Mehmet Fatih GELERİ İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı Geçici iş göremezlik, sigortalının iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık hallerinde yetkili hekim veya sağlık kurulu raporlarında belirtilen istirahat süresince geçici olarak çalışamama halidir. Geçici iş göremezlik ödeneği ise; iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık hallerinde geçici bir süre çalışamayacağı hekim raporuyla saptanan işçiye bu sürelerinde verilen ödenektir. Bu yardımdan yararlanmanın şartı sağlık raporunun yetkilendirilen hekim veya sağlık kurullarından alınmış olmasıdır. Bu şekilde; - İş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle iş göremezliğe uğrayan sigortalıya her gün için geçici iş göremezlik ödeneği verilir. İşçi işe başladığının birinci günü ve birinci dakikasında iş kazası veya meslek hastalığına maruz kalan işçi bu andan itibaren ödenekten yararlanır. - Hastalık sigortasına tabi olan sigortalıların hastalık sebebiyle iş göremezliğe uğraması halinde, son bir yıl içinde en az doksan gün sigorta primlerinin ödenmiş olması şartıyla raporun üçüncü gününden başlamak üzere ödenir. - Sigortalı kadının analığı halinde, doğumdan önceki bir yıl içinde en az doksan gün sigorta primi ödenmiş olması şartıyla, çalışmadığı her gün için geçici iş göremezlik ödeneği ödenir. 1 / 5
Kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlara iş kazası veya meslek hastalığı ya da analık halinde geçici iş göremezlik ödeneği, sigorta prim borcu olmamak şartıyla ödenir. İş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve sigortalı kadının analığı halinde verilecek geçici iş göremezlik ödeneği, yatarak tedavilerde günlük kazancının yarısı, ayaktan tedavilerde ise üçte ikisidir. Geçici İş Göremezlik Ödeneğinin Hesaplanması Geçici iş göremezlik ödeneğinin (rapor parasının) verilmesi yukarıda da belirtildiği üzere; İş kazası, Meslek hastalığı, Hastalık, Kadın sigortalının doğum yapması durumlardan birinin gerçekleşmesi üzerine verilir. Örnek; 13 günlük bir istirahat raporu alan ve aylık 3.600,- TL brüt ücretle bir çalışan işçinin sigorta primine esas kazancı (SPEK) 3.600,00-TL. İşçi son üç ayda 75 gün çalışmış olsun. Bu durumda 75 günlük kazancın bulunması gerekiyor. Bu durumda 3 aylık ücret (3.600x3=10.800) 75 günlük ücret: 9.000 TL. Günlük Ücret: 120 TL. Rapor ücreti 3. Günden başlamak üzere ödendiği için 11 günlük hesaplama yapılacaktır. 1- Ayakta tedavi: (Ayakta tedavilerde günlük ücretin üçte ikisi) 120 TL./3 x 2 = 80 TL 80 TL x 11 gün = 880 TL 2 / 5
2- Yatarak tedavi: (Yatarak tedavilerde günlük ücretin yarısı) 120 TL / 2 = 60,00-TL 60,00-TL x 11 gün = 660 TL 13 günlük rapor alan kişi ayakta tedavide 880 TL. Yatarak tedavide 660 TL. İş göremezlik ödeneği alacaktır. Bir sigortalıda iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık hallerinden birkaçının aynı zamanda gerçekleşmesi halinde sigortalıya, bunların hepsinden ayrı ayrı değil geçici iş göremezlik ödeneklerinden en yükseği verilir. Bir sigortalının, aynı zaman içinde birden fazla işyerinde çalışması halinde, günlük kazancının tespitinde, üst sınır dikkate alınarak her bir işyeri için ayrı ayrı hesaplanır ve ödeneğe esas günlük kazancı bulunur Geçici iş göremezlik ödenekleri; toplu iş sözleşmesi yapılan işyerleri ile kamu idarelerinin işverenleri sigortalıya ödenebilir. Bu ödeme işverenin, SGK ya olan borcuna, borcun olmaması halinde ise ilk prim borcuna mahsup eder. İşyerinin kapanmış olması halinde ise iade edilir. Geçici İş Göremezlik Ödeneğinin Ödenmesi Geçici iş göremezlik ödeneği, belge veya bilgilerin SGK ya intikalini takip eden yedi iş günü içinde SGK ile PTT arasında yapılan protokol gereği bu kapsamdaki ödemeler mesai saatleri içerisinde günlük olarak PTT şubelerinden yapılacak. On günü aşan istirahat sürelerinde ödemeler, asgari on günlük tutar kadar yapılır. 3 / 5
Geçici iş göremezlik ödeneğinin sona ermesi 5.12.2017 tarih ve 30261 sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren değişiklik ile; Sigortalının, hastalık ve analık sigortası bakımından geçici iş göremezlik ödeneği almasına esas istirahat raporu süresi içinde, sigortalılık halinin herhangi bir nedenle sona ermesi halinde, sigortalılığın sona erdiği tarihten sonra en fazla onuncu güne kadar geçici iş göremezlik ödeneği ödenir. Yurtdışında Bulundukları Sırada Alınan Raporlar 4 (a) kapsamında olup, işverenleri tarafından yurtdışında görevlendirilen sigortalılar ile Bağ-Kur kapsamında bulunan ve yürütmekte oldukları iş veya çalışma konuları nedeniyle yurtdışında bulunan sigortalılara ve Ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçileri ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi bulunmayan ülkelerdeki tedavileri sonucu verilen istirahat raporlarının ilgili ülke mevzuatına uygun olduğunun ülkemiz dış temsilciliklerince onanması halinde, Kurumca yetkilendirilen hekim ve sağlık kurullarının ayrıca onayı aranmaz. Sigortalıların yukarıda belirtilen haller dışında yurtdışında bulundukları sırada gördükleri tedavi sonucunda aldıkları raporlar için ise raporların sözleşmeli ya da sözleşmesiz sağlık hizmet sunucularında Sağlık Bakanlığınca yetkilendirilen hekimlerce düzenlenmesi şartı aranacaktır. Ülkemizin taraf olduğu sosyal güvenlik sözleşmeleri hükümleri çerçevesinde akit ülke sigorta kurumu mevzuatına göre düzenlenen ve sözleşmenin uygulanmasına ilişkin formülerlerle Kuruma bildirilen istirahat raporları aynen kabul edilir. Sağlık Kurulu ve Hekim Rapor Süresi Tek Hekim: Ayaktan tedavilerde sigortalıya tek hekim raporu ile bir defada en çok 10 gün istirahat verilebilir. 4 / 5
Sağlık Kurulu: İstirahat sonrasında kontrol muayenesi raporda belirtilmiş ise toplam süre yirmi günü geçmemek kaydı ile istirahat uzatılabilir. Yirmi günü aşan istirahat raporları sağlık kurulunca verilir. Sağlık kurulunun ilk vereceği istirahat süresi sigortalının tedavi altına alındığı tarihten başlamak üzere altı ayı geçemez. Tedaviye devam edilmesi hâlinde malullük hâlinin önlenebileceği veya önemli oranda azaltılabileceği sağlık kurulu raporu ile tespit edilirse bu süre uzatılır. İşyeri Hekimi: Bakanlıkça yetki tanınan işyeri hekimi bir kerede en fazla 2 gün istirahat verebilir. 5 / 5