İSKENDERUN DEMİR VE ÇELİK A.Ş. 39. yıl

İSKENDERUN DEMİR VE ÇELİK A.Ş. 39. yıl Faaliyet Raporu 2009

39. Yıl İSDEMİR BİR KURULUŞUDUR

İçindekiler Göstergeler 5 Yönetim Kurulu Başkanının Mesajı 8 Genel Müdürün Mesajı 10 Yönetim Kurulumuz 13 Yönetim 14 Şirket Profili 16 Tarihçe 18 Çelik Sektöründe 2009 yılı Gelişmeleri 20 Çelik Sektöründe 2010 yılı Beklentileri 24 Üretim 26 Kalite 30 Satış ve Pazarlama 36 Satın Alma 38 Modernizasyon ve Dönüşüm Yatırımları 40 İnsan Kaynakları 46 Eğitim 50 İş Güvenliği 54 Sağlık 58 Yönetim Sistemleri 60 Çevre 64 Toplumsal Katkı 68 Enerji 72 Bilgi Sistemleri 76 Finansal Durum (VUK) 80

Göstergeler 5

VİZYONUMUZ Demir-çelik sektöründe sürekli gelişen bir dünya şirketi olmak. MİSYONUMUZ Demir - çelik pazarındaki payımızı sürekli artırmak, kaynaklarımızı etkin ve verimli kullanmak ve paydaşlarımıza olan sorumluluğumuzu yerine getirmektir. DEĞERLERİMİZ İş Sağlığı ve Güvenliği Dürüstlük ve Şeffaflık Sorumluluk ve Hesap Verebilirlik Rekabet ve Adalet Yaratılıcılık ve Katılımcılık Paydaşların Mutluluğu Çevreye Duyarlılık Karşılıklı Saygı ve Sevgi Şirketini Sahiplenmek ve Özverili Olmak

Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürden Mesaj

Yönetim Kurulu Başkanının Mesajı Değerli Ortaklarımız, 2009, dünyada büyük ekonomik değişimlerin yaşandığı ve küresel ölçekte büyük varlık kayıplarına tanık olduğumuz zor bir yıl oldu. Bildiğiniz gibi, 2007'nin ortalarında ABD'de konut kredilerinden kaynaklanan kriz, 2008 yılının son çeyreğinde tüm dünyayı sardı. Finans piyasalarının ardından, hükümetlerin ve toplulukların önlem paketlerine rağmen, kriz reel sektöre ağır bir darbe vurdu. Siparişlerin daralması ve bunun sonucunda üretim kısıtlamalarına gidilmesi, yatırım harcamalarının durması gibi etkenlerle istihdamda ve gelirlerde önemli bir gerileme yaşandı. Kriz, azalan büyüme oranları ve artan işsizlikle birlikte günlük hayatımızı da olumsuz şekilde etkileyerek güven ve istikrar ortamından uzak geçirdiğimiz 2009 yılının, hafızalarda ekonomik açıdan kayıp bir yıl olarak yer almasına neden oldu. Küresel kriz, 2007 ve 2008 yılı ilk yarısında elde edilen karlarla büyüme sürecine giren ve birleşme-satın alma faaliyetlerinde büyük bir hareketliliğe sahne olan çelik sektörünü de karların yatırım faaliyetlerine dönüşmeye başladığı bir dönemde vurdu. 2009 yılının ilk çeyreğinde otomotiv, beyaz eşya ve inşaat gibi birçok sektörün durma noktasına gelmesi nedeniyle çelik talebi azaldı ve çelik üreticileri ile tüccarların ellerindeki stoklar arttı. Yılın kalan bölümünde de talepte kalıcı iyileşmelerin görülmemesi, hammadde fiyatlarında yapılan uzun süreli anlaşmalar dolayısıyla girdi fiyatlarının yüksek seyretmesi, çelik fiyatlarının ise maliyetlerin altında bir seyir izlemesi nedeniyle radikal önlemlere zorlanan çelik üreticileri, yüksek oranlarda zarar etti. 2009 yılındaki olumsuz ekonomik ve sosyal gelişmelere, ayakta kalabilmenin dahi güç olduğu piyasa koşullarına rağmen gerekli önlemleri uygulayan Grubumuz, aldığı önemli stratejik kararlar ve bu kararların çalışanlarımızca hayata geçirilmesi sayesinde zararını bir seviyede sınırlı tutmayı başarabildi. 2009 yılında 6.5 milyon ton ham çelik üretimi gerçekleştiren Grubumuz, bu dönemde, mecbur olduğunu değerlendirdiği yatırımlarını da mümkün olduğu kadar program çizgisinde yürütebilmeye çalıştı. Faaliyetlerimizi olabildiğince sekteye uğratmadan sürdürebilmek için, bu zor dönemde zor bir karar da alarak, çalışanlarımızın özverisiyle 16 ay süre için ücretlerde % 35 indirime gittik. Çalışanlarımızın bu desteğinin, Grubumuzdaki dayanışmanın ve gerçek gücümüzün önemli bir göstergesi olduğuna inanıyorum. Bugün geldiğimiz noktada tüm dünyada küresel krize neden olan finansal ve yapısal düzenleme zafiyeti hala devam ediyor. Krizde en kötünün geride kaldığı yönünde bir görüş birliği oluşmakla birlikte düzelmenin hızıyla ilgili tahminlerin yüksek oranda değişkenlik gösterdiğini gözlemliyoruz. Krizden çıkış hızı konusundaki en önemli belirleyiciler Amerika ve Avrupa'da tüketici ve yatırımcının tavrı olup, bu tavrı şekillendirecek işsizlik oranları, emlak fiyatları, bütçe açıkları ve borç dinamikleri gibi göstergelerin seyri, hala sürdürülebilir 8

büyümeye destek olabilecek düzeyde görülmüyor. IMF ve OECD gibi kurumlar dünya ekonomisi büyüme tahminlerini düşük oranlarda da olsa iyileştirmeye başlarken, tüm dünyada ekonomi otoritelerinin yanı sıra iş dünyası liderleri olarak bizler de 2010 yılının nasıl geçeceğinin yanıtını arıyoruz. Bu yılın belki bir önceki yıldan nispeten daha iyi, ancak 2008 yılından daha kötü bir yıl olacağını tahmin ediyoruz. Erdemir Grubu olarak 2010 yılında, 2009 yılında sarf ettiğimiz çabalardan daha fazlasını ortaya koymamız gerektiğinin, bazı hususlara daha değişik şekilde yaklaşmamızın bu koşullar altında daha doğru olacağının bilincindeyiz. İçinde bulunduğumuz olağanüstü koşullarda varlıklarımızı en doğru şekilde yönetmek ve risklere her zamankinden daha duyarlı bir politikayla hareket etmek, gerekli alanlarda kendimizi yenilemek daimi önceliğimizi oluşturuyor. Grubumuzun bu dönemden gerekli dersleri almış, yeni tecrübeler edinmiş olarak daha da güçlenerek çıkacağına inanıyor, bunu mümkün kılacak gerekli birikime, kaynağa ve kararlılığa sahip olduğumuzu bir kez daha ifade ediyor, her zaman desteklerini hissettiğimiz siz hissedarlarımıza, çalışanlarımıza, müşterilerimize ve tedarikçilerimize teşekkürlerimizi sunuyorum. Saygılarımla, Dr. Coşkun ULUSOY Yönetim Kurulu Başkanı 9

Genel Müdürün Mesajı Saygıdeğer Paydaşlarımız, 2009 yılında İsdemir çalışanları, dünyanın çok uzun dönemlerden beri ilk defa karşılaştığı son derece zor ve ağır bir ekonomik krizi, Türkiye ve dünya demir çelik sektörüne örnek olacak bir dayanışma ile ve mümkün olan en az zararla, birlik ve beraberlik içinde aşma çabalarını özveri ve kararlılıkla sürdürmüştür. Bu anlamda özellikle 2009 yılı, çalışma anlayışımızla kendini gösteren bir yıl olmuştur. Artık hepimiz çok daha iyi biliyoruz ki, gittikçe karmaşık hale gelen ve zorlaşan dünya piyasasında yine en önemli avantajımız, sevgi, saygı ve fark yaratma arzusu ile bezenmiş çalışma kültürüne sahip olmamızdır. Bu yıl global şartlardan kaynaklı yaşanan tüm olumsuzluklara rağmen, üretimden satışlara, yatırımlardan maliyetlere ve enerji tasarrufuna kadar bir çok alanda iyileştirme çalışmaları sürdürülmüş, olumlu gelişmeler de yaşanmıştır. 2009 yılında 2.593.720 ton sıvı ham demir üretimi gerçekleştirilmiştir. Üretilen sıvı ham demirden 20.975 ton satılabilir külçe pik ve 2.820.894 ton sıvı çelik üretilmiş, bu sıvı çeliğin kullanımıyla, 853.533 ton slab ve 1.896.092 ton kütük üretimi yapılarak toplam 2.749.625 ton ham çelik üretimi gerçekleştirilmiştir. Diğer yandan, Kangal Haddehanesinde 517.514 ton kangal üretimi ile yıllık üretim rekoru kırılmış, Sıcak Haddehanede ise 817.898 ton sıcak rulo üretim seviyelerine ulaşılmıştır. Ayrıca, 2008 yılı içinde ilk sıcak rulo üretimini gerçekleştirerek yassı çelik üretimine başlayan İsdemir, 2009 yılı içinde devreye aldığı kesme ve dilme hatlarıyla, satışa sunduğu ürün gamını genişletmiştir. Esas ürün satış miktarlarımız, 1.957.502 ton iç pazar ve 851.434 ton dış pazar olmak üzere toplam 2.808.935 ton olarak gerçekleşmiştir. 2009 yılında elde edilen toplam satış gelirimiz ise 1.128,1 milyon USD iç pazar, 378,3 milyon USD dış pazar ve 26,5 milyon USD liman hizmetleri ve diğer gelirler olmak üzere toplam 1.532,9 milyon USD olarak gerçekleşmiştir. 2006 yılında İSDEMİR in OYAK grubuna katılması ile hızlanarak devam eden ve Cumhuriyet tarihimizin en büyük sanayi yatırımı olan Modernizasyon ve Dönüşüm Yatırımları (MDY) kapsamındaki projelerden 31 adedi tamamlanmış, 4 tesisimiz kısmi olarak işletmeye alınmış olup diğerlerinde ise yatırım çalışmaları sürdürülmektedir. Bu kapsamda 16.09.2009 tarihinde devreye alınmış olan 200 tonluk 2. konverter ile, daha önce 3,6 milyon ton/yıl olan sıvı çelik üretim kapasitemiz 4,0 milyon ton/yıl seviyesine yükselmiştir. 10

Modernizasyon ve Dönüşüm Yatırımları (MDY) ile İSDEMİR de; Ürün kalitesinin ve verimliliğin yükseltilmesi, Maliyetlerin düşürülmesi, Sıvı çelik üretim kapasitesinin 3,5 milyon ton bölümü sıcak haddelenmiş rulo olmak üzere 5,25 milyon ton/yıl seviyesine çıkarılması hedeflenmiştir. Üretimin sürdürülmesine paralel olarak yatırım kapsamındaki tesislerin kademeli olarak işletmeye girmesi sonucunda İSDEMİR in dünyanın en modern, çevre ile uyumlu, verimli ve karlı demir-çelik şirketleri arasında yerini alması sağlanacaktır. 2009 yılı öncesi yapılan yatırım harcamaları ile yatırım tutarı toplamı 2.679 milyon USD (Finansman giderleri hariç) 'a ulaşmıştır. Entegre tesislerin en önemli göstergelerinden biri olan Enerji Tasarrufu alanında yapılan çalışmalar 2009 yılında da devam etmiş ve 2009 yılı enerji tüketimi 5.546 Mcal/THÇ olmuştur. 2002 2009 yıllarında yapılan enerji tasarrufu projeleri ile "2009 Yılı Sanayide Enerji Verimliliği Proje Yarışması (SENVER-10) `da "Sanayide Enerji Verimliliğinin Artırılması Projeleri (SEVAP 3) kategorisinde Birincilik Ödülü kazanılmıştır. Bu ödül enerji tasarrufu konusunda alınan beşinci birincilik ödülüdür. Modernizasyon ve Dönüşüm Yatırımlarımızın tamamlanmasıyla, 2012 yılında İSDEMİR spesifik enerji tüketiminin 5.000 Mcal/THÇ'in altına düşürülmesi hedeflenmiştir. İSDEMİR tüm çalışanların katılımı ile Değişim ve Gelişim sloganıyla başladığı mükemmellik yolculuğuna kararlılıkla devam etmektedir. 2009 yılında da her yıl olduğu gibi Kalite politikamızda yer alan yenilikçi, katma değer yaratan çalışan profilinin genişletilmesi amacıyla sürekli bir eğitim faaliyeti yolu izlenmiş ve bu kapsamda kişi başına eğitim 30,5 saat olarak gerçekleşmiştir. 2004 yılından bu yana her yıl sürdürülen özdeğerlendirme çalışmaları 2009 yılında da tekrarlanmıştır. Sahip olduğumuz ISO 9001:2000 Kalite Yönetim, ISO 14001 Çevre Yönetim ve TS 18001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri için belge yenileme tetkikleri 2009 yılında da başarıyla sonuçlandırılmış ve belgelerimiz yenilenmiş, sıcak haddelenmiş rulo ürünlerimiz için TS EN 10025 belgesi ile Avrupa Birliği ülkelerinde serbest dolaşımı için CE belgesi alınmıştır. Yalın yönetim felsefesinin İSDEMİR' de kurum kültürünün bir parçası olması için Şubat 2008 ayında başlatılan projelere 2009 yılında da kararlılıkla devam edilmiştir.yalın felsefeyi bu anlamda Değişim ve Gelişim yolunda en önemli yönetsel iyileştirme aracı olarak görmekteyiz. Hedefimiz müşterilerimizin talep ettiği ürünü; talep edilen kalitede, miktarda, zamanda ve rekabetçi bir fiyatla satarak karlılığımızı yükseltmek ve bunu sürdürmektir. 11

2009 yılı faaliyetlerini ve finansal sonuçlarını sunarken, çalışmalarımıza verdikleri tam destek ve güvenden dolayı Yönetim ve Denetleme Kurulu üyelerimize, faaliyetlerimizin tamamında emeği ve üstün gayretleri olan tüm çalışanlarımıza, ihtiyacımız olduğunda her an yanımızda olan ortaklarımıza ve bize olan bağlılıklarını hiçbir zaman eksiltmeyen değerli müşterilerimize ve tedarikçilerimize içtenlikle teşekkürlerimi sunarım. 12

Yönetim Kurulumuz 27.02.2006- ERGÜN OKTAY OKUR ekili ve Murahhas Üye 27.02.2006- Yönetim Kurulu Üyesi 01.01.2007- Yönetim Kurulu Üyesi 27.02.2006- M. A Yönetim Kurulu Üyesi 27.02.2006- Yönetim Kurulu Üyesi 27.02.2006 (30.09.2009 tarihinde Yönetim Kurulu Üyesi 30.09.2009- Yönetim Kurulu Üyesi 27.02.2006- AYDIN Yönetim Kurulu Üyesi 18.03.2008- AKÇAKMAK Yönetim Kurulu Üyesi ve Genel Müdür 05.05.2006- MUSTAFA YURDABAK Denetçi 18.03.2008-13

Yönetim AKÇAKMAK Genel Müdür ve Yönetim Kurulu Üyesi 05.05.2006- YILMAZ Genel Müdür Y 06.02.2002- AN Genel Müdür Y 01.03.2006- Recep ÖZHAN Genel Müdür Y 07.01.2005- Muammer Alp ARSLAN Genel Müdür Y 15.03.2006- Teknik Hizmetler Genel Müdür Y 06.02.2002- AK ÇAPAR Genel Müdür Y 16.12.2008-14

ŞİRKET PROFİLİ

Şirket Profili Ülkemizin kuruluş tarihi itibari ile üçüncü, uzun ürün üretim kapasitesine göre en büyük entegre demir ve çelik fabrikası olan İSDEMİR, 2008 yılında devreye aldığı 3,5 milyon ton/yıl sıcak haddeleme kapasitesi ile Türkiye'nin uzun ve yassı ürün üreten tek entegre tesisidir. İSDEMİR, 3 Ekim 1970 tarihinde Türkiye'nin güneyinde Akdeniz kıyısında, İskenderun'a 17 km mesafede, Payas (Yakacık) yöresinde kurulmuştur. Kurulduğu tarihte sosyal tesisleri ile birlikte 2 2 toplam 16,75 milyon m alan (fabrika alanı 6,8 milyon m ) üzerine yerleşmiştir. 1975 yılında 1,1 milyon ton/yıl çelik blum üretim kapasitesi ile işletmeye alınan İSDEMİR, yapılan I. tevsiatla 1985 yılından itibaren 2,2 milyon ton/yıl üretim kapasitesine çıkarılmıştır. Uluslararası kalite standartlarında Pik, Blum, Kütük, İnşaat Çelikleri gibi uzun mamul üretilmesi amacıyla kurulan İSDEMİR tesislerinde kok - sinter - yüksek fırın - çelikhane - sürekli döküm ve sıcak haddeleme prosesleriyle üretim yapılmaktadır. Ürünler iç piyasa yanında başta Orta Doğu ülkeleri olmak üzere Avrupa, Afrika ve Asya ülkelerine ihraç edilmektedir. Yapılan Modernizasyon ve Dönüşüm Yatırımları (MDY) ile uzun ürünlerin yanı sıra Ağustos 2008 tarihinden itibaren yassı ürün üretimine de başlanmıştır. İsdemir'in esas ürün gamında pik, kütük, kangal, slab, sıcak haddelenmiş rulo ve levha bulunmaktadır. Bu ürünlerin yanı sıra kok kömürü, oksijen, azot, argon, amonyum sülfat, granüle cüruf, katran ve benzol gibi yan ürünler de elde edilmektedir. İSDEMİR hisselerinin tamamı Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından, 31 Ocak 2002 tarihli Hisse Devir Sözleşmesi ile, İSDEMİR'de yassı üretime geçilmesine yönelik yatırımların yapılması şartı ile ERDEMİR'e devredilmiştir. ERDEMİR hisse senetlerinin %46,2'si (Özelleştirme İdaresi Başkanlığı'nın sahip olduğu hisselerin tamamı), Özelleştirme Yüksek Kurulu'nun 01.12.2005 tarih ve 2005/140 sayılı kararı doğrultusunda; 27 Şubat 2006 tarihinde hisselerinin tamamı OYAK'a ait olan- ATAER Holding A.Ş.'ye devredilmiş olup, sözkonusu devirle beraber İSDEMİR, OYAK çatısı altında faaliyet göstermeye başlamıştır. Halen İSDEMİR hisselerinin %92,91'i ERDEMİR'e, %7,09'u ise İSDEMİR Çalışanları Yardımlaşma Vakfı'na aittir. Devirle birlikte İSDEMİR'de mevcut tesislerin modernizasyonu ve yassıya dönüşüm yatırım çalışmaları başlatılmıştır. Sürekli gelişmeyi, yeni teknolojiler kullanarak çevreye olan duyarlılığı ile ürün ve hizmetlerde fark yaratmayı ana ilke kabul eden İSDEMİR'de, 2003 yılı içerisinde planlanan ve 2004 yılı içerisinde başlayan Modernizasyon ve Dönüşüm Yatırımları (MDY) tamamlandığında 2,2 milyon ton/yıl olan İSDEMİR kurulu kapasitesi, 5,25 milyon ton/yıl seviyesine çıkarılacak ve uzun ürünün yanı sıra ağırlıklı olarak yassı üretimi yapılacaktır. 16

TARİHÇE

Tarihçe 3 Ekim 1970 İSDEMİR in Kuruluşu 24 Aralık 1972 I. Tevsiat Projesinin Başlaması 1975 I. Kok Bataryasının Devreye Girişi 1975 I ve II Nolu Turbo Jeneratörünün Devreye Girişi 1975 I. Pik Makinasının Devreye Girişi 21 Aralık 1975 I. Yüksek Fırının İşletmeye Girişi 1976 Sinter Tesisleri I. Kademesinin Devreye Girişi 1975-1976 Buhar Üretim Tesislerinin I. ve II. Kazanının Devreye Girişi 1976-1977 I,II ve III Nolu Oksijen Üretim Tesislerinin Devreye Girişi 1975-1976-1977 I, II ve III Nolu Turbo Körük Tesislerinin Devreye Girişi 1977 II. Kok Bataryasının Devreye Girişi 1978 Çelikhane I. ve II. Konvertörün Devreye Girişi 1978 Kangal Haddehanesinin Devreye Girişi 20 Ocak 1979 II. Yüksek Fırının Devreye Girişi 1984 Çelikhane III. Konvertörün Devreye Girişi 1984 Sinter Tesisleri II. Kademesinin Devreye Girişi 1984-1985 Buhar Üretim Tesislerinin III.-IV ve V. Kazanının Devreye Girişi 1984-1985-1988 III - IV ve V Nolu Turbo Jeneratörlerin Devreye Girişi 05 Eylül 1985 III. Yüksek Fırının Devreye Girişi 1985 III. Kok Bataryasının Devreye Girişi 1985-1986 IV-V Nolu Turbo Körük Tesislerinin Devreye Girişi 1986 IV. Kok Bataryasının Devreye Girişi 1985-1986 IV ve V Nolu Oksijen Üretim Tesislerinin Devreye Girişi 1991 Kangal Haddehanesinin Modernizasyonu Temmuz - Ekim 1993 Elektrikli ve Kimyasal Pota Metalurji Tesislerinin Devreye Girişi 31 Ocak 2002 Özelleştirme İdaresi Başkanlığı Tarafından İSDEMİR Hisselerinin ERDEMİR e Devri 14 Aralık 2002 ERDEMİR Tarafından İSDEMİR Hisselerinin %11 inin Çalışanların Yararlandırılması Amacıyla İSDEMİR Çalışanları Yardımlaşma Sandığı Vakfı na Bedelsiz Olarak Devri 30 Aralık 2002 Vakfa Devredilmiş Hisselerin Çalışanlara Dağıtımı 21 Ağustos 2003 I Nolu Kütük Döküm Makinasının Devreye Girişi 31 Aralık 2003 II Nolu Kütük Döküm Makinasının Devreye Girişi 20 Nisan 2004 Kangal Haddehanesi Modernizasyonunun Ticari İşletmeye Alınışı 18 Mayıs 2004 Demineralize Su Tesisinin Ticari İşletmeye Alınışı 27-28 Şubat 2006 ERDEMİR Hisselerinin -OYAK'a Ait Olan- ATAER Holding A.Ş. ye Devredilmesi 08 Haziran 2006 Yüksek Fırın ve Kok Gazı Gazometrelerinin İşletmeye Alınması 20 Nisan 2006 İsdemir de Doğalgaz Kullanımına Başlanması 12 Temmuz 2006 VI. Hava Ayrıştırma Tesisinin Ticari İşletmeye Alınışı 15 Eylül 2006 Liman EF ve DE Rıhtımı İle 2 Adet Liman Vinci Yatırımının Tamamlanması 06 Ekim 2006 VII. Kireç Fabrikasının Devreye Alınışı 02 Kasım 2006 I. Slab Döküm Tesisinden İlk Slabın Alınışı 13 Şubat 2007 III. Yüksek Fırının Modernizasyonu ve Tesisin Ticari İşletmeye Alınışı 18 Haziran 2007 Çelikhane Modernizasyonu Kapsamında Pota Fırınının Devreye Alınması 12 Eylül 2007 VI. Turbo Körük Tesisinin Ticari İşletmeye Alınışı 22 Eylül 2007 Çelikhane Modernizasyonu Kapsamında I. Konvertörden İlk Dökümün Alınışı 15 Kasım 2007 Pulvarize Kömür Enjeksiyon (PCI) Tesisinin Ticari İşletmeye Alınışı 30 Kasım 2007 V. Kok Bataryasında İlk Kokun Üretilmesi 28 Aralık 2007 380 kv EİH ve Şalt Tesisi Projesi Kapsamında Ünitelere Enerji Verilmesi 11 Şubat 2008 VI. Kok Bataryasında İlk Kokun Üretilmesi 14 Şubat 2008 II. Slab Döküm Tesisinin Ticari İşletmeye Alınışı 22 Şubat 2008 Kok Yan Ürünler Tesisleri Modernizasyonunun Tamamlanması 05 Mart 2008 Kömür Hazırlama Tesisi Modernizasyonunun Tamamlanması 24 Mart 2008 VIII. Kireç Fabrikasının İşletmeye Alınışı 11 Haziran 2008 Kok Manipülasyon Tesisi Modernizasyonunun Tamamlanması 07 Temmuz 2008 VII. Hava Ayrıştırma Tesisinin İşletmeye Alınışı 31 Temmuz 2008 Scada Sisteminin Devreye Alınışı 02 Ağustos 2008 Sıcak Haddehane Tesisinde İlk Bobinin Üretimi 17 Ekim 2008 VI ve VII Nolu Buhar Kazanlarının Ticari İşletmeye Alınışı 02 Kasım 2008 Sıcak Haddehane Tesisinin Ticari İşletmeye Alınışı 01 Aralık 2008 Cevher Hazırlama ve Harmanlama Tesisi Modernizasyonu 01 Aralık 2008 Limanda ilave 2 adet Kargo Vincinin Ticari İşletmeye Alınışı 31 Aralık 2008 Hurda Hazırlama & Skal Kırma Tesisinin Ticari İşletmeye Alınışı 07 Temmuz 2009 Servis Suyu Temini Projesinin Ticari İşletmeye Hazır Olması 16 Eylül 2009 Çelikhane Modernizasyonu Kapsamında II. Konvertörden İlk Dökümün Alınışı 19 Ekim 2009 Makas ve Dilme Hatları Ticari İşletmeye Alınışı 18

ÇELİK SEKTÖRÜNDE 2009 YILI GELİŞMELERİ

Çelik Sektöründe 2009 Yılı Gelişmeleri World Steel Association (WSA) tarafından düzenlenen verilere göre 2008 yılı başında %86,7 olan dünya çapındaki kapasite kullanım oranı, 2008 yılı ilk altı ay sonunda %90,8 seviyesine çıkmış, fakat global krizin etkileriyle 2008 yılı Aralık ayında %58,3 seviyesine kadar gerilemiştir. Bu seviye ile 2009 yılına başlayan dünya çelik sektörü, çok istikrarlı bir yükseliş yakalayamasa da üretimini artırarak, 2009 yılı son çeyrekte kapasite kullanım oranını % 70 seviyesinin üstüne taşımıştır. 2009 yılı toplam çelik üretiminin, 2008 yılı toplam çelik üretimine kıyasla %8 oranında bir düşüşle 1.22 milyar ton seviyesinde gerçekleşmesi beklenmektedir. Dünyada kapasite kullanımın düştüğü bir dönemde, yeni kapasitelerin eklenmesi ile birlikte Türkiye, 2009 yılı içerisinde en çok çelik üreten ülkeler sıralamasında İtalya yı geçerek onuncu sıraya yükselmiştir. Türkiye dokuzuncu sıra için de Brezilya ile çok yakın bir şekilde yarışmaktadır. Bütün olumsuzluklara rağmen, Türkiye nin çelik alanında göstermiş olduğu bu performans, yabancı yatırımların gelmesini teşvik etmiş ve son kullanıma yönelik yatırımların yapılacağı açıklanmıştır. Kaynak: World Steel Association 20

WSA açıklamalarına göre dünya üzerinde görünür çelik tüketimi 2008 yılında % 1,8 düşüş gösterirken; küresel krizin etkilerinin devam ettiği 2009 yılında çelik tüketimindeki düşüşün %8 - %9 seviyesinde olması beklenmektedir. 2009 yılı ilk yarısında küresel krizin etkileriyle daralan piyasalar, yerli üreticileri yeni pazar arayışları içerisine yönlendirmiştir. Bu dönemde Kuzey Afrika pazarı ve özellikle Mısır, Türk Demir Çelik Sektörü için büyük bir dayanak noktası olmuştur. 2009 yılının ikinci yarısına doğru Avrupa pazarında gözlenen hareketlenmeler beraberinde kapasite kullanım oranlarında artışı getirmiştir. Nitekim 2008 yılı Temmuz ayı üretim değerlerine göre Avrupa da kapasite kullanım oranı 2008 yılı sonunda, % 40 seviyesinde gerileme gösterirken, 2009 yılı son çeyrekte bu oran yarı yarıya iyileşme göstermiştir. Fakat, 2009 yılı ikinci yarısında, Türkiye nin inşaat çeliği pazarında en büyük müşterisi olan Birleşik Arap Emirlikleri nden gelen olumsuz haberler, piyasaların kırılganlığını koruduğunu göstermektedir. Çelik fiyatları ise yıl boyunca inişli çıkışlı bir seyir izleyerek 2009 yılı başındaki taban seviyesinin üzerine çıkmıştır. Küresel ekonomide istikrar yakalama çalışmalarının sonuç vermesi ve talebe bağlı olarak çelik fiyatlarındaki dalgalanmanın azalması ve daha istikrarlı bir seviyede hareket etmesi beklenmektedir. 21

ÇELİK SEKTÖRÜNDE 2010 YILI BEKLENTİLERİ

Çelik Sektöründe 2010 Yılı Beklentileri 2010 yılındaki temel beklenti, krizin etkilerinin ortadan kalkarak pazarda bir stabilite yakalanması ve sürdürülebilir talep yapısının oluşturulmasıdır. 2008 yılının ikinci yarısından itibaren krize giren dünya çelik sektörü 2009 yılında talepteki istikrarsızlık nedeniyle kırılgan bir yapı göstermiştir. Bu nedenle çelik şirketlerinin gerek mali yapılarını güçlendirmesi gerekse yeniden yapılandırma planlarını devreye sokmaya başlaması kaçınılmazdır. Çelik şirketlerinin yeniden yapılandırma planlarındaki temel noktalar: Maliyetlerin düşürülmesi Güçlü bir finansal yapı Enerji verimliliği ve CO 2 emisyonunun düşürülmesi Sürdürülebilirliğe katkısı olan yenilikçi ürünler üretmek 2008 yılında patlak veren krizle birlikte güçlü bir finansal ve maliyet yapısına sahip olmanın önemi ortaya çıkmış ve çelik şirketleri kriz ortamında ayakta kalmak için 2009 yılında maliyet yapılarına odaklanarak genel maliyetlerini önemli ölçüde düşürmüşlerdir. Talepteki canlanmanın ve sürdürülebilir bir yapıya ulaşmasının 2012 yılına kadar süreceği beklentisiyle, çelik şirketlerinin 2010 yılında da maliyet odaklı çalışacakları ve finansal yapılarını güçlendirecek adımlar atacakları öngörülmektedir. Çelik üretiminde maliyetlerin düşürülmesi anlamında atılan en büyük adım enerji verimliliğini artırmak olup çelik şirketleri enerji verimlilikleri artırarak sürdürülebilirliğe de katkı sağlamaktadır. Bu sebeple 2010 yılı içerisinde çelik şirketlerini en önemli gündem maddelerinden birisi de enerji verimliliklerini artırmak ve CO 2 emisyonlarını düşürmek olacaktır. Nitekim çevre koruma ve iklim değişikliğine karşı küresel boyutta atılan adımlar doğrultusunda bütün şirketlerin bu duyarlılığı göstermesi gerekecektir. 2010 yılında ana ürün stratejilerinin başında artan enerji fiyatları ve çevresel faktörler nedeniyle çevreye duyarlı ekonomik ürünlerin geliştirilmesi ve bu ürünlerin yaygınlaştırılması gelecektir. İsdemir, yeni sıcak haddehanesi ile Türkiye ve komşu ülkelerin ihtiyacı olan çevreye duyarlı, yüksek mukavemetli ürünlerin üretim merkezi olma yolunda ilerleyecektir. Çin in yüksek hammadde talebi, hammadde fiyatlarını yukarı çekerken dünya genelindeki çelik ürün talebindeki zayıflık, çelik fiyatlarını baskı altında tutmakta ve bu durum çelik üreticileri için bir kıskaç oluşturmaktadır. Buna bağlı olarak, hammadde ve çelik fiyatları arasındaki makasın daralması beklenmektedir. 2010 yılı Türkiye nin çelik sektöründe dünyadaki konumunun artışa geçtiği bir yıl olacaktır. Dünya çelik üretimi sıralamasında 10. sıraya yerleşen Türkiye yatırımların devreye girmesiyle Avrupa ve Ortadoğu daki konumunu güçlendirecektir. Uzun üründe, bölgenin en büyük tedarikçisi olan Türkiye, yatırımların tamamen devreye girmesiyle birlikte yassı üründe de bölgenin en önemli tedarikçilerinden birisi olmaya adaydır. 24

ÜRETİM

Üretim 2009 yılı piyasa koşulları açısından zor bir yıl olmasına rağmen, bir yandan Modernizasyon ve Dönüşüm Yatırımları kapsamında planlanan yatırımlar devam ederken, diğer yandan da üretimler devam etmiştir. 2009 yılında sıvı ham demir üretimi 2.593.720 ton, sıvı çelik üretimi 2.820.894 ton, 853.533 tonu slab ve 1.896.092 tonu kütük olmak üzere toplam 2.749.625 ton ham çelik üretimi gerçekleşmiştir. Satılabilir külçe pik üretimi 21 bin ton olmuştur. Kangal haddehanesi 517 bin ton üretim ile, bugüne kadarki en yüksek yıllık üretim düzeyine ulaşmıştır. 02.08.2008 tarihinde üretime giren sıcak haddehane ise geçen yılki 141 bin ton luk üretimini geride bırakarak 818 bin ton ile rekor üretime ulaşmıştır. Kok Fabrikası tesislerinde 2009 yılında toplam 2.710 bin ton kömürün harmanlanmasıyla 1.716 bin tonu metalurjik kok olmak üzere toplam 1.915 bin ton kok elde edilmiştir. Üretim fazlası olan 728 bin ton metalurjik kok ile 4 bin ton ceviz kok ve 24 bin ton amonyum sülfat satılmıştır. Ayrıca 9 bin ton benzol ihracatı gerçekleştirilmiştir. 28 Eylül 2008 tarihinde yarım re-line duruşuna alınan ve ekonomik kriz nedeniyle hazır bekletilen 1.Yüksek Fırına piyasaların hareketlenmesine bağlı olarak 9 Ekim 2009 tarihinde yol verilmiştir. Yapılan bu yarım re-line çalışması tamamen İSDEMİR imkanları ile tamamlanmıştır. 2.Yüksek Fırın,24.03-26.06/2009 tarihleri arasında ekonomik kriz nedeniyle duruşa alınmıştır. 3.Yüksek Fırında 28.02.2009 tarihinden itibaren oksijen basınç düşürme istasyonu devreye alınarak %4,5-5 oranında oksijen zenginleştirme yapılmaya başlanmış olup, 27.10.2009 tarihinden itibaren de 5 skipli şarj sistemine geçilerek ceviz kok kullanımı sağlanarak pcı oranı 150 kg pcı / tshd oranlarına çıkılmıştır. Oksijen enjeksiyon sistemlerinin devreye alınması ve ekonomik krizin etkisinin azalması ile birlikte fırınlarımızda pcı enjeksiyonu artarak yıl sonu itibarı ile tüketimimiz 179.977 ton, tshd başına ise 70 kg olarak gerçekleşmiştir. 2009 yılında 2.140.364 ton sinter üretimi gerçekleştirilmiştir. Çelikhane modernizasyonu kapsamında 29.09.2008 tarihinde 200 ton kapasiteli yeni konvertöre dönüşüm için modernizasyon duruşuna alınan 2 nolu konvertörün demontaj, montaj ve test çalışmaları tamamlanmış, 16.09.2009 tarihinde ilk döküm alınarak sıvı çelik üretimine başlamıştır. Sürekli Kütük Döküm Tesisleri'nde üretilmiş olan 1.896.092 ton kütüğün 360 bin tonluk kısmı, kapalı döküm teknolojisi kullanılarak katma değeri yüksek 86 farklı kalitede gerçekleştirilmiştir. 1 no- lu Slab Döküm Tesisinde 24 kalitede ve 32 farklı ebatta 322.679 ton slab üretilmiştir. 14.02.2008 tarihinde devreye alınan 2 nolu Slab Döküm Tesisinde ise 2009 yılında 27 kalitede ve 39 farklı ebatta, 530.854 ton slab üretilmiştir. 2009 yılında Kangal Haddehanesi'nde; devamlı artan performans ile 15 farklı ebatta 45 farklı kalitede 517.514 tonluk rekor üretim gerçekleşmiştir. İsdemir' in yassı çelik üretimine dönüşümü projesi kapsamında kurulan Sıcak Haddehanenin 2 Ağustos 2008 yılında başlayan yüklü testleri 15 Mart 2009 tarihinde tamamlanmıştır. 26

Sıcak Makaslar ve Dilme hatlarının montajları ve testleri tamamlanmış olup, 6-10 mm kesme kapasitesine sahip makas ve dilme hattı 12.06.2009, 1,2 8 mm kesme kapasitesine sahip makas 14.10.2009, 10-22 mm kesme kapasitesine sahip makas 19.10.2009 tarihinde ticari üretime alınmıştır. 2 Ağustos 2008 yılında devreye alınan Sıcak Haddehanede günlük 9.500 ton, aylık 135.000 ton rekor üretim seviyelerine ulaşılmıştır. 27

KALİTE

Kalite 2009 yılı, yeni çelik kalitelerinin üretime alındığı, eski çelik kalitelerinin iyileştirildiği bir yıl olmuştur. MDY kapsamında II.konvertörün işletmeye alınmasıyla çelik temizliği açısından önemli bir adım atılarak müşteri istekleri doğrultusunda yeni kalitelerin geliştirilmesine imkan sağlanmıştır. 2008 yılında 201 adet olan kütük kalite sayısı 2009 yılı sonunda 230 kaliteye ulaşarak bir önceki yıla göre %15 artış göstermiştir. 2009 yılında yassı yarı mamulde 13 yeni kalite üretilmiştir. Böylece, 2009 yılı sonu itibari ile ürün kalite sayısı 56 ya ulaşarak slab kalite sayısında yaklaşık % 30 oranında artış sağlanmıştır. Sonuç olarak, 2008 yılında toplam 243 adet olan kalite sayısı, küresel duraklama ve kriz şartlarına rağmen olumlu bir artış göstererek 2009 yılında 286 adete çıkmıştır. Yıllara göre döküm çelik kalite adetleri grafiği aşağıda verilmiştir. 30

Kütük 2. konvertörün devreye girmesi ve her iki konvertörün katma değeri yüksek olan kalitelerin dökümünde kullanılan II. Kütük Döküm Makinesi ile paralel çalıştırılması sonucu, döküm kalitesi ve çelik temizliği artırılmış, müşteri beklentilerine uygun yeni çelikler devreye alınmıştır. Gemi profili imalatına uygun çelik kalitelerine American Bureau of Shipping (ABS) AH/DH/EH 32/36/40 standardında yeni çelik kaliteleri eklenmiştir. Kütük ve tel çubuk üretimine yönelik olarak ince tel çekimine uygun çelik kalitelerine, 2009 yılında 3 yeni kalite ilave edilmiş ve ilk defa fosforlu bir kütük kalitesi geliştirilmiştir. 2004 yılı içerisinde üretimine başlanan yüksek mukavemetli tel ve yay üretimi çalışmalarına devam edilerek 3 yeni kalite geliştirilmiştir. Köşebent ve profil imalatına uygun çelik kalitelerine 6 adet yeni çelik kalitesi ilave edilmiştir. İnşaat çeliği imalatına yönelik olarak müşteri beklentilerine uygun 12 adet yeni kalite devreye alınmış olup termeksli inşaat çeliklerinin iyileştirilmesi sağlanmıştır. Makine imalat çeliği olarak kullanılacak yüksek kromlu ve yüksek karbonlu yeni çelik kaliteleri başarılı bir şekilde denenmiş,üretilerek müşterilere sunulmuştur. Müşterilerde yapılan denemelerden de başarılı sonuçlar alınmıştır. Lastik imalat sanayinin ana girdilerinden birisi olan Tyre cord üretimi için araştırma ve geliştirme çalışmalarına başlanmıştır. Gaz altı kaynak teli kalitelerinden SG2 üretimine yönelik yeni çelik kalitesi geliştirilmesi yapılmıştır. Bu özel kalitede, malzemenin soğuk haddelenebilirliliğin artırılması amaçlanmıştır. 2009 yılı içerisinde yürürlüğe alınan kütük çelik kaliteleri tablosu yandadır: 31