Yüzeyel Mantar Hastalıkları M. Cem MAT
Dermatofitozlar Stranum korneum, t ırnak ve saçları etkiler. Klinik infeksiyon Epidermomikozlar (epidermal dematofitozlar) Trikomikozlar (saç ve k ılları ve infundibulum pili yi etkiler.
Dermatofitozlar Epidermomikozlar Stratum korneumu tutar Skuam Enflamasyon sonucu eritem, papül, vezikül Trikomikozlar Mantar kıl gövdesini tutar ve kılda yıkım ve kırılmalara yol açar. Derin dokulara ulaşırsa inflamasyon ve püstülasyona yol açar.
Bulaşma Dermatofitler İnsandan insana Kedi köpek gibi hayvanlardan Topraktan
Sınıflandırma Ekolojik olarak Dermatofitozlar Antropofilik (insandan insana bulaşanlar) Trichophyton spp: T.rubrum,T.mentagrophytes, T.Schönleinii, T.tonsurans, T.violaceum. Microsporum audouinii, Epidermophyton floccosum Zoofilik: Hayvandan insana T.spp M.canis Topraktan bulaşanlar Microsporum spp, M.gypseum, M.nanum.
Patogenez Dermatofitler Keratini eriten keratinaz üretirler Hücresel immun yanıt ve polimorflar mantarın derin dokulara invazyonunu engeller Konağa ait faktörler Atopi, lokal ve sistemik steroidler, bağ dokusu hastalıklar Lokal faktörler (terleme, oklüzyon, Mesleki, rutubet )
Saçlı derinin dermatofitozlar Tinea capitis Tinea barbae Dermatofit follikülitleri
Tinea kapitis Saçlı deri ve kılları etkiler Etiyoloji M. canis T. tonsurans T. violaceum
Epidemiyoloji İnsidansı bilinmiyor Ençok 3-14 yaşlar arasında görülür. Erişkinlerde görülmez. Bulaşma insandan insana, hayvandan insana veya eşyalardan (tarak, yastık kılıfı, umumi yerlerdeki koltuk başlıklarından)
Sınıflama Ektotriks Kılın dış kısmını tutar Endotriks Kıl gövdesini tutar
Tinea kapitisin klinik formları Klinik formları etiyolojiye göre değişir Nonenflamatuar tip Ektotriks yerleşim (Microsporum audoini, M. ferrugineum.) İnflamatuar tip M.canis, M.gypseum Noktavi tinea capitis endothriks parazitler: T.tonsurans, T. violaceum
Klinik bulguları Nonenflamatuar tip Küçük bir eritematöz papül şeklinde başlar, Çevredeki kılları enfekte eder Skuamlı plaklar Kırık saçlar
Klinik belirtiler Enflamatuar tip (Kerion selsi) Enflamasyona bağlı kıl folliküllerinden cerahat sızan plaklar
Enflamatuar tip Ağrı, lenfadenopati, ateş Kerion skatrisli alopesi ile iyileşir.
Klinik belirtiler Tinea capitis superficialis Küme halinde siyah noktalar Kırık saçlar Skuam Kerion oluşmaz
Favus (Tinea favosa) Endothrix infection (T. schoenlenii, T. violaceum, M. gypseum) Konkav merkezi çökük skuamlar (skutulum) Soluk saçlar Skatrisli alopesi
Favus Yıllar içinde skatrisli alopesiye yol açar
Ayırıcı tanı Seboreik dermatit Atopik dermatit Psoriasis Alopecia areata Trichotillomania Seconder syphilis Pseudopelade
Ayırıcı tanı Alopecia areata Tinea capitis
Ayırıcı Tanı Seboreik dermatitis Psoriasis
Tedavi Sistemik antifungaller Griseofulvin (10-20 mg/gün) Terbinafin (3-6 mg kg/gün) Itrakonazol (3-6 mg/kg) Oral glukokortikoidler Prednizon 1mg/kg Ketokonazol şampuanlar yakın temaslılar için.
Tinea barbae Dermatofitler T.mentagrophytes T.verrucosum Hastalar erişkin erkekler
Klinik belirtileri Sirsine tipi Lezyon kenarlarında vezikülopüstüller Kıllar etkilenmez
Enflamatuar tip (kerion tipi) Cerahatli iltihabi tümoral lezyonlar Kıllar kolayca depile edilir.
Tinea barbae superfisial tip Superfisial type Enflamasyon az Bakteriyel follikülite benzer
Ayırıcı tanı Bakteriyel follikulit Perioral dermatitis Candidal folliculitis Pseudofolliculitis barbae Akneiform dermatitis Kontact dermatitis Herpes simplex
Tedavi Sistemik antifungal ilaçlar; Griseofulvin, terbinafin, Itraconazole Topikal antifungal krem ve losyonlar Islak pansuman Epilasyon Sistemik kortikosteroidler (kerion tipinde)
Epidermal dermatofitozlar Tinea corporis Tinea inguinalis Tinea pedis Tinea manum
Tinea corporis Epidemiyoloji İnsandan insana, eşyadan, hayvandan bulaş ır. Etyoloji T. mentagrophytes T. rubrum M. canis
Klinik belirtileri Annular lezyonlar Kenarları veziküller bulunur. Kenarları çevreye doğru genişler Merkezi iyileşme bulunur.
Tinea inguinalis Tinea inguinalis Eritrazma. C.minitissimum Wood ışığı ile Mercan kırmızısı refle
Tinea inguinalisin yaygın formu
Tinea incognito Dermatofit lezyonlarına uzun süre topikal kortizonlu krem tatbikatı Çok kaşıntılı plaklar, folliküler papüller Sistemik antifungal tedavi gereklidir.
Ayırıcı tanı Eritema annulare sentrifugum Nummular ekzema Granuloma annulare Psoriasis Seboreik dermatit İkinci devir syphilis
Tinea pedis ve Tinea manum T. Pedisin prevalans ı%10 dur. Hastalığa zemin hazırlayan faktörler Hiperhidroz, Tropik iklim şartlar ı, Ayak parmak aralarının havalanmasını engelleyen anatomik yapı
Klinik belirtileri Tinea pedis Kronik intertrijinöz tip En sık gözlenen formu Genellikle 4-5 parmak arasında Kronik hiperkeratozik tip Genellikle iki taraflı mokasen tipinde ayak tabanı tutulur Vesikulobülloz tip Akut ülseratif tip
Kronik intertrijinöz tip En sık görülen tipi Laterl son üç parmak arasında Kuru: Parmak aralarında skuam bazan ülserasyon Hiperkeratoz ve maserasyon
Kronik hiperkeratotik tip Genellikle bilateral mokasen tip ayak tabanlarına lokalize olur.
Vezikülobüllöz form Ayak tabanında anüler vezikülobüllöz lezyonlar
Klinik belirtileri Tinea manum Hiperkeratotik tip Tinea pedis et manum 2 ayak 1 el
Tinea manum Vesiculopustular form
Disidroz id reaksiyonu Dishidrotik veziküller el ve ayaklara lokalize olur. KOH and kültür negatif
Onychomycosis Tırnakların dermatofit, nondermatofit funguslar ve mayalar Tipleri Distal subungual Proksimal subungual Beyaz superficial Candidal
Epidemiyoloji Risk faktörleri: Erkeklerde s ık, sigara içmek, peripherik arter hastalıkları, yaş T. rubrum, T. mentagrophytes, T. tonsurans, E. floccosum C. albicans, Aspergillus, Acremonium, Fusarium
Onikomikoz Subungual hiperkeratoz onikoliz
Onikomikoz Renk değişikliği
Tedavi Topikal cicloprox lacquer Oral antifungal ilaçlar (terbinafine, itraconazole, fluconazole) %40 lık üre içeren pomadlar
Dermatofitozların tanısı Direkt microskopik inceleme (nativ preperat yöntemi) Skuam, tırnak, saç örnekleri sample treated with 5-20% potasyum hidroksid ile muamele edilir (KOH) Preparasyon hafifçe ısıtılır.
Direkt mikroskopi Septalar ile ayrılmış hif yapısı
Fungal kültür Saburaud glukoz medyum
Dermatofitozların tanısı Wood ışığı M. canis yeşil floresans Dermatopatoloji Periodic acid-schiff (PAS) or methenamine silver boyas ı
Epidermofitozların Tedavisi Lokal tedavi Fungostatik ve fungusit etkili dezenfektanlar İyot %1-2 Timol Salisilik asit %3 Kükürt bileşikleri (sulbentin, fentiklor) Boyalar (Jansiyen viyole) Yağ asitleri (undoselinik asit)
Ergesterol sentezini inhibe eden antimikotik ajanlar Imidazol ve triazol türevi antimikotik ilaçlar Lokal uygulanan azol bileşikler Klotrimazol Ekonozal İzokonazol Oksikonazol Bifonazol Terkonazol Tiokonazol Sertakonazol Mikonazol
Ergesterol sentezini inhibe eden antimikotik ajanlar Lokal ve oral uygulanan Azol türevleri Ketokonazol 200mg/gün Oral ve parenteral uygulanan Azol türevleri Flukonazol Itrakonazol Skualen Epoksidaz inhibitörleri Naftifin Tolnaftat
Antimikotik antibiyotikler Nistatin doz 3kez 500000-1000000IU dir. Griseofulvin 500 mg/gün Terbinafin günde 250mg tek doz
Candidiasis Etioloji Çoğunlıkla C. albicans Polymorfik: Oval maya ve psödohif yap ısı Epidemiyoloji Gastrointestinal, vagina ve orofarinkste kolonize olur.
Candida İnfeksiyonları için predispoze faktörler Mekanik : Travma (yan ıklar), lokal okluzyon, nem, takma dişler, obesite Beslenme bozuklukları: Avitaminoz, demir eksikliği, malnutrisyon Fizyolojik: gebelik, menstruasyon, yaş
Candida İnfeksiyonları için predispoze faktörler Sistemik hastalıklar: Down syndrome, akrodermatitis enteropatika, diabetes mellitus, Cushing sendromu, üremi, maligniteler, immunoyetmezlik Iyatrojenik: kateterler, ilaçlar, (glucokortikoidler, immunosuppressifler, antibiyotikler, oral kontraseptifler..)
Klinik tipleri Intertrigo : büklüm yerlerinde Erosio interdigitalis blastomycetica: el parmak aralarında Balanitis, vulvitis, vulvovaginitis Follikülitler : hastaların sırtlarında ortaya çıkar
İntertrigo
Erosio interdigitalis blastomycetica:
Mukozal kandidiasis, atrofik/hipertrofik kandidiasis
Kronik paronychia, onychia, onycholysis
Klinik belirtileri Kronik mukokutaneous kandidiasis genelde kongenital immun defektli hastalarda ortaya çıkar. Kandidemia immun sistemin baskılanması sonucu ortaya çıkar
Oropharyngeal Candidiasis Pseudomembranous (müge) Oral mukozada beyaz plaklar Kolaylıkla membran kaldırılır Eritematöz (atrophic) tip Leukoplakia Angular cheilitis
Genital Candidiasis Vulvitis, vulvovaginitis Menstruasyondan 1 hafta önce Pruritus, yanma hissi Vaginal beyaz renkli peynir gibi akıntı Balanoposthitis, balanitis yanma, pruritus, eritem
Balanitis, vulvitis, vulvovaginitis
Tanı KOH ile direkt mikroskopik inceleme Pseudohyphae ve maya formları görülür Mantar kültürü
Tedavi Genel prensipler İntertrijinöz alanların kuru tutulması Presipite eden faktörlerin düzeltilmesi Topikal Nystatin, azole grubu antifungal içeren kremler Sistemik antifungaller Fluconazole Itraconazole Ketoconazole
Pityriasis versikolor Etiyoloji Malassezia furfur lipofilik mayalar, normal florada bulunur. Epidemiyoloji Genç erişkinlerde sık risk faktörleri: ateş, hiperhidroz, yağlı cilt yapısı, kortizon tedavisi, immunosupresyon
Klinik belirtileri Keskin sınırlı yuvarlık oval plaklar Üzerinde hafif kepekler Güneş görmeyen deride esmer maküller Esmer ciltte hipopigmente lekeler
Tinea versikolor Güneş görmeyen deride esmer maküller
Tinea versikolor Yonga belirtisi
Tanı Direkt mikroskopi (KOH) Köfteli spagetti görünümü Wood Lambası Yeşil fluorescence
Tedavi Topikal selenium sulfide losyon veya şampuanlar ketoconazol şampuanlar veya krem Sistemik ketokonazol, flukonazol, itrakonazol