SIRBİSTAN ÜLKE RAPORU 05.03.2015
SIRBİSTAN ÜLKE RAPORU 05.03.2015 YÖNETİCİ ÖZETİ Uludağ İhracatçı Birlikleri nin kayıtlarına göre, Bursa dan Sırbistan a ihracat yapan 210 firma bulunmaktadır. 31.12.2014 tarihi itibariyle Ekonomi Bakanlığı nın Türkiye'de Faaliyette Bulunan Yabancı Sermayeli Firmalar Listesi ne göre Bursa da Sırbistan sermayeli 3 firma faaliyet göstermektedir. Türkiye nin 2014 yılı itibariyle Sırbistan a ihracatı 506 milyon dolardır. İthalatımız ise 274 milyon dolardır. Bursa ve Sırbistan arasında gerçekleşen ticarete baktığımızda, ihracatımız 2014 yılı itibariyle 30 milyon dolar iken, ithalatımız 39 milyon dolar olarak seyretmektedir. Türkiye ile Sırbistan Arasında Serbest Ticaret Anlaşması (STA), Türkiye-Dünya Ticaret Köprüsü 2009 ve Ticaret Bakanları Zirvesi vesilesi ile 1 Haziran 2009 tarihinde İstanbul da imzalanmış ve 2010 yılında yürürlüğe girmiştir. Başlıca ihraç ürünlerimiz: tekstil, sanayi makineleri, kara taşıtları, demir-çelik, metal ürünleri, elektrikli aletler, tarım ürünleri. Başlıca ithal ürünlerimiz: demir-çelik, tekstil lifleri, plastik ve mamulleri, deri, kösele, ham post, kauçuk ve mamulleri, vitaminler, hormonlar, ilaçlar, sebze-meyve, hububat. Sırbistan ekonomisinin en önemli konuları; yüksek işsizlik oranı ve yeni iş alanları yaratılması, enflasyon, yüksek kamu harcamaları, gittikçe büyüyen kamu borçlanmaları, artan kamu ve özel dış borçlar, yeni yabancı yatırımların çekilmesi ve yeniden IMF programının yürütmeye konulmasıdır. Sırbistan sahip olduğu 7,2 milyonluk nüfus ile orta ölçekli bir pazar olarak tanımlanabilir. Ülke pazar büyüklüğü açısından Güneydoğu Avrupa da Romanya ve Bulgaristan ın arkasından 3. sırada yer almaktadır. 1
1) BURSA İLE SIRBİSTAN DIŞ TİCARETİ Bursa-Sırbistan Dış Ticaret Değerleri $ YIL İHRACAT İTHALAT HACİM DENGE 2012 26.343.120 2.613.140 28.956.260 23.729.980 2013 31.982.581 61.735.376 93.717.957-29.752.795 2014 30.617.540 39.838.043 70.455.583-9.220.503 Kaynak: TÜİK 2) TÜRKİYE İLE SIRBİSTAN DIŞ TİCARETİ Türkiye-Sırbistan Dış Ticaret Değerleri (1.000 ABD Doları) Yıl İhracat İhracat Değişim % İthalat İthalat Değişim % Hacim Denge 2006 278.784 49.081 327.866 229.703 2007 475.096 70,4 70.703 44,1 545.800 404.393 2008 458.103-3,6 61.705-12,7 519.808 396.397 2009 306.470-33,1 55.897-9,4 362.367 250.574 2010 306.115-0,1 109.524 95,9 415.638 196.591 2011 354.670 15,9 213.301 94,8 567.971 141.369 2012 380.869 7,4 205.538-3,6 586.407 175.332 2013 440.729 15,7 251.957 22,6 692.686 188.772 2014 506.698 15 273.921 9 780.619 232.777 Kaynak: TÜİK Gerek ikili ekonomik ilişkiler gerekse Türk ürünlerinin AB ye ulaşımı açısından Sırbistan, Türkiye için kilit bir ülke konumundadır. 2013 yılı itibariyle söz konusu ülkeye ihraç ettiğimiz ürünler kumaş, elektriksiz makineler, kabuklu meyveler, örme eşya, yaş meyve sebze, plastik ve plastik eşya, otomotiv ana ve yan sanayi, demir çelikten eşya ve kağıt ürünleridir. İthalatımızdaki önemli ürünler ise; demir çelik, petrol yağları, sentetik kauçuk, arıtılmış bakır ve bakır alaşımlarıdır. 2
2010 yılında iki ülke arasında imzalanan Serbest Ticaret Anlaşması ile Sırp menşeli sanayi ürünlerinin Türkiye ye gümrüksüz olarak ihracatına izin verilmekte, Türk menşeli sanayi ürünlerinin çoğunun Sırbistan a ithalatı gümrüksüz yapılmakta, ancak bazı ürünlerin gümrükleri 2015 yılına kadar kademeli olarak sıfırlanması öngörülmektedir. Tarım ürünlerinde ise gümrük vergileri kalmakla birlikte, ayrıca belirlenen bazı ürünlerde en fazla tercihe şayan ülke (Most Favored Nation-MFN) statüsü uygulanmaktadır. Türkiye ile Sırbistan arasındaki dış ticaret global ekonomik krizden olumsuz yönde etkilenmiştir. 2014 yılında ticaret hacmi 781 milyon dolara yaklaşmıştır. İki ülke arasındaki ticaretin gerçek potansiyeli yansıtmadığı ve Sırbistan pazarında ülkemiz firmaları açısından önemli fırsatlar olduğu düşünülmektedir. Türkiye ile Sırbistan Arasında Serbest Ticaret Anlaşması (STA), Türkiye-Dünya Ticaret Köprüsü 2009 ve Ticaret Bakanları Zirvesi vesilesi ile 1 Haziran 2009 tarihinde İstanbul da imzalanmış ve 2010 yılında yürürlüğe girmiştir. Anlaşma, sanayi ürünlerindeki gümrük vergileri, miktar kısıtlamaları ve eş etkili vergi ve önlemlerin kaldırılması başta olmak üzere, ticarette teknik engeller, tarım ürünlerindeki taviz değişimi, hayvan ve bitki sağlığı önlemleri, iç vergilendirme, yapısal uyum, damping, acil durumlar, devlet tekelleri, korunma önlemleri, ödemeler, menşe kuralları, devlet yardımları, fikri, sınai ve ticari mülkiyet hakları, kamu ihaleleri ve kurumsal hükümler konularında düzenlemeler içermektedir. 3) BURSA DAN SIRBİSTAN A İHRACAT YAPAN FİRMALAR Uludağ İhracatçı Birlikleri nin kayıtlarına göre, Bursa dan Sırbistan a ihracat yapan 210 firma bulunmaktadır. 4) SIRBİSTAN EKONOMİK VE SOSYAL GÖSTERGELER GSYİH (Milyon $): 43.967 KBGSYİH ($): 12.965 Büyüme Oranı (%): -1,8% Nüfus: 7.209.764 Yüzölçümü (km²): 77.474 Başkent: Belgrad 3
Sırbistan, büyük ölçüde pazar güçlerinin hakim olduğu bir geçiş ekonomisine sahip olmakla birlikte, ekonomide devlet sektörü geniş bir alanda görülmekte ve birçok yapısal reforma hala ihtiyaç duyulmaktadır. Sırp ekonomisi temel olarak yabancı sermaye destekli imalat sektörüne ve ihracata dayanmaktadır. Dünyadaki finansal kriz, uzun vadede ülkenin kalkınması için ihtiyaç duyulan yapısal ekonomik reformları sekteye uğratmışsa da Sırbistan bu olumsuzlukları yavaş da olsa gidermeye çalışmaktadır. Sırbistan sahip olduğu 7,2 milyonluk nüfus ile orta ölçekli bir pazar olarak tanımlanabilir. Ülke pazar büyüklüğü açısından Güneydoğu Avrupa da Romanya ve Bulgaristan ın arkasından 3. sırada yer almaktadır. Sırbistan ekonomisinin en önemli konuları; yüksek işsizlik oranı ve yeni iş alanları yaratılması, enflasyon, yüksek kamu harcamaları, gittikçe büyüyen kamu borçlanmaları, artan kamu ve özel dış borçlar, yeni yabancı yatırımların çekilmesi ve yeniden IMF programının yürütmeye konulmasıdır. Sırbistan ekonomisini çekici kılan unsurlar arasında, ülkenin stratejik konumu, göreceli ucuz ve kalifiye olan bir işgücüne sahip olması, AB, Rusya, Türkiye ve CEFTA Ülkeleri ile yapılan Serbest Ticaret Anlaşmaları ve yabancı yatırımlara uygulanan oldukça cömert teşvik paketleri sıralanabilir. 5) BURSA DA SIRBİSTAN SERMAYELİ FİRMALAR 31.12.2014 tarihi itibariyle Ekonomi Bakanlığı nın Türkiye'de Faaliyette Bulunan Yabancı Sermayeli Firmalar Listesi ne göre Bursa da Sırbistan sermayeli 3 firma faaliyet göstermektedir. 4