Enerjimizi yarına taşıyoruz... Faaliyet Raporu 2008
içindekiler 04 Dünden Bugüne Zorlu Enerji Grubu 10 Kurumsal Profil 11 Başl ca Göstergeler 14 Zorlu Grubu 16 Enerji Grubu 18 Zorlu Enerji Grubu Elektrik Santralleri 22 Zorlu Enerji nin Yetkinlikleri ve Rekabet Gücü 24 Yönetim Kurulu Başkan n n Mesaj 26 Zorlu Enerji Grubu Başkan n n Değerlendirmesi 30 Yönetim Kurulu 32 Üst Yönetim 34 Yönetimin Faaliyet Sonuçlar n Değerlendirmesi ve Analizi 46 Zorlu Enerji Grubu, İnsan ve Çevre 50 Zorlu Enerji Grubu Şirketleri 54 Kurumsal Yönetim İlkelerine Uyum Raporu 65 Kâr Dağ t m Politikas ve Önerisi 66 İç Denetim Raporu 67 Yönetim Kurulu Karar 68 01.01.-31.12.2008 Hesap Dönemine Ait Bağ ms z Denetim Raporu 123 Yat r mc lara Bilgiler 124 İletişim
Zorlu Enerji Grubu; elektrik üretimi ve satışı, doğal gaz üretimi, dağıtımı ve satışı, proje sürecinden enerji santrallerinin anahtar teslimi kurulumu ve uzun vadeli bakım ve işletimi hizmetlerine uzanan bütünleşik faaliyetleriyle sektöründe benzersiz bir konum elde etmektedir. Grup gelecek nesillere sürdürülebilir, sağlıklı bir çevre bırakmak adına üzerine düşen sorumlulukla yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelik yatırımlara ağırlık vermektedir. 1
deneyimimizi yarına taşıyoruz. Zorlu Enerji Grubu, bu topraklardan aldığı enerjiyi yine bu topraklara vermeyi amaçlamakta; engin deneyimiyle ülkemizin enerji büyüme haritasında ve sürdürülebilir enerji politikalarının belirlenmesinde etkili ve vazgeçilmez oyunculardan biri olmak için çalışmaktadır. 2
3
dünden bugüne 16 yıldır sektörünün öncü ve en güçlü katılımcılarından... 4
Dünden Bugüne Zorlu Enerji 1993 Zorlu Grubu na ait sanayi kuruluşlarının elektrik ve buhar ihtiyaçlarını karşılamak üzere Zorlu Enerji Elektrik Üretim A.Ş. kuruldu. 1997 Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile otoprodüktör anlaşmaları imzalandı. Lüleburgaz ve Bursa da iki adet enerji santralinin yapımına başlandı. Lüleburgaz da 7 MW gücünde elektrik ve 20 ton/saat kapasitesinde buhar verebilen ilk santral devreye alındı. 1998 Lüleburgaz kojenerasyon santraline ait 7 MW elektrik ve 20 ton/saat buhar üretim kapasiteli ikinci ünite ticari işletmeye alındı. Bursa kombine çevrim santraline ait 26 MW kurulu gücünde LM2500 basit çevrim halinde devreye girdi. 9 MW gücünde buhar türbininin de devreye girmesi ile kombine çevrim kapasitesi 35 MW a ulaştı. Böylelikle Zorlu Enerji, Zorlu Grubu nun elektrik tüketiminin %100 ünü karşılayabilir duruma geldi. 1999 Bursa da ve Lüleburgaz da 43 MW gücündeki kombine çevrim santralleri, Zorlu Enerji Santral Yapım Grubu tarafından tamamlandı ve basit çevrim olarak devreye alındı; toplam kapasite 135 MW a ulaştı. TEİAŞ Bursa Sanayi Transformatör Merkezi nde Zorlu Enerji ye ait 154 kv şalt merkezi kurularak Bursa Santrali 154 kv Türkiye enerji iletim sistemine bağlandı. Kuruluş amacı Grup tesislerinin tüketeceği enerjiyi üretebilmek olan Şirket, ürettiği enerjinin %50 ye yakınını Grup dışındaki şirketlere satar hale geldi. 2000 Zorlu Enerji Grubu nun faaliyet alanlarının genişlemesine yönelik ilk adım olarak Zorlu Endüstriyel ve Enerji Tesisleri İnş. Tic. A.Ş. kuruldu. Zorlu Endüstriyel tarafından toplam kapasite 156 MW elektrik, 150 ton/saat buhar a çıkarıldı. Kapasitesinin Zorlu Grubu dışına satılma oranı %70 e yükseldi ve Zorlu Enerji Grubu enerji piyasasında yerini aldı. Zorlu Enerji nin ödenmiş sermayesinin %20 si İMKB aracılığıyla halka arz edildi. Zorlu O&M Enerji Tesisleri İşletme ve Bakım Hizmetleri A.Ş. kuruldu. Zorlu Petrogas Petrol, Gaz ve Petrokimya Ürünleri İnş. San. ve Tic. A.Ş. kuruldu. 2001 Zorlu Enerji Grubu 3 şirketi için ISO 9001/2000 kalite yönetim sistemi belgesini aldı. Zorlu O&M, Grup dışında ilk uzun dönem bakım anlaşmasını yaptı. Bakım hizmetlerini sürdürdüğü santrallere yönelik verimlilik ve performans artırıcı çalışmalar yapmak üzere ODTÜ TEKNOKENT te Ar-Ge departmanı kurdu. Ayrıca, General Electric (GE) firması ile karşılıklı işbirliği anlaşması imzaladı. Zorlu Grubu dışındaki müşterilerinin sayısı 200 e yaklaştı. Tüm santrallerde performans ve verim artırıcı çalışmalar sonucunda, Zorlu Endüstriyel tarafından, gaz türbinleri hava girişlerinde evaporasyon sistemleri kurularak %15 e varan güç artışı sağlandı. 5
Dünden Bugüne Zorlu Enerji 2002 Zorlu Endüstriyel tarafından Ankara ASO 1. Organize Sanayi Bölgesi ile sözleşme imzalanarak 55 MW gücünde kombine çevrim santrali yapımına başlandı. Zorlu O&M tarafından Hindistan ve Yunanistan da bakım hizmetleri gerçekleştirildi. Lüleburgaz Santrali nde güç kalitesinin ve üretim güvenilirliğinin artırılması amacına yönelik olarak Zorlu Enerji ye ait 154 kv şalt merkezi kurularak Lüleburgaz Santrali 154 kv Türkiye enerji iletim sistemine bağlandı. 2003 Ankara Santrali devreye alındı ve toplam kurulu güç 211 MW a yükseldi. Zorlu Doğal Gaz İthalat-İhracat ve Toptan A.Ş. ve Zorlu Elektrik İthalat-İhracat ve Toptan Tic. A.Ş. kuruldu. Zorlu Endüstriyel tarafından Kayseri Organize Sanayi Bölgesi nde, Kayseri Birlik Mensucat ta ve Yalova İpek Kağıt ta enerji santralleri kurulması konusunda sözleşmeler yapıldı ve ilk çalışmalar başlatıldı. Zorlu Enerji Grubu, tüm şirketlerinde OHSAS 18001 ve ISO 14001 Yönetim Sistemleri Kurma ve Yerleştirme Projesini başlattı. Zorlu O&M tarafından Yunanistan da yedek türbin hizmeti verildi. Tüm santrallerde performans ve verim artırıcı çalışmalara devam edildi ve Zorlu O&M tarafından LM6000 gaz türbinlerinde sprint sistemleri kurularak %10 a varan güç artışı sağlandı. 2004 Zorlu O&M, General Electric (GE) LM6000 türbinlerinde fabrika seviyesi bakım işlerine başladı. Zorlu O&M ile Türk Hava Yolları arasında ortak hizmet anlaşması yapıldı. Zorlu Endüstriyel in İsrail de anahtar teslimi 2 enerji santrali projesi ile ilgili niyet mektubu imzalandı. Zorlu Enerji ve Zorlu O&M adına, OHSAS 18001 İş Güvenliği ve Çalışan Sağlığı Sistem Belgesi ve ISO 14001 Çevre Sistem Belgesi alındı. Zorlu Endüstriyel adına belgelendirme çalışmaları başlatıldı. 2005 İsrail de enerji santralleri projelerine yatırım ve ortak olmak, müteahhit, işletme ve bakım hizmetleri vermek amacıyla 800 MW kurulu güce sahip olacak Dorad Energy Ltd. şirketine %25 ortak olunmasına karar verildi. Şirketin Rusya da enerji santralleri projelerine yatırım yapmak ve ortak olmak, müteahhitlik, işletme ve bakım hizmetleri vermek amacıyla ABD nin Virginia eyaletinde kurulan ICFS International LLC Limited e %51 oranında ortak olması kararlaştırıldı. Moskova da ilk özel elektrik santrali projesi alındı ve temel atıldı. Doğal gaz arama ruhsatı alındı. Zorlu Petrogas tarafından İskenderun Körfezi nde ve Adana bölgesinde arama çalışması başlatıldı. Zorlu Petrogas, Gaziantep-Kilis ve Kırklareli- Tekirdağ-Edirne doğal gaz dağıtım ihalelerini kazandı. Zorlu Enerji Avrupa da en hızlı büyüyen 100 şirket arasına girdi. Trade Finance Magazine tarafından Kayseri projesi 2005 yılının en başarılı finans projesi seçildi. Zorlu Endüstriyel tarafından yapımı gerçekleştirilen Kayseri Santrali basit çevrim olarak ticari üretime başladı. 6
Zorlu Petrogas, Türkiye de petrol ve doğal gaz arama üretim alanında faaliyet gösteren ve TPAO (Türkiye Petrolleri A.O.) ile ortak olan Avustralya menşeli Amity Oil International Pty. Ltd. şirketini bünyesine kattı. 2006 Pakistan da rüzgâr santrali kurmak üzere Pakistan Alternatif Enerji Geliştirme Kurulu (AEDB) ile 20 yıl süreli elektrik üretim anlaşması imzalandı. Projenin ilk safhası 49,5 MW olup, 300 MW a kadar genişleme opsiyonu vardır. Zorlu Enerji, Muğla da Dalaman Çayı üzerinde bulunan Sandalcık-Sami Soydam (127,8 MW) ve Narlı (82,5 MW) hidroelektrik santralleri için açılan ihaleyi kazandı ve fizibilite çalışmaları başlatıldı. Trakya ve Antep Bölgesi doğal gaz dağıtım ihaleleri kazanılarak 30 yıllık dağıtım lisansı hakkı alındı. 2007 Zorlu Enerji Grubu, yeni kurulan Zorlu Hidroelektrik Enerji Üretim A.Ş. ve lisansını devraldığı Rotor Elektrik Üretim A.Ş. ile birlikte büyümesini sürdürdü. Türkiye nin tek bir alanda en büyük kurulu güce sahip 135 MW kapasiteli rüzgâr santralini inşa etmek üzere Osmaniye ilinde çalışmalara başlandı. 2008 Zorlu Enerji Osmaniye de kurulmakta olan 135 MW lık rüzgâr santrali için EcoSecurities ile Karbon Emisyonu Satış Sözleşmesi imzaladı. Rotor Elektrik Üretim A.Ş., Osmaniye de 135 MW gücündeki rüzgâr santralinin yanı sıra, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu ndan yine aynı bölgede 60 MW ve 50 MW RES projelerini kapsamak üzere iki adet üretim lisansı daha aldı., ADÜAŞ a (Ankara Doğal Elektrik Üretim ve Ticaret A.Ş.) ait toplam 141 MW kurulu güce sahip dokuz santral için yapılan özelleştirme ihalesini, 510 milyon dolar ihale bedeli ile kazandı. Zorlu Enerji Grubu na üç şirket daha katıldı: Zorlu Doğal Elektrik Üretimi, Zorlu Jeotermal Enerji Elektrik Üretimi ve Zorlu Enerji ve İnşaat. Lüleburgaz Doğal Gaz Santrali ne ilave olarak 75 MW lık kombine çevrim santralinin kurulmasına başlandı. Amity Oil in %100 hissesi Zorlu Enerji ye geçti., DSİ Genel Müdürlüğü nün, Giresun ili Tirebolu ilçesinde kurulması planlanan Tirebolu HES için açtığı ihaleyi kazandı. 60 MW üretim kapasitesine sahip santral için fizibilite çalışmaları başlatıldı. Trakya ve Gaziantep Bölgesinde doğal gaz kullanıma sunuldu. Zorlu Grubu, BM Küresel İlkeler Sözleşmesi ni (Global Compact) imzaladı. 7
gücümüzü yarına taşıyoruz. Zorlu Enerji Grubu, elektrik üretim faaliyetlerinin yanı sıra, ülkemizin kaynaklarını ortaya çıkarmak ve işlemek üzere doğal gaz arama, sondaj, üretim ve dağıtım faaliyetlerinde de aktif rol almaktadır. Zorlu Enerji Grubu ekonomik ve çevresel anlamda enerji verimliliğini artıran ileri teknolojileri santrallerinde kullanmakta, ülkemiz enerji arzı güvenliğini sağlamak üzere yatırımları ile büyümeye ve Türkiye ye güç katmaya devam etmektedir. 8
9
Kurumsal Profil Zorlu Enerji Grubu: Enerji sektörünün her alanında Zorlu Enerji Grubu: Enerji sektörünün her alanında 1993 yılında kurulan ile temelleri atılan Zorlu Enerji Grubu bugün sektörünün öncü ve en güçlü katılımcılarındandır. Zorlu Enerji Grubu; elektrik üretimi ve satışı, doğal gaz üretimi, dağıtımı ve satışı, proje sürecinden enerji santrallerinin anahtar teslimi kurulumu ve uzun vadeli bakım ve işletimi hizmetlerine uzanan bütünleşik faaliyetleriyle sektöründe benzersiz bir konum elde etmektedir. Zorlu Enerji Grubu, 6 doğal gaz santrali ile toplam 420 MW ve 207 ton/saat buhar kapasitesine, 2008 yılında ADÜAŞ ihalesi sonucunda gruba geçen 9 santralle 141 MW eklenmesiyle toplam 561 MW kurulu güce sahip olmuştur. Grubun santrallerinde üretilen enerji, ağırlıklı olarak DUY sistemine, kısmen de sanayi kuruluşlarına ve ticarethanelere kesintisiz ve kaliteli enerji sağlamaktadır. Gelişimini enerjinin her dalında var olma stratejisiyle ürün ve servis çeşitlendirmeyi ilke edinerek sürdüren Grup, bugünkü güçlü konumunu ileriye taşımak, gelecekte de ulusal ve uluslararası arenada varlığını ve gücünü korumak amacıyla; Yenilenebilir enerji potansiyelini en iyi şekilde değerlendirerek portföyünü hidrolik, rüzgâr ve jeotermal gibi yenilenebilir enerji kaynaklarıyla çeşitlendirmektedir. Kaynak çeşitliliğiyle değişen piyasa dinamiklerine uyum sağlayarak rekabetçi konumunu korumaktadır. Ekonomik ve çevresel anlamda enerji verimliliğini artıran teknolojileri santrallerinde kullanmakta, bu uygulamaları tüm sektöre yaymak için çaba harcamaktadır. Ülkemiz kaynaklarını en verimli şekilde değerlendirerek, doğaya dost ve sürdürülebilirliği gözeten yöntemlerle enerji arz güvenliğini sağlamak üzere faaliyetlerini sürdürmektedir. Bu vizyonla, Zorlu Enerji Grubu; 2009 yılında devreye girmesi planlanan Osmaniye deki 135 MW lık rüzgâr santralinin kapasitesini, lisansı 2008 yılında alınmış olan toplam 110 MW lık ek yatırım ile 245 MW a yükseltmeyi hedeflemektedir. Dalaman da 2 ve Tirebolu da 1 olmak üzere toplam 3 hidroelektrik santrali projesinin fizibilite ve projelendirme çalışmalarını sürdürmektedir. 2008 yılında Gruba dahil olan santrallerle yenilenebilir enerji portföyünü genişletmiş olup, bu santrallerin yenileme ve kapasite artırımları için hazırlıklara başlamıştır. Zorlu Enerji Grubu, toplumla birlikte kazanma ilkesiyle hareket etmekte, yatırımlarının çevreye ve sosyal dokuya zarar vermemesine özen göstermekte, faaliyette bulunduğu bölgenin gelişmesi ve refahının artması yönünde çaba sarf etmektedir. Grup, çevre duyarlılığını sektöründe bir ilki gerçekleştirerek ortaya koymuş; Osmaniye de kurulmakta olan 135 MW lık rüzgâr santrali için EcoSecurities ile Karbon Emisyonu Satış Sözleşmesi imzalamıştır. Osmaniye de 2009 yılında üretime geçecek olan santralinin yılda 500.000 MW/h elektrik üretmesi öngörülmektedir. Bu üretim yılda yaklaşık 400.000 ton CO 2 atmosfere verilmeden gerçekleştirilmiş olacaktır. Aynı sözleşmenin, Osmaniye de rüzgâr santralinde yapılacak ilave 110 MW lık artış, Pakistan da yapımı devam etmekte olan 50 MW lık rüzgâr ve Rusya ile İsrail doğal gaz çevrim ve kojenerasyon santral projeleri için de imzalanması hedeflenmektedir. Zorlu Enerji Grubu, Türkiye nin yanı sıra, Avrupa, Asya ve Ortadoğu da enerji talebi hızla artan pazarlarda fırsatları değerlendirmek ve bölgesel bir güç konumuna gelmek için varlığını güçlendirmektedir. Rusya, Pakistan ve İsrail de yürütülen projeler Grubun bu hedefine varmasında önemli adımlar oluşturmaktadır. Grup, elektrik üretiminin yanı sıra, Trakya bölgesinde doğal gaz arama çalışmalarını yürütmekte; Trakya ve Gaziantep bölgelerinde doğal gaz dağıtımını gerçekleştirmekte olup ayrıca, Adana, İzmir ve Muğla bölgelerinde petrol arama ruhsatlarına sahiptir. 10
Başlıca Göstergeler (milyon ABD doları) 2008 2007 Satış Gelirleri 516,1 360,9 Brüt Kâr 91,6 53,9 Faaliyet Kârı 29,1 8,0 VAFÖK 64,6 37,0 Net Dönem Kârı -260,2-7,3 Aktifler 1.714,6 973,0 Özsermaye -0,2 272,8 Net Finansal Borç 1.177,9 303,1 Brüt Kâr Marjı (%) %17,7 %14,9 VAFÖK Marjı (%) %12,5 %10,2 Toplam satış gelirleri 2008 yılında bir önceki yıla oranla %42,8 artış kaydederek 516,1 milyon dolar olarak gerçekleşmiş; VAFÖK de 64,6 milyon dolar seviyesine yükselmiştir. 11
vizyonumuzu yarına taşıyoruz. Hidrolik, rüzgâr ve jeotermal gibi yenilenebilir enerji kaynaklarındaki potansiyeli değerlendirmeyi hedefleyen Zorlu Enerji Grubu, toplumsal sorumluluk yaklaşımıyla, yatırımlarının çevrenin yanı sıra sosyal dokuya etkisi ve uyumu konusunda yüksek hassasiyet göstermektedir. Grup faaliyette bulunduğu bölgelerde ekonomik ve toplumsal gelişim, refahın artması gibi nihai hedeflere katkı sağlamak için yoğun çaba harcamaktadır. 12
13
Zorlu Grubu Zorlu markasına daha fazla değer katmak için çalışıyor... Zorlu Grubu nun kuruluş hikayesi 1950 li yılların başında Babadağ, Denizli de ufak bir tekstil atölyesine uzanır. Tekstil alanında büyüyen ve güçlenen, küresel markalar yaratan Zorlu Grubu, bu başarısını Vestel ile elektronik, beyaz eşya ve dijital ürünler alanına; Zorlu Enerji ile enerji sektörüne taşımıştır. Zorlu Grubu 2006 yılında yüksek büyüme potansiyeline sahip gayrimenkul sektörüne iddialı olarak girmiş, bu alanda İstanbul başta olmak üzere İzmir ve Marmaris te çeşitli yatırımlar gerçekleştirmiştir. Bugün Türkiye nin gurur duyduğu markaları, Türk sanayisini ileriye taşıyan tesisleri, aralıksız sürdürdüğü ticari ve sosyal yatırımları ile Zorlu Grubu, Türkiye için üretmekte, Türkiye için çalışmaktadır. 25 bin çalışanı, 10 milyar TL yi aşan toplam aktifleri ile Zorlu Grubu Gideceksek en uzağa gideceğiz, çıkacaksak en yükseğe çıkacağız, olacaksak en iyisi olacağız... felsefesi doğrultusunda gelişmeye, dünya arenasında Zorlu markasından daha fazla söz ettirmeye ve markasına duyulan güveni artırmaya devam etmektedir. 14
Zorlu Grubu Tekstil Grubu Vestel Grup Şirketleri Enerji Grubu Gayrimenkul > Korteks > Zorluteks > Linens Pazarlama > Zorlu D ş Ticaret > Vestel Elektronik > Vestel Beyaz Eşya > Vestel Dijital > Vestel Dış Ticaret > Vestel Dayanıklı Tüketim Malları Pazarlama > Vestel CIS > Vestel Savunma > AYESAŞ > Birim > Vestel Germany > Vestel France > Vestel Iberia > Vestel Italy SRL > Vestel Holland BV > Vestel Trade > Vestel UK Ltd. > Vestel Electronica SRL > OY Vestel Scandinavia AB > UTS-United Technical Services, SPOL S.R.O. > Vestpro Electronics S.A. > Dexar Multimedya Telekomünikasyon A.Ş. > Vestel USA > CABOT Communications Ltd. > Vestel Electronic India > Vestek Elektronik Araştırma Geliştirme A.Ş. > Deksarnet Telekomünikasyon A.Ş. > Vestek > Intertechnika LLC (Rusya) > Zorlu Enerji > Zorlu Yapı Yatırım A.Ş. > Zorlu O&M > Zorlu Gayrimenkul > Zorlu Endüstriyel Geliştirme ve Yatırım A.Ş. > Zorlu Petrogas > Akmerkez Gıda ve İhtiyaç > Amity Oil International Maddeleri Pazarlama > Rotor İhracat İthalat San. ve Tic. A.Ş. > Zorlu Hidroelektrik > İntermar Ticaret Pazarlama > Trakya Bölgesi Doğal Gaz Turizm A.Ş. Dağıtım > Gaziantep Doğal Gaz Dağıtım > Zorlu Elektrik > Zorlu Doğal Gaz > Rosmiks LLC (Rusya) > Zorlu Energy Pakistan > Dorad Energy (İsrail) > Ashdod Energy (İsrail) > Ramat Negev Energy (İsrail) > Solad Energy (İsrail) > Zorlu Doğal Elektrik Üretimi A.Ş. > Zorlu Jeotermal Elektrik Üretim A.Ş. > Zorlu Intergas GMBH (Avusturya) > Zorlu Enerji ve İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş. 15
Enerji Grubu ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş. Zorlu Enerji Grubu nun ilk şirketi olan Zorlu Enerji, Zorlu Grubu na bağlı tekstil fabrikalarının elektrik ve buhar ihtiyacını karşılamak amacıyla bir otoprodüktör şirket olarak kurulmuştur. Şirket, zaman içinde Grup dışından gelen talep üzerine, başka kuruluşlara da elektrik ve buhar sağlamaya başlamıştır. Şirketin bugün 6 doğal gaz santralinde toplam kurulu gücü 420 MW a ulaşmıştır. 2008 yılında ADÜAŞ ihalesi sonucunda Gruba geçen 9 santralle 141 MW eklenmesiyle toplam 561 MW kurulu güce sahip olmuştur. Zorlu Enerji, Zorlu Enerji Grubu nun amiral gemisi ve diğer Grup şirketlerinin de hissedarı konumundadır. Zorlu Enerji, Avrupa nın enerji alanında en hızlı büyüyen şirketlerinden biri olarak global arenada da dikkat çekmektedir. Zorlu Enerji İstanbul Sanayi Odası nın her yıl açıklamış olduğu ilk 500 şirket sıralamasında, 2007 yılında 138. sırada yer almaktadır. Zorlu Enerji, faaliyet gösterdiği çevreye, doğaya ve topluma duyarlı bir şirket olarak, tüm santrallerini Dünya Bankası nın öngördüğü sınır değerlerinin altında NOX emisyonunu garanti eden su enjeksiyon sistemleriyle donatmıştır. Atık ısının buharda kullanılması yoluyla atmosferin ısınmasını önleyen bu sistem, çevre dostu enerji üretimine olanak tanımaktadır. Zorlu Enerji, Türkiye de kalite belgesi alan ilk otoprodüktör şirkettir. Şirket TS/EN ISO 9001-2000, OHSAS 18001 ve ISO 14001 sertifikalarıyla Entegre Yönetim Sistemi ne sahiptir. 2000 yılında hisselerinin %20 si halka arz olunan Zorlu Enerji nin bugün %29,4 oranındaki hissesi İMKB de işlem görmektedir. Türkiye de halka açılan ilk enerji şirketi olan Zorlu Enerji, Zorlu Enerji Grubu nun da halka açık tek şirketidir. Türkiye de Zorlu Enerji Lüleburgaz Marmara Bölgesi Trakya Bölgesi Yalova Bursa Eskişehir Ankara Tokat Erzincan Tunceli Rize Erzurum Kars Kayseri Van Denizli Osmaniye Gaziantep Doğal gaz enerji santralleri Hidroelektrik santralleri Rüzgâr santralleri Jeotermal enerji santralleri Doğal gaz dağıtım Doğal gaz üretim 16
Zorlu Enerji Ortaklık Yapısı Halka Aç k %29,4 Zorlu Holding %43,2 Korteks %17,5 Diğer %9,9 Zorlu Enerji Yurt İçi İştirakler Yurt Dışı İştirakler Elektrik Üretim %100 6 Doğal Gaz Enerji Santrali %97,2 Zorlu Doğal Elektrik (Hidro+Jeotermal) %86,1 Rotor (Rüzgâr Santrali, 135+110 MW) %86,1 Zorlu Hidroelektrik (potansiyel projeler) %78,2 Zorlu Jeotermal Doğal Gaz Arama + Üretim %78,2 Zorlu Petrogas %51 ICFS International LLC %100 Rosmiks International B.V. %100 Rosmiks LLC %100 Zorlu Energy Pakistan %25 Dorad Energy %51 Ashdod Energy %51 Ramat Negev Energy %27 Solad Energy %100 Amity Oil Doğal Gaz Dağıtım %10,2 Gazdaş Doğal Gaz Dağıtım %10,2 Trakya Bölgesi Doğal Gaz Dağıtım Diğer %20 Zorlu Endüstriyel %24 Zorlu O&M %2,2 Zorlu Elektrik %2,2 Zorlu Doğal Gaz %80 Zorlu Enerji ve İnşaat 17
Zorlu Enerji Grubu Elektrik Santralleri Lüleburgaz Santrali Türü: Doğal Gaz Kojenerasyon Santrali Kapasitesi: 65,7 MW Elektrik + 162 ton/saat Buhar Bursa Santrali (Organize Sanayi Bölgesi) Türü: Doğal Gaz Kombine Çevrim Santrali Kapasitesi: 90 MW Elektrik Ankara Santrali (Organize Sanayi Bölgesi) Türü: Doğal Gaz Kombine Çevrim Santrali Kapasitesi: 50,3 MW Elektrik Kayseri Santrali (Birlik Mensucat İşletmeleri - Orta Organize Sanayi Bölgesi) Türü: Doğal Gaz Kojenerasyon Santrali Kapasitesi: 7,2 MW Elektrik + 15 ton/saat Buhar 18
Kayseri Santrali (Organize Sanayi Bölgesi) Türü: Doğal Gaz Kombine Çevrim Santrali Kapasitesi: 188,5 MW Elektrik Yalova Santrali (İpek Kağıt - Altınova) Türü: Doğal Gaz Kojenerasyon Santrali Kapasitesi: 15,9 MW Elektrik + 30 ton/saat Buhar Denizli Sarayköy Santrali Türü: Yenilenebilir Jeotermal Enerji Santrali Kapasitesi: 15 MW Elektrik Rize İkizdere Santrali Türü: Yenilenebilir Hidrolik Kanal Tipinde Enerji Santrali Kapasitesi: 18,6 MW Elektrik 19
Zorlu Enerji Grubu Elektrik Santralleri Kars Çıldır Santrali Türü: Yenilenebilir Hidrolik Rezervuarlı Enerji Santrali Kapasitesi: 15,4 MW Elektrik Eskişehir Beyköy Santrali Türü: Yenilenebilir Hidrolik Kanal Tipinde Enerji Santrali Kapasitesi: 16,8 MW Elektrik Erzincan Tercan Santrali Türü: Yenilenebilir Hidrolik Rezervuarlı Enerji Santrali Kapasitesi: 15 MW Elektrik Tokat Ataköy Santrali Türü: Yenilenebilir Hidrolik Rezervuarlı Enerji Santrali Kapasitesi: 5,5 MW Elektrik 20
Erzurum Kuzgun Santrali Türü: Yenilenebilir Hidrolik Rezervuarlı Enerji Santrali Kapasitesi: 20,9 MW Elektrik Tunceli Mercan Santrali Türü: Yenilenebilir Hidrolik Kanal Tipinde Enerji Santrali Kapasitesi: 20,4 MW Elektrik Van Engil Santrali Türü: Motorin Santrali Kapasitesi: 15 MW Elektrik 21
rekabet gücü Zorlu Enerji nin yetkinlikleri ve rekabet gücü Zorlu Enerji Grubu, sektöre ilk giren şirketlerden biri olma avantajını çok iyi değerlendirmiş; vizyonu ve öncü kimliğiyle pazar fırsatlarını en doğru şekilde algılamış ve başarıya dönüştürmüştür. Global bir enerji gücü olma yolunda sağlam adımlarla ilerlemekte olan Zorlu Enerji Grubu; Türkiye de ve enerji talebinin yüksek olduğu hedef ülkelerde enerji alanındaki gelişmeleri yakından takip ederek faaliyetlerini geliştirmektedir. Risk dağılımını gerek enerji kaynağı, gerekse ülke bazında en iyi şekilde yapmaktadır. Maliyet-verimlilik-kalite üçgeninde yakaladığı başarı çizgisini proje ve hizmetlerine yansıtmaktadır. Yüksek teknoloji kullanımının yanı sıra, yenilenebilir enerji konusundaki vizyonu ve yatırımlarıyla da öne çıkmaktadır. Ürün ve servis çeşitlendirme Kurulduğu ilk yıllarda sadece Zorlu Grubu için elektrik üretimine yoğunlaşan Zorlu Enerji Grubu, bugün artan kapasitesiyle diğer sanayi kuruluşlarının ve ticarethanelerin elektrik ve buhar ihtiyaçlarını da karşılamaktadır. Grup ayrıca, konusunda ihtisaslaşmış şirketleri aracılığıyla doğal gaz, jeotermal arama ve sondaj, sanayi kuruluşlarına anahtar teslim santral kurulumu hizmetleri, işletmelerin ve konutların doğal gaz ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik doğal gaz satış ve dağıtım hizmetleri, santral işleten sanayi kuruluşlarına bakım ve işletme hizmetlerini de içeren geniş bir yelpazede faaliyet göstermektedir. Zorlu Enerji Grubu, ürün ve servis çeşitlendirme stratejisi doğrultusunda, rüzgâr santralleri, özelleştirme kapsamındaki hidroelektrik santralleri, elektrik dağıtım ihaleleri ve doğal gaz kontrat devri ihalelerini de takip etmektedir. Coğrafi yetkinlik Zorlu Enerji Grubu nun sahip olduğu hareket kabiliyeti ve yetkinlik, günümüzde Türkiye sınırlarını aşarak yurt dışına da aktarılmıştır. Moskova da özel sektör tarafından kurulacak ilk santral projelerine imza atan Zorlu Enerji Grubu, stratejik hedefleri doğrultusunda İsrail de de hızlı adımlarla ilerlemektedir. Yakın coğrafyadaki ve gelişmekte olan yeni pazarlardaki projelerle de ilgilenmekte olan Zorlu Enerji Grubu, mevcut know-how ve deneyimini farklı ülkelere taşımayı hedeflemektedir. Bunun ilk örneği Pakistan daki 50 MW lık rüzgâr santrali projesidir. 22
23
Yönetim Kurulu Başkanı nın Mesajı Enerji verimliliğinin artırılması ve yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelinmesi dünya enerji arz güvenliği açısından en önemli hareket tarzı ve çevresel kabusları da azaltacak en belirgin çözüm yolu olacaktır. Türkiye nereye? Türkiye gibi gelişmekte olan ülkeler için enerji, çok daha önemli bir gündem maddesi olarak karşımıza çıkmaktadır. Ülkemizde elektrik talebi yılda ortalama %7-8 artmakta olup, buna göre 2020 de elektrik enerjisi ihtiyacı 430.000 GWh mertebesine ulaşacaktır. 2008 verilerine göre 41 bin MW civarında kurulu güce ve yaklaşık 200.000 GWh yıllık tüketim miktarına sahip ülkemizde yerli kaynaklar yeterince kullanılmamakta; en yüksek oranda kullanılan ithal girdi doğal gazın elektrik üretimimiz içindeki payı %50 lere yaklaşmaktadır. Dünya enerji arenasında görünüm Dünya enerji gündemi geleceğimizi doğrudan ilgilendiren iki olguyla bizleri sürekli meşgul etmektedir. Dünya nüfusunun büyümesine ve artan refah düzeyine paralel olarak enerji ihtiyacı sürekli artarken kısıtlı enerji kaynakları hızla tükenmekte; diğer yandan artan enerji talebi ve kullanımı çevresel etkileri ağırlaştırmakta; farklı boyutta çözüm arayışlarını gerektirmektedir. Yaşanan gelişmeler ve bilimsel veriler, ilgili tüm taraflara büyük bir sorumluluk ve geleceğe yaşanabilir bir dünya bırakma adına daha fazla çalışma görevi yüklemektedir. Aslında sorun çözümü için ipucunu da vermektedir. Yoğunlukla kullanılan enerji kaynakları yani fosil yakıtlar için tehlike çanları çaldığına göre bunların daha verimli kullanılması ve kullanımının azaltılması gerekmektedir. Türkiye nin diğer ülkelere göre konumuna baktığımızda fosil kaynaklar bakımından zengin olmayan ülkeler arasında yer aldığı ve bu konuda önemli ölçüde dışa bağımlı olduğu görülmektedir. Buna karşılık, su, jeotermal, rüzgâr ve güneş gibi yenilenebilir enerji kaynaklarımız ülkemize önemli açılımlar sunmaktadır. Ülkemizdeki enerji santrallerinin üretim verimlilikleri ve emre amadelikleri mevcut yaşları sebebiyle düşük seviyede; buna karşın dağıtımda kayıp / kaçak oranlarımız yüksek seviyededir. Bu, giderek artan enerji maliyetlerinin önemli bir bileşenini oluşturmaktadır. Sıkıntılara rağmen ülkemizin fırsatlar bölgesinde olduğunu da unutmamamız gerekir. Hızla büyüyen geniş bir pazar olarak, zengin enerji kaynaklarına sahip az sayıdaki şanslı ülkenin çevrelediği coğrafi kuşak içerisinde, uluslararası enerji taşıma hatlarının kesiştiği, Avrupa için çok önemli stratejik bir konumda yer alması Türkiye ye dünya enerji arenasında ayrıcalıklı bir fırsat vermektedir. Bu tablo ülkemizin taşıdığı enerji gelişim potansiyelini, diğer taraftan baktığımızda ise tüketimin ulaşacağı boyutu ve yaklaşmakta olan ciddi darboğazı da net şekilde göstermektedir. 24
Türkiye nin var olan potansiyelini değerlendirmek ve artan enerji ihtiyacını karşılamak yönünde önemli adımlar atan Zorlu Enerji Grubu, yurt içi ve yurt dışı yatırımlarıyla sektöründe güçlü bir oyuncu olarak öne çıkmaktadır. Arz güvenliği açısından hızlı ve doğru kararlarla enerji yatırımlarının gerçekleştirilmesi, enerjinin elde edileceği büyük ölçüde yurt dışından temin edilen kaynakların yerli kaynaklarla desteklenmesi gerekmektedir. Stratejimiz: Kaynakları çeşitlendirmek, yenilenebilir enerjiyle büyümek Türkiye nin var olan potansiyelini değerlendirmek ve artan enerji ihtiyacını karşılamak yönünde önemli adımlar atan Zorlu Enerji Grubu, yurt içi ve yurt dışı yatırımlarıyla sektöründe güçlü bir oyuncu olarak öne çıkmaktadır. Zorlu Enerji Grubu olarak, yatırımlarımızla ülkemiz kaynaklarını en verimli şekilde değerlendirerek sürdürülebilir bir enerji arzını hedefleyen adımlar atıyor; var olan santrallerimizde kapasite artırımı ve verimlilik artışı yönünde çalışmalar yapıyoruz. Ayrıca projelerimizde enerji çeşitlemesine gidiyor ve yenilenebilir enerji kaynaklarına ağırlık vermeye çalışıyoruz. Son dönemde yaptığımız atılımlar sonucunda; Osmaniye rüzgâr santrali, Denizli jeotermal santrali, üçü yatırım aşamasında on hidrolik santralimiz ile portföyümüzü yenilenebilir kaynaklarla genişletme adına önemli yol katettik. Faaliyetlerimizin diğer ekseninde, petrol ve doğal gaz arama-üretim kapsamında, Türkiye nin dört bir yanında gerçekleştirdiğimiz arama faaliyetleriyle Türkiye nin enerji potansiyelinin belirlenmesinde ve yeraltındaki enerji kaynaklarının açığa çıkarılarak ülkemize kazandırılmasında rol oynuyoruz. Sürdürülebilirlik için Bu sektörde yalnızca kârı amaçlayacak şekilde faaliyet gösteremeyeceğimizi, aynı zamanda önemli bir kamusal hizmet verdiğimizi düşünüyoruz. Özellikle geleceğimizi ve yeni nesilleri düşünerek, çevreyi korumamız ve kaynaklarımızı ekonomik kullanmamız gerektiğinin bilincindeyiz. Zorlu Grubu nun taraf olduğu Birleşmiş Milletler Küresel İlkeler Sözleşmesi (UN Global Compact), Grup nezdindeki şirketlerce yürütülen faaliyetlerde çevre sorumluluğunu öne çıkaran uygulamalara imza atılmasında önemli bir rehberlik görevi görmektedir. Toplumsal sorumluluk yaklaşımımızla da, yatırımlarımızın çevrenin yanında sosyal dokuya etkisi ve uyumu konusunda yüksek hassasiyet gösteriyor, faaliyette bulunduğumuz bölgelerde ekonomik ve toplumsal gelişim, refahın artması gibi nihai hedeflere katkı sağlamak için yoğun çaba harcıyoruz. Zorlu Enerji Grubu, bu topraklardan aldığı enerjiyi yine bu topraklara vermeyi amaçlamaktadır. Ülkemizin enerji büyüme haritasında ve sürdürülebilir enerji politikalarının belirlenmesinde etkili ve vazgeçilmez oyunculardan biri olmak için çalışıyoruz. Enerji sektöründe olmanın bize yüklediği sorumluluğun bilinciyle, ülkemizin ve dünyamızın bugünü ve yarını için var gücümüzle çalışmaya devam edeceğiz. Tüm hissedarlarımıza, iş ortaklarımıza ve sosyal paydaşlarımıza en iyi dileklerimi sunuyorum. Zeki Zorlu Yönetim Kurulu Başkanı 25
Zorlu Enerji Grubu Başkanı nın Değerlendirmesi Sürdürülebilir enerji politikası oluşturmak Ulusal anlamda sürdürülebilir bir enerji politikası oluşturmak; ülke ihtiyaçları ve kaynaklarının yanı sıra birçok değişkeni ve bilinmezi, geleceğe uzanan zaman ekseninde, birbirleriyle olan ilişkileri ile birlikte siyasi, sosyal, ekonomik, askeri ve stratejik ilke ve hedeflerle uyumlu biçimde değerlendirmeyi ve ülke çıkarlarını kesintisiz ve uzun vadeli gözetmeyi gerektirir. Sürdürülebilir enerji politikası; yönetilebilir, yerli kaynakları azami ölçüde kullanmak, ithalat bağımlılığını gelecekte olası siyasi krizleri de gözeterek tek bir kaynak ve tek bir ülkeye bağlanmadan yürütmek; yalnızca enerji kaynaklarının arzı tarafında değil, tüketici tarafında da verimlilik kriterlerini en yüksek düzeye çıkartarak yönetmek biçiminde algılanmalıdır. 2008 in ardından 2008 yılını, Zorlu Enerji Grubu nun yatırımlarını sürdürdüğü, portföyünü genişlettiği ve çeşitlendirdiği, faaliyetteki santralleri açısından enerji verimliliği başta olmak üzere birçok iyileştirme ve sistem geliştirmelerini gerçekleştirdiği, kilometre taşı niteliğinde önemli ve başarılı bir dönem olarak tamamladık. Zorlu Enerji Grubu üretim hedeflerini tutturarak 2008 yılında 2,7 milyar kwh elektrik üretimi gerçekleştirmiştir. Bu üretimle Türkiye özel sektör elektrik üretiminin %8 ini ve elektrik tüketiminin %1,5 ini karşılamıştır. Darboğazı aşabilmek Ulusal ve uluslararası pek çok kuruluşun 2010`da Türkiye`yi bir enerji darboğazının beklediğine işaret ettiğini biliyoruz. Ülkemizin kalkınma ihtiyaçlarını ve vatandaşlarının refah artışı beklentilerini karşılamak üzere Türkiye`nin sürdürülebilir enerji politikası çerçevesinde uzun vadeli enerji stratejileri oluşturması ve enerji kaynaklarında çeşitlendirmeye gitmesi gerekmektedir. Petrol ve doğal gaz rezervlerinin yetersizliği nedeniyle yurt dışına önemli ölçüde bağımlı bir konumda olan Türkiye, son yıllarda yöneldiği alternatif enerji kaynakları ve mevcut potansiyeli ile önemli avantajlara sahiptir. Zorlu Enerji Grubu olarak biz de arz güvenliği konusunda üzerimize düşeni ve daha fazlasını yapma çabasıyla çalışıyoruz. Verimlilik ve kârlılık hedeflerini de dönem sonuçlarına taşıyan Grubumuz, 2007 yılı sonuna göre aynı kurulu güç ile faaliyet kârını %100 artırmıştır. 26