Ernst Neufert Temel bilgiler, Normlar, Yapı Yönetmelikleri, Yapı, Tasarlama, Mekân gereksinimleri, Mekânsal ilişkiler, (Yapısal Oranlar) Bina ölçüleri, Mekânlar, Mekânsal düzenleme, Ölçü ve hedef olarak insan ve donatı Yapı uzmanları, Uygulamacılar, Eğitmenler ve öğrenciler için El kitabı Bauhaus Dessau da bulunan Anhalt Yüksekokulu nun desteğiyle ve Neufert-Vakfı adına Ernst Neufert tarafından kurulmuş, Profesör Johannes Kister tarafından geliştirilmiştir. Dipl.-Ing. Mathias Brockhaus, Dipl.-Ing. Matthias Lohmann ve Dipl.-Ing. Patricia Merkel in ortak çalışmalarıyla Çeviri: Burhan ÇİÇEK Y. Mimar Bauhaus-Weimar 6000 den fazla çizim ve tablosuyla gözden geçirilmiş ve güncellenmiş 39. Baskı
Yayın No : 3126 Teknik Dizisi : 166 35. Baskıdan çeviri 4. Türkçe Baskı - Kasım 2012 39. Baskıdan çeviri 1. Türkçe Baskı - Eylül 2014 2. Türkçe Baskı - Mayıs 2015 ISBN 978-605 - 333-153 - 7 Cop yright Bu ki ta bın bu ba sı sı nın Tür ki ye de ki ya yın hak la rı Vieweg+Teubner Springer Fachmedien Wiesbaden GmbH tarafından BE TA Ba sım Ya yım Da ğı tım A.Ş. ye verilmiştir. Her hak kı sak lı dır. Hiç bir bö lü mü ve pa rag ra fı kısmen ve ya ta ma men ya da özet ha lin de, fo to ko pi, fak si mi le ve ya baş ka her han gi bir şe kil de ço ğal tı la maz, da ğı tı la maz. Nor mal öl çü yü aşan ik ti bas lar ya pı la maz. Nor mal ve ka nu nî ik ti bas lar da kay nak gös te ril me si zo run lu dur. Dizgi Baskı - Cilt : Beta Basım A.Ş. : Ertem Basım Yayın Dağıtım San. Tic. Ltd. Şti. Eskişehir Yolu 40. Km. Başkent Organize Sanayi Bölgesi 22. Cadde No: 6 Malıköy / Sincan / Ankara (Sertifika No. 26886) (0312) 640 16 23 Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş. (Sertifika No. 16136) Narlıbahçe Sokak Damga Binası No: 11 Cağaloğlu - İSTANBUL Tel : (0-212) 511 54 32-519 01 77 Fax: (0-212) 511 36 50 www.betayayincilik.com
Ernst Neufert e adanmıştır
Prof Johannes Kister Neufert vakfı adına Grafiksel düzenlemesi ile beraber 39. Baskının tüm yeni çizimleri Fa. Graphisoft a ait ArchiCAD ile hazırlanmıştır. Neufert, Ernst: Yapı tasarımı: Esaslar, Normlar, Tesislerle ilgili yönetmelikler, Yapı, Tasarım, Mekânsal gereksinim, Mekânlar arası ilişkiler, Yapısal oranlar, Mekânlar, Mekânsal düzenlemeler, Ölçü ve hedef olarak insan ve donatı; Yapı uzmanları, Uygulamacılar, Eğitmenler ve Öğrenciler için El kitabı; Tablolarla/ Ernst Neufert.-39.Baskı/ Bauhaus Dessau da bulunan Anhalt Yüksekokulu nun desteğiyle Neufert-Vakfı adına Ernst Neufert tarafından kurulmuş, Profesör Johannes Kister ile Dipl.-Ing. Mathias Brockhaus, Dipl.-Ing. Matthias Lohmann ve Dipl.-Ing. Patricia Merkel in ortak çalışmalarıyla geliştirilmiştir. Alman Kütüphanesine ait Bibliyografik bilgiler Bu yayın Alman Kütüphanesi tarafından Alman Ulusal Bibliyografyasına kaydedilmiştir; detaylı bibliyografik bilgiler >http:dnb.ddb.de> internet adresinden indirilebilir. Kitabın içerdiği bilgiler sorumluluk ve garanti açısından bağlayıcı değildir. Bu nedenle Yazar ve Yayınevi bilgilerin tamamının veya bir kısmının kullanılmasından doğacak sorumluluğu üstlenmemektedir. 1. Baskı 1936-29. Baskı 1973 (Ullstein/Bertelsmann Fachverlag Yayınevi), düzenleyen Ernst Neufert 30. Eksiksiz olarak yeniden düzenlenmiş ve önemli ölçüde genişletilmiş baskı 1979, düzenleyen Ernst Neufert 31. Gözden geçirilmiş baskı 1982, düzenleyen Ernst Neufert 32. Gözden geçirilmiş ve ilaveler yapılmış baskı 1984, düzenleyen Ernst Neufert 33. Tamamen yeniden revize edilmiş ve yeniden tasarlanmış baskı 1992, düzenleyen Peter Neufert, Ludwig Neff ve Planung AG Neufert Mittmann Graf Partner 34. Genişletilmiş baskı 1996, düzenleyen Peter Neufert, Ludwig Neff ve Planung AG Neufert Mittmann Graf Partner 35. Baskı 1998, Türkçe yayın hakkı Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş. ye aittir. 36. Genişletilmiş ve revize edilmiş baskı 2000, düzenleyen Peter Neufert, Ludwig Neff ve Planung AG Neufert Mittmann Graf Partner 37. Genişletilmiş ve revize edilmiş baskı Ağustos 2002, düzenleyen Cornelius Neufert, Corinna Franken ve Neufert Planung AG 38. Tümüyle revize edilmiş ve güncellenmiş baskı Eylül 2005, düzenleyen Profesör Johannes Kister 39. Baskı 2014, Türkçe yayın hakkı Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş. ye aittir. Bu eserin lisanslı baskıları; İngilizce, Fransızca, İspanyolca, Portekizce, İtalyanca, Yunanca, Türkçe, Çekce, Sırp-Hırvatça, Yugoslavca, Slovakça, Macarca, Lehçe, Rusça, Endonezce, Japonca, Çince, Romence ve Bulgarca dillerinde mevcuttur. Tüm hakları saklıdır. Vieweg+Teubner GWV Fachverlage GmbH, Wiesbaden 2009 Vieweg+Teubner, Springer Science+Business Media Fachverlagsgruppe nin bir üyesidir. www.viewegteubner.de Bu eser, bütün kısımları dahil olmak üzere, telif hakkı korunmaktadır. Telif hakları yasasıyla belirlenen sınırlar dışındaki her türlü değerlendirme, yayınevinin izni olmaksızın kabul edilemez ve cezalandırılır. Bu husus özellikle de çoğaltma, çeviriler, mikro filme alma ve bilgisayar sistemlerinde kaydetme ve işleme almalar için geçerlidir. Kapak konsepti ve tasarımı: Hans Joachim Kubowitz, luxsiebenzwo, Köln
Önsözler 39. baskı, bir önceki baskıda yenilemenin sadece kısmen mümkün olduğu noktalardan hareket edilerek hazırlanmıştır. Öyle ki, Neufert hâlâ Mimari planlamaya dair sorulara yönelik en kapsamlı ve sağlam ilk bilgi kaynağıdır. Mimarların günlük büro faaliyetlerinin birçok küçük ve bazı büyük adımlarla yürüyüşü gibi, Neufert in istatistiksel çalışmaları da bir yandan yapı faaliyetlerinde tartışmasız işlevleri bakımından DIN-normları ve yönetmeliklerine yönelik sorulara cevap verme titizliği, diğer yandan da günümüzün inşaat projelerini ilgilendiren önemli temaların sunumlarıyla sürekli devam etmektedir. Şüphesiz bu önemli konulara çevremiz ile planlamadaki sürdürülebilirliğe dair mutlak gereklilik de dâhildir: Sürdürülebilirliğin farklı ağırlık noktalarına sahip planlamalar açısından birçok yönü vardır. Profesör Johannes Kister ve ekibinin buradaki hedefi, tüm başlıklarda sürdürülebilirlikler açısından; tıpkı Ernst Neufert in kanımızca düşündüğü gibi mesleki bilgiler ve çağdaşlık ın gereksinimleri doğrultusunda yeni standartlar ve perspektifleri ortaya koymaktır. 70 yıl Yapı tasarımı 2006 jübilesi sonrasındaki bu yeni baskı ile planlamayı ilgilendiren eksiksiz ve güvenilir bilgilerin temellerini daha da güçlendirebilmeyi umuyoruz. Neufert Vakfı. Mart 2009 39. Baskı, Neufert in yöneticilik yaptığı, Walter Gropius un Bauhaus Dessau daki bürosunda, bir kere daha geliştirildi. Köklerinin bulunduğu bu yere dönme kararı doğru olduğu görünüyor çünkü 38. baskıda başlatılan revizyon, buradaki mimarlar, öğrenciler, hocalar ve ilgililer tarafından büyük bir başarı ile kabul edilmiştir. Bu anlayışla, 39. baskının konsepti, Nicole Delmes (Neufert, doğumlu) ve Ingo Neufert tarafından daha da geliştirilmiştir. Bu keyifli işbirliği ve gösterdikleri güven ve de anlayış için her ikisine teşekkür ediyorum. Özellikle profesyonel bir çalışma anlayışına sahip olan Mathias Brockhaus, Matthias Lohmann, Patricia Merkel e, - Anhalt Yüksekokulu Öğrencileri: Fanjuan Kong, Tobias Schwarzwald ile Mendy Wagenknecht e ve de ehil tavsiyeleri ile güvenilir işbirlikleri sayesinde önemli ölçüde başarıya ulaşmasına katkıda bulunan danışmanlara da ayrıca teşekkür ederim. Dessau, Mart 2009 Johannes Kister Dış danışmanlar; Prof. Dr. Dirk Bohne Yapı hizmeti Karl-Heinz Breuer Esaslar Paul Corall Yangın güvenliği Thomas Ehrenberg Akaryakıt ve dinlenme tesisleri Olaf Gersmeier Planlama ve şantiye yönetimi Lydia Haack, John Höpfner Akaryakıt ve yıkama tesisleri Karl-Josef Heinrichs Yapı fiziği Prof. Alfred Jacoby Sinagoglar Stefan Jäckel, Tobias Micke Açıkhava tesisleri ve Andreas Kotlan Dr. Jörg Junhold Hayvanat bahçeleri Lür Meyer-Bassin Tiyatro Hans-Peter Mühlethaler Gastronomi Prof. Dr. Gunther Nogge Hayvanat bahçeleri Marcellus Puhlemann Planlama ve şantiye yönetimi Hermann Schnell Tesis yönetimi Finn Stoll Yönetim Wolfgang Thiede Sağlık Carsten Thiemann Demiryolu Heiko Uelze Gastronomi Prof. Susanne Weber Aydınlatma Carola Wunderlich Havacılık VII
Öndeyiş Bu el kitabı, Weimar Devlet İnşaat Yüksek Okulu nda verdiğim ders notlarından meydana gelmiştir. Bu notlar; bir yapının planlaması esnasında gerekli olan, insan ölçeği ile bağlantılı pratik bilgilere, deneyimlere ve ölçümlere dayanmaktadır. Çünkü bizler, bir yandan atalarımızın omuzları üzerinde duran, diğer yandan da her şeyin akıp gittiği zamanımızda geleceğe dönük ve her birinin bakış açısı farklı çocuklarız. Bunun nedenleri ise; kişilerin temel eğitimleri ile eğitimdeki farklılıklar; çevrenin etkisi, kişinin iç dünyasının yansımaları ve yetişmesine dayanmaktadır. Bugünkü kesin hükmümüz sonunda doğru olsa dahi, açık bir soru olarak kalmaktadır. Çünkü bu da zamanla sınırlıdır. Deneyimsel olarak genel bir bakışı gerektiren mesafeden yoksun sonraki bir zamanın vereceği hüküm, bizimkinden daha adil olabilir. Bundan ötürüdür ki bazı ihtiyatlar bir öğretiyi dayatmak durumundadır. Çünkü hakikat ve nesnelliğe yönelik tüm çabalamalara, en sevilen düşünceleri eleştirel olarak aydınlatmaya ve şüpheyi öylece bir kenara itmemek konusundaki zahmetlere rağmen, her öğreti öznel, zamanla sınırlı ve çevreye bağlı kalmaktadır. Yanlış bir doktrine dönüşmenin önüne ise öğretinin kendisi, tamamlanmış olmadığını; tam tersine yaşayana, dönüşüme ve gelişime hizmet ettiğini ve tüm bunların altında bulunduğunu garanti etmesiyle geçer. Tıpkı Nietzsche nin: Ancak kendisini geliştiren benimle ilişkisini sürdürür sözünde gizlenmiş anlatım gibi, öğrencilere tinsel tavrı kazandıran da budur. Ebedi olma öğretisinin temeli, gelişimin hizmetçisinin bitmiş tarifler, kutucuklarda hazır bilgelikler, konservelenmiş bilgelik den ziyade; yapıtaşları, elemanlar, köşeler ve bunlarla beraber birleştirmenin, inşa etmenin, şekil vermenin ve nihayet uyum yöntemlerini sunmasına dayanır. Konfiçyüs bunu 2500 yıl önce şöyle ifade eder: Ben öğrencime bir köşe veririm, diğer üçünü de kendisi bulmalıdır. Doğuştan mimar olan veya kalbinde inşaata özlem duyan bir kişi kendisine çözmesi gereken bir problem verildiğinde kulaklarını ve gözlerini kapar. Çünkü o kendine özgü o kadar çok tasavvur ve ideallerle doludur ki, tek yapması gereken ihtiyaç duyduğu elemanlardan bir bütün ortaya koymak için bizzat çaba harcamaktır. İlişkileri irdeleyen; kendine, kuvvetlerin, malzemelerin, renklerin, kütlenin oyununa inanan, yapıların gerçekliğini, fenomenini algılayabilen, onların etkilerini inceleyen, eleştirel olarak araştıran, tinsele dönüştüren büyük yaşama sevincine ulaşan yolda ilerliyordur. Onu bu yola götürmeye yardımcı olan bu hayat görüşüdür. Bu hayat görüşü kişiyi tüm öğretilerden özgür kılacak ve kendi yaratıcılığını ortaya çıkararak sadece bir başlangıç olacaktır. İnşa etmekse, herkesin kendisine aittir. Bununla birlikte günümüz formları, eskilerin kendilerine örnek alacak kimseyi bulamadıkları, ama tasavvurları ve özlemleri, fikirleri ve idealleri ile örtüşen görkemli tapınakları, katedralleri veya sarayları yapmak için kullandıkları yola dayanmaktadır. Zamanın inşaat tekniği, imkânları ve yerel veriler sonucu kesin hatları ile belirlenmiş konularda dahi, mevcutla benzerlik taşımayan, somut formlara ulaşan sunumlar ortaya çıkmıştır. Bu yeni binalar ileri düzeyde bir teknik uygulandığında çok daha randımanlı olabilirler ve aynı zamanda sanatsal anlamda geçmiş zamanlardaki binalarla benzerlik taşırlar. Günümüzün hafif konstrüksiyonlu, aydınlık ve ferah bir endüstriyel tesisi, 18. yüzyıla ait bir imalathane ile veya 15. yüzyıla ait bir atölye ile karşılaştırıldığında, dar görüşlü muhafazakârlar bile üstünlüğü kabullenirler. Sonuç olarak; günümüzün dinç, ufku geniş mimarlarını, çağımızın ihtiyaçlarına cevap veren bina tasarımı yaparken, eski zamanların iyi binaları ile yarışan ve onları gölgede bırakan işler beklemektedir. Bu nedenle etkin bir yüksek okulda öncelikle çağın gözlemlenmesi ve geleceğe bakış anlatılmalıdır. Geriye dönük çalışmalar ise ancak zaruri hallerde yapılmalıdır. Büyük ustalarımızdan Fritz Schumacher; Doktor ünvanı ile baştan çıkarak, geçmişe yönelik araştırmaları esnasında kendilerini sanat tarihine ve basma kalıp öğretilere kaptırarak gelişimlerini engelleyen öğrencilerini bu hususta uyarmıştır. Bunun aksine, öğrencilere, benim burada Yapı tasarım bilgisi nin tasarım esaslarını minimuma indirerek, şematize ederek ve soyutlaştırarak yaptığım gibi taklidi engellemek ve kendi tasarımını ortaya koydurmak amacı ile sadece öğeler verilmelidir. Farklı oluşumlar, çağın baskısı ile ister istemez belli bir koordinasyonda birleşeceklerdir. Zamanın stili içinde insanların uğraşlarını karakterize eden belirli bir üsluba ulaşılacaktır. Ernst Neufert VIII
İÇİNDEKİLER ESASLAR Sembollerin ve kısaltmaların açıklanması Sembollerin ve kısaltmaların açıklanması... XIV Normlar DIN Normları...2 SI-Birimleri...4 Çizimler DIN 476, 4999 e göre kağıt formatları...6 DIN 824 e göre teknik çizimler...7 Çizimlerin düzenlenmesi...8 DIN 1356 ya göre inşaat çizimleri...9 DIN 1356 ya göre mimari çizim sembolleri...10 DIN 1988 e göre su tesisatı sembolleri...14 DIN 18015 e göre elektrik tesisatı sembolleri...16 Emniyet teknikleri sembolleri...19 Gaz tesisatı sembolleri...20 Elle çizim teknikleri...21 Bilgisayar destekli çizim teknikleri...22 Ölçü ve ağırlıklar Alman ölçü birimleri ile İngiliz ölçü birimlerinin karşılaştırılması...23 Ölçüler, ağırlık birimleri, sıcaklık birimleri...24 İngiliz ölçü birimlerinin mm ye dönüştürülmesi...25 Hareketli yükler...26 İlave yükler...32 Bariyersiz yapı Tekerlekli sandalye kullanıcıları için ölçüler...33 DIN 18024 e göre kamuya açık binalar...34 DIN 18024 ye göre bariyersiz konutlar...35 Çerçeve Yapı Yönetmeliği ne göre bariyersiz konutlar...37 Ölçü esasları ve ölçü oranları Ölçü ve amaç olarak insan...38 Her şeyin ölçüsü...39 Vücut ölçüleri ve alan gereksinimleri...40 Geometrik ölçü düzeni...42 Geometrik ölçü oranları...43 Yüksek yapılarda ölçü kuralları...46 Yapı biyolojisi Esaslar...48 Mekânsal iklim...49 Elektromanyetik alanlar...50 Optik algı Göz...51 İnsan ve renk...53 PLANLAMA SÜRECİ Tasarım Tasarım nedir?...54 Referans düzlemleri...55 Soru listesi...56 Sürdürülebilir yapı Genel, planlama, inşa...58 Kullanım, yıkım...59 Tesis yönetimi Çevre...60 Yöntemler...61 Eski yapılarda bakım ve onarım Koruma ve değiştirme...62 Eski eserlerin bakımı...63 Eski eserleri koruma...64 Envanter tanzimi...65 Dönüştürme...66 Planlama ve inşaat yönetimi Kamu İnşaat Hukuku...68 Özel Mülk Hukuku (VOB, HOAI)...69 İnşaat aşamaları...70 Yapısal kullanımın karakteristik değerleri...74 Çekme mesafeleri...76 İnşaat maliyeti...77 YAPI ELEMANLARI Temellendirme Hafriyat çukurları...78 Temeller...81 Yalıtım, Drenaj...83 Onarım...85 Duvarlar Doğal taş duvarlar...86 Suni taş duvarlar...87 Karma yapı teknikleri...90 Onarım...91 Döşemeler Döşeme konstrüksiyonları...92 Onarım...93 Beton onarımı...94 Yer döşemeleri...95 Çatılar Çatı formları...97 Eğimli çatılar...98 Düz çatılar...103 Pencereler Düzen...108 Talepler...109 Açılış biçimleri... 110 EnEV 2009 Isı yalıtımı... 111 Ses yalıtımı... 112 Bina temizliği TRA 900+AUFZV... 113 Çatı katı pencereleri... 114 Çatı ışıklıkları ve ışık kubbeleri... 115 Cam Esaslar... 116 Isıcam... 117 Emniyet ve akustik camları... 119 Optik olarak değişebilen cam...120 Döküm cam...120 Cam kapılar...120 Profil camlar...121 Cam tuğlalar...122 Yangın emniyet camı...123 Cephe giydirme...124 Kapılar Tasnif...125 Konstrüksiyonlar...126 Özel kapılar...127 Portaller...128 Kapı kilit sistemleri...129 Bina ve arazi koruma...130 Merdivenler Prensipler...132 Kurallar...133 Konstrüksiyonlar...134 Rampalar-spiral merdivenler...135 Kaçış merdivenleri...137 IX
İÇİNDEKİLER Yürüyen merdivenler Mağaza ve alışveriş merkezleri için...138 Yürüyen yollar Mağaza ve alışveriş merkezleri için yürüyen yollar...139 Asansörler Prensipler...140 Kontrol tekniği...141 Konutlar için şahıs asansörleri...142 Öncelikle büro, banka, oteller v.s. için şahıs asansörleri, yatak asansörleri...143 Hafif yük asansörleri...144 Hidrolik asansörler...145 Özel konstrüksiyonlar...146 YAŞAM ALANI Esaslar Tasarım esasları...147 Konut (yaşam) politikası...148 Konut yoğunluğu Karakteristik değerler...149 Yönlendirme Yapı yöntemleri...150 Mimari nizam Tek-sıra düzeni...151 Koridor düzeni...152 Teras evler...153 Sıra evler...154 Oturum alanları Evler...155 Konutlar...157 Konut iç mekânları Erişim...158 Mutfaklar...161 Oturma bölümleri...166 Banyolar...172 Ardiye...174 Garajlar, karportlar (yanları açık garajlar)...178 BARINMA Öğrenci yurtları Genel planlama önerileri...179 Yaşlı yurtları Huzurevleri...180 Yaşlılar için hastane ve bakım evleri...181 Örnekler...182 Oteller Esaslar...183 Odalar...184 Örnekler...185 Gastronomi Lokantalar...186 Konuk odaları...188 Fastfood lokantaları...189 Restoran mutfakları...190 Büyük mutfaklar...193 Büyük mutfak örnekleri...195 Öğrenci yurtları Genel planlama önerileri...196 Tatil evleri / hafta sonu evleri Genel planlama önerileri...197 Moteller Genel planlama önerileri...198 Kamp Genel planlama önerileri...199 EĞİTİM- ARAŞTIRMA Çocuk kreşleri Düzenleme ve inşaat şekilleri...200 Mekânlar, serbest alanlar...201 Çocuk oyun alanları Oyun gereçleri...202 Okullar Genel derslikler...203 Mesleki derslikler...204 Bilişim ve ortak kullanım alanları...205 Sıhhi mekânlar, teneffüs ve dolaşım alanları...206 Sınıfların düzenlenmesi...207 İlk öğretim okulları için örnek ihtiyaç programı (1-4. sınıflar)...208 Örnekler...209 Yüksekokullar Amfiler...210 Örnek amfiler...212 Donatı ve projeksiyon...213 Seminer ve görev odaları...214 Laboratuvarlar...215 KÜLTÜR VE OYUN YAPILARI Müzeler Genel...219 Sergi salonları...220 Tiyatrolar Tarihi bakış...221 Tipoloji...222 Seyirci salonu...223 Oturma sıraları...224 Sahne...225 Yan alanlar...227 Atölyeler, personel odaları ve prova odaları...228 Personel- ve ortak kullanım odaları...229 Modernizasyon ve genişletme...230 Konser salonları Oluşum, varyasyonlar...231 Teknik talepler, org, orkestra...232 Akustik...233 Sinemalar Projeksiyon...234 Sinema salonları...235 Multipleks sinemalar...236 Multipleks sinemalar, örnekler...237 Araçla girilebilen sinemalar (Drive-in)...238 Sirk Yerleşik...239 Hayvanat bahçeleri Esaslar...240 Hayvan bakımı...241 Kafesler...242 X
İÇİNDEKİLER YÖNETİM BÜRO Büro binaları Strüktürler...243 Eğilimler/ölçütler...244 1980 lere kadar tipolojiler...245 1980 den sonra tipolojiler...246 Alan gereksinimi...247 Ekranlı çalışma yeri...248 Arşivleme...249 Ek alanlar...250 Mekân tipolojisi...251 Karelaj...252 Düzenleme...253 Yapı tekniği...254 Konstrüksiyon...255 Yüksek Yapılar Esaslar...256 Konstrüksiyon...257 Talepler...258 Kütüphane Esaslar...259 Mobilya döşeme...261 Alan gereksinimi...262 Bilimsel Kütüphaneler...263 Arşiv...264 Bankalar Bankalar...265 TİCARET Dükkanlar Yönetmelikler ve tipolojiler...266 Mağaza Satış Yönetmeliği VkVO...267 Girişler ve Vitrinler...268 Kasalar ve ön kasa bölgeleri...269 Ön kasa bölgeleri örnekleri...270 Yönlendirmeler, Yürüyen merdivenler...271 Mobilyalar, Ebatlar...272 Gıda dükkânları...273 Self-servis dükkânları...274 ENDÜSTRİ - SANAYİ Endüstri Esaslar...275 Hangar yapısı...277 Çok katlı yapı...278 Taşıma...279 Depolama tekniği...280 Yan mekânlar...282 Örnekler...285 Atölyeler Marangozhane...286 Doğramacılık...287 Metal yapı...288 Oto tamirhaneleri...289 Fırıncılık...290 Et merkezi...291 Diğer meslekler...292 Çamaşırhane...293 İtfaiye...295 DİNİ YAPILAR Hristiyan kiliseleri Dini ayinlere ait öğeler...297 Mobilyalar, kilise eşya deposu...298 Çan kuleleri...299 Sinagoglar Genel planlama önerileri...300 Camiler Genel planlama önerileri...301 SAĞLIK Hekim muayenehaneleri Tek ve çoklu muayenehaneler...302 Hastaneler Genel, ölçü düzeni...303 Yapının planlaması...305 Örnekler...306 Koridorlar, kapılar, merdivenler, asansörler...307 İşlevsel mekânlar...308 Acil servisler...309 Tıbbi tedavi merkezi-örnekler...310 Muayene ve tedavi... 311 Bakım...317 Yönetim, sosyal hizmetler...324 Alt yapı hizmetleri...325 Teknik bakım...328 SPOR - DİNLENCE Stadyumlar Stad kompleksi...330 Seyirci tribünleri...331 Spor tesisleri Oyun sahaları...332 Atletizm...335 Tenis...339 Mini golf...341 Golf sahaları...343 Su sporları-marinalar...345 Su sporları-sandal ve kanoda kürek çekme...351 Binicilik...353 Kayakla atlama...355 Buz pistleri...356 Paten pistleri...357 Hız pateni...358 Kaykay (Skateboarding)...358 Bisiklet krosu...359 Atış poligonları...360 Spor salonları Ölçüler...362 Düzenleme, konstrüksiyon...364 Gereçler...365 Tribünler...366 Örnekler...367 Judo...368 Güreş...368 Halter...368 Boks...368 Badminton...368 Squash...369 Masa tenisi...369 Bilardo...369 Kondisyon- Fitness salonları...370 Tırmanma salonları...372 XI
İÇİNDEKİLER Kiy oyunu alanları (ahşap topla labut devirme)...373 Yüzme havuzları Halka açık kapalı yüzme havuzları...374 Açık yüzme havuzlar...379 Kapalı-açık yüzme havuzlar...380 Özel yüzme havuzları...383 SPA Sauna / Küçük sauna / Welness...384 Oyun salonları Oyun salonları...387 ULAŞIM Yollar Cadde alanları...388 Cadde türleri...389 Otoyollar...390 Ulaşım alanları...391 Bağlantı yolları...392 Düğüm noktaları...393 Yaya ve bisiklet yolları...394 Bisiklet trafiği...395 Bisiklet parkları...396 Dinlenme alanları...397 Ses yalıtımı...398 Otoparklar Otomobiller...399 Otomobiller için dönüş yerleri...401 Park yeri...402 Otoparklar...404 Rampalar...405 Garaj Yönetmelikleri...406 Park sistemleri...407 Kamyonlar...409 Kamyon park ve dönüşleri...410 Dinlenme tesisleri... 411 Akaryakıt istasyonları...412 Yıkama tesisleri...414 Şehiriçi toplu taşımacılık Koşullar, taşıma aracı...415 Duraklar...416 Ulaşım alanları...417 Otogarlar...418 Demiryolları Ray sistemleri...420 Yük taşımacılığı...422 Yolcu istasyonları...423 Terminal Binası...424 Peronlar...425 Peron düzeni...426 Havayolu Esaslar...427 Hava alanları...428 Kalkış ve iniş pistleri...429 Terminal...430 Apron...431 Uçaklar...432 DIŞ MEKÂNDA DÜZENLEME Mezarlıklar Morg ve krematoryumlar...433 Mezarlar, Mezarlık şapeli...434 Mezarlık alanları...435 Tasarım yaklaşımları ve kavramlar Tasarım yaklaşımları...436 Hafriyat işleri Zeminler...437 Bahçe çevrelemesi Duvarlar ve çitler...439 Pergolalar ve bitki sarma sistemleri Pergolalar...441 Bitki sarma sistemleri...442 Bitki örnekleri...443 Yollar, meydanlar, merdivenler Yol ve meydanların tasarımı...444 Drenaj Yağmur suyu yönetimi...445 Bitki örtüsü Bitkiler...446 Bitkiler ve çimler...447 Biyomühendislik önlemleri İstinat Duvarları/Kıyı emniyeti...448 Seralar Seralar...450 Su tesisleri Bahçe göleti...451 Yüzme göleti...452 Su bitkileri...453 Dış mekân tesisleri- örnekler Çevre müdürlüğü...454 TARIM Çiftlikler Esaslar...455 Alan gereksinimi...456 Makine ve aletler...457 Yem depolama...458 Katı ve sıvı atıklar...459 Ahır iklimlendirmesi...460 Hayvancılık Kanatlı hayvan kümesleri...461 Koyun ağılları...463 Tavukçuluk...464 Domuz yetiştiriciliği...465 Süt ineği yetiştiriciliği...466 Büyükbaş hayvan besiciliği...467 At yetiştiriciliği...468 ALTYAPI HİZMETLERİ Yükleme avluları Yükleme avluları...470 XII
İÇİNDEKİLER Yükleme rampa ve köprüleri, hidrolik kaldıraç Yükleme rampaları, Yükleme köprüleri, Kaldırma platformları...471 Çöp Çöp atma sistemleri...472 Çöp toplama alanları...473 Acil jeneratör odaları Acil jeneratör odaları...474 BİNA TEKNİĞİ Yenilenebilir enerjiler Genel bakış...475 Güneş enerjisi...476 Biyoenerji...477 Jeoenerji, ısı pompaları...478 GIB, KoS, Yakıt hücreleri...479 Yapı fiziği Isı yalıtımı...480 Ses yalıtımı...486 Mekân akustiği...491 Yıldırımsavar...494 Gün ışığı Fiziki esaslar...497 Güneşin konumu...498 Güneşlenme...499 Gölgeleme...502 Işıma enerjisi...503 Yan ışık...504 Tepe Işığı...506 Kalite ölçütleri...507 Işık yönlendirme...508 Gölgelendirme...509 Aydınlatma Yapay aydınlatma...510 Aydınlatma gereci... 511 Türler...514 Düzenleme...515 Kalite ölçütleri...516 Aydınlatma şiddeti...517 Floresan lambaları...518 Çalışma Yerleri Yönetmeliği Yapay Aydınlatma ASR 7/3, DIN EN 12464-1 (Alıntı)...519 Yangın güvenliği Esaslar...520 Yangın duvarları...521 Yapı elemanları...522 Yangın güvenlik camları...523 Yangın bariyerleri...526 Söndürme su tesisatları...527 Duman ve ısı tahliye sistemleri...528 Sprinkler (yangın esnasında otomatik su fışkırtan cihaz)...529 Diğer söndürme sistemleri...530 Yapı tesisatı Atık su...531 Havalandırma tekniği...537 Isıtma sistemleri...541 Küçük arıtma tesisleri...545 Bacalar ve havalandırma bacaları Bacalar...546 Açık şömineler...547 Havalandırma bacaları...548 Kaynakça...550 İndeks...559 XIII
KISALTMALARIN AÇIKLAMALARI Kısaltma Esaslar AbfBefV ABP KISALTMALARIN AÇIKLAMALARIAEG ArbStättR ArbStättV BAP BauGB BeStättVO BGB BGF BGR BHKW BlmSchG BMZ BOStrab BP BRI BZ CWVO DEHOGA DIN EBO EEG EigZulG EnEV EVG FF FGSV FH FNP GE GFZ Gl GIF GRZ GUV HeizAnlV HNF Başlık Abfallbeförderungs-Verordnung (Çöp nakil yönetmeliği) Allgemeines Bauaufsichtliches Prüfzeugnis (Genel inşaat kontrol sertifikası) Allgemeines Eisenbahngesetz (Genel Demiryolları Yasası) Arbeitsstättenrichtlinien (İş Yerleri Yönergeleri) Arbeitsstättenverordnung (İş Yerleri Yönetmeliği) Bildschirmarbeitsplatz (Bilgisayarlı çalışma yeri) Baugesetzbuch (Federal İmar Yasası) Beherbergungsstättenverordnung (Konaklama Yerleri Genelgeleri) Bügerliches Gesetzbuch (Alman Medeni Kanunu) Bruttogrundfläche (Brüt zemin alanı) Richtlinien des Bundesverbandes der gewerblichen Berufsgenossenschaften (Ticari meslek odaları birliği yönetmelikleri) Blockheizkraftwerk (Kojenerasyon) Bundesimmisionsschutzgesetz (Federal Emisyon Koruma Kanunu) Baumassenzahl (Kübik İndeksi) Verordnung ü. den Bau u. Betrieb d. Straßenbahnen (Tramvay hatları inşa ve işletme yönergeleri) Bebauungsplan (İmar planı) Bruttorauminhalt (Brüt mekân hacmi) Brennstoffzellen (Yakıt hücreleri) Camping- und Wochenplatzverordnung (Kamp ve dinlenme alanları yönetmeliği) Deutscher Hotel- und Gasstättenverband (Alman Otel ve Konuk Evleri Birliği) Deutsches Institut für Normung (Alman Standartlar Enstitüsü) Eisenbahn-Bau- und Betriebsordnung (Demiryolu İnşaat ve İşletme Yönetmeliği) Erneuerbare Energien-Gestz (Yenilenebilir Enerji Yasası) Eigenheimzulagegesetz (Kira Artış Düzenlemeleri Yasası) Energie-Einsparverordnung (Enerji Tasarrufu Yönetmeliği) Elektronisches Vorschaltgerät (Elektronik balast) Funktionsfläche (Fonksiyon alanı) Forschungsgesellschaft für Straßen u. Verkehrsw. (Yol ve caddeler Araştırma topluluğu) Firsthöhe (Mahya Yüksekliği) Flächennutzungsplan (Alan kullanım planı) Gewerbegebiet (Sanayi bölgesi) Geschossflächenzahl (Kat Alanı Katsayısı / KAKS) Industriegebiet (Endüstriyel alan) Gesellschaft für Immobilienwirtschaftl. Forschung (Emlak Piyasası Araştırmaları Topluluğu) Grundflächenzahl (Taban Alanı Katsayısı / TAKS) Richtlinien d. Bundesverbandes d. Unfallvers.träger (Federal Kaza Sigortası Sahipleri Derneği Yönetmelikleri) Heizungsanlagenverordnung (Isıtma Sistemi Düzenlemesi) Hauptnutzfläche (Ana kullanım Alanı) Kısaltma Başlık HOAl Honorarordnung für Architekten und Ingenieure (Mimarlar ve Mühendisler İçin Ücret Tarifnamesi) ICAO International Civil Aviation Organisation (Uluslararası Sivil Havacılık Organizasyonu) IndBauR Industriebaurichtlinie (Endüstriyel Yapı Yönetmelikleri) KfW Kreditanstalt für Wiederaufbau (Kalkınma Kredisi Enstitüsü) KGF Konstruktionsgrundfläche (Temel inşaat alanı) KiTa Kindertagesstätte (Çocuk Kreşleri) KWK Kraft-Wärme-Kopplung (Kojenerasyon) LBO Landesbauordnung (Eyalet İmar Yönetmeliği) LED Light Emitting Diode (Leuchtdiode) (LED) LiTG Deutsche Lichttechnische Gesellschaft e. V. (Alman Aydınlatma Topluluğu) MBO Musterbauordnung (Çerçeve Yapı Yönetmeliği / ÇYY) MF-B Richtlinien zur Mietflächenermittlung für Büroraum (Bürolar için kiralık alan bulma yönetmelikleri) MF-H Richtlinien zur Mietflächenermittlung f. Handelsraum (Ticarethaneler için kiralık alan belirleme yönetmeliği) NF Nutzfläche (Yan kullanım alanları) NGF Nettogrundfläche (Net kullanım alanı) NNF Nebennutzfläche (Kullanım alanı) NRI Nettorauminhalt (Net mekân hacmi) PBefG Personenbeförderungsgesetz (Birey Terfi Kanunu) Plan ZV Planzeichenverordnung (Plan Çizim Yönetmeliği) ROG Raumordnungsgesetz (Mekân Düzenleme Yönetmeliği) ROV Raumordnungsverordnung (Bölgesel Planlama Yasası) SchBauR Schulbaurichtlinie (Okul Yapıları Yönetmeliği) StVo Straßenverkehrsordnung (Trafik Yönetmeliği) StVZO Staßenverkehrszulassungsordnung (Trafik İzin Yönetmeliği) SUV Sports Utility Vehicle (Spor amaçlı taşıt) UVV Unfallverhütungsvorschr. d. Berufsgenossensch. (Meslek Odaları Kaza Önleme Yönetmeliği) VBG Verband der Berufsgenossenschaften (Meslek odaları Birliği) VBP Vorhabenbezogener Bebauungsplan (Uygulama imar planı) VDB Der Berufsverband Deutscher Baubiologen, VDB e.v. (Alman Biyologlar Birliği) VDE Verband Deutscher Elektroingenieure (Alman Elektrik Mühendisleri Birliği) VDI Verband Deutscher Ingenieure (Alman Mühendisler Birliği) VF Verkehrsfläche (Sirkülâsyon alanı) VkVO Verkaufsstättenverordnung (Alışveriş Merkezleri Yönetmeliği) VOB Vergabe- und Vertragsordnung für Bauleistungen (İnşaat, İhale ve Sözleşme Yönetmeliği) VStättVO Versammlungsstättenverordnung (Toplu Mekânlar Yönetmeliği) WoFG Wohnraumförderungsgesetz (Konut Teşvik Yasası) WoFIV Wohnflächenverordnung (Konut Alanları Yönetmeliği) WSG Wasserschutzgesetz (Su Koruma Yasası) XIV