ĠÇĠNDEKĠLER 1. 2011 HAZİRAN AYINDA TÜRKİYE DE ÖNE ÇIKAN DEPREM ETKİNLİKLERİ... 1 2. 19 MAYIS 2011 KÜTAHYA SİMAV DEPREMİ ARTÇILARI... 2 3. 23 HAZİRAN 2011 ELAZIĞ MADEN DEPREMİ (ML: 5.3)... 4 4. 2011 HAZİRAN AYINDA DÜNYA DA ÖNE ÇIKAN DEPREM ETKİNLİKLERİ... 12 i
1. 2011 HAZĠRAN AYINDA TÜRKĠYE DE ÖNE ÇIKAN DEPREM ETKĠNLĠKLERĠ 2011 Haziran ayı içerisinde toplam 2821 adet deprem meydana gelmiģtir (ġekil 1.1-1.2). Haziran ayı içerisinde meydana gelen 4 ve üzeri olan depremlerin listesi Tablo 1.1 de verilmiģtir. ġekil 1.1 2011 Haziran ayında Türkiye'de meydana gelen depremlerin dağılımı ġekil 1.2 2011 Haziran ayında meydana gelen depremlerin Deprem Sayısı-Büyüklük Grafiği 1
Tablo 1.1 2011 Haziran ayı içerisinde meydana gelen M 4.0 olan depremler Zaman (UTC) Enlem (K) Boylam (D) Büyüklük Yer 04/06/2011 13:51 39.1122 29.1018 4.1 KÜTAHYA-SIMAV 05/06/2011 21:29 39.143 29.095 4 KÜTAHYA-SIMAV 09/06/2011 10:03 34.8957 28.9677 4.1 AKDENIZ-DOGU BASENI 10/06/2011 22:47 39.0975 28.3405 4.7 BALIKESIR-SINDIRGI 13/06/2011 11:31 38.3815 33.953 4 AKSARAY-MERKEZ 14/06/2011 23:14 34.961 28.8722 4.6 AKDENIZ-DOGU BASENI 15/06/2011 11:32 34.55 32.7847 4.2 KIBRIS AÇIKLARI 15/06/2011 18:23 36.5967 28.7742 4 FETHIYE AÇIKLARI 18/06/2011 14:57 35.2593 27.672 4.6 AKDENIZ-DOGU BASENI 23/06/2011 07:34 38.5562 39.6307 5.3 ELAZIG-MADEN 23/06/2011 12:00 38.5867 39.6008 4 ELAZIG-MADEN 27/06/2011 21:13 39.1108 29.026 5 KÜTAHYA-SIMAV 27/06/2011 21:28 39.1217 29.0443 4.4 KÜTAHYA-SIMAV 29/06/2011 11:40 39.1232 29.0032 4 KÜTAHYA-SIMAV 29/06/2011 19:48 37.3907 35.8647 4.4 ADANA-KOZAN 2. 19 MAYIS 2011 KÜTAHYA SĠMAV DEPREMĠ ARTÇILARI 19 Mayıs 2011 tarihinde Kütahya -Simav merkezli meydana gelen Ml: 5.7 büyüklüğündeki depremin artçı deprem etkinliği Haziran 2011 de de devam etmiģtir. Haziran ayı içerisinde Kütahya-Simav merkezli büyüklükleri 2.0-5.0 arasında değiģen 1251 deprem meydana gelmiģtir. Büyüklükleri M 4.0 olan depremlere ait harita ġekil 2.1 de odak mekanizması çözümleri ise Tablo 2.1 de verilmiģtir. ġekil 2.1 01 Haziran - 30 Haziran 2011 tarihleri arasında meydana gelen Kütahya-Simav depremleri 2
Tablo 2.1 01-03 Haziran 2011 de meydana gelen depremlerin odak mekanizması çözümleri Tarih Saat Ml P dalgası ilk hareketine göre Odak Mekanizması Moment Tensor Yöntemi Odak Mekanizması 27.06.2011 21:13 5.0 27.06.2011 21:28 4.4 29.06.2011 11:40 4.0 3
3. 23 HAZĠRAN 2011 ELAZIĞ MADEN DEPREMĠ (Ml: 5.3) 23 Haziran 2011 günü, saat 10:34 de Ml: 5.3 büyüklüğünde Elazığ-Maden merkezli bir deprem meydana gelmiģtir. Depremin dıģ merkez koordinatları 38.5760 K 39.5960 D, odak derinliği 13.42 km. olarak belirlenmiģtir. Depremin ardından büyüklükleri 2.5-4.0 arasında değiģen 10 adet deprem meydana gelmiģtir (ġekil 3.1) (Tablo 3.1). Ml: 5.3 büyüklüğündeki depremin odak mekanizması çözümü Tablo 3.2 de verilmiģtir ġekil 3.1 23-30 Haziran 2011 tarihlerinde meydana gelen Elazığ-Maden depremleri Tablo 3.1 23-30 Haziran 2011 tarihlerinde meydana gelen Elazığ-Maden depremleri listesi Sayı Tarih Saat (GMT)* Enlem (K) Boylam (D) Derinlik (km) Mtype M Yer 1 23/06/2011 07:34:43 38.5562 39.6307 13.42 Ml 5.3 ELAZIG - MADEN 2 23/06/2011 07:54:51 38.5925 39.54 3.79 Ml 3.2 ELAZIG - MERKEZ 3 23/06/2011 08:19:16 38.7902 39.2873 7 Md 2.5 ELAZIG - MERKEZ 4 23/06/2011 08:45:09 38.603 39.6065 7 Md 2.5 ELAZIG - MADEN 5 23/06/2011 08:54:49 38.5965 39.5955 6.96 Md 2.8 ELAZIG - MADEN 6 23/06/2011 10:13:33 38.5893 39.584 7 Md 2.4 ELAZIG - MADEN 7 23/06/2011 10:27:18 38.685 39.5857 7 Md 2.1 ELAZIG - KOVANCILAR 8 23/06/2011 10:38:49 38.733 39.259 30.48 Md 2.2 ELAZIG - MERKEZ 9 23/06/2011 11:45:39 38.7112 39.2225 4.03 Md 2.5 ELAZIG - MERKEZ 10 23/06/2011 12:00:06 38.5867 39.6008 19.2 Ml 4 ELAZIG - MADEN 4
Elazığ ili 2. derecede tehlikeli deprem bölgesindedir.depremin meydana geldiği Maden ilçesi ise Deprem Bölgeleri Haritası nda 1. derece deprem bölgesi olarak değerlendirilmiģtir. (ġekil 3.2 ). ġekil 3.2 Elazığ ilinin deprem bölgeleri haritasındaki konumu Bu bölgede en son hasar yapan deprem 08.03.2010 Depremi (Ml= 5.8) olup Elazığ çevresinde etkin olan tarihsel depremlere bakıldığında 1910 M: 5.0, 1977 M: 5.1 Palu, 2004 M: 5.3 Sivrice ve 2007 M: 5.1 M: 5.5 Sivrice depremlerinin ciddi tahribatlara neden olduğu görülmektedir. Yapılan odak mekanizması çözümleri incelendiğinde (Tablo 3.2) depremlerin Doğu Anadolu Fay Zonu üzerinde sol yanal doğrultu atımlı faydan kaynaklandığı düģünülmüģtür (ġekil 3.4). Bu deprem bölgenin depremselliği ve fay düzeni açısından beklenmedik olarak değerlendirilmemiģtir. 5
ġekil 3.3 1900 den günümüze Elazığ ili ve yakın civarında meydana gelen M 4.0 olan depremler Tablo 3.2. 23 Haziran 2011 de meydana gelen Ml:5.3 olan depremin odak mekanizması çözümü Tarih Saat Ml P dalgası ilk hareketine göre Odak Mekanizması Moment Tensor Yöntemi Odak Mekanizması 23.06.2011 10:34 5.3 6
23.06.2011 15:00 4.0 ġekil 3.4 Elazığ Maden Depreminin meydana geldiği bölgeye ait tektonik hatlar (Ali KOÇYĠĞĠT, 2011) 7
Tarihsel ve Aletsel Dönem Depremleri Elazığ ili ve yakın çevresinde aletsel ve tarihsel döneme (1900 öncesi) ait depremler ġekil 3.5 ve Tablo 3.3 de sunulmuģtur; ġekil 3.5 1900 den günümüze Elazığ ve yakın çevresinde meydana gelen depremler Tablo 3.3 Elazığ ili ve yakın çevresinin tarihsel dönem depremleri YER TARİH ENLEM BOYLAM MAGNİTÜD ŞİDDET CAN KAYBI YIKIK VEYA AĞIR HASAR ELAZIĞ 28.05.1789 VIII ELAZIĞ 03.05.1874 ELAZIĞ 27.03.1875 VIII ELAZIĞ- Palu 26.03.1977 38.5K 40.01D 5.2 ve 4.6 8 ölü, ELAZIĞ 14.08.2004 38.36K 39.15D 5.7 ELAZIĞ-Sivrice 21.02.2007 38.36K 39.29D 5.4 ELAZIĞ-Sivrice 21.02.2007 38.39K 39.29D 5.4 ELAZIĞ -Kovancılar 08.03.2010 38.76K 40.07D 5.8 42 ölü 209 konut yıkık,622konut orta hasar Sivrice ilçe ve köylerde hasar Kovancılar ve Karakoçan da hasar 8
Depremin Ġvme Değerleri Deprem dıģ merkezine (Ml= 5.3) en yakın bölgelerde kaydedilen ivme değerleri Tablo 3.4 de ve harita üzerinde (ġekil 3.6) verilmiģtir. Bu depreme ait en yüksek ivme değeri Ulusal Kuvvetli Yer Hareketi Gözlem Ġstasyonları ndan Elazığ-Maden ilçesinde DB yönünde 38.6 gal olarak ölçülmüģtür. 12 Kuvvetli Yer Hareketi Ġstasyonu ndan Ankara merkeze iletilen ivme kayıtlarının yerlerini gösterir harita ġekil 3.7 de verilmiģtir. Tablo 3.4 23.06.2011 tarihli Elazığ-Maden depreminin ivme kayıtları Sıra No İl İstasyon İlçe Cihaz Türü KG (gal) DB (gal) Düşey (gal) İstasyonun Deprem Merkez Üssüne Uzaklığı (km) İstasyonun yerine ait kayma dalgası hızı Vs30 (m/sn) 1 ADIYAMAN Gerger CMG-5TD 2.59 3.88 1.69 78,21 2 ADIYAMAN Kahta CMG-5TD 1.26 0.9 1.6 122,56 3 BATMAN Merkez CMG-5TD 2.83 3.25 1.82 157,30 450 4 ELAZIĞ Beyhan CMG-5TD 2.13 3.12 1.77 49,39 5 ELAZIĞ Karakocan CMG-5TD 2.42 1.98 1.25 57,33 6 ELAZIĞ Kovancılar CMG-5TD 16.61 15.23 9.34 28,37 7 ELAZIĞ Maden CMG-5TD 30.9 38.6 16 21,57 8 ELAZIĞ Merkez CMG-5TD 14.44 13.82 10,24 36,56 407 9 ELAZIĞ Palu CMG-5TD 10.64 9.4 8.06 32,06 329 10 MALATYA Pötürge CMG-5TD 2.39 2.36 1.42 106,77 11 MARDİN Merkez CMG-5TD 1.64 2.05 1.05 171,03 12 Ş.URFA Vıransehır CMG-5TD 2.06 1.96 0.86 149,83 ġekil 3.6 23.06.2011 tarihinde 07:34:43 (GMT) Elazığ-Maden Depremini (ML= 5.3) kaydeden 12 adet kuvvetli yer hareketi istasyonlarının dağılımı 9
ġekil 3.7 23.06.2011 tarihinde 07:34:43 (GMT) Elazığ-Maden Depremini (ML= 5.3) kaydeden 12 adet kuvvetli yer hareketi istasyonlarının dağılımı ve ivme değerleri Ġvme ve ġiddet Haritaları 23 Haziran 2011 tarihli Elazığ-Maden Depremi ivme dağılım haritası ve Ģiddet dağılım haritası ġekil 3.8 ve 3.9 da verilmiģtir. 10
ġekil 3.8 23.06..2011 Elazığ-Maden (Ml=5.3) Depreminin En Büyük Yer Ġvmesi Dağılım Haritaları (Çeken vd. 2008) ġekil 3.9 23.06.2011 Elazığ-Maden (Ml=5.3) Depreminin Sismik ġiddet Haritaları Arıoğlu vd. 2001 e göre hazırlanmıģ 11
4. 2011 HAZĠRAN AYINDA DÜNYA DA ÖNE ÇIKAN DEPREM ETKĠNLĠKLERĠ 2011 Haziran ayı içerisinde Dünya da büyüklüğü 5 ve üzeri olan toplam 172 deprem meydana gelmiģtir (ġekil 4.1). Bu depremlerden büyüklükleri 6 ve üzeri olanlar Tablo 4.1 de verilmiģtir. ġekil 4.1 2011 Haziran ayında Dünya'da meydana gelen M 5.0 olan depremlerin dağılımı Tablo 4.1. 2011 Haziran ayında Dünya da meydana gelen M 6.0 olan depremler (EMSC) ZAMAN (UTC) ENLEM N/S BOYLAM E/W DERINLIK (km) BUYUKLUK YER 01/06/2011 12:55:20 37.52 S 73.74 W 10 6.3 OFFSHORE BIO-BIO, CHILE 03/06/2011 00:05:00 37.33 N 143.92 E 10 6.5 OFF EAST COAST OF HONSHU, JAPAN 05/06/2011 11:51:19 55.56 S 146.90 E 40 6.4 WEST OF MACQUARIE ISLAND 13/06/2011 02:20:50 43.46 S 172.70 E 2 6.0 SOUTH ISLAND OF NEW ZEALAND 13/06/2011 14:31:23 2.52 N 126.48 E 60 6.4 MOLUCCA SEA 16/06/2011 00:03:37 5.97 S 151.18 E 20 6.5 NEW BRITAIN REGION, P.N.G. 20/06/2011 16:36:01 21.64 S 68.35 W 128 6.5 ANTOFAGASTA, CHILE 21/06/2011 02:04:17 11.46 S 165.59 E 20 6.0 SANTA CRUZ ISLANDS 22/06/2011 21:50:47 39.93 N 142.27 E 3 6.7 NEAR EAST COAST OF HONSHU, JAPAN 24/06/2011 03:09:40 52.11 N 171.83 W 60 7.3 FOX ISLANDS, ALEUTIAN ISLANDS 24/06/2011 06:33:05 10.89 S 166.00 E 51 6.2 SANTA CRUZ ISLANDS 26/06/2011 12:16:38 2.35 S 136.70 E 10 6.4 NEAR N COAST OF PAPUA, INDONESIA 12
KAYNAKLAR Arıoğlu E., Arıoğlu B. M., Girgin C. (2001). Doğu Marmara Depreminin Yer Ġvme Değerleri Açısından Değerlendirilmesi, Beton Prefabrikasyon, 57-58, 5-15. Çeken U., Beyhan G. ve Gülkan P. (2008). Kuzeybatı Anadolu Depremleri için Kuvvetli Yer Hareketi Azalım ĠliĢkisi, 18. Uluslararası Jeofizik Kongre ve Sergisi, Vol:3B14, ss:1-4, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, Kültür Sitesi, Ankara, 14-17 Ekim. ġaroğlu F., Emre Ö. ve KuĢçu Ġ. (1992). Türkiye Diri Fay Haritası, 1:1,000,000 ölçekli, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, Ankara. TC. BaĢbakanlık AFAD Deprem Dairesi BaĢkanlığı (DDA). http://www.deprem.gov.tr/ http://neic.usgs.gov/neis/qed/ Tarihsel depremlerin kaynakları; Kod Kaynak 1 Shebalin,N.V., Karnik,V.,Hardzievski,D.(1974) Catalogue of Earthquakes UNESCO,Skopje,Yugoslavia 10 Maravelakis,M.J.(1941)Beitrage zur Kentnis der Erdbebengeschicte von Griechenland und den Nachbarlandernauf Grund der Erinnerungen.Veröffentlichungen der Reichsanstalt für Erdbebenforschung in jena 11 Pınar,N.,Lahn,E.(1952)Türkiye Depremleri Ġzahlı Kataloğu.T.C.Bayındırlık Bak.Yapı ve Ġmar ĠĢ.Reis.Y.Seri 6,Sayı 36 12 Ġncicyan,P.G.(1976)Onsekizinci Asırda Ġstanbul.Ġst.Fetih Cemiyeti Ens.Yayın No.43,Baha Matbaası,Ġstanbul 13 Arıncı,R.(1945)Arzda ve Yurdumuzda Zelzele Bölgeleri.Çorumlu Mecmuası,Çorum Halkevi Yayını,Yıl 4,Sayı 29,Çorum 14 Yücel.E.(1971)Ġstanbul Depremleri Hayat Tarih Mecmuası,Sayı 6,Temmuz 1971,Cilt 2,S.58-63 15 Muralt Cronologie Byzantine.Prof.Dr.H.Soysal ArĢivi,Ġstanbul 16 Andreasyan,H.(1970)Ermeni Kaynaklarından DerlenmiĢ Deprem Listesi.YayımlanmamıĢ, Prof.Dr.H.Soysal ArĢivi,Ġstanbul. 17 Naima Tarihi Cilt 4,S.17-289,Cilt5, S.145-267 18 Akyol,Ġ.H.(1938)Erzincan Zelzelesi ve Son Feyezanlar.Ülkü Halkevleri Dergisi,Cilt 11,Sayı64,Haziran 1938 19 Ambraseys,N.N.(1975) Studies in Historical Seismicity and Tectonics.Geodynamics Today,Chap.2,The Royal Soc.,London. 2 Calvi,V.S.(1941)Erdbebenkatalog der Turkei und Einiger Benaehbarter Gebiete.YayımlanmamıĢ,Rapor No.276,MTA Enstitüsü,1941,Ankara 20 Öcal,N.(1968) Türkiyenin Sismisitesi ve Zelzele Coğrafyası, 1850-1960 Yılları Ġçin Zelzele Katoloğu Kandilli Rasathanesi Yayınları No:8, Ġstanbul 21 Andreasyan, H. (1973) xıv VE xv. Yüzyil Türk Tarihine ait Ufak Kronolojıler, Kolofanlar. Ġst. Üni. Ede. Fak. Tarih Ens. Dergisi, Sayı 3, Ġstanbul 22 Topkapı Sarayı Kütüphanesi Revan Kitapları No:1101, Varak 105/b, 72/b, Ġstanbul 23 Cezar, M. (1963) Türk Sanat Tarihi AraĢtırmaları ve Ġncelemeleri I. Güzel Sanatlar Akademisi, Türk Sanatı Tarihi Enstitü 13
Yayınları No:1, S:327-414 24 Kömürcüyan,E:Ç: (19529 XVII. Asırda Ġstanbul Tarihi Ġstanbul Üni. Edebiyat Fak. Yayınları, No:506, Ġstanbul 25 CoĢar, Ö.S. (1979) Fransanın Ġzmir Dosyası 19 Aralık 1979 tarihli Yeni Asır Gazetesi, Ġzmir 26 H. Saadettin Tarihi Cilt II El Yazması, Ġstanbul Üni. Kütüphanesi, Ġstanbul 27 ReĢit Tarihi Cilt II s.122-213 El Yazması, Ġstanbul Üni. Kütüphanesi, Ġstanbul 28 Ġstanbul Ġl Yıllığı (1973) S. 6-230, Ġstanbul Üni. Kütüphanesi, Ġstanbul 29 Ġstanbul Ġl Yıllığı (1973) S. 167-270, Ġstanbul Üni. Kütüphanesi, Ġstanbul 3 Ambraseys,N.N.(1965)The Seismic History of Cyprus.Revue de I'Union Inter.de Secours No.3,35-48,Geneva 30 Mambury,E(1925)Ġstanbul Rehber-i Seyyahin.Tercüman Gazetesi ArĢivi,Ġstanbul. 31 Zincirkıran,N.ve diğerleri(1968)hürriyet Cep Ansiklopedisi.Hürriyet Gazetesi Yayınları,Ġstanbul. 32 ġemdanı Zade(1976)Fındıklı Süleyman Efendi TarihiĠst.Üni.Ede.Fak.Yayını No.2088,Cilt1,S.176 33 Verrolot,M.P.(1856)Compt-rondu.Tableau des tremblements de terre qui ont eulieu dans I'Empire Ottoman en 1855.Ac de Sei.Paris,Tome 42,p.93-293 34 Gökmenzade Hacı Çelebi(Sayyid Hüseyin Rıfat)ĠĢaretnuma(El Yazması),Cebeci Semt Kütüph.No.1314,Ankara 35 Slaars M.B.F.(1932),Çev.Arapzade Cevdet Ġzmir Hakkında Tetkikat.Ġzmir ve Havalisi Asarı Atika Muhipleri Yayını,Sayı6,Marifet Matbaası,Ġzmir. 36 Deprem Dosyası Cumhuriyet Gazetesi ArĢivi, Ġstanbul. 37 Ġslam Ansiklopedisi(1966)No.53B,Ġstanbul Maddesi,S.1214-1239 38 Swiss Reinsurance Company(1978)Atlas on Seismicity and Volcanism.Swiss Reinsurance Company,October 1977,Switzerland. 39 Ambraseys,N.N.,Zatobek,A.,TaĢdemiroğlu,M.,Aytun,A.(1968)The Mudurnu Valley Eathquake of 22 July 1967.Serial No.622/BMS. RD/AVS,Paris,June 1968,UNESCO. 4 Plassard-KogoĢ(1968)Catalogue des Seismes Re cents a Liban.Ann.Memoires de I'Observ.de Xsara.TomeIV,Cahier 1 40 Karnik,V.(1971) Seismicity of the Eurpean Area 2.D.Rediel Publishing Company /Dortrecht,Holland 5 Kondorskaya,N.V.,Shebalin,N.V.(1977)New Catalogue of strong Earthquakes on the Territory of USSR from theancientest times to 1975.Moscow 6 Collection Academique Tome VI de la Partie Etrangere et Premier Tome de la Physique Experimantale Separee. 7 Broghton,T:R:S:(1938) An Economic survey of Ancient Roma.Vol.IV,The Johns Hopkins Press,Baltimore 8 Ergin,K.,Güçlü,U.,Uz,Z.(1967)Türkiye ve civarının Deprem Katoloğu.Ġ:T:Ü: Maden Fak.Arz Fiziği Ens.Yayın No.24,Ġstanbul 9 Francis,I.(1947)Bizans Kaynaklarına göre Orta ġark'ta Vukubulan Zelzeleler Ġ.Ü.Ed.Fak.Coğ.Bl.Doktora Tezi Ġ.Ü.Kitaplığı No.1420 14
A1 Kaynak sayısı üç'den fazla bilgi ve belge düzeyi yüksek A2 Kaynak sayısı üç'den az bilgi ve belge düzeyi yüksek A3 Kaynak sayısı üç'den fazla bilgi ve belgeleri geliģtirilmeye gereksinim gösteriyor. B1 Kaynak sayısı üç veya daha az,bilgi ve belge düzeyi orta B2 Kaynak sayısı üç veya daha az,bilgi ve belgeleri geliģtirilmeye gereksinim gösteriyor düzeyi orta B3 Kaynak sayısı üç veya daha az,bilgi ve belgeleri yetersiz. C1 Kaynak sayısı yetersiz. C2 Bilgi ve belgeleri yetersiz. C3 Hem kaynak sayısı,hemde bilgi ve belgeleri yetersiz. 15