Su Kirliliği ve Endokrin Bozucu Kimyasallar Doğan Yücel
Güneş Sistemimizdeki Tek Su İçeren Gezegen Yer yüzünün %71 i su Bunun %96.5 i okyanuslarda Geri kalanın %61 i Antarktika buzullarında
Su Hayattır İnsan 1 milyon 800 bin yıl hareketli yaşadı Toprağa yerleşme 6 bin yıl önce Yerleşim yerleri ırmak boyları
Canlıda Durum ve Su İhtiyacı İnsanda su: %60 Hücrede: %70-80 İdeal bir biyolojik çözücü https://www.statista.com/statistics/216527/globaldemand-for-water/
Endokrin Bozucu Kimyasallar Terminoloji Endokrin bozucular Endokrin değiştiriciler Endokrin bozucu kimyasallar Endokrin bozucu bileşikler Endokrin aktif bileşik Tarihçe 1960 larda DDT maruziyeti Dietilstilbestrol (sentetik östrojen) kullanımı Tanım En genel tanımıyla: «Endokrin sisteme etki gösterme potansiyeli olan kimyasallar» (IPCS Dokümanı, 2002) (IPCS: International Program on Chemical Safety, WHO)
Kapsamlı Tanım (WHO) Endokrin Bozucular: «Endokrin sistemin fonksiyonunu/fonksiyonla rını bozan, böylece sağlıklı organizmada veya soyunda veya (alt) popülasyonlarında yan etkilere neden olan ekzojen madde ya da karışım» IPCS 2002
Yapıları hormonlara benzer Sanayileşmeye bağlı kimyasallar Etkileri
Etki Mekanizmaları http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/ 4.0/
Şu anda bilinen veya şüphe duyulan Hormon reseptörleriyle etkileşen Hormon sentezine yol açan Hormon dönüşümüne yol açan 800 kimyasal var Bunların çok az bir kısmı araştırılabilmiş durumda Binlerce ticari ürün hakkında henüz bilgi yok Hangi Kimyasallar?
Bilinen Başlıca Endokrin Bozucular Başlıca Endokrin Bozucular İnsektisitler Sürfektanlar DDT Nonilfenol Organofosfatlar Plastikleştiriciler Herbisitler Bisfenol A Fungusitler Fitoöstrojen Ağır metaller Kimya sanayisi ürünleri Dioxinler ve furanlar Kişisel bakım ürünleri
İnsanda Başlıca Maruziyet Yolları
Etkilenmenin Yaşı Yok
İnsanda Ne Oluyor? Öğrenme/davranış bozuklukları Astım Enfeksiyona yatkınlık Testiküler disgenezis Ateroskleroz Kalp damar hastalıkları İnfertilite Meme kanseri Puberte değişikliği Obezite Fibrozis Erken menapoz Prostat kanseri Alzheimer Parkinson Yaş (Yıl) 2 12 25 40 60) 70
WHO UNEP 2012
Dünyada Otizm Sıklığında Artış https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/78102/who_hse_phe_ihe_2013.1_eng. pdf;jsessionid=f7bfc0e6892aedbfeed69ff9cfa49796?sequence=1
Meme Kanseri Sıklığında Artış WHO - UNEP 2012
Bazı Kuzey Avrupa Ülkelerinde Prostat Kanseri Vakalarında Artış WHO - UNEP 2012
OECD Ülkelerinde Aşırı Kilolu Nüfusta Artış WHO - UNEP 2012
NYS ve ABD Genelinde Konjenital Hipotiroidi WHO - UNEP 2012
Yaban Hayvanlarında Durum Sol üst çizgi: Genel yabani kuş; Sol orta: Su kuşları; Sol alt: Vertebralılar Sağ çizgi: Tehdit altındakil yaban hayvanları WHO-UNEP 2012
Epigenetik Epigenetik: «Çevre etkisiyle genomda ortaya çıkan kalıtılabilir değişiklikler» Genetik dizi değişmez DNA metilasyonu Histon modifikasyonu Endokrin bozucular «transjenerasyonal» epigenetik değişikliklere yol açıyor
Su: Doğada En Kolay Kirlenen Varlık «Bütün renkler aynı hızla kirleniyordu Birinciliği beyaza verdiler» Özdemir Asaf WHO - UNEP 2012
Sürekli Kirlenme WHO - UNEP 2012
Kirliliğin Uzaklara Taşınması WHO - UNEP 2012
Kitler halinde pazarlama: Tohum + gübre + pestisit/herbisit Tarımda Neler Oldu? Kimya Şirketleri Dünya pazarına hitap Kimyasal üretimde tekel Tarıma da girdiler
Monsanto Yaklaşık 120 yıllık bir kimya şirketi Kimya kısmını devretti Şimdi tam bir tarım şirketi
Monsanto Ürünlerinden Glyphosate Başlıca ürünleri Sakkarin Poliklorlu bifeniller (1920 ler) DDT Polistiren Dioksinler «Agent Orange» Beyaz fosfor Roundup Roundup Ready
https://news.google.com/newspapers?nid=1454&dat=19900323&id=vuloaaaaibaj&sjid=a RQEAAAAIBAJ&pg=4439,3259277 Monsanto: «The World s Most Evil Corporation» Agent Orange ın etkileri
Şirketlerin Bilime Etkileri IARC 2015 de Roundup ın karsinojen etkisine yönelik bir monograf hazırlar Monsanto avukatlarıyla ve basın yoluyla saldırır Basında IARC nin kararını revize ettiğini belirtir IARC yeni bir açıklamayla değişiklik olmadığını belirtir (Ocak 2018) https://www.iarc.fr/wpcontent/uploads/2018/07/iarc_response_to_criticisms_of_the_monographs_and_the_glyp hosate_evaluation.pdf
Şirketlerin Bilime Etkileri
Şirketlerin Bilime Etkisi
Laboratuvar ve Diyaliz Atık Suları LABORATUVAR VE DİYALİZ ATIKLARI İÇİN REHBER (TASLAK) ANKARA 2014
İnsanlığın İşi Zor! Sorunun boyutu çok büyük Bilinmeyen çok Kontrol etmek zor Analizler zor Analitler çok düşük konsantrasyonlarda etkili Doz-cevap eğrisine uymazlar En düşük etki düzeylerini saptamak zor Farklı canlılarda farklı düzeylerde etkililer Benzer yapıda olan EB lar farklı etki gösterebilir Geleneksel atıksu arıtma teknikleri yetersiz kalıyor Ekonomik düzen zor kabulleniyor
Teşekkür!