Turkish Guide to Mammography Woman s Guide to Mammography Kadının Mamografi Rehberi Cch Cross Cultural 1 Health crossculturalhealth.org
Giriş: Kanser nedir? Birçok çesit kanser tipleri vardır. Kansere sebep olan bütün hücreler vücutta değişir ve kontrol dışı olarak çoğalırlar. Çoğu tip kanser hücreleri tümör (ur) adı verilen yumru (öbek) oluştururlar. Hücreler tümörden ayrılarak vücudun diğer bölümlerine yayılırlar ve oralarda büyümeye ve çoğalmaya devam ederler. Bütün yumrular kanser değildir. Eğer yumru (şişlik) kanser değilse hayat için tehlike oluşturmaz. Kanserli olan yumruya habis (kötücül, malignant) adı verilir. Kanserin erken teşhisi nedir? Kanserin erken teşhisi için sağlıklı insanlar hiç hastalık semptomu olmasa bile bazı sağlık testleri yaptırmalıdır. Bir kadında meme kanseri semptomları olmasa dahi Mamografi, tümörü teşhis edecektir. Bazı kadınlarda meme kanseri olma riski daha yüksektir ve bu kişilerin daha sıklıkla kanser teşhis testleri yaptırmaları gereklidir. Meme kanserini teşhis için çeşitli yöntemler vardır. Doktorunuz veya hemşireniz ile konuşarak hangi yöntemin sizin için en iyisi olduğunu bulun. Yaşınız, ne kadar sıklıkta test yaptırmanıza karar vermede size yol gösterecektir. Amerikan Kanser Derneğine göre eğer yasınız 40 ve üzeri ise sizin yılda bir defa mamogrfi yaptırmanız gerekmektedir. 2
Mamografi nedir? Mamografı çok az miktarda radyasyon kullanarak memenin (göğüs) rontgeninin çekilmesidir (özel rontgen teknigi). Mamografi çektirirken siz makinanın yanında durursunuz ve bu işte özel eğitimli uzman olan kişi resmin (rontgen) çekilmesi için memenizi gerekli yere yerleştirmeğe yardımcı olur. Memeniz iki tane plastik levha arasına konur. Rontgenin iyi çekilmesi için bu plastik levhalar memenizi düz halde tutar. Ayrıca doktor veya bir hemşire tarafından meme muayenesi (kontrolü) olmalısınız. Mamografi makinasının resmi: 3
Mamografi çektirmek nasıl bir şeydir? X-ısını (rontgen) güvenlimidir? Mamografi geçen 20 yil içinde çok geliştirildi. Bugün kullanılan radyasyon oranı çok düşük ve zararlı değildir. Mamografi çektirmek acı verirmi? Güzel resim (film) elde etmek için makina memenize basınç uygulamalıdır. Bazı kadınlar bunun çok sıkıştırdığını ve biraz rahatsız edici olduğunu düşünürler. Fakat bu işlem 30 saniyeden daha az sürede biter. Mamografi çektirmek utanç vericimidir? Asla! Siz makinanın yanında ayakta durursunuz ve uzman bir hemşire memenizi plastik bir levhanın üzerine yerleştirmenize yardımcı olur. İkinci bir plastik levha memenizin üzerine konarak iyi resim (rontgen) elde etmek için birkaç saniye memeniz birazcık yassılastırılır. 4
Mamografi çektirmek pahalımıdır? Mamografi çektirmenin fiyatı $50 ile $250 arasında olabilir. Bunu sizin sağlık sigortanız belki karsılayabilir. Bunu ögrenin. Eğer fiyat sizi endişelendiriyorsa düşük fiyatlı veya ücretsiz mamografi çektirmeniz mümkün. Medicare (yaşlılar icin devlet sağlık sigortası) 65 ve üzeri yaşi olan kadınların her iki yılda bir çektirdikleri mamografinin ücretini öder. Amerikan Kanser Dernegi size ücretsiz veya düşük ücretli mamografi çektirmek hakkında bilgi verebilir. Telefon :1-800- ACS-2345 arayın. Nerede mamografi çektirebilirim? Eğer doktorunuz (kadin veya erkek) varsa ona nerede mamografi çektirebileceğinizi sorun. Birçok halk sağlığı kliniği, hastaneler, ve kadın hastalıkları klinikleri mamografi çekme hizmetini verirler. Kaliteli mamografi çeken klinik bulmada yardım için Amerikan Kanser Derneğini arayınız. Telefon: 1-800-ACS-2345. Eğer bende meme kanseri bulunursa ne olur? Yumruların (şişlik) bir çoğu kanser degildir. Doktorunuz yumrunun kanser olup olmadığını anlamak için test yapacaktır. Eğer bulunan yumru kanserse doktorunuz onun nasıl tedavi edileceği hakkında sizinle konuşacaktır. Unutmayınki, meme kanseri eğer erken teşhis edilirse, kadının kanser tedavi seçeneği daha fazladir. Amerikan Kanser Derneği size bu konuda daha fazla bilgi verebilir, hatta sizi meme kanseri olmus diğer kadınlarla tanıştırabilir. Telefon: 1-800-ACS-2345 arayın. 5
Niçin mamografi çektirmek benim için önemli? Meme kanserinin erken teşhisi hayatınızı kurtarabilir. Siz yaşlandıkça meme kanseri olma riskiniz artar. Meme kanseri olan kadınların yarıdan çoğu 50 yaşın üzerindedir. Çoğu meme kanseri olan kadınların aile fertlerinin hiç birinde meme kanseri vakası görülmez. Genellikle erken teşhis daha az ameliyat olma riski anlamındadir. Mamografi çektirmek düşündüğünüzden daha kolaydır. Yılda bir defa mamografi çektirmek endişelerinizi giderip sizi rahatlatmaya yardımcı olur. Yaşınız 40 olduğunda yıllık mamografi çektirmeğe baslamalısınız Meme kanserinin erken teşhisi hayatınızı kurtarabilir! 6
Sözlük Hücre : Vücudumuzun en küçük yapı taşı Tedavi (sağaltım): Hastalığı tedavi ile gidermek Tanı: Hastalığı bulma, belirleme Teşhis: Semptomlar üzerine çalışarak sebebini (hastalığı) bulmak Yol göstermek (öneri): Spesifik (kesin) test için öneri Tıbbi: Tıbba ait, tıpla ilgili Önleme: Hastalığın olusumunu engellemek Radyasyon: Işınım, bir noktadan veya yüzeyden X ışınlarının ısı veya ışık olarak yayılması Semptoms: Bir hastalığın bulgu ve belirtileri 7
Original Text by: Niccu Tafarrodi, Ph.D. Donald Whipple Fox Original Text Edited by: Katherine Levin, Ph.D. Katherine is a native of St. Paul, Minnesota. Her field of expertise is writing and editing cancer prevention literature targeted at ethnic, immigrant, and underserved English-speaking communities. Translated & Modified by: Turgay Ergul, DVM, MS Turgay is a native of Ankara, Turkey and a doctoral student at the University of Minnesota in the Department of Food and Nutrition. His area of research is poultry, meat quality, and lipid chemistry. Original Text Simplified by: Rosemarie J. Park, Ph.D. Rosemarie is a native of the United Kingdom. She is an Associate Professor at the College of Education and Human Development, University of Minnesota. Her area of work is in adult literacy and English language. Illustrations by: Nickdokht Torkzadeh Nickdokht is a native of Tehran, Iran. She is a Graphic Designer at the University of Minnesota where she earned her MA from the School of Architecture. Her field of work is design, layout and graphics for print and interactive media. Cch Cross Cultural 8 Health crossculturalhealth.org A Woman s Guide to Mammography 2013 C.C.H. Turkish_m06-01