Zukunft durch Ausbildung elecek Türk anne babalar için öneriler Tipps für türkische Eltern Ausgabe 2007 2008 Hangi meslek size uyar? Welcher Beruf ist der richtige? Anne babalar yol göstericidir Eltern sind Ratgeber Başarılı başvuru Erfolgreich bewerben meslek altın bileziktir Ein Beruf ist ein goldenes Armband
E D İ T Ö R Ü N N O T U E D I T O R I A L Sevgili anne babalar, 4Çocuklarınız için işyeri bulmak, işsizliği yenmek veya çabucak aşmak için hala en önemli önkoşul bir meslek eğitimini tamamlamaktır. Bu yalnız Almanya için değil, kendi anavatanınız içinde geçerlidir. Uygun bir meslek bulmalarında çocuklarınıza yardımcı olunuz! Bu mesleki danışmanlık broşürü pratik bilgiler vermekte ve çocuklarınızın meslek seçimi konusunda birçok soruyu cevaplamaktadır. Örnek olarak, hangi mesleklerin öğrenilebildiği, nerelerde eğitim yerleri bulunduğu ve gençlerin bu yerlere nasıl başvurulabileceğini öğrenebilirsiniz. Buna ek olarak desteğe ihtiyacınız olursa, bölge İş Ajansı`nızdaki meslek danışmanları size yardımcı olabilir. Bir eğitim yeri ararken de İş Ajansı danışılacak en doğru adrestir. Bir randevu alınız ya da çalişma Ajansı na bağlı Meslek Enformasyon Merkezi`nde (BiZ) bir iş bakınız. Raimund Becker Federal İş Ajansı İşsizlik Sigortası Yönetim Kurulu Liebe Eltern, 4Eine abgeschlossene Berufsausbildung ist immer noch die beste Voraussetzung für Ihre Kinder, einen Arbeitsplatz zu finden, Arbeitslosigkeit vorzubeugen oder diese schneller zu überwinden. Und das nicht nur in Deutschland, sondern auch in Ihrem Heimatland. Helfen Sie Ihren Kindern dabei, einen passenden Beruf zu finden! Diese Broschüre der Berufsberatung gibt praktische Hinweise und beantwortet viele Fragen zur Berufswahl Ihrer Kinder. Sie erfahren beispielsweise, welche Berufe erlernt werden können, wo es Ausbildungsplätze gibt und wie sich Jugendliche dafür bewerben können. Sollten Sie darüber hinaus Unterstützung benötigen, hilft Ihnen die Berufsberaterin oder der Berufsberater Ihrer Arbeitsagentur vor Ort gerne weiter. Und auch bei der Suche nach einem Ausbildungsplatz ist die Agentur für Arbeit die richtige Ansprechpartnerin. Vereinbaren Sie doch einfach einen Termin oder schauen Sie zunächst im Berufsinformationszentrum (BiZ) Ihrer Agentur für Arbeit vorbei. Raimund Becker Vorstand Arbeitslosenversicherung der Bundesagentur für Arbeit Sevgili anne babalar, 4İşsizlik sorunu devam etmesine rağmen, hem ülkemizde hem de Avrupa Birliği nin diğer ülkelerinde teknik personel eksikliği ciddi bir sorun teşkil etmektedir. Eğitimli bir gençlik, gelecekteki umudumuzdur. Türk İş Kurumu ve Almanya Federal İş Ajansı olarak bizler, gençlerimizin kalifiye olmasına büyük önem veriyor ve ortak projelerle işbirliklerine gidiyoruz. Çocuklarınız için Almanya daki eğitim olanaklarını değerlendiriniz ve mesleki nitelik kazanmalarında onlara etkin destek veriniz. Namık Ata, Türkiye İş Kurumu Genel Müdürü Liebe Eltern, 4Trotz herrschender Arbeitslosigkeit stellt der Mangel an Fachkräften sowohl in unserem Land als auch in den Ländern der Europäischen Union ein ernsthaftes Problem dar. Eine gut ausgebildete Jugend ist unsere Hoffnung für die Zukunft. Wir, die Türkische Arbeitsanstalt und die Bundesagentur für Arbeit in Deutschland, legen großen Wert auf die Qualifizierung unserer Jugendlichen und gehen mit gemeinsamen Projekten Kooperationen ein. Nehmen Sie die Ausbildungsmöglichkeiten für Ihre Söhne und Töchter in Deutschland wahr und unterstützen Sie sie tatkräftig auf dem Weg zur beruflichen Qualifizierung. Namık Ata, Generaldirektor der Arbeitsanstalt der Türkei Sevgili Veliler 4Anne babalar meslek seçiminde önemli bir rol oynamaktadırlar. Oğullarımızla birlikte hangi mesleğin söz konusu olabileceğini düşündük, tavsiyelerde bulunduk ve meslek eğitimi yeri aramada yardımcı olduk. Tabii ki bütün anne babalar çocuklarının lise diploması alıp yüksek öğrenim görmesini isterler. Eğer bu mümkün olmazsa, o zaman da çocukları iyi bir meslek eğitimi görmeleri için teşvik etmek ve onları desteklemek gerekmektedir. Ahmet Yeşil, Üç oğul babası Liebe Eltern, 4Eltern spielen eine wichtige Rolle bei der Berufswahl. Wir haben gemeinsam mit unseren Söhnen überlegt, was für ein Beruf in Frage kommen könnte, haben Empfehlungen ausgesprochen und dann bei der Suche nach einer Ausbildungsstelle geholfen. Natürlich wollen alle Eltern am liebsten, dass ihre Kinder Abitur machen und studieren. Wenn das nicht klappt, dann muss man die Kinder eben fördern und unterstützen, damit sie eine gute Ausbildung bekommen. Ahmet Yesil, Vater von drei Söhnen 2
İ Ç İ N D E K İ L E R I N H A L T 4Veliler öğüt veriyor Çocukların desteğinize ihtiyacı var........... 4 Adım adım mesleğe doğru................. 6 4Okul Eğitimi Diploma önemlidir....................... 8 4Soru Kağıdı Çocuğunuz eğitime hazır mı?............. 10 4Meslek Danışma Uygun meslek......... 14 Meslek eğitim yeri ararken.......... 16 Meslek Enformasyon Merkezi.............. 18 4Meslek Eğitimi Karşılaştırmalı Meslek Eğitimi............. 20 İşletmede Meslek Eğitimi................ 22 Okulda Meslek Eğitimi................... 24 4Meslekte İlerleme Eğitimi Sakın işin peşini bırakmayın................ 26 Gelecek, Mesleki Nitelik Kazanmakta Yatıyor!.... 27 4Başvuru Başarılı başvuru....................... 28 Özgeçmiş............................ 29 Çocuğunuza böyle yardımcı olabilirsiniz...... 30 4Başarı öyküleri Hayallerdeki meslekte eğitim..............31 Birlikte başardık....................... 32 4Eltern sind Ratgeber Kinder brauchen Ihre Unterstützung............. 4 Schritt für Schritt zum Beruf................... 6 4Schulausbildung Der Schulabschluss ist wichtig................. 8 4Fragebogen Ist Ihr Kind bereit für eine Ausbildung?......... 10 4Berufsberatung Der passende Beruf....... 14 Die Suche nach einer Ausbildungsstelle........ 16 Das Berufsinformationszentrum................ 18 4Berufsausbildung Berufsausbildung im Vergleich................ 20 Betriebliche Berufsausbildung................. 22 Schulische Berufsausbildung.................. 24 4Weiterbildung Dran bleiben!.............................. 26 Die Zukunft liegt in beruflicher Qualifizierung..... 27 4Bewerbung Erfolgreich bewerben........................ 28 Der Lebenslauf............................ 29 So können Sie Ihrem Kind helfen............... 30 4Erfolgsgeschichten Ausbildung im Traumberuf.................... 31 Gemeinsam haben wir es geschafft............. 32 Hinweis: Bei den Berufsbezeichnungen werden wir aus Gründen der Lesbarkeit immer nur die männliche Form verwenden. Gemeint sind natürlich immer beide Geschlechter. 3
V E L İ L E R Ö Ğ Ü T V E R İ Y O R E L T E R N S I N D R A T G E B E R Çocuklarınızın desteğinize ihtiyacı var Kinder brauchen Ihre Unterstützung Çocuklarınıza meslek eğitim yeri bulmada yardımcı olunuz. Sorunları olduğunda da onların yanında olduğunuzu gösteriniz. Eğitim anlamlıdır 4Türkan Emegen: Kızımız Kübra Realschule yi bitirdikten sonra birbuçuk yıl boyunca bir meslek eğitim yeri aradı. Bu süre içerisinde kendisine maddi destek verdik ve aldığı olumsuz cevaplara rağmen yılmadan başvurularını sürdürmesi için kendisini teşvik ettik. Onun, gelecekte daha olumlu fırsatlara kavuşması için meslek eğitimi yapması bizim için önemliydi. Günümüzde eğitim olmadan hiç bir şey yürümüyor. Helfen Sie Ihren Kindern bei der Suche nach einer Ausbildungsstelle. Zeigen Sie, dass Sie für sie da sind, auch wenn es Probleme gibt. Eine Ausbildung ist sinnvoll 4Türkan Emegen: Unsere Tochter Kübra hat nach ihrem Realschulabschluss eineinhalb Jahre lang einen Ausbildungsplatz gesucht. Während dieser Zeit haben wir sie finanziell unterstützt und sie dazu motiviert, sich trotz Absagen weiter zu bewerben. Es war uns wichtig, dass sie eine Ausbildung macht, weil sie damit einfach bessere Chancen für die Zukunft hat. Ohne Ausbildung läuft heutzutage ja gar nichts mehr. İyi eğitim belirleyicidir 4Ata Çepni: Oğlumuz Ferhat a hep eğitimin önemli olduğunu söyledik. Nasıl bir eğitim göreceğine elbette kendisi karar verecekti, ama pek tabii biz de önerilerde bulunduk ve onu devamlı destekledik. Bizim gördüğümüz eğitimde insanın yaşlılara saygı göstermesi, sadece kendi anne ve babasına değil, aynı zamanda işyerindeki amirine de saygı göstermesi esastı. Kazanacağı çok paradan önce bizim için önemli olan Ferhat ın iyi karakteridir. Sonuçta robotlara değil, iyi insanlara ihtiyacımız var. Gute Erziehung ist entscheidend 4Ata Cepni: Wir haben unserem Sohn Ferhat immer gesagt, dass eine Ausbildung wichtig ist. Was für eine Ausbildung musste er selber wissen, aber natürlich haben wir Vorschläge gemacht und ihn immer unterstützt. Bei unserer Erziehung war uns wichtig, dass er Respekt vor Älteren hat, nicht nur vor den Eltern, sondern auch vor dem Chef. Wichtiger als viel Geld zu verdienen ist uns nämlich, dass Ferhat einen guten Charakter hat. Schließlich brauchen wir keine Roboter, sondern gute Menschen. 4
Yaşamboyu eğitim önemlidir 4Ahmet Yeşil: Okul eğitimi ne kadar iyi ise iş piyasasında da o kadar şans artıyor. En küçük oğlumuz Sercan şu sıra Hauptschule den Realschule ye geçiyor. Kendisine çalışkan olmasını öğütledik ve şimdi bu başarısından dolayı iftihar ediyoruz. Büyük iki oğluma da okuldan sonra eğitime devam etmelerini ve örneğin uzman meslek okuluna (Fachoberschule) gitmelerini salık verdim. Lebenslanges Lernen ist wichtig 4Ahmet Yesil: Je besser die Schulbildung ist, desto besser sind die Chancen auf dem Arbeitsmarkt. Unser jüngster Sohn Sercan wechselt jetzt von der Haupt- auf die Realschule. Wir haben ihm gesagt, dass er fleißig lernen soll und sind stolz, dass er es jetzt geschafft hat. Meinen beiden älteren Söhnen habe ich geraten, auch nach dem Schulabschluss noch weiterzulernen und beispielsweise auf die Fachoberschule zu gehen oder sich im Beruf weiterzubilden. Öğretmenlere ve meslek danışmanlarına danışın 4Ingo Breiter, Hamburg Rudolf-Roß- Gesamtschule de öğretmen: Öğrencilerimin meslek seçimi ile ilgili sorularına memnuniyetle yanıt veriyorum. Mesela, onların bana gösterdikleri başvuru formlarını düzeltiyor ve iyileştirmeleri için tavsiyelerde bulunuyorum. Öğrencilerimi uzun zamandan beri tanırım ve onların hangi derslerde başarlı olduklarını ve güçlü yanlarını bilirim. Birisi örneğin el becerilerinde yetenekliyse onun bu türden bir mesleğe yönlenmesini öneriyorum. Okulun ve velilerin işbirliği yapması çok önemlidir. Lehrer und Berufsberater um Rat fragen 4Ingo Breiter, Lehrer an der Rudolf- Roß-Gesamtschule in Hamburg: Ich stehe meinen Schülern gerne bei Fragen zum Thema Berufswahl zur Verfügung. Beispielsweise korrigiere ich Bewerbungsschreiben, die sie mir vorlegen, und mache Verbesserungsvorschläge. Ich kenne meine Schüler schon lange und weiß, in welchen Fächern sie gut sind und wo ihre Stärken liegen. Wenn jemand beispielsweise handwerklich begabt ist, dann schlage ich schon mal einen Beruf in dieser Richtung vor. Es ist wichtig, dass Schule und Eltern zusammenarbeiten. IMPRESSUM ZUKUNFT durch Ausbildung, Tipps zur Berufswahl für türkische Eltern 2007/2008 Herausgeber: Redaktion: Gesamtleitung: Verlag: Fachliche Mitwirkung: Bundesagentur für Arbeit, Nürnberg Dr. Uwe Betz, Carmen Lauble Rainer Möller Willmy Consult & Content GmbH Gutenstetter Straße 8a 90449 Nürnberg Telefon 0911/937739-0 Fax 0911/937739-99 www.willmycc.de Serap Erkan (Lehrerin, Herschel-Schule, Nürnberg), Mehmet Keskin (ATU Arbeitsgemeinschaft türkischer Unternehmer), Ulrike Stautner (Bayerischer Elternverband/Bundeselternrat), Christian Strijewski, (Bundesagentur für Arbeit, Zentrale), Dr. O. Can Ünver (Botschaft der Republik Türkei), Rainer Ziegler (Agentur für Arbeit Würzburg) Layout: Übersetzung: Titelbild: Druck: [mochitos.] creation & design gmbh, Nürnberg Ünver, Savran Schwelle Auflage: 110.000 Redaktionsschluss: Juli 2007 Bonifatius-Druckerei, Karl-Schurz-Straße 26, 33100 Paderborn Die veröffentlichten Beiträge sind urheberrechtlich geschützt. Nachdruck, auch auszugsweise, bedarf der Genehmigung des Herausgebers. Die Hefte sind erhältlich bei Ihrer örtlichen Agentur für Arbeit. ISSN 0948-9274 5
V E L İ L E R Ö Ğ Ü T V E R İ Y O R E L T E R N S I N D R A T G E B E R Adım Adım Mesleğe Doğru Schritt für Schritt zum Beruf Çocuklar mesleğe giden yolda sizin tavsiyelerinize ve yardımınıza ihtiyaç duyarlar. Çünkü kimse onların ilgi alanlarını, becerilerini ve güçlü yanlarını sizin kadar bilemez. Aşağıdaki plan atılacak önemli adımları içermekte ve size çocuğunuza yardımcı olabileceğiniz hakkında bilgi vermektedir. Bei jedem einzelnen Schritt in den Beruf brauchen Kinder Ihren Rat und Ihre Unterstützung, denn keiner kennt die Interessen, Fähigkeiten und Stärken Ihrer Kinder besser als Sie. Der nachfolgende Plan zeigt die wesentlichen Schritte und gibt Ihnen Anregungen, wie Sie Ihr Kind unterstützen können. 4Daha okul bitmeden iki yıl öncesinde çocuğunuz meslek seçimi konusunda düşünmeye başlamalıdır. Sondan bir önceki sınıf 1. yarıyıl: Bilgilenme Çocuğunuz şunları yapmalıdır: İlgileri ve becerileri hakkında bir karara varmalıdır. Meslekler hakkında bilgi toplamalıdır. Ona şöyle yardımcı olabilirsiniz: Kızınız veya oğlunuzla onun güçlü ve zayıf yanları hakkında görüşün. Sürekli olarak meslek seçimi konusunda bir yenilik olup olmadığını izleyin. Sondan bir önceki sınıf 2. yarıyıl: Karar verme Çocuğunuz şunları yapmalıdır: Hangi mesleklerin ilgisini çektiğini ve yeteneklerine uyduğunu bilmelidir. Bir meslekte karar kılmalıdır. Ona şöyle yardımcı olabilirsiniz: Okulda iyi notlar alması için motive edin: Karnesi başvuruda kullanılacak. Gerekirse yardımcı ders aldırın. Son sınıf 1. yarıyıl: Başvurma Çocuğunuz şunları yapmalıdır: Hangi işletmelerin arzu ettiği meslekte eğitim verdiğini ve ne gibi şartların yerine getirilmesinin beklendiğini öğrenmelidir. Başvuru belgelerini hazırlamalıdır. Seçme testlerine ve müracat görüşmelerine hazırlanmalıdır. Ona şöyle yardımcı olabilirsiniz: Başvuru belgelerini gözden geçirin, ge - rekirse bir meslek danışmanının bu belgelere bir göz atmasını sağlayın. Dostlarınız ve yakınlarınız arasında meslek eğitim yeri bilen var mı araştırın. 4Schon zwei Jahre vor dem Schulabschluss sollte Ihr Kind anfangen, über die Berufswahl nachzudenken. Vorabgangsklasse 1. Halbjahr: Informieren Das muss Ihr Kind machen: Sich über seine Interessen und Fähigkeiten klar werden Informationen über Berufe sammeln So können Sie helfen: Mit Ihrem Sohn/Ihrer Tochter über die Stärken und Schwächen sprechen Regelmäßig nachfragen, was es Neues zum Thema Berufswahl gibt Vorabgangsklasse 2. Halbjahr: Entscheiden Das muss Ihr Kind machen: Wissen, welche Berufe zu seinen Interessen und Fähigkeiten passen Sich für einen Beruf entscheiden So können Sie helfen: Motivieren für gute Schulnoten: Dieses Zeugnis kommt in die Bewerbung Eventuell Nachhilfe organisieren Abgangsklasse 1. Halbjahr: Bewerben Das muss Ihr Kind machen: Herausfinden, welche Betriebe im Wunschberuf ausbilden und welche Anforderungen sie stellen Bewerbungsunterlagen zusammenstellen Sich auf Auswahltests und Vorstellungsgespräche vorbereiten So können Sie helfen: Bewerbungsunterlagen prüfen, eventuell einen Berufsberater bitten, einen Blick darauf zu werfen Im Bekannten- und Verwandtenkreis nach Ausbildungsstellen fragen 6
Son sınıf 2. yarıyıl: Gözden geçirme Çocuğunuz şunları yapmalıdır: Eğer hala meslek eğitim yeri bulunamamışsa alternatifler üzerinde düşünmelidir. Yeni başvurularda bulunmalıdır. Ona şöyle yardımcı olabilirsiniz: Birlikte alternatifler üzerinde düşünün. Belki çocuğunuz okula devam etmek isteyecektir. Onu yeni başvurularda bulunması için yüreklendirin. Abgangsklasse 2. Halbjahr: Überprüfen Das muss Ihr Kind machen: Wenn es noch keinen Ausbildungsplatz hat, über Alternativen nachdenken Neue Bewerbungen schreiben So können Sie helfen: Gemeinsam über Alternativen nachdenken, vielleicht möchte Ihr Kind weiter auf die Schule gehen? Ermuntern, weitere Bewerbungen zu schreiben Eğitim aile içinde başlar Serap Erkan: Nürnberg de Öğretmen Günümüzdeki meslek eğitim durumu okul mezuniyetinin olmamasının veya ortalama bir öğrenci olunmasının yetmediğini göstermektedir. Öğretmen olarak son sınıflardaki öğrencilerin birçok başvuru yapıp da bunlara red cevabı almalarının kendileri için nasıl düş kırıklığı yarattığını sıkca görüyorum. Bu durum karşısında biz ne yapabiliriz? Sorumluluk duygusu, disiplin, uzlaşı yatkınlığı ve nazik davranış gibi becerilerin ailede öğrenilmiş olması gerekir. Bunlar özellikle günümüzde meslekteki başarı için hayati öneme haizdir ve sadece okulda kazanılamazlar. Bu noktada velilere önemli bir görev düşmektedir. Sadece ailede verilecek iyi eğitim ve yeterli meslek bilgisi ile mesleki başarı mümkün olabilir. Burada bir noktaya daha işaret etmek istiyorum: Türk ana-babalar kız çocuklarının meslek eğitimine de özel bir önem vermelidirler. Ancak bir meslek öğrenmiş olan eğitimli bir anne maddi bağımsızlığa kavuşabilir ve kendi çocukları için de örnek olabilir. Serap Erkan Öğretmen Erziehung fängt in der Familie an Serap Erkan: Lehrerin in Nürnberg Die heutige Ausbildungssituation zeigt, dass es nicht mehr ausreicht, keinen Abschluss zu haben oder ein durchschnittlicher Schüler zu sein. Als Lehrerin sehe ich bei den Schülern der Abschlussklassen oft, wie enttäuschend es für Jugendliche ist, viele Bewerbungen zu schreiben und nur Absagen zu erhalten. Was können wir dagegen tun? Fähigkeiten wie Verantwortung, Disziplin, Kompromissbereitschaft und höfliche Umgangsformen müssen bereits in der Familie gelebt werden. Diese Eigenschaften sind für den heutigen beruflichen Erfolg entscheidend und können nicht nur in der Schule vermittelt werden. Den Eltern kommt hier eine wichtige Aufgabe zu. Nur durch gute Erziehung in der Familie und ausreichende Informationen ist beruflicher Erfolg möglich. Ich möchte hier ganz besonders darauf hinweisen, dass türkische Eltern auch großen Wert auf die Berufsausbildung ihrer Töchter legen sollten. Nur eine gebildete Mutter, die eine Ausbildung absolviert hat, erreicht finanzielle Unabhängigkeit und stellt damit ein Vorbild für ihre eigenen Kinder dar. Serap Erkan Lehrerin 7
O K U L E Ğ İ T İ M İ S C H U L A U S B I L D U N G Diploma önemlidir Der Schulabschluss ist wichtig Diploma eğitim ve meslek için başlangıç şartlarını belirler. Diploma ne kadar iyiyse başarılı olma olasılığı o kadar büyüktür. Alman okul sisteminin yatay geçiş olanakları sunması, çocuklarınıza sonradan diploma alabilme ve eğitimlerini ilerletme olanağı sunuyor. Der Schulabschluss legt die Startbedingungen für Ausbildung und Beruf fest. Je besser der Abschluss, desto größer sind die Aussichten auf Erfolg. Die Durchlässigkeit des deutschen Schulsystems bietet Ihren Kindern auch die Möglichkeit, Schulabschlüsse nachzuholen und darauf aufzubauen. Temel eğitim okulu diploması Temel eğitim okulu diploması mesleki okullara devam hakkı sağlar. Ayrıca, belli meslek branş okullarına ya da branş okullarına giriş için şart koşulur. Gerçi bir meslek eğitimine alınmak için yasal olarak şart koşulmamıştır ama bu diploma olmadan bir eğitim yeri bulmanız çok zor olur. Pek çok işletme, mümkün olduğu kadar iyi bir diploma almış olan adaylara öncelik tanıyor. Hauptschulabschluss Der Hauptschulabschluss ist die Grundlage für alle weiteren Schulabschlüsse. Gleichzeitig ist er Voraussetzung für den Eintritt in bestimmte Berufsfachschulen oder Fachschulen. Ohne Hauptschulabschluss wird es sehr schwer, eine Ausbildungsstelle zu finden. Viele Unternehmen bevorzugen Bewerber mit einem möglichst guten Schulabschluss. Orta eğitim diploması Orta eğitim diploması (tek tek eyaletlerde: Realschulabschluss, Mittlere Reife, Fachschulreife veya Fachoberschulreife de deniyor) çok yönlü meslek ve okul eğitimi yolları açıyor. Bunlara iş yerinde ve okulda meslek eğitimine giriş de dahildir. Ayrıca aşağıdaki mesleki ve genel eğitim veren bir üst okula devam edilmesi olanağını da sağlar: yüksek ticaret okulu veya iki yıllık meslek branş okulu, meslek eğitimini bitirdikten sonra bir meslek lisesinin 12. sınıfı, genel eğitim veren veya meslek ağırlıklı liseye devam etmek. Mittlerer Schulabschluss Der Mittlere Schulabschluss (in einzelnen Bundesländern heißt er auch: Realschulabschluss, Mittlere Reife, Fachschulreife oder Fachoberschulreife) eröffnet den Zugang zur betrieblichen und zur schulischen Berufsausbildung. Zudem ermöglicht er den Besuch beruflicher und weiterführender allgemein bildender Schulen, wie: Höhere Handelsschule oder zweijährige Berufsfachschule; Klasse 12 einer Fachoberschule bzw. einer Berufsoberschule nach abgeschlossener Berufsausbildung; Besuch eines allgemein bildenden oder beruflichen Gymnasiums. 8
Yüksek okula giriş hakkı Yüksek okullara genel giriş hakkı ve branşa göre verilen yüksek okullara giriş hakkı ve meslek yüksek okullarına giriş hakkı, örneğin üniversitelerde, meslek yüksek okullarında ve meslek akademilerinde bir yüksek eğitime alınmak için ön koşullardır. Ayrıca, bilişim ve medya dallarında ya da ticari alanlardaki gibi cazip eğitimlere girişi kolaylaştırırlar. Hochschulreife Die Allgemeine Hochschulreife, die fachgebundene Hochschulreife und die Fachhochschulreife sind Voraussetzung für ein Studium, zum Beispiel an Universitäten, Fachhochschulen oder Berufsakademien. Zudem erleichtern sie den Zugang zu attraktiven Ausbildungsberufen. Sonradan Diploma Almak Tüm alınamayan diplomaları ikinci eğitim yolu ile sonradan almak mümkündür. Öğretmenler ve meslek danışmanları bu konuda bilgi verebilirler. Meslek danışmanları üzerinden daha geniş bilgi içeren bölgesel broşürler de temin edilebilir. Nachholen von Schulabschlüssen Alle Schulabschlüsse können auf dem so genannten Zweiten Bildungsweg nachgeholt werden. Lehrer und Berufsberater können darüber informieren. Über die Berufsberater können auch Regionalschriften mit weiteren Informationen bezogen werden. Sağlam Bir Temel Mehmet Keskin: Hamburg Türk İşverenler ve İşyeri Sahipleri Çalışma Birliği (ATU e.v.) Yöneticisi: Meslek eğitimi sağlam bir okul temeli üzerine kurulmak zorundadır. Almanca, matematik veya yabancı dillerde gerekli alt yapısı eksik olan gençler, genellikle işyerindeki ve meslek okulundaki taleplere karşılık veremiyorlar. Eğitimi başaramama tehlikesiyle karşılaşıyorlar. Ticari ya da teknik bir meslek öğrenip öğrenmedikleri farketmez, çünkü: Heryerde sözlü ve yazılı Almanca yı temiz bir şekilde kullanabilmek zorundadırlar. Her yerde, üçlü bilinmeyen ya da yüzde hesapları gibi temel hesap tekniklerini yapmak zorundadırlar. Eine solide Basis Mehmet Keskin: Geschäftsführer der Arbeitsgemeinschaft türkischer Unternehmer und Existenzgründer in Hamburg Die Berufsausbildung muss auf einer soliden schulischen Basis aufbauen. Jugendliche, denen die notwendigen Grundlagen in Deutsch, Mathematik oder Fremdsprachen fehlen, kommen oft mit den Anforderungen im Betrieb und in der Berufsschule nicht zurecht. Sie laufen Gefahr, die Ausbildung nicht zu schaffen. Denn egal, ob sie einen kaufmännischen oder technischen Beruf lernen: Sie müssen überall einfache Sachverhalte auf Deutsch mündlich und schriftlich klar formulieren können. Sie müssen grundlegende Rechentechniken beherrschen, wie Dreisatz oder Prozentrechnungen. 9
S O R U K A Ğ I D I F R A G E B O G E N Çocuğunuz eğitime hazır mı? Ist Ihr Kind bereit für eine Ausbildung? Çalışma hayatı müstakbel çıraklardan çok şey beklemekte. Okulda alacakları iyi notların yanısıra bu gençler kendi başlarına iş yapabilme, özgüven, dayanıklılık, terbiye, takım ruhu ve çalışkanlık sergilemek zorundalar. Sizin çocuğunuzun durumu nedir? Aşağıdaki kontrol listesi ile bunu gözden geçirmeniz mümkün. 4Listeyi şöyle kullanacaksınız: Sayfaları tek tek sakince inceleyin ve sonra da çocuğunuzla değerlendirmelerinizi tartışın. Die Berufswelt erwartet sehr viel von ihren zukünftigen Azubis. Neben guten Noten brauchen die jungen Menschen auch Selbstständigkeit, Selbstvertrauen, Durchhaltevermögen, gute Manieren, Teamgeist, Lern- und Leistungsbereitschaft. Wie weit ist Ihr Kind? Mit dieser Checkliste können Sie das überprüfen. 4So nutzen Sie die Checkliste: Gehen Sie diese Seiten in Ruhe durch und sprechen Sie anschließend mit Ihrem Kind über Ihre Einschätzungen. İşletmelerin istedikleri Çocuğunuz bunları yapabilir mi? Das fordern die Betriebe Kann Ihr Kind das? Temel Matematik Bilgileri: Üç bilinmeyenliler gibi formülleri kullanma ve problemlerin çözümünde okulda öğrendiklerinden yararlanma. Metinlerle ve medya ile uğraşı: Almanca metinleri okuyup anlama ve bunlarla çalışabilme. Kendini ifade edebilme ve dinleyebilme: Almanca kendini anlaşılır biçimde ifade etme yeteneği ve iş partnerlerinin yanıtlarını anlama yeteneği Evet Hayır Evet Hayır Evet Hayır Alışverişte ne kadar ödeyeceğini kafasından hesaplayabilir mi? Bir odanın yenilenmesinde ne kadar yapıştırıcı, duvar kağıdı ve boya gideceğini hesaplayabilir mi? Prospektüsünden yeni cep telefonunun konuşma ücretlerinin nasıl öğrenileceğini anlıyabiliyor mu? Yapacağı bir sunum için çeşitli basın-yayın organlarını karıştırıp bunlardan kısa bir özet çıkarabiliyor mu? Okuldaki bir organizasyon hakkında birbiriyle ilintili ve kapsamlı rapor verme yeteneği var mı? Bilgi eksikliği olduğunda sorup öğrenme yeteneği var mı? Mathematische Grundkenntnisse: Die Fähigkeit, Formeln wie den Dreisatz sicher anzuwenden und zur Lösung von Problemen das in der Schule Gelernte einzusetzen. Mit Texten und Medien umgehen: Die Fähigkeit, Texte in deutscher Sprache zu lesen, zu verstehen und mit ihnen zu arbeiten. Sich ausdrücken und zuhören können: Die Fähigkeit, sich in deutscher Sprache verständlich auszudrücken und Antworten von Gesprächspartnern zu verstehen. Ja Nein Ja Nein Ja Nein Beim Einkaufen im Kopf überschlagen, was der Einkauf ungefähr kostet? Ausrechnen, welche Mengen an Kleister, Tapete und Farbe für die Renovierung eines Zimmers benötigt werden? Aus dem Handbuch herausfinden, wie beim neuen Handy die Gesprächskosten abgerufen werden? Für ein Referat Informationen in verschiedenen Medien nachschlagen und kurz zusammenfassen? Von einer Schulveranstaltung zusammenhängend und umfassend berichten Nachfragen, wenn eine wichtige Information fehlt İşlem hızı: Rutin işleri süratle halletme yeteneği. Evet Hayır Zorlanmadan ev ödevlerini halledebilir. Bulaşık ve ortalığı toplama gibi günlük işleri çabucak halleder. Bearbeitungsgeschwindigkeit: Die Fähigkeit, Routinearbeiten zügig zu erledigen. Ja Nein Hausaufgaben erledigen, ohne zu trödeln Alltägliche Arbeiten wie Abwasch oder Aufräumen schnell erledigen 10
İşletmelerin istedikleri Çocuğunuz bunları yapabilir mi? Das fordern die Betriebe Kann Ihr Kind das? Dayanıklılık gücü ve yılgınlığa karşı koyabilme: Bir hedefe ulaşabilme ve başarısızlık halinde cesaretini kaybetmeme. Evet Hayır Bir göreve onu halledene kadar sarılma. Örneğin bir bisikletin neden çalışmadığını araştırma ve sorunu ortadan kaldırabilme. Durchhaltevermögen und Frustrationstoleranz: Die Stärke, ein Ziel zu erreichen und sich durch Misserfolge oder Rückschläge nicht entmutigen zu lassen. Ja Nein An einer Aufgabe dranbleiben, bis sie vollständig erledigt ist Herausfinden, warum zum Beispiel ein Fahrrad nicht mehr funktioniert, und das Problem beheben İletişim yeteneği: Kendini konuşma, mimikler ve jestlerle açıklıkla ifade edebilme, başkalarının dileklerini anlama ve ona göre davranma. Evet Hayır İnsanlara açıklıkla yaklaşabilme. Bir tartışma sırasında kendi fikrini açık, anlaşılır ve ikna edici biçimde ifade etme, aynı zamanda da başkalarının fikirlerini ciddiye alma. Kommunikationsfähigkeit: Die Fähigkeit, sich mit Sprache, Mimik und Gestik klar auszudrücken, die Wünsche anderer zu verstehen und entsprechend darauf zu reagieren. Ja Nein Offen auf andere Menschen zugehen und auf sie eingehen Seine Meinung in einer Diskussion verständlich und überzeugend vertreten, jedoch auch die Ansichten der Gesprächspartner ernst nehmen Çalışmaya hazır olmak: Üstlenilen görevleri yerine getirirken çaba göstermek ve mümkün olduğunca başarılı olmak. Evet Hayır Başarılı olmak için çok çaba gösterme. İyi bir not almak için çok çalışma ve bu nedenle gerektiğinde arkadaşlarla buluşmaktan vazgeçme. Leistungsbereitschaft: Die Bereitschaft, sich beim Bearbeiten von Aufgaben nach Kräften einzusetzen, um möglichst gute Ergebnisse zu erzielen. Ja Nein Viel leisten, um einen Erfolg zu erzielen Für eine gute Note viel arbeiten und deswegen auch mal Verabredungen mit Freunden absagen 11
S O R U K A Ğ I D I F R A G E B O G E N İşletmelerin istedikleri Çocuğunuz bunları yapabilir mi? Das fordern die Betriebe Kann Ihr Kind das? Kendi başına organizasyon yeteneği ve bağımsız hareket edebilme: Günlük yaşamı kendi başına planlayıp üstlenilen görevleri zamanında kendi başına yürütebilme. Evet Hayır Herhangi bir uyarıya gerek olmaksızın bir sonraki günkü okul için hazırlık yapabilme (Ödevleri yapma, çantayı toplama, vb.) Kendi başına randevular alabilme ve sözleşebilme. Selbstorganisation und Selbstständigkeit: Die Fähigkeit, den Alltag selbst zu organisieren und übertragene Aufgaben aus eigenem Antrieb pünktlich zu erledigen. Ja Nein Sich ohne Ermahnung auf den nächsten Schultag vorbereiten (Hausaufgaben erledigen, Schultasche packen...) Selbstständig Termine vereinbaren und Absprachen treffen Dikkatlilik: Görevleri dikkatli, tam isabetle ve hatasız bir şekilde yapabilme. Evet Hayır Evde iş aletleri ve eşyalara özen gösterme. Kendi başına ve düzgün biçimde ev ödevlerini yapabilme. Sorgfalt: Der Anspruch, Aufgaben gewissenhaft, genau und mit dem Ziel eines fehlerfreien Arbeitsergebnisses zu erledigen. Ja Nein Zu Hause pfleglich mit Werkzeugen und Gegenständen umgehen Selbstständig und ordentlich die Hausaufgaben erledigen Takım ruhu: İş arkadaşları ile hedefe yönelik ve yapıcı birlikte çalışabilme yeteneği. Evet Hayır Takım için gerektiğinde topu arkadaşına verebilme ve kendi gol atmaktan vazgeçebilme. Ev ödevleri ile olan sorunlarda yardım isteme ve kendisi iyiyse başkalarının yardımına koşabilme. Teamfähigkeit: Die Fähigkeit, mit Kollegen zielgerichtet und konstruktiv zusammenzuarbeiten. Ja Nein Zugunsten des Teams auch einmal den Ball abgeben und auf den Torschuss verzichten Bei Problemen mit den Hausaufgaben um Hilfe bitten und Unterstützung anbieten, wo man selbst gut ist Davranış biçimleri: Başkalarına karşı nazik ve saygılı davranma ve çevreye dikkat etme. Güvenilirlik: Şartlar elverdiği ölçüde varılan anlaşmaları ciddiye alma ve sözünde durma. Evet Hayır Evet Hayır İnsanın arkadaşlarıyla öğretmenleri ve komşularıyla olduğundan farklı konuştuğunu bilmesi. Belli durumlara uygun giyinebilme ve ona göre davranma. Önceden belirlenen saatte eve gelme veya önemli bir engelle karşılaşılmışsa haber verme. Sevimsiz gelen işleri, örneğin çöpleri atmayı titizlikle yapabilme. Umgangsformen: Das Geschick, dem jeweiligen Gegenüber höflich und mit Respekt zu begegnen und Rücksicht auf die Umgebung zu nehmen. Zuverlässigkeit: Vereinbarungen ernst nehmen und einhalten soweit es die äußeren Umstände erlauben. Ja Nein Ja Nein Wissen, dass man mit Freunden anders redet als mit Lehrern oder Nachbarn Sich bei besonderen Gelegenheiten entsprechend kleiden und benehmen Zur vereinbarten Uhrzeit nach Hause kommen oder rechtzeitig Bescheid geben, wenn etwas Wichtiges dazwischen kommt Auch lästige Aufgaben, wie etwa regelmäßig den Müll zur Tonne zu bringen, gewissenhaft erfüllen 12
İşletmelerin istedikleri Çocuğunuz bunları yapabilir mi? Das fordern die Betriebe Kann Ihr Kind das? Bilgi becerisi: Bilgi toplama ve bunları değerlendirebilme yeteneği. Evet Hayır Arzulanan meslekte istenenleri tam olarak tanımlayabilme. İnternet, televizyon ve gazete gibi farklı araçlardan hedefe yönelik olarak istifade edebilme. Informationskompetenz: Die Fähigkeit, Informationen zu beschaffen und zielgerichtet auszuwerten. Ja Nein Genau beschreiben, welche Anforderungen im Wunschberuf gestellt werden Unterschiedliche Informationsmöglichkeiten wie Internet, Fernsehen, Tageszeitung zielgerichtet nutzen Kendi kendini değerlendirebilme becerisi: Kendi bilgilerini ve becerilerini gerçekçi biçimde değerlendirebilme yeteneği. Evet Hayır Oğlunuzun veya kızınızın nerede başarılı olduğu ve nerede sorunlar yaşadığının saptanması. Eğitim görülecek mesleğin neden seçildiğinin anlamlı bir şekilde izahı. Selbsteinschätzungskompetenz: Die Fähigkeit, eigene Kenntnisse und Fertigkeiten realistisch einzuschätzen. Ja Nein Einschätzen, was sie/er wirklich gut kann und wo sie/er sich eher schwertut Die Gründe für die Wahl eines Ausbildungsberufs nachvollziehbar erklären Kaynak: Soru kağıdı, Meslek Eğitimi ve Nitelikli Yetiştirme için Ulusal Pakt Mesleki Yeterlik için Kriterler Kataloğu na dayanılarak hazırlanmıştır. Proje Yönetimi: Karen Schober, Federal İş Ajansı, (Şubat 2006) 4Sonuçları şöyle değerlendireceksiniz: Kaç tane soruya hayır cevabı verdiğinize bakınız. Eğer hayırların sayısı az ise sorun yok demektir. Çok sayıda olumsuz yanıt var ise bu, akranlarına kıyasla çocuğunuzun gelişmesi için daha çok zaman harcamaya ihtiyacı olduğunu göstermektedir. Bu durumda çocuğunuzun okuldaki durumunu ve yeteneklerini değerlendirebilecek danışabileceğiniz kişileri araştırın. Bu kişiler öncelikle öğretmenler, antrenörler ve dostlardır. Unutmayınız: Gençlerin gelişmesi farklı hızlarda olmaktadır. Çocuğunuzun belli alanlarda henüz eksikliklerini tamamlaması gerektiğini düşünüyorsanız, sabırlı olunuz. Sorunların saptanması, onların çözümü için ilk adımdır. Çocuğunuzla birlikte bu kontrol listesindeki hayır yanıtı verilmiş alanları nasıl düzelteceğinizi düşününüz. Quelle: Der Fragebogen wurde entwickelt in Anlehnung an Nationaler Pakt für Ausbildung und Fachkräftenachwuchs Kriterienkatalog zur Ausbildungsreife, Projektleitung: Karen Schober, Bundesagentur für Arbeit; (Stand Februar 2006) 4So bewerten Sie das Ergebnis: Prüfen Sie, wie viele Fragen Sie mit Nein beantwortet haben. Wenige Male Nein sind kein Problem. Mehrere Nein können aufzeigen, dass Ihr Kind gemessen am Durchschnitt von Gleichaltrigen etwas mehr Zeit für seine Entwicklung braucht. Suchen Sie Kontakt zu Vertrauenspersonen, die Ihr Kind in der Schule beurteilen und seine sozialen Fähigkeiten außerhalb der Familie einschätzen können. Das sind vor allem Lehrer, Trainer oder gute Bekannte. Denken Sie daran: Jugendliche entwickeln sich unterschiedlich schnell. Wenn Sie merken, dass Ihr Kind in einigen Bereichen noch aufholen muss: Haben Sie Geduld. Probleme zu erkennen ist der erste Schritt zur Lösung. Überlegen Sie gemeinsam, wie sich Ihr Kind in den mit nein angekreuzten Bereichen der Checkliste verbessern kann. 13
M E S L E K D A N I Ş M A N L I Ğ I B E R U F S B E R A T U N G Uygun Meslek Der passende Beruf Öğrenilecek mesleğe giden ilk ve en önemli adım, çocuğunuzun ilgilerinin, becerilerinin ve güçlü olduğu yanlarının bilinmesidir. Çünkü kimse uzun süreyle kendisini fazlasıyla yoran veya boş bırakan, can sıkıntısı veren veya hoşlanmadığı bir meslekte çalışamaz. Der erste und wichtigste Schritt auf dem Weg zu einem Ausbildungsberuf ist, dass sich Ihr Kind über seine Interessen, Fähigkeiten und Stärken klar wird. Denn niemand kann auf Dauer in einem Beruf arbeiten, der ihn über- oder unterfordert, langweilt oder zuwider ist. 4Çocuğunuza güçlü ve zayıf yanlarını meydana çıkarmasına yardımcı olunuz. Bu türden kendi kendini değerlendirme sayesinde meslek danışmanı gençle ilk görüşmesinde bir ilk izlenim edinecektir. Gencin arzuları ve güçlü yanları, sırasıyla eğitimi görülecek mesleğin beklentileri ile karşılaştırılmalıdır. Böylece, arzu ve yeteneklerin belli bir mesleğe uyup uymadığını tespit edebilirsiniz. 1.Adım : Çocuğum ne istiyor? Okulda ve boş zamanlarında nelere ilgi duyuyor? Bu ilgilerden hangilerini mesleğinde kullanmak istiyor? 2.Adım : Çocuğum ne yapabilir? Çocuğunuz okulda hangi derslerde iyi? Boş zamanlarını nasıl değerlendiriyor? 3.Adım : Eğitim görülecek mesleklerde neler isteniyor? Belli meslekler için örneğin çok iyi Almanca bilmek önemlidir. Bazı meslekler için ise teknik beceri gerekmektedir. 4.Adım : Hangi meslekler uygundur? Yukarıda yer alan 1 den 3 e kadar olan sorulara verilecek yanıtlar eğitime aday olan gencin ilgi ve yeteneklerinin öğreneceği mesleğin beklentilerine ne ölçüde cevap vereceğini gösterecektir. Böylece, çocuğunuz için hangi mesleklerin söz konusu olacağını anlayabilirsiniz. Çocuğunuzun o meslek için yetersiz olması halinde başka uygun meslekler bulunacaktır. 4Helfen Sie Ihrem Kind herauszufinden, wo seine Stärken und Schwächen liegen. Auf diese Selbsteinschätzungen kann der Berufsberater dann beim ersten Gespräch mit dem Jugendlichen aufbauen. Die Wünsche und Stärken des Jugendlichen sollten Schritt für Schritt mit den Anforderungen in Ausbildungsberufen verglichen werden. So finden Sie heraus, ob die Wünsche und Fähigkeiten zu einem bestimmten Beruf passen. Schritt 1: Was will mein Kind? Was sind seine Interessen in Schule und Freizeit? Welche dieser Interessen will Ihr Kind im Beruf umsetzen? Schritt 2: Was kann mein Kind? In welchen Fächern ist Ihr Kind gut in der Schule? Was macht es in der Freizeit? Schritt 3: Was wird in Ausbildungsberufen verlangt? Für einige Berufe sind zum Beispiel sehr gute Deutschkenntnisse wichtig. Für andere brauchen die Auszubildenden technisches Verständnis. Schritt 4: Welche Ausbildungsberufe passen? Die Schnittmenge aus Schritt 1 bis 3 zeigt, wo sich die Interessen und Fähigkeiten des künftigen Auszubildenden mit den Anforderungen von Ausbildungsberufen decken. Daraus erkennen Sie, welche Berufe in Frage kommen. Wenn Ihr Kind an seinen Schwächen arbeitet, lassen sich noch andere passende Berufe finden. İlgi Testi www.interesse-beruf.de adresinden çocuğunuz kendi ilgi alanlarını gözden geçirebilir.. Interessentest Unter www.interesse-beruf.de kann Ihr Kind seine eigenen Interessen überprüfen. 14
Meslek Danışmanlığındaki Görüşmeye Nasıl Hazırlanacaksınız Angela Wachsmann, Nagold İş Ajansı nda Meslek Danışmanı: 4Bir meslek danışmanı ile görüşmeden önce çocuğunuzla ilgi duyduğu alanlar ve onun güçlü yanları hakkında konuşun. Bir soru kağıdı vasıtasıyla evde sakin bir ortamda danışma görüşmesine hazırlık yapabilirsiniz. Ebeveynler sütununa çocuğunuz için önemli olduğuna inandığınız iki anahtar kelime yazın. Sonra bunu gizleyip çocuğunuza diğer sütunu doldurtun. Aynı fikirde misiniz? Eğer değilseniz, çocuğunuzla hangi noktalarda ayrıldığınızı konuşunuz. Bu neden böyle? İşte bu noktada meslek danışmanı ile yapacağınız görüşme size yardımcı olacaktır. Meslek hayatında işine gönülden bağlı insanlar aranır, edilgen tüketiciler değil. Angela Wachsmann, Nagold İş Ajansı nda Meslek Danışmanı Hilfe bei der Vorbereitung für das Gespräch bei der Berufsberatung Angela Wachsmann, Berufsberaterin in der Agentur für Arbeit Nagold: 4Vor dem Gespräch mit einem Berufsberater sollten Sie mit Ihrem Kind über seine Interessen und Stärken sprechen. Mit Hilfe eines Fragebogens können Sie sich in aller Ruhe zu Hause auf das Beratungsgespräch vorbereiten. Tragen Sie in der Spalte Eltern jeweils die zwei Stichworte ein, die Ihrer Ansicht nach für Ihr Kind am wichtigsten sind. Dann decken Sie diese ab und lassen Ihr Kind die zweite Spalte ausfüllen. Sind Sie sich einig? Wenn nicht, sprechen Sie darüber, welche Punkte Sie und Ihr Kind unterschiedlich einschätzen. Warum ist das so? Hier kann ein Gespräch mit dem Berufsberater helfen. In der Berufswelt werden engagierte Mitarbeiter gesucht, keine passiven Konsumenten. Angela Wachsmann, Berufsberaterin in der Agentur für Arbeit Nagold Aranan Örnekler Ebeveynler Çocuk İlgi alanları Güçlü taraflar Olumlu özellikler ve yetenekler Zayıf taraflar Kısıtlamalar Çocuklar Spor Sosyal alanlar Teknik Matematik Dil bilgisi gibi kabiliyetler iletişimde başarılı sorumluluk bilinci Bilgisayarda çalışmayı hiç sevmemek Alerjiler Bel rahatsızlığı Gesucht Beispiele Eltern Kind Interessen Stärken Postitive Eigenschaften u. Fähigkeiten Schwächen Einschränkungen Kinder Sport Soziales Technik Talente wie Mathe Sprachen kommunikativ verantwortungsvoll Abneigung gegen Arbeit am PC Allergien Rückenprobleme 15
M E S L E K D A N I Ş M A N L I Ğ I B E R U F S B E R A T U N G Meslek Eğitim Yeri Ararken Die Suche nach einer Ausbildungsstelle Eğer çocuğunuz nasıl bir eğitim görmek istediğini biliyorsa mesleğe giden yolda büyük bir adım atılmış olmakla birlikte bir diğer engelin de aşılması gerekmektedir. Bu da, bir meslek eğitim yerinin bulunmasıdır. Wenn Ihr Kind weiß, was für eine Ausbildung es machen möchte, ist zwar schon ein großer Schritt auf dem Weg in den Beruf getan, aber eine weitere Hürde muss noch überwunden werden: die Suche nach einer Ausbildungsstelle. 4Bu maksatla meslek danışmanları size yardımcı olacaktır. Onlar uygun işverenleri tanımakta ve başlangıçta arzulanan meslekle ilgili işler yolunda gitmezse ne yapılacağını da bilmektedirler. Başvuru Belgesini Getirin Monika Ringeisen, Ingolstadt İş Ajansı nda Meslek Danışmanı 4Başarıyla bir meslek eğitimi bulmak için ilk adım: Zamanında bir randevu alınız! Gençler meslek danışmanına yöneltecek soruları bir kağıda daha önce not etmelidirler. Burada önceden kafa yormuş olmak önemlidir: Gelecekte nasıl bir işim olacak? Bunun için hangi deneyim ve bilgilerim var? Boş eğitim yerine uygun aday olduğum hakkında eğitimi verecek olan işletmeyi nasıl ikna edeceğim? En iyisi, kızınız veya oğlunuz görüşmeye gelirken başvuru formunu beraberlerinde getirsinler. Açık Meslek Eğitim yerlerine İlişkin Bilgiler Danışmanlar gençlerle birlikte onların kişisel başvuru stratejilerini geliştirmektedirler. Çocuğunuz o bölgede hangi açık meslek eğitim yerlerinin bulunduğunu ve başvuru sırasında uyulması gereken kurallarla tarihleri öğrenir. Meslek eğitimi verecek olan işverenler İş Ajansı na adaylardan neleri talep ettiklerini bildirmektedirler. Böylece Meslek Danışmanlığı oğlunuz veya kızınız için hangi yerin uygun olduğu hakkında bilgi sahibi olmaktadır. Gençler Şunlara Uymalıdırlar İnisiyatif almak önemlidir! Meslek ve eğitim fuarlarında çocuğunuz işverenlerle ilk bağlantıları kurabilir. Bir meslek eğitimi bulmada gönüllü staj yapmanın özel önemi olabilmektedir. Gençler staj sırasında çok iyi olmayan ders notlarının dezavantajını ortadan kaldırabilirler. Ebeveynler Çocuklarının En Önemli Danışmanlarıdır Meslek Danışmanı randevusuna gitmeden önce çocuğunuzun kendisi için en iyi sonucu alabilmesi için onunla birlikte sakin bir ortamda gerekli hazırlıkları yapınız. 4Hierbei können Berufsberater helfen. Sie kennen passende Arbeitgeber und wissen Rat, wenn es mit dem Wunschberuf nicht auf Anhieb klappt. Bewerbung mitbringen Monika Ringeisen, Berufsberaterin in der Agentur für Arbeit Ingolstadt 4Der erste Schritt für eine erfolgreiche Vermittlung: Rechtzeitig einen Termin vereinbaren! Jugendliche sollten sich auf einem Spickzettel alle Fragen notieren, die sie dem Berater stellen möchten. Hierfür ist es wichtig, sich vorher zu überlegen: Wie stelle ich mir meinen zukünftigen Ausbildungsplatz vor? Was für Kenntnisse und Erfahrungen bringe ich dafür mit? Wie überzeuge ich einen Ausbildungsbetrieb, dass ich der/die Richtige für die freie Ausbildungsstelle bin? Am besten bringt Ihre Tochter, Ihr Sohn den Entwurf einer Bewerbung zur Beratung mit. Informationen über offene Ausbildungsstellen Berater erarbeiten gemeinsam mit Jugendlichen persönliche Bewerbungsstrategien. Ihr Kind erfährt, welche regionalen Betriebe freie Ausbildungsstellen anbieten und was für Regeln und Fristen bei einer Bewerbung zu beachten sind. Arbeitgeber teilen der Agentur für Arbeit mit, was sie von Bewerbern voraussetzen. So weiß die Berufsberatung, ob ein bestimmtes Angebot besonders für Ihre Tochter oder Ihren Sohn geeignet ist. Das sollten Jugendliche beisteuern Eigeninitiative ist wichtig! Auf Berufs- und Ausbildungsmessen kann Ihr Kind erste Kontakte mit Arbeitgebern knüpfen. Besonders gute Chancen auf einen Ausbildungsplatz bieten freiwillige Betriebspraktika. Jugendliche können in der Praxis mit ihrer Persönlichkeit nicht so gute Noten ausgleichen. Eltern sind die wichtigsten Ratgeber ihres Kindes Bereiten Sie mit Ihrem Kind in aller Ruhe den Termin bei der Berufsberatung vor, damit Ihr Kind das Beste für sich herausholen kann. 16
İnternetle Meslek Eğitimine Federal İş Ajansı hizmetleri arasında www.arbeitsagentur. de adresi üzerinden meslekler ve açık meslek eğitim yerleri hakkında ve internet üzerinden yapılacak başvurulara ilişkin bilgi vermektedir. İş borsası (Jobbörse) şu fonksiyonları ile hizmetinizdedir: Online zum Ausbildungsplatz Mit ihrem Service-Angebot www.arbeitsagentur.de bietet die Bundesagentur für Arbeit Informationen über Berufe und freie Ausbildungsstellen sowie die Möglichkeit zu Online-Bewerbungen. Folgende Funktionen stehen in der Jobbörse zur Verfügung: Açık eğitim yerleri aranabilir Çeşitli arama imkanlarından yararlanarak size en uygun yeri bulabilirsiniz. Başvuru profillerim Burada kendi başvuru profilinizi tespit edip o güne kadar ortaya çıkan diğer profiller hakkında fikir sahibi olabilirsiniz. Açık meslek eğitim yerlerini not edin İlginç bir eğitim yeri mi buldunuz? Hemen buna ilişkin bilgileri önkayıt listenize not edin. Başvurular İnternet üzerinden yaptığınız başvurularınızın tümünü alabilir ve dosyalayabilirsiniz. arbeitsagentur.de hakkında daha geniş bilgi: Danışma hattı 01805/345321 (Dakikası 12 Cent). Pazartesi Perşembe arası saat 08:00 den 18:00 e, Cuma günü 16:00 ya kadar. Daha fazla bilgi için Mehr gute Infos www.ich-will-eine-ausbildung.de www.tdihk-ausbildungsprojekt.de www.ihk-ausbildung.de www.ihk-lehrstellenboerse.de www.handwerksberufe.de www.bmwi.de/bmwi/navigation/ ausbildung-und-beruf.html www.bmbf.de/de/544.php www.bibb.de www.dgb-jugend.de www.bildungsserver.de/zeigen.html?seite=484 www.ausbildungplus.de Stellenangebote suchen Sie haben die Auswahl zwischen verschiedenen Suchmöglichkeiten, damit Sie passende Stellenangebote finden. Meine Bewerberprofile Sie haben die Möglichkeit, Ihre Bewerberprofile zu erfassen, und erhalten eine Übersicht Ihrer bisher erfassten Profile. Vorgemerkte Stellenangebote Haben Sie eine interessante Stelle gefunden? Dann können Sie die Daten in Ihrer Vormerkliste speichern. Bewerbungen Sie erhalten eine Übersicht über Ihre Online-Bewerbungen und können Anlagen verwalten. Weitere Infos zu arbeitsagentur.de: unter der Hotline 01805/345321 (12 Cent/Minute). Montag bis Donnerstag von 8.00 bis 18.00 Uhr, Freitag von 8.00 bis 16.00 Uhr Bir Tık la Bilgi Federal İş Ajansı nın eğitim ve meslek seçimine ilişkin en önemli bilgi hizmetlerine Meslek Enformasyon Merkezi ndeki (BIZ) bilgisayarlardan veya evinizdeki kendi bilgisayarınızdan ulaşabilirsiniz: www.machs-richtig.de adresinden 500 den fazla mesleğin profilini, sanal işletme gezintisi yaparak öğrenebilir, meslek alternatifleri ve meslek eğitimi aramanızla ilgili öğütler alabilirsiniz. Kişilik kontrolü: İlgilerim ve yeteneklerim. www.berufenet.arbeitsgentur.de eğitim ve iş tanımlamaları hakkında verileri içermektedir. www.kursnet.arbeitsagentur.de meslekte ilerleme eğitimine ilişkin mevcut arz edilen imkanları içerir. Infos per Mausklick Die wichtigsten Online-Angebote der Bundesagentur für Arbeit zu Ausbildung und Berufswahl am BIZ-Computer oder am PC zu Hause abrufbar: www.machs-richtig.de Profile von über 500 Berufen mit virtuellen Betriebsbesuchen, Tipps zu Berufsalternativen und zur Ausbildungsplatzsuche. Persönlichkeits-Check: Meine Interessen und Fähigkeiten. www.berufenet.arbeitsagentur.de Datenbank mit Ausbildungsund Tätigkeitsbeschreibungen www.kursnet.arbeitsagentur.de Datenbank mit Angeboten zur beruflichen Weiterbildung 17
M E S L E K D A N I Ş M A B E R U F S B E R A T U N G Meslek Enformasyon Merkezi Das Berufsinformationszentrum Çocuğunuz meslekler hakkında bilgi almak istediğinde İş Ajansı nın Meslek Enformasyon Merkezi (BIZ) bunun için iyi bir müracat yeridir. Orada neler yapılabileceğini Sercan anne ve babasına gösteriyor. Das Berufsinformationszentrum (BIZ) der Agentur für Arbeit ist eine gute Anlaufstelle, wenn Ihr Kind sich über Berufe informieren möchte. Was man dort alles machen kann, zeigt Sercan seinen Eltern. 4Sercan hangi mesleğe yöneleceği konusunda henüz emin değil. Onun için de İnternet Merkezinde Interesse Beruf programını kullanıyor. Kırkın üzerindeki ilgi duyduğu konu arasından favorilerini seçiyor ve bu ilgi alanlarına uyan mesleklerin bir listesini çıkarıyor. Sercan ın ilgisi bilişim elektronikeri mesleğine. İnternet Merkezi nde BERU- FENET adlı veri bankasını kullanıyor ve bu meslekle ilgili bir film izliyor. Ayrıca, eğitimin içeriği hakkında pek çok bilgiye ulaşıyor. Bilişim elektronikeri olarak kazancının ne kadar olabileceğini, benzer mesleklerin hangileri olduğunu ve nasıl bir okul mezuniyetine ihtiyacı olduğunu öğreniyor. 4Sercan ist noch unsicher, welchen Beruf er ergreifen soll. Im InternetCenter nutzt er deshalb das Programm Interesse Beruf. Aus über 40 Interessen wählt er seine Favoriten aus und erhält daraufhin eine Liste von Berufen, die zu diesen passen könnten. Sercan hat Interesse am Beruf des Informationselektronikers. Im InternetCenter nutzt er die Datenbank BERUFENET und sieht sich dort einen Film über den Beruf an. Zusätzlich findet er viele Informationen über die Inhalte der Ausbildung. Er erfährt, was er als Informationselektroniker verdienen kann, welche ähnlichen Berufe es gibt und welchen Schulabschluss er benötigt. Enformasyon dosyalarında bölgedeki çalışma şansının ne olduğuna bakıyor. Sercan şimdi de hangi firmalar istediği meslek eğitimini verebilecek, ona bakıyor. Bunun için ise İnternet Merkezi nde www.arbeitsagentur.de adresinden Jobbörse yi kullanıyor. Sanayi ve Ticaret Odaları ile Esnaf ve Sanatkarlar Odaları nın internet sayfalarında da staj ve eğitim yerleri ilan edilmekte. In den Informationsmappen liest Sercan nach, wie die Arbeitsmarktchancen in der Region sind. Jetzt möchte er wissen, welche Firmen in seinem Wunschberuf ausbilden. Hierfür nutzt er im InternetCenter die Jobbörse von www.arbeitsagentur.de. Auch auf den Webseiten der Industrie- und Handelskammern sowie der Handwerkskammern gibt es Praktikums- und Ausbildungsstellen. 18
Başvuru dilekçelerinin nasıl yazıldığını öğrenmek ve işe yerleştirme testleri ile tanıtma görüşmelerinde kendisini neleri beklediğini anlamak için Sercan BIZ de enformasyon broşürlerini ve kitapları okuyor. Bazı Meslek Enformasyon Merkezleri bu konularda seminerler bile sunuyorlar. Sercan ayrıca danışmadaki görevliden bilgi alır. Um zu lernen, wie man Bewerbungen schreibt und zu erfahren, was ihn bei Einstellungstests und in Vorstellungsgesprächen erwartet, liest Sercan in den Infobroschüren und Büchern im BIZ nach. Manche Berufsinformationszentren bieten sogar Seminare zu diesem Thema an. Sercan erkundigt sich bei der Mitarbeiterin an der Infotheke. Şayet meslek eğitim yeri bulmak derhal mümkün olamazsa Sercan, bir süreliğine başka bir ülkeye gidip gidilemeyeceğini düşünüyor. BIZ deki yabancı ülke köşesinde broşürler ve gazeteler buluyor ve belli bir süre bu ülkelerden birine gitmek için ne gibi imkanların var olduğunu araştırıyor. Sercan, anne-babasıyla ve ayrıca almış olduğu bir yığın bilgiyle eve gidecek ve burada üçü bir daha rahatça meslek seçimi hakkında konuşacaklar. Falls es mit dem Ausbildungsplatz nicht gleich klappt, überlegt Sercan, ob er einige Zeit ins Ausland gehen soll. In der Auslandsecke im BIZ findet er Bücher und Zeitschriften und erfährt so, welche Möglichkeiten es gibt, eine bestimmte Zeit im Ausland zu verbringen. Versorgt mit vielen Informationen geht Sercan mit seinen Eltern nach Hause, wo die drei noch einmal in aller Ruhe über das Thema Berufswahl sprechen. 19
M E S L E K E Ğ İ T İ M İ B E R U F S A U S B I L D U N G Karşılaştırmalı Meslek Eğitimi Berufsausbildung im Vergleich Meslek eğitimini okulda mı, yoksa bir işletme içinde mi görmeli? Almanya da iki yol da mevcut. Karar, çoğunlukla seçilecek mesleğe ve daha önce alınmış olan okul diplomasına bağlıdır. Hatta birkaç meslekte her iki yolla da eğitim görmek mümkündür. İşyerinde Meslek Eğitimi 4İşyerinde görülen meslek eğitiminde, katılanlar eğitimin bir bölümünü meslek okulunda, diğer bölümünü ise eğitimi veren işyerinde görmektedirler. Meslek okulunda meslek için gereken tüm teorik bilgileri öğrenirler. İşyerinde ise çalışırken öğrendiklerinin pratikteki uygulamasını yapabilirler. Bu sırada eğitime katılanlara eğitmenler yardımcı olurlar ve gereken her türlü açıklamayı yaparlar. Eğitim görenlere çalışmaları karşılığında ücret verilir. İşletme içindeki bir meslek eğitimi mesleğine göre 2 ile 3,5 yıl sürmektedir. Halen 350 değişik meslek için eğitim imkanı mevcuttur. Okulda Meslek Eğitimi 4Bazı mesleklerin meslek branş okullarında okul içi meslek eğitimi çerçevesinde öğrenilmesi mümkündür. Bu, genellikle bakım ve sosyal meslekler için söz konusudur. Ekonomi, müzik ve yabancı dillere ilişkin mesleklerle tasarım ve teknik mesleklerdeki yardımcı elemanların eğitilmesi için de bu türden meslek okulları vardır. Bu okullar, eyaletlere ve mesleklere göre, örneğin meslek koleji veya meslek akademisi olarak adlandırılmaktadır. Okulda görülecek meslek eğitiminde öğrenciler meslek için gerekli tüm önemli bilgileri burada öğrenmek kaydıyla bütün eğitimlerini okulda tamamlamaktadırlar. Arada da işletmelerde staj yaparak öğrendiklerini uygulama ve derinleştirme olanağı bulmaktadırlar. Böyle bir eğitim, 2 ila 3,5 yıl kadar sürmektedir. Öğrencilere kural olarak herhangi bir ücret ödenmemektedir. Bunun istisnası sadece hasta bakım meslekleri, yaşlı bakıcıları, ebeler ve ameliyat teknik asistanları için geçerlidir. Devlete ait meslek okullarında eğitim için herhangi bir ücret ödemek gerekmemektedir. Buna karşılık özel meslek okulları paralıdır. Fakat duruma göre devlet tarafından meslek eğitiminin maddi olarak desteklenmesi mümkündür. (Schüler-BAföG). Schulische oder betriebliche Berufsausbildung? In Deutschland gibt es beide Formen. Die Entscheidung hängt meistens vom Berufsziel und vom Schulabschluss ab. Einige Berufe kann man sogar auf beiden Wegen erlernen. Betriebliche Berufsausbildung 4Während einer betrieblichen Berufsausbildung verbringen die Auszubildenden einen Teil der Ausbildung in der Berufsschule und den anderen Teil im Betrieb. In der Berufsschule lernen sie alle theoretischen Grundlagen für den Beruf. Während der Arbeit im Betrieb können sie das Gelernte praktisch einsetzen. Dabei stehen den Auszubildenden Ausbilder zur Seite, die alles erklären. Für die Arbeit erhalten die Auszubildenden einen Lohn. Eine betriebliche Ausbildung dauert je nach Beruf zwischen 2 und 31 2 Jahren. Momentan gibt es fast 350 Ausbildungsberufe. Schulische Berufsausbildung 4Manche Berufe kann man auch an Berufsfachschulen im Rahmen einer schulischen Ausbildung lernen. Dies ist vor allem bei pflegerischen und sozialen Berufen der Fall. Aber auch für die Bereiche Wirtschaft, Musik und Fremdsprachen sowie für Gestalterische und Technische Assistenten gibt es solche berufsbildenden Schulen. Diese werden je nach Bundesland und Beruf zum Beispiel auch Berufskollegs oder Fachakademien genannt. Bei einer schulischen Berufsausbildung verbringen die Schüler die gesamte Ausbildung an diesen Berufsfachschulen, wo sie alles Wichtige für den Beruf lernen. Zwischendurch machen sie immer wieder Praktika in Betrieben, wo sie das Gelernte anwenden und vertiefen können. Zwischen 2 und 3 1 2 Jahren dauert eine solche Ausbildung. Einen Lohn bekommen die Schüler in der Regel nicht. Ausnahmen sind Krankenpflegeberufe, Berufe in der Altenpflege, Hebammen und Operationstechnische Assistenten. An einer staatlichen Schule muss man für die Ausbildung nichts bezahlen, an privaten Schulen wird aber Schulgeld erhoben. Unter Umständen kann aber Ausbildungsförderung vom Staat bezogen werden (sogenanntes Schüler-BAföG). 20