GATA Haydarpafla E itim Hastanesi nde 1993-1998 Y llar Aras nda ncelenen Kan Kültürlerinin rdelenmesi

Hastane nfeksiyonlar Dergisi 2000; 4: 51-57 Hastane İnfeksiyonları GATA Haydarpafla E itim Hastanesi nde 1993-1998 Y llar Aras nda ncelenen Kan Kültürlerinin rdelenmesi Dr. Alaaddin PAHSA*, Dr. Mustafa Fevzi ÖZSOY*, Dr. Oral ÖNCÜL*, Dr. Hakan ERDEM*, Dr. O. fiadi YENEN** * GATA Haydarpafla E itim Hastanesi, nfeksiyon Hastal klar ve Klinik Mikrobiyoloji Servisi, ** stanbul Üniversitesi, stanbul T p Fakültesi, Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal, stanbul. ÖZET Bu çal flmada GATA Haydarpafla E itim Hastanesi nfeksiyon Hastal klar ve Klinik Mikrobiyoloji Servisi Laboratuvar nda 1993-1998 tarihleri aras nda incelenen kan kültürleri retrospektif olarak de erlendirilmifl, sepsis veya bakteremi etkenlerinin s kl n n belirlenmesi amaçlanm flt r. Binbeflyüzseksenbir hastaya ait toplam 3377 kan kültürü sonuçlar incelenmifl, 352 (%10.4) kan kültüründe patojen mikroorganizma soyutlanm flt r. Altm flyedi (%1.98) kan kültürü kontaminasyon olarak de erlendirilmifl ve çal flma d fl b rak lm flt r. Soyutlanan mikroorganizmalar n 182 si (%51.7) gram-pozitif bakteri, 146 s (%41.5) gram-negatif bakteri, 24 ü (%6.8) ise Candida albicans idi. En s k soyutlanan befl bakteri s ras yla Staphylococcus aureus (%34.4), Pseudomonas aeruginosa (%13.4), koagülaz negatif stafilokoklar (KNS) (%11.4), Escherichia coli (%9.7) ve Enterobacter spp. (%6.8) idi. Al nan kan kültürlerinde y llara göre s ras yla %5.5, %8.2, %10.6, %12.1, %12.1 ve %12.1 oran nda pozitiflik saptanm flt r. 1995 y l nda P. aeruginosa, di er y llarda ise S. aureus en s k soyutlanan mikroorganizmalar olmufltur. Anahtar Kelimeler: Kan Kültürü, Sepsis, Bakteremi. SUMMARY The Evaluation of Blood Cultures Examined Between 1993-1998 in GATA Haydarpafla Educational Hospital In this study, blood cultures obtained in GATA Haydarpafla Educational Hospital Infectious Diseases and Clinical Microbiology Department Laboratory were evaluated retrospectively between 1993 and 1998. We aimed to determine the agent of sepsis or bacteriemia. Of the 3377 blood cultures taken from 1581 patients, 352 (10.4%) samples were detected to be positive, 67 (1.98%) of them were determined as contaminated and put out of the classification. Identified isolates were as follows; 182 (51.7%) gram-positive bacteria, 146 (41.5%) gram-negative bacteria and 24 (6.8%) Candida albicans. The most frequently seen 5 types of bacteria were, in the following order, S. aureus (34.4%), P. aeruginosa (32.4%), coagulase negative staphylococcus (11.4%), Escherichia coli (9.7%) and Enterobacter spp. (6.8%). Positivity rates determined in blood cultures were 5.5%, 8.2%, 10.6%, 12.1% 12.1% and 12.1% with respect to the years. While P. aeruginosa was the most frequently isolated bacteria in 1995, it was S. aureus in the other years. Key Words: Blood Culture, Sepsis, Bacteremia. G R fi lk defa bakteriyel endokardit etkeninin kan kültüründen soyutlanmas ile önemi anlafl lan kan kültürleri günümüzde sepsis ve bakteremi- 51

Pahsa A, Özsoy MF, Öncül O, Erdem H, Yenen Ofi. GATA Haydarpafla E itim Hastanesi nde 1993-1998 lere neden olan infeksiyon etkenlerini soyutlamak amac yla tüm dünyada yayg n olarak kullan lan vazgeçilmez bir tan yöntemidir (1). Febril hospitalize hastalar, febril nötropenik hastalar ve nozokomiyal infeksiyonlu hastalar gibi belli baz yüksek riskli hasta popülasyonunda primer tan y belirlemede, fokal bir infeksiyon etkenini tayinde, prognostik bilgileri sa lama ve osteomyelit, menenjit gibi infeksiyonlar n potansiyel komplikasyonlar için hekimi uyarmada ve tedavinin takibinde baktereminin saptanmas n n çok büyük klinik önemi vard r. Ço u durumlarda pozitif bir kan kültürü sonucu, direkt olarak tan ya yöneltir. nfeksiyona neden olan di- er baz durumlarda da indirekt tan sa lar (1-4). Kan kültürü antibiyoterapiye bafllamadan önce al nmal, antibiyotik al yorsa son dozun en uzak zaman nda, yeni bir doz verilmeden hemen önce al nmal d r. Belirli aral klarla üç kez veya ayn anda farkl venlerden 3 kez kan al nmal d r (5). Yap lan birçok çal flma üç kez kan kültürü al - m n n bakteremiyi saptamada hastalar n tamam na yak n nda yeterli oldu unu göstermifltir (1). Bifazik kültür yöntemlerinden olan Castaneda yöntemi, monofazik Oxoid Signal kültür yöntemi, Radiometrik Bactec kültür sistemleri ya da nonradiometrik yöntemler en çok kullan lmakta olan kan kültürü yöntemleridir. Yine membran filtre ve enzimatik testler ile kandaki gramnegatif çomaklar n 15-30 dakika gibi k sa bir sürede saptanabilmesine yönelik h zl tan yöntemleri de kullan lmaktad r (5,6). Ba ms z bir test olmad için kan kültür yöntemlerinin bakteremiyi saptamada gerçek sensitivite ve spesifitesini belirlemek çok zordur. Sensitivite yeterli miktarda kan numunesi ve birden fazla örnek al m ile, spesifite ise aseptik flartlar sa lanarak ve kan kültürü al m n n zamanlamas iyi ayarlanarak maksimize edilebilir (1). Çal flmam zda 1993-1998 tarihleri aras nda servisimiz laboratuvar nda incelenen kan kültürleri retrospektif olarak de erlendirilerek, y llara ve bölümlere göre sepsis veya bakteremi etkeni olan mikroorganizmalar n s kl n n belirlenmesi amaçlanm flt r. MATERYAL ve METOD 1993-1998 y llar aras nda Gülhane Askeri T p Akademisi Haydarpafla E itim Hastanesi nfeksiyon Hastal klar ve Klinik Mikrobiyoloji Servisi nde yatmakta olan ateflli hastalardan al nan ve mesai saatleri haricinde di er kliniklerden kabul edilen kan kültürleri klini imiz laboratuvar nda toplanm fl, 2835 i dahili ve cerrahi birimlerden, 331 i yo un bak m ünitelerinden ve 211 i de yan k merkezinden gönderilen 1581 hastaya ait toplam 3377 adet kan kültürü de erlendirmeye al nm flt r. Kan kültürlerinde 1995 y l n n üçüncü ay na kadar bifazik Castaneda yöntemi (Chromotest), 1995 y l n n üçüncü ay ndan sonra da Monofazik Oxoid Signal yöntemi kullan lm flt r. Ateflli dönemlerde hastalardan intravenöz yolla al nan kan aseptik flartlarda hemokültür besiyerlerine inoküle edilip, bifazik kültürler 3 hafta, monofazik kültürler 10 gün süreyle 37 C de inkübe edilmifltir. Üreme durumunda içine kan ilave edilmifl olan s v seviyesinin yükselmesi temeline dayanan ikinci yöntem ile direkt görsel olarak üremenin oldu undan flüphe duyulan birinci yönteme ait kan kültür örneklerinden direkt Gram boyal preparatlar haz rlanm fl, di er taraftan bu örneklerin Kanl agar, EMB agar ve Sabouraud dextroz agara subkültürleri yap larak aerob ve %10 CO 2 li ortamlarda 37 C de en az 24 saat süreyle inkübasyona tabi tutulmufltur. Kontaminasyon ayr m nda Aronson ve Bor un makalesinde belirtilen kriterler dikkate al nm flt r (1). Ayn hastadan al nan birden fazla kan kültürü örne inden sadece birinde veya ardarda al nan örneklerde farkl mikroorganizmalar n soyutland kan kültürü örnekleri kontaminasyon olarak de erlendirilmifl ve çal flma d fl b rak lm flt r. Üremenin pozitif olarak kabul edildi i örneklerde soyutlanan bakterilerin identifikasyonlar klasik yöntemlerle yap lm flt r. BULGULAR ncelemeye al nan 1581 hastaya ait toplam 3377 adet kan kültürü örne inin 67 si (%1.98) kontaminasyon olarak de erlendirilmifl ve çal flma d fl b rak lm flt r. 352 kan kültüründe (%10.4) 17 de iflik tipte bakteri ve mantar soyutlanm flt r. (Tablo 1). Soyutlanan mikroorganizmalar n 182 si (%51.7) gram-pozitif, 146 s (%41.5) gramnegatif bakteri, 24 ü (%6.8) ise Candida albicans olarak tan mlanm flt r. Pozitif kan kültürü örneklerinin y llara ve bölümlere göre da l m Tablo 2 de gösterilmifltir. Cerrahi ve dahili klinikler, yo un bak m üniteleri ve yan k merkezinden toplanan kan kültürleri 52 Hastane nfeksiyonlar Dergisi 2000; 4: 1

GATA Haydarpafla E itim Hastanesi nde 1993-1998 Pahsa A, Özsoy MF, Öncül O, Erdem H, Yenen Ofi. Tablo 1. Kan Kültürlerinden Soyutlanan Mikroorganizmalar*. Bakteriler 1993 1994 1995 1996 1997 1998 Toplam Yüzde S. aureus 7 5 (2) 11 33 (6) 31 (7) 34 (6) 121 34.4 P. aeruginosa 14 (6) 7 (1) 11 (13) 15 (4) 47 13.4 E. coli 1 5 8 6 6 (2) 8 (3) 34 9.7 Koagülaz negatif stafilokok 5 5 (1) 4 4 (1) 10 (3) 12 (4) 40 11.4 Enterobacter spp. 3 (1) 1 3 7 (1) 6 (1) 4 (1) 24 6.8 Enterococcus spp. 1 9 4 6 20 5.7 Klebsiella spp. 2 (1) 5 2 3 1 14 3.9 Brucella spp. 1 5 1 7 2.0 Salmonella spp. 1 1 1 4 7 2.0 Proteus spp. 1 2 1 1 1 6 1.7 Aeromonas spp. (1) (1) 2 0.5 Serratia marcescens (1) 1 2 0.5 Streptococcus pneumoniae 1 1 0.3 Moraxella catarrhalis 1 1 0.3 Erwinia spp. 1 1 0.3 Citrobacter freundii 1 1 0.3 Candida albicans 12 5 7 24 6.8 Toplam 24 (2) 27 (4) 49 (7) 81 (10) 82 (16) 89 (18) 352 (57) 100.0 * Parantez içerisindeki rakamlar yo un bak m servislerinde soyutlanan bakteri say lar d r. içerisinde en fazla üremenin yo un bak m ünitelerine ait oldu u (%17.5) belirlenmifltir. Tüm klinikler içerisinde 1993 ve 1994 y llar nda S. aureus en s kl kla soyutlanan bakteri iken, 1995 y l nda birinci s ray P. aeruginosa alm fl, 1996, 1997 ve 1998 y llar nda ise S. aureus un yine en s kl kla soyutlanan bakteri oldu u saptanm flt r (Tablo 1). TARTIfiMA Sepsis h zl bir flekilde tan konulmas, etken mikroorganizman n soyutlanmas ve tedavi edilmesi gereken bir patolojidir. Sepsis insidans antibiyoterapinin yayg n olarak kullan lmaya baflland 1950 li y llardan itibaren giderek art fl göstermifl ve günümüzde hastanede yatmakta olan hastalar aras nda %0.1-2.8 aras nda de iflen oranlarda görülme s kl na ulaflm flt r (7). nsidansdaki farkl l klar di er çeflitli nedenlerin yan s ra her hastanenin kendi bakteri floras ve bu bakterilerin antibiyotik duyarl l k paternleri ile de iliflkilidir (8). Sepsisli hastalarda kan kültürlerinden soyutlanan bakterilerin %20-64 ünü gram-negatif bakterilerin, %27-74 ünü gram-pozitif bakterilerin oluflturdu u, %20 nin alt nda polimikrobiyal izolasyon oldu u bildirilmifltir (4). Çal flmam zda soyutlanan 352 suflun %51.7 si gram-pozitif, %41.5 i gram-negatif bakteri olup, 24 (%6.8) kan kültüründe ise C. albicans soyutlanm flt r. Candida soyutlanan 24 kan kültürü 13 hastaya aitti ve bunlar ikisi d fl nda onkoloji servisinde immünsüpresif tedavi görmekte olan maligniteli hastalard. Bu çal flmada 3377 kan kültürü örne inin 352 sinde (%10.4) 16 tür bakteri ve bir tür mantar soyutlanm flt r. Soyutlanan bakteriler içerisinde ilk s rada S. aureus (%34.4) yer alm fl, bunu s ras yla P. aeruginosa (%13.4), KNS (%11.4), E. coli (%9.7), Enterobacter spp. (%6.8), Enterokok spp. (%5.7) ve Klebsiella spp. (%3.9) izlemifltir (Tablo 1). Ülkemizde yap lan çal flmalarda kan kültürlerinden Saniç ve arkadafllar %35, Geyik ve arkadafllar %30.3, Töreci ve arkadafllar %25.9, Sezen ve arkadafllar %25.1, Durmaz ve arkadafllar %24.6, Tünger ve arkadafllar %24.4, Aktafl ve arkadafllar %23.7, Öngen ve arkadafllar %22.6, Y l- Hastane nfeksiyonlar Dergisi 2000; 4: 1 53

Pahsa A, Özsoy MF, Öncül O, Erdem H, Yenen Ofi. GATA Haydarpafla E itim Hastanesi nde 1993-1998 Tablo 2. Kan Kültürlerinin Kliniklere ve Y llara Göre Pozitiflik Oran *. Klinikler 1993 1994 1995 1996 1997 1998 H.K. Pozitif H.K. Pozitif H.K. Pozitif H.K. Pozitif H.K. Pozitif H.K. Pozitif say s Say % say s Say % say s Say % say s Say % say s Say % say s Say % Y. bak m 6 2 33.3 14 4 28.6 38 7 18.4 62 10 16.1 97 16 16.5 109 18 16.6 Dah-cer kl. 430 22 5.1 315 23 7.3 422 42 10.0 576 67 11.6 486 60 12.3 547 63 11.6 Yan k merk. - - - - - - 1 - - 31 4 12.9 94 6 6.4 82 8 9.8 Toplam 436 24 5.5 329 27 8.2 461 49 10.6 669 81 12.1 677 82 12.1 738 89 12.1 * Kontaminasyon olarak de erlendirilen 67 kan kültürü tabloya dahil edilmemifltir, H.K.: Hemokültür say s (O y l içerisinde al nan toplam hemokültür say s ), Y. bak m: Yo un bak m, Dah-cer kl.: Dahiliye cerrahi klinikleri, Yan k merk.: Yan k merkezi. d ran ve arkadafllar %17.6, Kocabeyo lu ve arkadafllar %15.8, Akdenizli ve arkadafllar %15, Demir ve arkadafllar ise %11.8 oran nda mikroorganizma soyutlam fllard r (6,9-19). Bu çal flmalarda en s k soyutlanan mikroorganizmalar n Saniç ve arkadafllar ile Tünger ve arkadafllar taraf ndan S. aureus (s ras yla %41.8 ve %26), Aktafl ve arkadafllar taraf ndan KNS (%33) ve S. aureus (%28.7), Bozkurt ve arkadafllar ile F - rat ve Oskovi taraf ndan KNS (s ras yla %40.8 ve %8.5), Geyik ve arkadafllar taraf ndan KNS (%14.5) ve S. typhi (%14.2), Kocabeyo lu ve arkadafllar taraf ndan Salmonella türleri (%29.2) ile stafilokoklar (%24.3), Durmaz ve arkadafllar taraf ndan Klebsiella türleri (%39.7), Töreci ve arkadafllar taraf ndan K. pneumoniae (%32.5) oldu u bildirilmifltir (6,9-11,13,14,17,20,21). Yurtd fl kaynakl iki ayr çal flmada da stafilokoklar n %37 ve %59.9 oranlar ile kan kültürlerinden en s k soyutlanan bakteriler oldu u belirtilmifltir (22,23). Yak n bir döneme kadar kan kültürlerinden soyutland nda kontaminasyon olarak düflünülen KNS lerin günümüzde art k sepsisli hastalar n %1-10 unda patojen etken olduklar kabul edilmektedir (3,24,25). Çal flmam zda soyutlanan ve patojen etken olarak kabul edilen KNS lerin oran %11.4 tür. Hastane infeksiyonlar nda 1920 li y llardan itibaren streptokoklar n, daha sonra stafilokoklar n hakim oldu u ve bunun 1970 li y llarda kullan m yayg nlaflan genifl spektrumlu antibiyotikler dönemine kadar devam etti i bilinmektedir. Genifl spektrumlu antibiyotiklerin yayg n kullan m sonras nda o y llardan itibaren gram-negatif çomaklar n hastane kaynakl infeksiyonlarda ön plana ç kt klar ve bunlar n ço ul antibiyotik direnci oluflturabilme özelli ine sahip olduklar belirlenmifltir. Yap lan çal flmalar ço ul direncin bakteriler aras nda plazmidler arac l yla aktar - labilme özelli ine ve yine plazmid kontrolünde Genifllemifl spektrumlu beta-laktamaz (GSBL) veya indüklenebilen s n f I kromozomal beta laktamaz sentezleyen sufllar n hastanelerde yayg nlaflmas na ba l olarak gram-negatif enterik bakterilerle oluflan hastane infeksiyonlar n n gerekli tedbirler al nmad taktirde önemli sorunlar oluflturabilece ini göstermektedir (8). 1980 li y llardan itibaren metisiline dirençli S. aureus ve enterokok sufllar n n hastane infeksiyonlar nda gittikçe artan oranlarda görülmesi nedeniyle 54 Hastane nfeksiyonlar Dergisi 2000; 4: 1

GATA Haydarpafla E itim Hastanesi nde 1993-1998 Pahsa A, Özsoy MF, Öncül O, Erdem H, Yenen Ofi. gram-pozitif koklar n önemi yeniden artmaya bafllam flt r (8,26). Stafilokoklar 1940-1970 aras ve 1980 sonras nda en fazla s kl kta hastane infeksiyonlar ndan sorumlu tutulan etkenlerdir (8). 1965-1978 aras nda Amerika Birleflik Devletleri (ABD) nde 83 hastanede görülen 4532 endemik hastane infeksiyon ata n n %13 ünden, 97 epidemik ata n ise %6 s ndan stafilokoklar sorumlu tutulmufltur (7). Çal flmam zda elde edilen sonuçlar y llara göre de erlendirildi inde 1995 y l d fl nda S. aureus en fazla soyutlanan bakteri olmufltur. Demir ve arkadafllar 1988-1994 y llar aras nda yapt klar bir çal flmada 1989 y l nda alfa hemolitik streptokoklar n, 1990 y l nda Salmonella türlerinin, 1991-1994 y llar aras nda ise metisiline duyarl S. aureus sufllar n n en s kl kla soyutlanan bakteriler oldu unu bildirmifllerdir (19). Gramnegatif bakteriler içerisinde en s k soyutlad - m z bakteriler P. aeruginosa (%13.4), E. coli (%9.7) ve Enterobacter spp. (%6.8) idi. Gür ve arkadafllar çok merkezli olarak yapm fl olduklar bir çal flmada en s k P. aeruginosa sufllar n soyutlad klar n, bunu Klebsiella spp. ve E. coli sufllar n n takip etti- ini bildirmifllerdir (27). Di er çal flmalarda Tünger ve arkadafllar gram-negatif bakteriler aras nda en fazla s kl kta K. pneumoniae (%15), P. aeruginosa (%8) ve E. coli (%7) soyutlam fllard r (13). Aktafl ve arkadafllar ise gram-negatif bakterilerden en fazla s kl kta E. aerogenes (%16.1) ve E. coli (%11.3) sufllar na rastlam fllard r (14). Durmaz ve arkadafllar da benzer flekilde Klebsiella, E. coli ve Pseudomonas sufllar n n en fazla s kl kla soyutlad klar gram-negatif bakteriler oldu unu bildirmifllerdir (6). Kan kültürlerinde ayn hastadan al nan örneklerden sadece birinde veya ardarda al nan örneklerde farkl mikroorganizmalar n soyutlanmas kan kültürü örne inin kontamine oldu unu düflündürür. Kan kültürlerinden soyutlanan mikroorganizmalar n kontaminasyon olup olmad - n n ayr m halen önemli bir problemdir. Bunu ortadan kald rmak için klinik bulgular n birlikte de erlendirilmesi ve kan kültürlerinin aral kl olarak tekrarlanmas gerekir (28). E itimli personel taraf ndan ve usulüne uygun olarak al nan kan kültürlerinde kontaminasyon oran azal r. Kontamine bir kan kültüründen sonra al nan örne in pozitif olmas nadirdir ve pozitif olmas durumunda genellikle farkl bir sufl soyutlan r (1). Kan kültürleriyle yap lan çeflitli çal flmalarda kontaminasyon oranlar da farkl l klar göstermektedir. Çal flmam zda 67 kan kültürü örne inin (%1.98) kontamine oldu u saptanm flt r. Ülkemizde yap lan çeflitli çal flmalarda kontaminasyon oranlar n Durmaz ve arkadafllar %29.6, Kocabeyo lu ve arkadafllar %11.5, Sezen ve arkadafllar %8, F rat ve Oskovi %3.76, Geyik ve arkadafllar %3.52, Saniç ve arkadafllar ise %2.3 olarak bildirmifllerdir (6,9,10,12,17,21). Yurtd fl nda yap lan çeflitli çal flmalarda kontaminasyon oranlar n Mensa ve arkadafllar %5.7, Arendrup ve arkadafllar %5, Mc Groger ve Beaty ise %8.9 olarak saptam fllard r (29-31). Kan kültürlerini en s k kontamine eden bakteriler aras nda KNS, Bacillus ve Corynebacterium türlerinin geldi i bildirilmektedir (1,2,32). Çal flmam zda kontaminasyona neden olan bakterilerin büyük ço unlu unu (%80.6) KNS ler oluflturmaktayd. Mc Gregor ve Beaty 152 kontamine kültürden soyutlanan bakterilerin %61 inin KNS ve %8 inin difteroid basil oldu unu bildirmifllerdir (31). Weinstein ve arkadafllar kontaminasyon olarak de erlendirilen 276 kan kültürünün %55 inin S. epidermidis, %36 s n n difteroid basiller oldu unu, soyutlad klar S. epidermidis sufllar n n %94 ünün, difteroid basillerin %92 sinin ve Bacillus sufllar n n %94 ünün kontaminasyon oldu unu belirtmifllerdir (33). Arendrup ve arkadafllar da yapt klar çal flmada kontaminasyona neden olan bakterilerin ço unlu unu KNS lerin oluflturdu unu saptam fllard r (30). Kan kültürlerinden soyutlanan bakterilerin cins ve türleri ile bu bakterilerin antibiyotik duyarl l k paternleri servislerin hasta potansiyellerine, kullanmakta olduklar antibiyotiklere ve uygulanan invaziv giriflimlere ba l olarak hastaneler aras nda, hatta ayn hastane içerisinde klinikler aras nda farkl l k gösterebilmektedir. Bunun d fl nda ayn kliniklerin bakteri ve antibiyotik duyarl l k paternleri dahi zaman içerisinde de iflikliklere u rayabilmektedir. Sonuç olarak; gerek yo un bak m ünitelerinde gerekse di er kliniklerde geliflen infeksiyonlar n tedavisinde klinisyene yol gösterecek olan bu tip çal flmalar n her merkezde belirli aral klarla yap lmas ve her hastanenin kendi bakteri floras n ve bu bakterilerin antibiyotik duyarl l k paternlerini belirlemesi gerekir. Hastanelerin bakteri floras n n ve antibiyotik duyarl l k paternlerinin bilinmesi, uygun antibiyotik kullan m Hastane nfeksiyonlar Dergisi 2000; 4: 1 55

Pahsa A, Özsoy MF, Öncül O, Erdem H, Yenen Ofi. GATA Haydarpafla E itim Hastanesi nde 1993-1998 politikalar n n oluflturulmas nda yol gösterici olacakt r. Ayr ca hastanelerin yo un bak m ünitelerinde daha s k olmak üzere uygulanan invaziv giriflimlerden çok gerekli olmad kça kaç n lmas, uygulamada steriliteye azami derecede dikkat edilmesi, hastane personelinin ve hastanede kullan lmakta olan malzemelerin temizli ine özen gösterilmesinin gereklili i dikkat çekmektedir. KAYNAKLAR 1. Aronson MD, Bor DH. Blood Cultures. Ann Intern Med 1987;106:246-53. 2. Washington JA II, Ilstrup DM. Blood cultures: Issues and controversies. Rev Infect Dis 1986;8:792-802. 3. Young LS. Sepsis sydrome. In: Mandell GL, Bennett JE, Dolin R (eds). Principles and Practice of Infectious Diseases. Fourth edition, New York: Churchill Livingstone, 1995:690-705. 4. Do anay M. Sepsis. Willke Topçu A, Söyletir G, Do anay M (eds). nfeksiyon Hastal klar (Kitab nda). Nobel T p Kitabevleri, 1996: 473-86. 5. Bilgehan H. Klinik Mikrobiyolojik Tan. 2. Bask, Bar fl Yay nlar Fakülteler Kitabevi, 1995. 6. Durmaz G, Bolatl T, Y ld z Ü, Akgün Y. 5148 kan kültürünün retrospektif de erlendirilmesi. T Mikrobiyol Cem Derg. 1993;23:164-67. 7. Maki DG. Nosocomial bacteremia. An epidemiologic overview. Am J Med 1981;70:719-32. 8. Töreci K. Antibiyotikler ve hastane infeksiyonlar. ANKEM Derg 1991;5;79-88. 9. Saniç A, Günayd n M, Özdemir fi, Alt ntop L, fllek I. Kan kültürlerinde h zl tan sisteminin etkinli inin araflt r lmas. Klimik Derg 1995;8;3:135-6. 10. Geyik MF, Ayaz C, Köko lu ÖF, Hoflo lu S, Boflnak V, Mendefl H. 1996-1998 y llar nda hemokültürden izole edilen bakteriler ve antibiyotik duyarl l klar. XXVIII. Türk Mikrobiyoloji Kongresi, 4-9 Ekim 1998, Belek-Antalya. Kongre özet kitab, 01-27. 11. Töreci K, Gürler N, Bal Ç, Öngen B, Karayay S. 1991 y l nda hemokültürlerden izole edilen mikroorganizmalar ve antibiyotik duyarl l klar. AN- KEM Derg 1992;6;224. 12. Sezen N, Özsüt H, Eraksoy H, Çalangu S, Dilmener M. 858 hastan n BacT/Alert sistemiyle yap lan hemokültürlerinin geriye dönük de erlendirilmesi. 5. Ulusal nfeksiyon Hastal klar Kongresi. 4-6 Eylül 1995, Kongre Kitab, 16:02, S.97, stanbul. 13. Tünger A, Özkan F, Ulusoy S, Özer Ö, Özinel MA, Tokbafl A. Kan kültürlerinden etken olarak soyutlanan bakteriler ve antibiyotik duyarl l klar. Klimik Derg 1995; 8:71-4. 14. Aktafl O, Felek R, Çelebi S. Kan kültürlerinden s k olarak izole edilen bakterilerin antimikrobiklere duyarl l klar. ANKEM Derg 1994;8:45-50. 15. Öngen B, Gürler N, Öksüz L, Kaygusuz A, Töreci K. Kan kültürlerinden izole edilen mikroorganizmalar. XXVIII. Türk Mikrobiyoloji Kongresi, 4-9 Ekim 1998, Belek - Antalya. Kongre özet kitab, 01-26. 16. Y ld ran fit, Haznedaro lu T, Kubar A, Gün H. Farkl dönemlerde bifazik ve monofazik kan kültür sistemlerinde izole edilen bakteriler, klinik da l mlar ve antibiyotik duyarl l klar. ANKEM Derg 1992; 6:224. 17. Kocabeyo lu Ö, Güngör S, Y lmaz E, Gün H, Emekdafl G. Hemokültürlerden izole edilen patojen ajanlar. GATA Bülteni 1988;30:683-9. 18. Akdenizli MA, Rad AY, K yan M, Cengiz AT. Kan kültürlerinden izole edilen bakteriler ve çeflitli antimikrobiklere in-vitro duyarl l klar. ANKEM Derg 1995;9:2. 19. Demir K, Çetin S, Sezen N. ve ark. Bakteriyemi ve Sepsis. 5. Ulusal nfeksiyon Hastal klar Kongresi. 4-6 Eylül 1995, Kongre Kitab, 16:01, S.97, stanbul. 20. Bozkurt H, Berktafl M, Kurto lu MG, Yavuz MT, Güdücüo lu H, Dalk l ç AE. XXVIII. Türk Mikrobiyoloji Kongresi, 4-9 Ekim 1998, Belek - Antalya. Kongre özet kitab, 01-25. 21. F rat MS, Oskovi HS. Çocuk Hastanesindeki 1091 kan kültürünün de erlendirilmesi. 5. Ulusal nfeksiyon Hast. Kongresi, 4-6 Eylül 1995, Kongre Kitab, 16:03, S.97, stanbul. 22. Dornbusch K. Resistance to beta-lactam antibiotics and ciprofloxacin in gram-negative bacilli and staphylococci isolated from blood: A European collaborative study. J Antimicrob Chemother 1990;26:269-78. 23. Nema S, Chitnis DS. Antibiogram study over bacterial isolates from cases of bacteremias. Indian J Med Sci 1996;50:325-9. 24. Uzun Ö. Nozokomiyal sepsis. Akal n HE (ed).hastane infeksiyonlar (Kitab nda). Ankara: Günefl Kitabevi, 1993:145. 25. Gür D. Hastane infeksiyonlar nda yeni ve sorun mikroorganizmalar. Akal n HE (ed). Hastane infeksiyonlar (Kitab nda). Ankara: Günefl Kitabevi, 1993:54. 26. Shaberg DR, Culver DH, Gaines RP. Major trends in the microbial etiology of nosocomial infection. Am J Med 991;91:70-2. 27. Gür D, Ünal S ve çal flma grubu. Yo un bak m ünitelerinden izole edilen gram-negatif bakterilerin çeflitli antibiyotiklere in vitro duyarl l klar. Flora 1996;3:153-9. 28. Rinberg H, Thoren A, Bredberg A. Evaluation of coagulase-negative staphylococci in blood cultures. A prospective clinical and microbiological study. Scand J Infect Dis 1991;23:315. 29. Mensa J, Almela M, Casals C, et al. Yield of blood cultures in relation to the cultured blood volume in Bactec 6A bottles. Rendimiento de los hemocultivos en relacion al volumen de sangre inoculado en frascos 6A del sistema Bactec. Med Clin 1997;108:521-23. 30. Arendrup M, Jensen IP, Justesen T. Diagnosing bacteremia at a Danish hospital using one early large blood volume for culture. Scand J Infect Dis 1996;28:609-14. 56 Hastane nfeksiyonlar Dergisi 2000; 4: 1

GATA Haydarpafla E itim Hastanesi nde 1993-1998 Pahsa A, Özsoy MF, Öncül O, Erdem H, Yenen Ofi. 31. Mc Gregor RR, Beaty HN. Evaluation of blood cultures: Guidelines for early differentiation of contaminated from valid positive cultures. Arch Intern Med 1972;130:84-7. 32. Eraksoy H. Olumlu kan kültürlerinin infeksiyon aç s ndan de erlendirilmesi. 4. Ulusal nfeksiyon Hastal klar Kongresi, Kongre tutanaklar kitab, Türk Mikrobiyoloji Cemiyeti yay n No. 18, s.191, zmir 1993. 33. Weinstein MP, Reller RB, Murphy JR, Linchenstein KA. The clinical significance of positive blood cultures: A comprehensive analysis of 500 episodes of bacteremia and fungemia in adults. I. Laboratory and epidemiologic observations. Rev Infect Dis 1983;5:35-53. YAZIfiMA ADRES : Dr. Mustafa Fevzi ÖZSOY GATA Haydarpafla E itim Hastanesi nfeksiyon Hastal klar ve Klinik Mikrobiyoloji Servisi 81347 Kad köy - STANBUL Makalenin Gelifl Tarihi: 10.04.1999 Kabul Tarihi: 22.07.1999 THE JOURNAL OF INFECTIOUS DISEASES and CLINICAL MICROBIOLOGY flora İNFEKSİYON HASTALIKLARI ve KLİNİK MİKROBİYOLOJİ DERGİSİ LÜTFEN ABONE OLUNUZ!... Flora İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Dergisi ne 2000 yılında abone olabilmek için Bilimsel Tıp Yayınevi nin 106310 nolu posta çeki hesabına bir yıllık abone bedeli olan 10.000.000 TL nin yatırılması ve posta çeki dekontu veya fotokopisinin kısa bir not ile birlikte Flora Dergisi PK:99 Cebeci - Ankara adresine gönderilmesi yeterlidir. Hastane nfeksiyonlar Dergisi 2000; 4: 1 57