ve takip eden yıllarda her yıl belirlenen yeniden değerleme oranında artırılarak dikkate alınmaktadır. AR-GE indirimi'nden yararlanmak için hangi kuruma ve hangi belgelerle birlikte başvurulmalıdır? AR -GE indiriminden yararlanacak işletmelerin 1 kuruluşların, yıllık gelir ve kurumlar vergisi beyannamesinin ekinde, aşağıda belirtilen belgeleri bağlı bulundukları vergi dairesine ibraz etmeleri gerekecektir: > İlk defa AR-GE indiriminden yararlanacak olan AR-GE Merkezleri için "AR-GE Merkezi Belgesi"; proje esaslı AR-GE indiriminden yararlanacak olanlar için teknik kuruluşlarca düzenlenmiş olan "AR-GE ve Yenilik Projesi De-
16 İSTANBUL TİCARET ODASI TEŞVİK 1 DESTEK REHBERİ SERİSİ 5 ğerlendirıne Raporu" veya "Rekabet Öncesi İşbirliği Projesi Değerlendirme ve Denetim Komisyonu Karari" veyahut proje sözleşmesi. ~AR-GE ve Yenilik Projeleri, Rekabet Öncesi İşbirliği Projeleri ve Teknogirişim Sermayesi İşletmeleri için, desteği veren merkezi yönetim kapsamındaki kamu idaresince onaylanmış proje sözleşmesi ve eki iş planı; AR-GE Merkezleri ile TEKMER 'lerde yürütülen AR -GE ve yenilik projelerinin hangi aşamada bulunduğu, bu projelerin veya iş planının uygulama durumuna ilişkin belgeler. ~AR-GE indirimine konu olan harcamaların ana gruplar itibanyla yıllık tutarlan ve aynntılı dökümünü gösteren liste. ~ AR-GE Merkezleri, Teknoloji Merkezi İşletmeleri, AR-GE ve Yenilik Projeleri ile Rekabet Öncesi İşbirliği Projeleri ve Teknogirişim Sermayesi İşletmeleri'nde çalışanların projeler itibanyla sayılan ve nitelikleri, bu personelin projelerde görev aldığı süreler, ücretleri, kesilen ve istisna edilen vergi tutarlanın gösteren liste. ~ Dışandan alınan danışmanlık, ekspertiz ve benzeri hizmetlere ilişkin olarak, hizmet sağlayan kişi/kurum adı, T.C. kimlik no/vergi kimlik numarası, alınan hizmetin mahiyeti, fatura tarihi ve numarası, tutan, stopaj ve KDV tutarına ilişkin liste.
AR-GE, YENİLİK, BİLİM VE TEKNOLOJi DESTEKLERİ 17 Ancak yukanda anılan belgelerin; AR-GE ve Yenilik Projeleri ile Teknogirişim Sermayesi İşletmeleri için destek veren kamu kurumu, kuruluşu, idaresi veya kanunla kurulan vakıf; AR-GE Merkezleri ile Rekabet Öncesi İşbirliği Projeleri için başvuru yapılan kamu kurumu; TEKMER'ler için Teknoloji Merkezi Müdürlüğü; Türkiye'nin antlaşmalada taraf olduğu ikili ya da çok taraflı uluslararası AR-GE işbirliği programlan fonlanndan mali olarak desteklenen AR-GE ve Yenilik Projeleri için TÜBİTAK tarafından onaylanmış olması gerekmektedir. b) Gelir Vergisi S topajı Teşviki Gelir VergisiStopajı Teşviki'nin mahiyeti nedir? Gelir VergisiStopajı Teşviki çerçevesinde; );> AR -GE Merkezleri, ~ Rekabet Öncesi İşbirliği Projeleri, );> Teknogirişim Sermayesi İşletmeleri, );> TEKMER'ler, );:- Kamu kurum ve kuruluşlan ile kanunla kurulan vakıflar tarafından ve uluslararası fonlarca desteklenen veya TÜBİTAK tarafından yürütülen AR-GE Projeleri'nde
18 İSTANBUL TİCARET ODASI TEŞVİK 1 DESTEK REHBERİ SERİSİ 5 istihdam edilecek AR-GE Personeli ile destek personelinin; bu çalışmalan karşılığında elde ettikleri ücretlerinin doktoralı olanlar için %90'ı, diğerleri için %80'i gelir vergisi istisnasına tabidir. Gelir Vergisi Stopajı Teşviki çerçevesinde destek personeli ile ilgili herhangi bir kısıtlama var mıdır? Gelir vergisi istisnasından yararlanacak destek personelinin tam zaman eşdeğeri sayısı, toplam tam zamanlı AR-GE personelinin sayısının% lo'unu aşamaz. Aşması halinde ise, brüt ücreti en az olan destek personelinin ücretinden başlamak üzere istisna uygulanmaktadır. Brüt ücretierin aynı olması durumunda ise, gelir vergisi istisnası uygulanacak destek personeli işverence belirlenecektir. Gelir Vergisi Stopajı Teşviki'nden yararlanmak için hangi kuruma ve hangi belgelerle birlikte başvumlmabdır? Teşvik uygulamasında istisna, AR-GE ve yenilik faaliyeti kapsamında çalışmaya ilişkin ücret matralıma uygulanır ve sadece vergiye tabi ücret üzerinden tevkif edilen tutar muhtasar beyannameye yansıtılır. Muhtasar beyanname ekinde, istisnadan yaradandırılan ücretlilere ilişkin olarak içeriği Maliye Bakanlığı'nca belirlenecek olan bildirim işverenlerce doldurolmalı ve bağlı bulunulan vergi dairesine verilmelidir.
AR-GE, YENİLİK, BİLİM VE TEKNOLOJİ DESTEKLERİ 19 c) Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği'nin mahiyeti nedir? Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği çerçevesinde; ~AR-GE Merkezleri, ~Rekabet Öncesi İşbirliği Projeleri, ~ Teknogirişim Sermayesi İşletmeleri, ~ TEKMER'ler, ~ Kamu kurum ve kuruluşlan ile kanunla kurulan vakıflar tarafından ve uluslararası fonlarca desteklenen veya TÜBİTAK tarafından yürütülen AR-GE Projeleri'nde istihdam edilecek AR -GE ve destek personelinin; bu çalışmalan karşılığında elde edecekleri ücretleri üzerinden hesaplanan sigorta primi işveren hissesinin %50'si, her bir çalışan için 5 yıl süreyle Devlet tarafından karşılanmaktadır.
20 İSTANBUL TİCARET ODASI TEŞVİK 1 DESTEK REHBERİ SERİSİ 5 Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği çerçevesinde destek personeli ile ilgili herhangi bir kısıtlama var mıdır? İşveren hissesi sigorta primi desteğinden yararlanacak destek personelinin tam zaman eşdeğeri sayısı, toplam tam zamanlı AR-GE personelinin sayısının %10'unu aşamaz. Aşması halinde ise, brüt ücreti en az olan destek personelinin ücretinden başlamak üzere istisna uygulanmaktadır. Brüt ücretierin aynı olması durumunda ise, gelir vergisi istisnası uygulanacak destek personeli işverence belirlenecektir. Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği'nden yararlanabilmek için hangi kuruma ve hangi belgelerle birlikte başvurulmalıdır? ıçın; Sigorta primi ışveren hissesi desteğinden yararlanılabilmesi ~Teknoloji Merkezi İşletmeleri'nin TEKMER Müdürlüğü'n- den, ~ Kamu kurum ve kuruluşlan ile kanunla kurulan vakıflar tarafından desteklenenar-ge ve Yenilik Projeleri'nde desteği veren kamu kurum/kuruluşu veya kanunla kurulan vakıftan, ~ Uluslararası fonlarca desteklenen ya da TÜBİTAK tarafından yürütülen AR-GE ve Yenilik Projeleri için TÜBİTAK'tan,
AR-GE, YENİLİK, BİLİM VE TEKNOLOJi DESTEKLERİ 21 ~AR-GE Merkezleri ile Rekabet Öncesi İşbirliği Projeleri için Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanhğı'ndan, ~ Teknogirişim Sermayesi İşletmeleri için merkezi yönetim kapsamındaki kamu idarelerinden, ~ Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu kapsammda ücreti gelir vergisinden istisna tutulan personel çalıştıran işverenlerin, sigortaimm bölgede fiilen çalışıp çahşmadığım denetlemekle yükümlü yönetici şirketten alacaklan belgeyle işyerinin bağh bulunduğu Sosyal Güvenlik İl Sigorta Müdürlüğüne yazılı olarak müracaat etmeleri gerekecektir. d) Damga Vergisi İ stisnası Damga Vergisi İstisnası'nm mahiyeti nedir? Her türlü AR-GE ve yenilik faaliyetleri ile ilgili olarak düzenlenen kağıtlardan damga vergisi almmamaktadır, Damga Vergisi İstisnası'ndan yararlanmak için ne yapmak gerekir? Damga Vergisi İstisnası'ndan yararlanabilmek için;
22 İSTANBUL TİCARET ODASI TEŞVİK 1 DESTEK REHBERİ SERİSİ 5 ~ AR-GE ve yenilik faaliyeti kapsamında yapılacak işlemleri belirten ve desteği veren kamu kurum ve kuruluşu, ~AR-GE Merkezleri ile Rekabet Öncesi İşbirliği Projeleri için başvuru yapılan kamu kurumu, ~ TEKMER'ler için TEKMER Müdürlüğü, ~ uluslararası fonlarca desteklenen ya da TÜBİTAK tarafından yürütülen AR-GE ve Yenilik Projeleri için TÜBİTAK tarafından onaylı listenin işlem esnasında noter, resmi daireler, diğer kamu kurum ve kuruluşlan gibi işlem yapan kurum ve kuruluşlara ibraz edilmesi yeterli olacaktır. e) Teknogirişim Sermayesi Desteği Teknogirişim Sermayesi Desteği, 5746 Sayılı Kanun ve ilgi~ li yönetmeliğe ilave olarak ayrı bir mevzuatla da düzenlenınekte midir? Teknogirişim Sermayesi Desteği, 5746 Sayılı Kanun ve ilgili yönetmeliğe dayarnlarak hazırlanan "Teknogirişim Sermayesi Desteği Uygulama Usul ve Esasları" çerçevesinde düzenlenmektedir.
AR-GE, YENİLİK, BİLİM VE TEKNOLOJi DESTEKLERİ 23 Teknogirişim Sermayesi Desteği'nin kapsamı nedir? Teknogirişirn Sermayesi Desteği, örgün öğrenim veren üniversitelerin; >-herhangi bir lisans programından bir yıl içinde mezun olabilecek durumdaki öğrenci, yüksek lisans veya doktora öğrencisi ya da, >- lisans, yüksek lisans veya doktora derecelerinden birini ön başvuru tarihinden en çok 5 yıl önce almış kişilerin, teknoloji ve yenilik odaklı "İş Fikirleri"ni, desteği veren merkezi yönetim kapsarnındaki kamu idareleri tarafından desteklenmesi uygun bulunan bir iş planı çerçevesinde, katma değer ve nitelikli istihdam yaratma potansiyeli yüksek teşebbüslere dönüştürebilmelerini teşvik etmek için yapılan sermaye desteğini kapsamaktadır, Destekten, merkezi yönetim kapsamındaki kamu idaresi tarafından kabul edilmiş iş planına uygun biçimde ve destek başvurusundan sonra kurulmuş olan, girişimcinin tek başına temsil ve ilzama yetkili olduğu işletme yararlanabilir, '"İş Fikri" tammı ne şekilde yapılmaktadır? Amacında; AR-GE niteliği, yenilikçi yönler, teknolojik ve ekonomik öngörüler bulunan ve sonucunda ulusal ve uluslararası dü-
24 İSTANBUL TİCARET ODASI TEŞVİK 1 DESTEK REHBERİ SERİSİ 5 zeyde olası teknoloji katkısı olması planlanan düşünceler "İş Fikri" olarak tanımlanmaktadır. Teknogirişim Sermayesi Desteği çerçevesinde "İşletme Yet~ kilisi" ne şekilde tanımlanmaktadır? "İşletme Yetkilisi", işletme düzeyinde katma değer yaratan, bir veya birden çok gerçek veya tüzel kişiye ait olan işletmeyi tek başına ve en geniş şekilde temsil ve ilzama yetkili olan kişidir. Teknogirişim Sermayesi Desteği'nin unsurları nelerdir? Merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri tarafından, yukanda Teknogirişim Sermayesi Desteği'nin kapsamı çerçevesinde belirtilen koşullan sağlayan kişilere, bir defaya mahsus olmak üzere teminat alınmaksızın 100.000 TL' ye kadar Teknogirişim Sermayesi Desteği geri ödemesiz olarak sağlanmaktadır. Teknogirişim Sermayesi Desteği'nden yararlamlması durumunda, verilen destek tutarı AR-GE ve Yenilik Projelerine sağlanan diğer desteklerden düşülmekte midir? Teknogirişim Sermayesi Desteği'nden yaralanan işletmelerce hazırlanacak AR-GE ve Yenilik Projelerinin kamu kurum ve kuruluşlan tarafından desteklenmesi durumunda, destek tutarı, sözkonusu projelerin harcamalanndan veya desteğinden indirilmernektedir.
AR-GE, YENİLİK, BİLİM VE TEKNOLOJİ DESTEKLERİ 25 Teknogirişim Sermayesi Desteği kapsamında desteklenecek projeler için süre kısıtlaması var mıdır? Teknogirişim Sermayesi Desteği çerçevesinde verilecek desteğin süresi, iş fikri bazında en fazla 12 aydır. Ek süre verilmemektedir. Teknogirişim Sermayesi Desteği'nden yararlanmak isteyen başvuru sahibinin yukarıda belirtilen şartları sağladığını ne şekilde tevsik etmesi gerekmektedir? Teknogirişim Sermayesi Desteği'nden yararlanmak isteyen başvuru sahibinin; ~ "bir yıl içinde mezun olabilme" şartını sağladığını, ilgili üniversitenin yetkili birimlerince, Teknogirişim Sermayesi Desteği için talepte bulunulacak merkezi yönetim kapsamındaki kamu idaresi adına düzenlenecek bir yazıyla, ~ "diplomasını ön başvuru tarihinden en çok 5 yıl önce almış olma" şartını sağladığını ise, ilgili üniversiteler tarafından verilecek çıkış belgesi veya diplomayla tevsik etmesi gerekecektir.
26 İSTANBUL TİCARET ODASI TEŞVİK 1 DESTEK REHBERİ SERİSİ 5 TANIMLAR "AR-GE Personeli"nin hangi özelliklere sahip elemanlardan oluşması gerekmektedir? AR-GE Personeli, doğrudan AR-GE faaliyetlerinde görevli; 1) Araştınnacıları, 2) Teknisyenleri kapsarnalıdır. AR-GE Personeli kapsamında istihdam edilecek "Araştırmacılar" için aranan özellikler nelerdir? Araştırmacıların; AR-GE faaliyetleri ile yenilik tanımı kapsarnındaki projelerde, yeni bilgi, ürün, süreç, yöntem ve sistemlerin tasarım veya oluşturulması ve ilgili projelerin yönetilmesi süreçlerinde yer alacak, en az lisans mezunu uzmanlardan oluşması gerekmektedir. AR-GE Personeli kapsamında istihdam edilecek "Teknisyenler" için aranan özellikler nelerdir? Mühendislik, fen ve sağlık bilimleri alanlarında yüksek öğrenim görmüş ya da meslek lisesi veya meslek yüksek okullarının
AR-GE, YENİLİK, BİLİM VE TEKNOLOJi DESTEKLERİ 27 teknik fen ve sağlık bölümlerinden mezun, teknik bilgi ve deneyim sahibi kişiler "Teknisyen" olarak tanımlanmaktadır. AR-GE "Destek Personeli" kimlerden oluşabilir? ilişkili; AR-GE faaliyetlerine katılan veya bu faaliyetlerle doğrudan ~yönetici, ~ teknik eleman, ~ laborant, ~sekreter, ~işçi ve benzeri personel "Destek Personeli" kapsamında değerlendirilmektedir. AR-GE Merkezi'nin tanımı ne şekilde yapılmaktadır? Kanuni veya iş merkezi Türkiye' de bulunan sermaye şirketleri ile dar mükellef kurumların Türkiye' deki işyerlerinin,
28 İSTANBUL TİCARET ODASI TEŞVİK 1 DESTEK REHBERİ SERİSİ 5 ~ organizasyon yapısı içinde ayn bir birim şeklinde örgütlenmiş, ~ münhasıran yurtiçinde AR -GE faaliyetlerinde bulunan, ~ en az 50 tam zaman eşdeğer AR -GE personeli istihdam eden, ~ yeterli AR -GE birikimi ve yeteneği olan birinıleri "AR-GE Merkezi" statüsünde değerlendirilmektedir. AR-GE Merkezi Projeleri için başvuru ve değerlendirme merci hangi kuruluştur? ~ AR-GE Merkezi Projesi olan işletmeler, başvuru dosyasını Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'na elden ya da posta yoluyla teslim edebilirler. ~ Projelerin değerlendirme ve denetimi, sekretaryasını Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'nın yürüttüğü Değerlendirme ve Denetleme Komisyonu tarafından yapılmaktadır. ~ Değerlendirme ve Denetim Komisyonu tarafından AR-GE Merkezi başvurusu olumlu olarak değerlendirilen işletmelerin "AR-GE Merkezi Belgesi", Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından verilir.
AR-GE, YENİLİK, BİLİM VE TEKNOLOJi DESTEKLERİ 29 AR-GE Merkezi Belgesi alabilmek için başvurularda aranacak asgari şartlar nelerdir? AR-GE Merkezlerine sağlanan destek ve teşviklerden yararlanmak üzere AR-GE Merkezi Belgesi almak için yapılacak başvurularda şu şartlar aranacaktır: a) Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu'na göre kurulan teknoloji geliştirme bölgelerinde fiilen çalışan personel sayısı dikkate alınmaksızın, AR-GE Merkezlerinde en az 50 tam zaman eşdeğer AR-GE personeli istihdam edilmesi, b) AR-GE Merkezlerinin Kanun kapsamındaki AR-GE faaliyetlerinin yurt içinde gerçekleştirilmesi, c) Başvuru yapan işletmenin; yeterli AR-GE yönetimi ile teknolojik varlıklar, AR-GE insan kaynakları, fikri haklar, proje ve bilgi kaynaklan yönetim yeteneği ve kapasitesinin bulunması, o) AR-GE Merkezlerinin, AR-GE ve destek personelinin AR-GE merkezinde çalıştığının fiziki kontrolünü yapacak mekanizmalara sahip olması, e) AR-GE Merkezlerinin konusu, süresi, bütçesi ve personel ihtiyacı tanımlanmış AR-GE ve yenilik program ve projelerinin buhmması,
30 İSTANBUL TİCARET ODASI TEŞVİK 1 DESTEK REHBERİ SERİSİ 5 f) AR-GE Merkezlerinin ayn bir birim şeklinde örgütlenmiş ve tek bir yerleşke veya fiziki mekan içinde yer alması, g) AR-GE merkezlerinin, Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu 'na göre kurulan teknoloji geliştirme bölgeleri dışında yer alması. "Rekabet Öncesi İşbirliği"nin tanımı ne şekilde yapılmaktadır? Birden fazla kuruluşun; ölçek ekonomisinden yararlanmak suretiyle yeni süreç, sistem ve uygularnalar tasarıayarak verimliliği artırmak ve mevcut duruma göre daha yüksek katma değer sağlamak üzere, rekabet öncesinde ortak parça veya sistem geliştirmek ya da platform kurabilmek amacıyla yürütecekleri, AR-GE faaliyetlerine yönelik olarak yapılan ve fizibiliteye dayanan işbirliği anlaşması kapsamında, bilimsel ve teknolojik niteliği olan projeler, "Rekabet Öncesi İşbirliği Projeleri" olarak tammlanmaktadır. Rekabet Öncesi İşbirliği Projeleri için aranan şartlar neuerdir? Rekabet Öncesi İşbirliği projelerinde birden fazla kuruşun yer alması zorunludur.
AR-GE, YENiLiK, BİLİM VE TEKNOLOJi DESTEKLERİ 31 Rekabet Öncesi İşbirliği Projesi başvuruları ne şekilde yapdmah.dır? Rekabet Öncesi İşbirliği projelerine sağlanan destek ve teşviklerden yararlanılabilmesi için yürütücü işletme, protokolün düzenlenme tarihini müteakip 3 ay içerisinde hazırladığı proje başvurusunu Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'na elden veya posta yoluyla iletmelidir. mıdır? Rekabet Öncesi İşbirliği Projeleri için süre kısıtlaması var Rekabet Öncesi İşbirliği Projelerinin süresi en fazla 36 ay olup, gerektiğinde azami 12 ay ek süre verilebilmektedir.
ll. T eknoloii Geliştirme Bölgelerine Soglonon Teşvikler
AR-GE, YENİLİK, BİLİM VE TEKNOLOJi DESTEKLERİ 35 Teknoloji Geliştirme Bölgeleri hangi mevzuat ile d.üzenlenmektedir? Teknoloji Geliştirme Bölgeleri ve dolayısıyla bu bölgelerde gerçekleştirilecek "AR-GE, Yenilik ve Teknoloji" odaklı faaliyetlere sağlanan destekler, "4691 Sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu" ile bu Kanun'a dayanılarak hazırlanan "Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Uygulama Yönetmeliği" çerçevesinde düzenlenmektedir. Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Km.mım'nun arnacı nasıl ta~ mmlan.maktadır? Bu Kanun'un amacı, üniversiteler, araştırma kurum ve kuruluşlan ile üretim sektörlerinin işbirliği sağlanarak, ülke sanayinin uluslararası düzeyde rekabet edebilir ve ihracata yönelik bir yapıya kavuşturulması hedefi doğrultusunda; );;> teknolojik bilgi üretmek; );;> üründe ve üretim yöntemlerinde yenilik geliştirmek; );;> ürün kalitesini veya standardım yükseltmek; );;> verimliliği artırmak; );;> üretim maliyetlerini düşürmek;
36 İSTANBUL TİCARET ODASI TEŞVİK 1 DESTEK REHBERİ SERİSİ 5 ~ teknolojik bilgiyi ticarileştirmek; ~ teknoloji yoğun üretim ve girişimciliği desteklemek, ~ KOBİ'lerin yeni ve ileri teknolojilere uyumunu sağlamak; ~Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu'nun kararları da dikkate alınarak teknoloji yoğun alanlarda yatınnı olanakları yaratmak; ~ araştırmacı ve vasıflı kişilere iş imkanı yaratmak; ~ teknoloji transferine yardımcı olmak; ~ yüksek/ileri teknoloji sağlayacak yabancı sermayenin ülkeye girişini hızlandıracak teknolojik alt yapıyı sağlamak olarak belirlenmiştir. Teknoloji Geliştirme Bölgesi'nin tanımı nedir? Yüksek/ileri teknoloji kullanan ya da yeni teknolojilere yönelen fırmaların, belirli bir üniversite, yüksek teknoloji enstitüsü ya da AR-GE Merkezi veya Enstitüsü'nün olanaklarından yararlanarak; teknoloji veya yazılım ürettikleri 1 geliştirdikleri,
AR-GE, YENİLİK, BİLİM VE TEKNOLOJi DESTEKLERİ 37 teknolojik bir buluşu ticari bir ürün, yöntem veya hizmet haline dönüştürmek için faaliyet gösterdikleri ve bu yolla bölgenin kalkınmasına katkıda bulundukları, @ aynı üniversite, yüksek telmoloji enstitüsü ya da AR-GE Merkezi 1 Enstitüsü alanı içinde veya yakınında yer alan, e akademik, ekonomik ve sosyal yapının bütünleştiği siteler veya bu özelliklere sahip teknopark:lar, "Teknoloji Geliştirme Bölgesi" olarak tanımlanmaktadır. Teknoloji Geliştirme Bölgeleri'nde kimlere destek sağlanmaktadır? Teknoloji Geliştirme Bölgeleri'nde; > Teknoloji Bölgesi "Yönetici Şirketleri"ne, > Girişimcilere, ~ Öğretim Üyelerine, > TGB içinde yer alan TEKMER'lerde, KOSGEE tarafından destek:lenmekte olan girişimcilere destek sağlanmaktadır.
3 8 İSTANBUL TİCARET O D ASI TEŞVİK 1 DESTEK REHBERİ SERİSİ 5 Teknoloji Geliştirme Bölgesi "Yönetici Şirketleri" kimler tarafından kurulabilir? Teknoloji Geliştirme Bölgesi (TGB)'nin yönetimi ve işletilmesinden sorumlu olacak "Yönetici Şirket"in kuruculan arasında, TGB 'nin içinde veya bulunduğu ilde yer alan en az bir üniversite veya Yüksek Teknoloji Enstitüsü veya kamu AR-GE Merkezi 1 Enstitüsü bulunmalıdır. Yönetici Şirket, "Anonim Şirket" statüsünde kurulmalıdır. Yönetici şirkete aynca; );- TOBB' a bağlı oda ve borsalar, );-Türkiye Esnaf ve Sanatkarlan Konfederasyonu'na bağlı odalar, );- Birlikler ve federasyonlar, );- Yerel yönetimler, ~Bankalar ve finans kuruluşlan, ~ Yerli ve yabancı Özel Hukuk tüzel kişileri, );.> AR-GE ve teknoloji geliştirme ile ilgili vakıf, kooperatif ve dernekler,
AR-GE, YENiLiK, BİLİM VE TEKNOLOJi DESTEKLERİ 39 );;- İlgili kamu kuruluşları, );;- İhracatçı Birlikleri de kurucu veya somadan ortak olarak iştirak edebilirler. Yönetici Şirketlerin görev tammlan ve yükümlülükleri nelerdi:r? Yönetici şirketler; );;- Bölge'nin kuruluş aşamasında planlama ve projelendirmenin yapılması, );;- gerekli altyapı ve üstyapı hizmetleri ile Bölge için gerekli her türlü hizmetlerin yürütülmesi, );;- kuluçka merkezi ve teknoloji transfer ofislerinin kurulması, >- Bölge'nin ilgili mevzuata uygun biçimde yönetilmesi, );;- girişimcilerin ve üçüncü şahıslarm buna aykırı davranışlannın önlenmesi ve bu doğrultuda gerekli önlemlerin alınınası ile yükümlüdür.
40 İSTANBUL TİCARET ODASI TEŞVİK 1 DESTEK REHBERİ SERİSİ 5 Yönetici şirketlere sağlanan destekler nelerdir? Teknoloji Geliştirme Bölgeleri'nde "Yönetici Şirketler" e sağlanan destek ve muafiyetler: Bölgelerin kurulması için gerekli alt yapı, idare binası ve kuluçka merkezi inşası ile AR-GE ve yenilik faaliyetlerini desteklemeye yönelik yönetici şirketçe yürütülen veya yürütülecek kuluçka programları, teknoloji transfer ofisi hizmetleri ve teknoloji işbirliği programları ile ilgili giderlerin yönetici şirket tarafından karşılanamayan kısmı (Bakanlık bütçesine konulan ödenekle sınırlı olmak kaydıyla, geri ödemesiz olarak); Kanunun uygulanması ile ilgili olarak düzenlenen kağıtlar ve yapılan işlemlerde her türlü vergi, resim ve harç muafiyeti; Yönetici şirketlerin, Kanunun uygulanması kapsamında elde edeceklere kazançlara 31.12.2023 tarihine kadar vergi muafiyeti; Atık su arıtma tesisi işleten bölgelerde "atık su bedeli" istisnası. Hazine'ye ait taşınmazlar için, Maliye Bakanlığı tarafından yönetici şirket lehine ilk 5 yılı bedelsiz olarak, izleyen yıllar için yatırım konusu taşınınazın emlak vergi değerinin binde 2 'si karşılığında irtifak hakkı tesisi veya kullanma izni (Bu durumlarda, yönetici şirketlerden hasılat payı alınmamaktadır).