SAĞLIKLI HİNDİ YETİŞTİRİÇİLİĞİ Şerafettin ERBAYRAM 25.06.2006 Abant İzzet Baysal Üniversitesi Bolca Hindi Genel Koordinatörü
ENTEGRELERDE TÜM ÜRETİM TARIM BAKANLIĞI DENETİMİ ALTINDADIR 3285 sayılı Hayvan Sağlığı ve Zabıtası Kanunu 2003/34 Genelgesi :Kanatlı Sektörü Canlı üretim faaliyetlerinin denetimi. Güvenli Kanatlı eti üretimini sağlamak böylece tüketici ve toplum sağlığını korumak,ab müktesebatına uyum
Üretim zincirinin ilk basamağını oluşturan kuluçka ve damızlık işletmeleri de kendilerine ait özel yönetmeliklerle denetim altındadır ve bu işletmeler özel sertifikalarla işaretlenirler. Bütün kümeslerin devlet tarafından verilmiş kümes işletme numaraları vardır. Bütün işlemlerde bu numara kullanılır ve geriye izlenebilirlik sağlanır. Entegreler kümeslerine sertifikalı kümes ve kuluçkalardan civciv alırlar.
Kümeslerdeki Asgari Hijyen Şartları 1-Kümes içinde giyilmek üzere özel kıyafet ve çizme kullanılır. 2-Kümes girişinde ayak dezenfeksiyonunun ve ayrıca el dezenfeksiyonunun yapılacağı bir düzenek bulunur.
3-Kümes girişinde musluk, lavabo ve sıvı temizlik malzemesi ve dezenfektan bulundurulur. 4-Her kümesin sorumlusu-bakıcısı ayrıdır. 5-Çöplerin ve günlük atıkların konulması için su geçirmez paslanmaz temizlenebilir nitelikte kapaklı kaplar bulundurulur.
6-Kümeslerin tabanı beton,çatı altı ve duvarları temizlik ve dezenfeksiyona uygun olmalıdır. 7-Kümesler havalandırmaya uygun ve yeterli ışık düzeneğine sahip olmalıdır. 8-Farklı yaş ve türdeki hayvanlar aynı kümeste bulundurulmaz.
9-Kümeslere dışarıdan yabani kuşların girmesini engelleyecek kuş teli gibi tedbirler alınmıştır. 10-Kümeslerin su depoları ve suluk sistemleri dezenfeksiyona uygun hazırlanır. 11-Yem depoları ve siloları dış ortamla irtibatsız ve temizliğe uygundur.
12-Kümeslerde haşere, kemirici ve diğer zararlılara karşı mücadele programları vardır. 13-Kümeste üretim dönemi sonunda ve yapılacak temizlik sırasında oluşan katı ve sıvı atıklar çevre kirliliğine zarar vermeyecek şekilde uzaklaştırılır.
14-Kümes içinde normal olarak dönem içersinde ölen hayvanlar usulüne uygun olarak hazırlanmış ölü çukurlarına atılır ve üzerleri dezenfekte edilerek kapatılır. 15-İki devre arasında kümesler ve kullanılan ekipman mutlaka dezenfekte edilir ve iki devre arasına 2-3 hafta süre bırakılır. 16-Kümesler bulundukları arazide bir çitle sınırlanmışlardır.
KÜMES DENETİM RAPORU GENEL BİLGİLER İşletme Sahibinin Adı Soyadı: Kümes No Adres i : Telefon ve Faks Numaras ı : Denetim Tarihi : Kümesin Kapasitesi : Bağlı Çalıştığı Kes imhane : ve/veya Kombina Adı : N O T:Denetim esnasında belge v e kay ıtlar incelenerek, denetim y apan personel bu belge v e kay ıtların üzerine adını soy adını v e görüldü ibaresini y azarak imzalay acaktır. 1-TUTULMASI VE BULUNDURULMASI ZORUNLU OLAN KAYITLAR E VE T HAYIR AÇIK LAMA 1-Kümese giren kanatlıların sevkine ait "M enşe Şahadetnamesi" veya "Hayvan sevklerine M ahsus Yurtiçi veteriner Sağlık Raporu" bulunuyor mu? 2-Kümese gelen kanatlılar çalışma izni bulunan ve saplık sertifikası düzenlenen bir kuluçkahaneden veya başka bir kümesten mi (kümese gelen kantlıların başka bir kümesten gelmesi durumunda) geliyor. 3-Kümes giren kanatlıların, geldiği kuluçkahane veya kümeste yapılan aşılama bilgilerini gösteren bir belge bulunuyor mu? 4-Kanatlılara uygulanan aşılamalara ait "Aşılama Kayıt Defteri" tutuluyor mu? 5-Kanatlı aşılamalarına ait aşı etkinlik (bağışıklık) testleri yaptırılmış ise bunlara ait sonuç raporları bulunduruluyor mu? 6-Her yetiştirme dönemi için "Kümes Kartı" tutuluyor mu? (Günlük veya haftalık olarak ölen hayvan sayısı, hayvanların yem ve su tüketimi canlı ağırlık artışı ve yerini gibi asgari kayıtlar). 7-Kanatlılarda çıkan hastalıkların teşhislerine ait veteriner raporu veya numune alma ve göndermeye ait belgeler ve laboratuar sonuç raporları ile yapılan işlemlere ait bilgiler bulunduruluyor mu? 8-Kümeslerde kullanılan suya ait resmi kurumda yaptırılan (bakteriyolojik ve yapılmışsa kimyasal analiz)sonuçlar bulunuyor mu? 9-"Kanatlılarda Kullanılan Yem Katkı M addeleri için Kümes Kayıt Defteri" ne kayıtlar uygun şekilde tutuluyor mu? 10-"Kanatlılarda Kullanılan Veteriner İlaçları İçin Kümes Kayıt Defteri" ne kayıtlar uygun şekilde tutuluyor mu? 11-"Kesimi Yapılacak Hayvanlara Ait Bilgi Formu" düzenli olarak tutuluyor mu? 12-Kanatlı İzleme Programı çerçevesinde kümeslerden kanatlı canlı hayvan, su ve yem numunelerinin alındığı "Numune Alma Tutanakları" ve bunlara ait analiz sonuçları ile alınan numunede kalıntı yada 13-"Ziyaretçi Kayıt Formu" tutuluyor mu? 14-Bağımsız çalışan kümes ise aylık aşılama bilgi formunu il veya ilçe M üdürlüğüne gönderiyor mu? 15-İhracat Ön izni verilen Kesimhane ve/veya kombina ile çalışan kümes;sözleşmeli çalışan kümes ise sözleşme, bağımsız işletme ise veteriner hekimle yapılan sözleşmesi bulunuyor mu? 2-ASGARİ HİJYEN ŞARTLARI 1-Kümes girişinde ayak dezenfeksiyonun yapılabileceği bir düzenek bulunuyor mu? 2-Kümes içinde giyilmek üzere özel kıyafet ve ayakkabı veya çizme bulundurulup, giyilmesine dikkat ediliyor mu? 3-Kümes içinde yeterli sayıda musluk ve lavabo, lavabolarda sıvı temizlik malzemesi ve dezenfektan bulunduruluyor mu? 4-Çöplerin ve atıkların konulması için su geçirmez, paslanmaz, kolay temizlenir ve dezenfekte edilebilir nitelikte taşınabilecek ekipmanlar bulunuyor mu? 5-Kümesten çatı altı, duvarları ve tabanları temizlik ve dezenfeksiyona uygun mu? 6-Havalandırma ve ışıklandırma uygun mu? 7-Farklı yaş ve türdeki hayvanlar aynı kümeste bulunuyor mu? 8-Kümeslere yabani kuşların girmesini engelleyecek tedbirler alınmış mı? 9-Kümeslerin boşalmasını takiben oluşan katı ve sıvı atıklar çevre kirliliğine sebep olmadan ortamdan uzaklaştırılıyor mu? 10-Ölen hayvanlar bekletilmeden imha ediliyor mu? 11-Ölen hayvanların imhasına uygun yöntemler kullanılıyor mu? (Ölü çukuru varmı?) 12-İçme suyu depoları ve su tankları sistemi, dezenfekte edilebilir nitelikte ve güneşten korunuyor mu? 13-Yem konulan bölüm hijyenik koşullarda depolamaya uygun mu? 14-Yemler uygun şekilde depolanıyor mu? 15-Kümeslerde haşere ve fare vb. zararlılara karşı periyodik mücadele yapılıyor mu? 16-İki devre arasındaki süre temizlik ve dezenfeksiyon için uygun mu? Denetim S onucu Düşünceler: Kü mes Den etim E kibi Vet.Hekim Ad ı Soyadı İmza Kü mes Denetim E kib i Kümes Soru mlusu /Sorumlu Üretici
2-ASGARİ HİJYEN ŞARTLARI 1-Kümes girişinde ayak dezenfeksiyonun yapılabileceği bir düzenek bulunuyor mu? 2-Kümes içinde giyilmek üzere özel kıyafet ve ayakkabı veya çizme bulundurulup, giyilmesine dikkat ediliyor mu? 3-Kümes içinde yeterli sayıda musluk ve lavabo, lavabolarda sıvı temizlik malzemesi ve dezenfektan bulunduruluyor mu? 4-Çöplerin ve atıkların konulması için su geçirmez, paslanmaz, kolay temizlenir ve dezenfekte edilebilir nitelikte taşınabilecek ekipmanlar bulunuyor mu? 5-Kümesten çatı altı, duvarları ve tabanları temizlik ve dezenfeksiyona uygun mu? 6-Havalandırma ve ışıklandırma uygun mu? 7-Farklı yaş ve türdeki hayvanlar aynı kümeste bulunuyor mu? 8-Kümeslere yabani kuşların girmesini engelleyecek tedbirler alınmış mı? 9-Kümeslerin boşalmasını takiben oluşan katı ve sıvı atıklar çevre kirliliğine sebep olmadan ortamdan uzaklaştırılıyor mu? 10-Ölen hayvanlar bekletilmeden imha ediliyor mu? 11-Ölen hayvanların imhasına uygun yöntemler kullanılıyor mu? (Ölü çukuru varmı?) 12-İçme suyu depoları ve su tankları sistemi, dezenfekte edilebilir nitelikte ve güneşten korunuyor mu? 13-Yem konulan bölüm hijyenik koşullarda depolamaya uygun mu? 14-Yemler uygun şekilde depolanıyor mu? 15-Kümeslerde haşere ve fare vb. zararlılara karşı periyodik mücadele yapılıyor mu? 16-İki devre arasındaki süre temizlik ve dezenfeksiyon için uygun mu? Denetim Sonucu Düşünceler: Kümes Denetim Ekibi Kümes Denetim Ekibi Kümes Sorumlusu/Sorumlu
ENTEGRELERİN SORUMLULUKLARI Entegreler sözleşmeli olarak çalıştıkları kümeslerin güncel bilgilerini Tarım İl Mdr.bildirirler. -Entegreler kendileri ile çalışan kümeslerdeki genel aşı programını Tarım İl Mdr.bildirirler. -Entegreler konusuyla ilgili uzman Sorumlu Veteriner Hekim kadrolarıyla kümesleri sürekli denetime tabi tutarlar.
-Sorumlu Veteriner Hekimler sorumlu olduğu işletmelerde kanunlara uygun sağlıklı üretim yapılmasından,kanatlı hastalıklarının yayılmasının engellenmesinden ve toplum sağlığına zarar verecek durumların engellenmesinden kümes sahibiyle birlikte entegre adına sorumludur.
-Sorumlu Vet.Hekim entegresi adına kümes işletmecisi ve bakıcıların uyması gereken kuralları sürekli izlemek, uygulatmak ve eğitim vermek zorundadır. -Sorumlu Vet. Hekim kümeslerde tutulması gereken kayıtların düzgün ve güncel olarak tutulmasından işletmeciyle birlikte Tarım İl Mdr. karşı Sorumludur.
-Tarım İl Mdr. Tarafından kümesler denetime açıktır. Yapılan denetimde varsa görülen eksiklikler Kümes Denetim Defteri ne işlenir.kümes sahibi ve Sorumlu veteriner Hekim sorunu 2 ay içersinde gidermek zorundadır.
KÜMESLERDE TUTULAN KAYITLAR 1-Kümes yem kayıt defteri 2-Kümes ilaç kayıt defteri 3-Kümes Kontrol kayıt defteri 4-Kümes aşı kayıt defteri 5-Ziyaretçi kayıt formu 6-Kümes kartı 7-Sevk evrakları-raporlar
Kuş gribi entegre tesislerde görülürse ne yapılır Kümeslerden birinde hastalık çıkarsa kümes karantinaya alınır hayvanlar derhal itlaf edilir. Ülkemizdeki entegre firmalar uluslar arası standartlarda ve hijyenik koşullarda üretim yapmaktadır. Hastalığın kümeslere girmesi zayıf bir ihtimaldir.
Entegre kümeslerinde hijyen konusunda yüksek bir bilinç vardır.kuş gribi gerçeği bu bilinci en üst seviyeye çıkarmıştır. Kümeslerin dışarıyla temasları zorunlu haller dışında yasaktır. Biyogüvenlik önlemleri en üst seviyede uygulanmaktadır.kümes çevreleri ve girişçıkışlar düzenli olarak dezenfekte edilmektedir.
Günlük kontrollerde kümeslerdeki en ufak bir kuşku durumunda giriş çıkışlar hemen durdurulur tahliller yaptırılır,tarım Bakanlığı Yerel Teşkilatına haber verilir. Hastalık çıkması durumunda ne yapılacağı Acil Eylem Planında en ince ayrıntısına kadar belirtilmiştir. Bu plan uygulamaya geçirilir.
3 Km yarıçapındaki kontrol bölgesindeki kanatlı hayvanların tümü itlaf edilir. 10 Km yarıçapındaki diğer kanatlılar kontrol altına alınır hayvan hareketleri Bakanlığın izni ile gerçekleşir. Entegre firmalarda çalışan veteriner hekimler,ziraat mühendisleri,gıda mühendisleri konuyla ilgili herkes ne yapacağını iyi bilir. Bu konuda gerekli eğitimler yapılmıştır.
Entegre üretim zinciri damızlık çiftliği, kuluçkahaneyi, kümeslerde canlı üretimi, yem fabrikasını ve kesimhaneyi içeren bir kompleksi ifade eder.her basamak kendi içerisinde yüksek teknolojiyi,bilgi birikimini ve sürekli yenilenmeyi ve kontrolü gerektirir. Açıkta yetiştiricilikte tavuklar bahçelerde dış dünyayla temas halinde hijyenik şartlardan uzakta yetişebilmektedir.
Kuş gribinin görülme olasılığını artıran en önemli etmen açıkta yapılan kanatlı-arka bahçe yetiştiriciliğidir. Hastalığın göçmen kuşlarla yayıldığı bir gerçektir. Açıkta hayvan yetiştiriciliği önlenmeli, bu kanatlılar üstü kapalı yanları çevrili barınaklarda yetiştirilmelidir. Her türlü başıboşluk ve kontrolsüzlüğün önüne geçilmelidir.
Entegre kümeslerde bütün uygulamalar kayıt altındadır. Kesime hazır hale getirilen hayvanlar Resmi veteriner hekim kontrolünde gerekli evraklar düzenlenerek kesimhanelere sevk edilir.
KESİME GETİRİLEN HAYVANLARA AİT BİLGİ FORMU TARİH : / /200 0751 FORM NO KESİME GELEN KANATLI HAYVANLARIN TÜRÜ : KESİME GELEN KANATLI HAYVANLARIN SAYISI : KESİME GELEN HAYVANLARIN BESLENMESİNDE KULLANILAN YEMLERİN ALINDIĞI FİRMALARIN İSİMLERİ : BOLU KALİTE YEM SAN. A.Ş. Yem Katkısı Başlama Tarihi Bitiş Tarihi Aşı Adı Uygulama Tarihi Tip. YEM KATKI MADDELERİNİN İSİMLERİ KULLANIMA BAŞLAMA VE BİTİŞ TARİHLERİ : KÜMESTEN SORUMLU VETERİNER HEKİMİN HAYVANLARIN SAĞLIĞI HAKKINDAKİ DEĞERLENDİRMESİ VE VARSA LABORATUVAR SONUÇLARI : KANATLI HAYVANLARA UYGULANAN TIBBİ MÜSTAHZARLARIN UYGULAMA TARİHLERİ : AŞI YAPILMIŞSA AŞILARIN ADLARI UYGULAMA TARİHLERİ VE TİPLERİ : PLANLANAN KESİM TARİHİ : SORUMLU VETERİNER HEKİM KÜMES SAHİBİ VEYA SORUMLUNUN ADI SOYADI : ADI SOYADI : TARİH : TARİH : İMZASI : İMZASI : ÜM-F10/P01 DEĞ:0
HIZLI AVİAN İNFLUENZA TESTİ
MUAYENE VETERİNERLERİ: Kesim öncesi (Antemortem)muayene raporu Kesim sonu( Postmortem) muayene raporu
TEŞEKKÜRLER