ب س م ا ه لل ال هر ح م ن ال هر ح يم Rahmân ve Rahîm Olan Allah ın Adıyla MUVAHHİD YAYINLARI www.almuwahhid.org İletişim: H İnfo@almuwahhİd.org
MUHYİDDİN İBNU ARABÎ Yİ TEKFÎR EDEN ALİMLERİN LİSTESİ Hazırlayan: Ebu Muhammed Selefy Muvahhid Yayınları
Bismillahirrahmanirahim Bazı kimselerce eş-şeyh'ul Ekber (En büyük şeyh) olarak adlandırılsa da esas itibariyle eş-şeyh ul Ekfer (En kâfir şeyh) ünvanını hak eden İbnu Arabî nin tekfir edilmesi işini tasavvuf ehli, Şeyh ul İslam İbnu Teymiyye ye mal ederek onu bu vesileyle itham etme gayreti içerisine girmişlerdir. Oysa tarih boyu ümmet içinde İbnu Teymiyye den önce ve sonra İbnu Teymiyye den etkilenenlerin yanı sıra taassup ve/veya hased sebebiyle ona düşmanlık eden yahut Eşarilik gibi farklı ekollerden olmaları sebebiyle genel hatlarıyla İbnu Teymiyye den farklı düşünen âlimler dahi İbnu Arabi yi açıktan tekfir etmişlerdir. Âlimlerden bir kısmı da İbnu Arabi ye nispet edilen kitap ve sözlerin küfür olduğuna hükmetmiş ancak İbnu Arabi ye aidiyeti hususunda şüphe bulunduğu düşüncesiyle muayyen tekfirden kaçınmıştır. Burhân ud Dîn el-bikaî Rahimehullah Tenbîh ul Ğabî İla Tekfîri İbni Arabî ismiyle şöhret bulmuş eserinde İbnu Arabî nin küfür, ilhad, zındıklık ve münafıklık olan görüşlerini zikredip reddiye vermiş ve âlimlerden İbnu Arabî yi tekfir edenleri listeleyip onların fetvalarına yer vermiştir. Hâfız Takiyy ud Dîn el-fâsî de Akidetu İbni Arabî ve Hayâtuhu isimli eserinde âlimlerin İbnu Arabî yi tekfir eden görüş ve fetvalarına yer vermiştir. Alîyy ul Kârî Rahimehullah er-reddu ale l Kâilîne bi Vahdet il Vücûd isimli eserinde, âlimlerin İbnu Arabî yi tekfir ettiğine dair görüşlerini alıntılamıştır. Bizler de bu eserlerde zikredilen âlimleri liste halinde veriyoruz.
5 Muhyiddin İbnu Arabî yi Tekfîr Eden Âlimlerin Listesi İmâm, örnek Ârif, Şeyh ul İslâm Asrının Hâfızı Şeyh Zeyn ud Dîn Abd ur Rahîm İbn ul Huseyn el-irâkî (725-806H) 1 Alî bin Muhammed bin Alî eş-şerîf el-curcânî (740-814H). 2 Abd ur Rahman bin Ahmed bin Abd il Ğaffâr Adud ud Dîn el-îcî (709-753H) 3 Mes ûd bin Umar bin Abdillah es-sa d et-teftâzânî (712-792H) 4 Şeyh Zeyn uddîn el-irâkî nin oğlu Ebu Zur a, İmâm Velî yyud Dîn Ahmed el-irâkî (762-826H) 5 İmâm Ebû Alî İbnu Halîl es-sukûtî. 6 İmâm Şehâb ud Dîn Ahmed bin Yahyâ bin Ebû Hecle et-tilmisânî el-hanefî (725-776H). 7 İmâm Seyf ud Dîn Abdi l Latîf bin Belbân es- Su ûdî. 8 1 Burhân ud Dîn el-bikaî, Tenbîh ul Ğabî İla Tekfîri İbni Arabî, 1/52 53, 1/176; Alîyy ul Kârî, er-reddu ale l Kâilîne bi Vahdet il Vücûd, 34, 135. 2 Burhân ud Dîn el-bikaî, Tenbîh ul Ğabî İla Tekfîri İbni Arabî, 1/79 80. 3 Burhân ud Dîn el-bikaî, Tenbîh ul Ğabî İla Tekfîri İbni Arabî, 1/79 80. 4 Burhân ud Dîn el-bikaî, Tenbîh ul Ğabî İla Tekfîri İbni Arabî, 1/81 82. 5 Burhân ud Dîn el-bikaî, Tenbîh ul Ğabî İla Tekfîri İbni Arabî, 1/135 137, 1/176; Takiyy ud Dîn el-fâsî, Akidetu İbni Arabî ve Hayâtuhu, 59 60; Alîyy ul Kârî, er-reddu ale l Kâilîne bi Vahdet il Vücûd, 138. 6 Burhân ud Dîn el-bikaî, Tenbîh ul Ğabî İla Tekfîri İbni Arabî, 1/137 138. 7 Burhân ud Dîn el-bikaî, Tenbîh ul Ğabî İla Tekfîri İbni Arabî, 1/151. 8 Burhân ud Dîn el-bikaî, Tenbîh ul Ğabî İla Tekfîri İbni Arabî, 1/151.
6 Muhyiddin İbnu Arabî yi Tekfîr Eden Âlimlerin Listesi Allâme Bedr ud Dîn Huseyn bin el-ehdel. 9 Yemen beldesinde olan Şeyh Ebeyât Huseyn. 10 Sultân ul Ulemâ İzz ud Dîn Abd il Azîz bin Abd is Selâm bin Ebi l Kasım es-sülemî eş-şafiî (557-660H). 11 Şeyh ul İslâm Takiyy ud Dîn Muhammed bin Dakîk el-iyd (625-702H) 12 İbn ul Cezerî eş-şafî olarak bilinen Şeyhimiz Allâme Muhammed bin Muhammed bin Muhammed bin Alî bin Yûsuf (751-814H) 13 Şeyh ul İslâm Allâme Kâdiy ul Kudât Takiyy ud Dîn Ebu l Hasen Alî bin Abd il Kâfî es-subkî (683-756H) 14 Ahmed bin Abd il Halîm bin Abd is Selâm bin Abdillah bin Ebi l Kâsım İbnu Teymiyye el-harrânî sonradan ed-dimeşkî (661-728H). 15 9 Burhân ud Dîn el-bikaî, Tenbîh ul Ğabî İla Tekfîri İbni Arabî, 1/151. 10 Burhân ud Dîn el-bikaî, Tenbîh ul Ğabî İla Tekfîri İbni Arabî, 1/151. 11 Burhân ud Dîn el-bikaî, Tenbîh ul Ğabî İla Tekfîri İbni Arabî, 1/150 153; Takiyy ud Dîn el-fâsî, Akidetu İbni Arabî ve Hayâtuhu, 25, 45 51; Alîyy ul Kârî, er- Reddu ale l Kâilîne bi Vahdet il Vücûd, 33 35. 12 Burhân ud Dîn el-bikaî, Tenbîh ul Ğabî İla Tekfîri İbni Arabî, 1/150 153; Alîyy ul Kârî, er-reddu ale l Kâilîne bi Vahdet il Vücûd, 34. 13 Burhân ud Dîn el-bikaî, Tenbîh ul Ğabî İla Tekfîri İbni Arabî, 1/152; Alîyy ul Kârî, er-reddu ale l Kâilîne bi Vahdet il Vücûd, 33 35. 14 Burhân ud Dîn el-bikaî, Tenbîh ul Ğabî İla Tekfîri İbni Arabî, 1/152, 1/157; Takiyy ud Dîn el-fâsî, Akidetu İbni Arabî ve Hayâtuhu, 54 56; Alîyy ul Kârî, er- Reddu ale l Kâilîne bi Vahdet il Vücûd, 34, 135. 15 Burhân ud Dîn el-bikaî, Tenbîh ul Ğabî İla Tekfîri İbni Arabî, 1/152 155, 179; Takiyy ud Dîn el-fâsî, Akidetu İbni Arabî ve Hayâtuhu, 17 28.
7 Muhyiddin İbnu Arabî yi Tekfîr Eden Âlimlerin Listesi Kâdiy ul Kudât, Tasavvuf ehlinin örneği, Şafî lerin İmâmı Bedr ud Dîn Muhammed bin Cemâ a (639-733H). 16 Örnek Ârif İmâd ud Dîn Ahmed bin İbrâhîm el- Vâsitî (657-711H). 17 Allâme Şems ud Dîn Muhammed bin Yûsuf İbnu l Cezerî (?-711H). 18 Örnek İmâm Burhân ud Dîn İbrâhîm bin Me dâd el-ca berî (687H). 19 Allâme Zeyn ud Dîn Umar bin Ebi l Haram el- Kettânî eş-şafiî (653-738H) 20 İmâm Ebû Hayyân Muhammed bin Yûsuf el-endulusî (654-?H). 21 Hâfız Takiyy ud Dîn el-fâsî (775 832H). 22 16 Burhân ud Dîn el-bikaî, Tenbîh ul Ğabî İla Tekfîri İbni Arabî, 1/153; Takiyy ud Dîn el-fâsî, Akidetu İbni Arabî ve Hayâtuhu, 29 30. 17 Burhân ud Dîn el-bikaî, Tenbîh ul Ğabî İla Tekfîri İbni Arabî, 1/153. 18 Burhân ud Dîn el-bikaî, Tenbîh ul Ğabî İla Tekfîri İbni Arabî, 1/155; Takiyy ud Dîn el-fâsî, Akidetu İbni Arabî ve Hayâtuhu, 31 33. 19 Burhân ud Dîn el-bikaî, Tenbîh ul Ğabî İla Tekfîri İbni Arabî, 1/155; Takiyy ud Dîn el-fâsî, Akidetu İbni Arabî ve Hayâtuhu, 25. 20 Burhân ud Dîn el-bikaî, Tenbîh ul Ğabî İla Tekfîri İbni Arabî, 1/155; Takiyy ud Dîn el-fâsî, Akidetu İbni Arabî ve Hayâtuhu, 33 34. 21 Burhân ud Dîn el-bikaî, Tenbîh ul Ğabî İla Tekfîri İbni Arabî, 1/156 157. 22 Takiyy ud Dîn el-fâsî, Akidetu İbni Arabî ve Hayâtuhu, 25, 45 51; Alîyy ul Kârî, er-reddu ale l Kâilîne bi Vahdet il Vücûd; Burhân ud Dîn el-bikaî, Tenbîh ul Ğabî İla Tekfîri İbni Arabî, 1/157
8 Muhyiddin İbnu Arabî yi Tekfîr Eden Âlimlerin Listesi Kemâl ed-demîrî (742-808H). 23 Taki el-husanî. 24 Şeyh Bahâ ud Dîn es-subkî (719-773H). 25 Allâme el-kâdı Şeref ud Dîn İsâ bin Mes ûd ez- Zevâvî el-mâlikî (664-743H). 26 Şeyh, İmâm, Muhakkik, Zâhid, Örnek Ârif Nûr ud Dîn Alî bin Ya kûb el-bekrî eş-şafiî (?-727H). 27 Allâme Necmu d Dîn Muhammed bin Akîl el-bâlesî eş-şafiî (660-729H). 28 Zamanının nâdir Allâme si Ebû Emame Muhammed bin Alî İbn un Nakkâş el-misrî eş-şafiî (720-763H). 29 El-Muğnî kitabının sâhibi Allâme Cemâl ud Dîn Abdullah bin Yûsuf bin Hişâm (719-761H). 30 Allâme Kâdiy ul Kudât Ebû Zeyd Abd ur Rahmân 23 Burhân ud Dîn el-bikaî, Tenbîh ul Ğabî İla Tekfîri İbni Arabî, 1/157. 24 Burhân ud Dîn el-bikaî, Tenbîh ul Ğabî İla Tekfîri İbni Arabî, 1/157. 25 Burhân ud Dîn el-bikaî, Tenbîh ul Ğabî İla Tekfîri İbni Arabî, 1/157. 26 Burhân ud Dîn el-bikaî, Tenbîh ul Ğabî İla Tekfîri İbni Arabî, 1/157; Takiyy ud Dîn el-fâsî, Akidetu İbni Arabî ve Hayâtuhu, 36 38. 27 Burhân ud Dîn el-bikaî, Tenbîh ul Ğabî İla Tekfîri İbni Arabî, 1/158 159; Takiyy ud Dîn el-fâsî, Akidetu İbni Arabî ve Hayâtuhu, 34 36. 28 Burhân ud Dîn el-bikaî, Tenbîh ul Ğabî İla Tekfîri İbni Arabî, 1/161 29 Burhân ud Dîn el-bikaî, Tenbîh ul Ğabî İla Tekfîri İbni Arabî, 1/161. 30 Burhân ud Dîn el-bikaî, Tenbîh ul Ğabî İla Tekfîri İbni Arabî, 1/165.
9 Muhyiddin İbnu Arabî yi Tekfîr Eden Âlimlerin Listesi İbnu Haldûn (732-808H). 31 Allâme Şems ud Dîn Muhammed el-îzerî eş-şafiî. 32 Allâme Lisân ud Dîn Muhib İbn ul Hatîb el-endelusî el-mâlikî (713-766H). 33 Rihle Hâfızı Şems ud Dîn Ebû Abdillah Muhammed el-mevsilî eş-şafiî. 34 Zamanının Allâmesi, Kâdıy ul Kudât, ve Mısır ın Kâdısı Şems ud Dîn Muhammed bin Ahmed el-besâtî el-mâlikî. 35 Şeyh ul İslâm, asrının Hâfızı Kâdıy ul Kudât Ebu l Fadl İbnu Hacer (el-askalânî), (773-852H). 36 İbnu Hacer el-askalânî nin Şeyhi, Şeyh ul İslâm Sirâc ud Dîn Umar bin Raslân el-bulkînî (724-805H). 37 Allâme Burhân ud Dîn es-sefâkînî. 38 Asrının Hâfızı Şems ud Dîn Muhammed bin Ahmed 31 Burhân ud Dîn el-bikaî, Tenbîh ul Ğabî İla Tekfîri İbni Arabî, 1/165 166; Takiyy ud Dîn el-fâsî, Akidetu İbni Arabî ve Hayâtuhu, 40 44. 32 Burhân ud Dîn el-bikaî, Tenbîh ul Ğabî İla Tekfîri İbni Arabî, 1/168 169. 33 Burhân ud Dîn el-bikaî, Tenbîh ul Ğabî İla Tekfîri İbni Arabî, 1/169 170. 34 Burhân ud Dîn el-bikaî, Tenbîh ul Ğabî İla Tekfîri İbni Arabî, 1/170. 35 Burhân ud Dîn el-bikaî, Tenbîh ul Ğabî İla Tekfîri İbni Arabî, 1/170 173. 36 Burhân ud Dîn el-bikaî, Tenbîh ul Ğabî İla Tekfîri İbni Arabî, 1/176; Takiyy ud Dîn el-fâsî, Akidetu İbni Arabî ve Hayâtuhu, 39 37 Burhân ud Dîn el-bikaî, Tenbîh ul Ğabî İla Tekfîri İbni Arabî, 1/176; Takiyy ud Dîn el-fâsî, Akidetu İbni Arabî ve Hayâtuhu, 39; Alîyy ul Kârî, er-reddu ale l Kâilîne bi Vahdet il Vücûd, 139. 38 Burhân ud Dîn el-bikaî, Tenbîh ul Ğabî İla Tekfîri İbni Arabî, 1/176.
10 Muhyiddin İbnu Arabî yi Tekfîr Eden Âlimlerin Listesi bin Osmân ez-zehebî (673-748H). 39 İbnu l Hayyât olarak bilinen, öğretmen ve Müftü, İmâm Radiy ud Dîn Ebû Bekir bin Muhammed bin Sâlih el-cebelî eş-şafiî (772-811H). 40 İmâm ve Müftü, Kâdı Şehâb ud Dîn Ahmed bin Alî en-nâşirî eş-şafiî (789-854H). 41 Yemenin Faziletlisi Şeref ud Dîn İsmâ îl bin Ebi Bekr el-mukrî eş-şafiî (808-875H). 42 Zamanının nâdir (Şeyhi) Âlâ ud Dîn Muhammed bin Muhammed el-buhârî el-hanefî (?-730H). 43 Zamanının örnek Zâhid i, Salâh, Ma ârif ve Vera ile anılan, Dimeşk teyken lisânı ezberleyen Şeyh Alî bin Eyyûb un oğlu (İbn uş Şeyh) Fâdıl Cemâl ud Dîn Abdullah (666-748H). 44 Kâhire Hanbelî Kâdısı, Kâdı Sa d ud Dîn el-hârisî (?-711H). 45 39 Burhân ud Dîn el-bikaî, Tenbîh ul Ğabî İla Tekfîri İbni Arabî, 1/178; Takiyy ud Dîn el-fâsî, Akidetu İbni Arabî ve Hayâtuhu, 56 58; Alîyy ul Kârî, er-reddu ale l Kâilîne bi Vahdet il Vücûd, 136. 40 Burhân ud Dîn el-bikaî, Tenbîh ul Ğabî İla Tekfîri İbni Arabî, 1/181; Alîyy ul Kârî, er-reddu ale l Kâilîne bi Vahdet il Vücûd, 139 41 Burhân ud Dîn el-bikaî, Tenbîh ul Ğabî İla Tekfîri İbni Arabî, 1/181; Alîyy ul Kârî, er-reddu ale l Kâilîne bi Vahdet il Vücûd, 139. 42 Burhân ud Dîn el-bikaî, Tenbîh ul Ğabî İla Tekfîri İbni Arabî, 1/181. 43 Burhân ud Dîn el-bikaî, Tenbîh ul Ğabî İla Tekfîri İbni Arabî, 1/182 183. 44 Burhân ud Dîn el-bikaî, Tenbîh ul Ğabî İla Tekfîri İbni Arabî, 1/203. 45 Takiyy ud Dîn el-fâsî, Akidetu İbni Arabî ve Hayâtuhu, 30 31.
11 Muhyiddin İbnu Arabî yi Tekfîr Eden Âlimlerin Listesi Ebû Abdullah Muhammed bin Arefe el-verğamî et- Tûnusî el-mâlikî (?-803H). 46 Hâfız ve Zâhid Şems ud Dîn Muhammed bin Muhib Abdillah bin Ahmed el-makdisî es-sâlihî (?-789H). 47 Hâfız Cemâl ud Dîn el-mizzî (?-728H). 48 Kâdı Şihâb ud Dîn Ahmed bin Alî bin Hacer eş-şafiî. 49 Alâ ud Devle es-semnânî, (659-736H). 50 İbn ul Mukrî, (?-837H). 51 Nûr ud Dîn el-heysemî. 52 Burhân ud Dîn el-bikaî (809-885H). 53 Alîyy ul Kârî (?-1014H) 54 46 Takiyy ud Dîn el-fâsî, Akidetu İbni Arabî ve Hayâtuhu, 39 40. 47 Takiyy ud Dîn el-fâsî, Akidetu İbni Arabî ve Hayâtuhu, 59; Alîyy ul Kârî, er- Reddu ale l Kâilîne bi Vahdet il Vücûd, 138. 48 Takiyy ud Dîn el-fâsî, Akidetu İbni Arabî ve Hayâtuhu, 60. 49 Takiyy ud Dîn el-fâsî, Akidetu İbni Arabî ve Hayâtuhu, 75 76. 50 Alîyy ul Qârî, er-reddu ale l Kâilîne bi Vahdet il Vücûd, 21 22. 51 Alîyy ul Qârî, er-reddu ale l Kâilîne bi Vahdet il Vücûd, 64. 52 Alîyy ul Qârî, er-reddu ale l Kâilîne bi Vahdet il Vücûd, 135. 53 Burhân ud Dîn el-bikaî, Tenbîh ul Ğabî İla Tekfîri İbni Arabî. 54 Alîyy ul Kârî, er-reddu ale l Kâilîne bi Vahdet il Vücûd.