2012 FAALİYET RAPORU
İÇİNDEKİLER GİRİŞ 2 Kısaca Zorlu Enerji 2 Zorlu Enerji Hakkında 6 Zorlu Enerji nin Türkiye deki Faaliyetleri ve Planlanan Yatırımları 7 Yurt Dışında Devam Eden ve Planlanan Yatırımlar 8 Başlıca Finansal Göstergeler 10 Zorlu Enerji Grubu nun Faaliyetleri 12 Zorlu Grubu 16 Yönetim Kurulu Başkanı nın Mesajı 20 Yönetim Kurulu 22 Genel Müdür ün Mesajı 28 Üst Yönetim 2012 FAALİYETLERİ 32 2012 Kısa Kısa 34 2012 Yılında Türkiye de Enerji Sektörü 37 2012 Yılında Zorlu Enerji Elektrik Üretim A.Ş. 37 Elektrik Üretimi ve Satışı 38 Yerli ve Yenilenebilir Enerji Yatırımları 40 Yurt Dışı Yatırımları 43 Zorlu Enerji nin Rekabet Gücü SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK 46 Sürdürülebilirlik 48 İnsan Kaynakları 50 İş Güvenliği ve Çalışan Sağlığı 51 Çevre 54 Kurumsal Sosyal Sorumluluk RAPORLAR VE FİNANSAL BİLGİLER 56 Risk Yönetimi 58 İç Denetim Faaliyetleri 59 Yönetim Kurulu Kararı 60 Kurumsal Yönetim İlkeleri ne Uyum Raporu 72 Kâr Dağıtım Politikası 72 Bağlılık Raporu Sonuç Bölümü 73 Denetçi Raporu Özeti 75 01.01.2012-31.12.2012 Hesap Dönemi Bağımsız Denetim Raporu 138 Yatırımcı Bilgileri 140 İletişim
EDİRNE DEN KARS A, RİZE DEN OSMANİYE YE TÜRKİYE NİN ENERJİSİNİ ÜRETİYORUZ. ENERJİMİZİ BU ÜLKE İNSANINDAN ALIP, YİNE ONLAR İÇİN HARCIYORUZ. ÜLKEMİZİN BÜYÜMESİ VE BÜYÜMESİNİ SÜRDÜREBİLMESİ İÇİN DAHA FAZLA ENERJİYE İHTİYACI VAR. GEREKEN ENERJİ ÜRETİMİ İÇİN DURMADAN ÇALIŞIYOR, FARKLI PROJELER GELİŞTİRİYOR VE BÜYÜK YATIRIMLAR YAPIYORUZ. SÜRDÜRÜLEBİLİR GELECEK İÇİN YEREL VE YENİLENEBİLİR ENERJİYE, BU TOPRAKLARIN ZENGİN ENERJİ KAYNAKLARINA ODAKLANARAK, ENERJİ SEKTÖRÜNDE ÖNCÜ VE ÖRNEK OLMAYI HEDEFLİYORUZ.
Kısaca Zorlu Enerji zorlu enerji hakkında Zorlu Enerji nin Türkiye deki kurulu gücü 771 MW a ulaşmıştır. 1993 yılında, Zorlu Grubu bünyesindeki tekstil fabrikalarının elektrik ve buhar ihtiyacını karşılamak amacıyla bir otoprodüktör şirketi olarak kurulan Zorlu Enerji Elektrik Üretim A.Ş. (Zorlu Enerji), Grubun enerji sektöründeki ilk şirketidir. Süreç içerisinde Zorlu Grubu dışındaki müşterilere de elektrik ve buhar satmaya başlayan Şirket yatırımlarını, yerli ve yenilenebilir kaynaklara dayalı üretim stratejisi paralelinde yapmaktadır. Zorlu Enerji 28 Aralık 2012 tarihinde, 127,6 MW yenilenebilir (yedi hidroelektrik, bir jeotermal), 15 MW termik olmak üzere toplam 142,6 MW enerji kapasitesine sahip Zorlu Doğal Elektrik Üretim A.Ş. nin (Zorlu Doğal) %100 hissesini devralmıştır. Bunun yanında konsolide finansal yapının güçlendirilmesi için, Şirket in %100 oranında hissesine sahip olduğu Rusya daki 170 MW elektrik ve 150 gcal ısı üretim kapasitesine sahip Tereshkovo doğal gaz santrali ve inşası devam eden 170 MW elektrik ve 270 gcal ısı kapasitesine sahip Kojukhovo doğal gaz santral yatırımı Zorlu Holding A.Ş. ye devredilmiştir. Devir işlemlerinden sonra, 2012 yılsonu itibarıyla, Zorlu Enerji nin Türkiye deki yatırımları beş termik, yedi hidroelektrik, bir jeotermal, bir rüzgâr ve bir motorin santrali olmak üzere 15 santrale; toplam kurulu gücü ise 771 MW elektrik ve 269 ton/saat buhar seviyesine ulaşmıştır. Ulusal pazarın başlıca oyuncularından biri olan Şirket in 110 MW rüzgâr, 30 MW jeotermal, 124 MW hidroelektrik lisansları bulunmaktadır. Tirebolu HES ihalesini kazanan Şirket, 30 MW kurulu güce sahip olacak santralle ilgili ÇED ve lisans çalışmalarını sürdürmektedir. Ayrıca, Zorlu Doğal a ait olan, Şirket in %100 payı olduğu 80 MW kurulu güce sahip Kızıldere jeotermal santralinde devam eden inşaatın bu yıl tamamlanması hedeflenmektedir. Şirket; yurt dışında ise İsrail ve Pakistan gibi enerji talebinin hızla arttığı ve serbestleşme sürecinin yaşandığı pazarlarda fırsatları değerlendirmek üzere yatırımlarını sürdürmektedir. Zorlu Enerji Elektrik Üretim A.Ş., İsrail elektrik üretimindeki ilk özel sektör firmalarındandır. Şirket in oluşturduğu ortaklıklarla İsrail de gerçekleştirilmesi planlanan Dorad, Ashdod, Ramat ve Solad kojenerasyon enerji santralleri tamamlandığında, İsrail deki toplam kurulu gücü 1.000 MW ı aşacaktır. Zorlu Enerji Pakistan Ltd. ise, 13 Eylül 2007 tarihinde, rüzgâr enerjisine dayalı elektrik enerjisi üretim tesisleri kurmak ve bu tesislerde üretilen enerjiyi satmak üzere kurulmuştur. Bu doğrultuda, 2009 yılında Pakistan da 6 MW kurulu kapasiteye sahip ilk fazı devreye alınan rüzgâr santrali halen aktif olarak çalışmaktadır. 28 türbinden oluşan ikinci faz tamamlandığında, santralin kapasitesi 56,4 MW a ulaşacaktır. 2000 yılında hisselerinin %20 si halka arz edilen Zorlu Enerji nin, halen %32 oranındaki hissesi Borsa İstanbul da işlem görmektedir. Türkiye de halka açılan ilk enerji şirketi olan Zorlu Enerji Elektrik Üretim A.Ş., Zorlu Enerji Grubu içinde halka açık tek şirkettir. Zorlu Enerji Elektrik Üretim A.Ş., faaliyet gösterdiği alanlarda çevreye ve topluma duyarlı kurumsal bir vatandaş olarak hareket etmektedir. Bu doğrultuda Şirket in tüm santralleri Dünya Bankası nın öngördüğü sınır değerlerinin altında NOx emisyonunu garanti eden su enjeksiyon sistemleriyle donatılmıştır. Bu sistem yoluyla atık ısının buhar üretiminde kullanılması sağlanarak atmosferin ısınması önlenmekte, çevreye duyarlı enerji üretimi gerçekleştirilmektedir. Türkiye de kalite belgesi alan ilk otoprodüktör şirket olan Zorlu Enerji Elektrik Üretim A.Ş., TS/EN ISO 9001-2000, OHSAS 18001 ve ISO 14001 sertifikalarına ve Entegre Yönetim Sistemi ne sahiptir. Şirket ayrıca ISO 14064-1 Sera Gazı Emisyon Standardı belgesine sahip olan tek enerji şirketidir. 2 ZORLU ENERJİ 2012 FAALİYET RAPORU
Zorlu Enerji nin Türkiye deki Faaliyetleri ve Yatırımları Lüleburgaz doğal gaz Santrali Elektrik 148,2 MW Buhar 239 t/s Yalova doğal gaz Santrali Doğal Gaz Dönüşümlü Kojenerasyon Enerji Santrali Elektrik 15,9 MW Buhar 30 t/s Bursa doğal gaz Santrali Elektrik 90 MW Eskişehir Beyköy Hidroelektrik Enerji Santrali Elektrik 16,8 MW Ankara doğal gaz santrali Doğal Gaz Dönüşümlü Kombine Çevrim Enerji Santrali Elektrik 50,3 MW Denizli Kızıldere Jeotermal Santrali 15 MW 80 MW (*) Zorlu Enerji nin Faaliyet Alanları Hidroelektrik Doğal Gaz Santralleri Jeotermal Rüzgâr İnşaası devam eden Faaliyette 3
Tokat Hidroelektrik Enerji Santrali Elektrik 5,5 MW Rize İkizdere Hidroelektrik Enerji Santrali Elektrik 18,6 MW Kars Çıldır Hidroelektrik Enerji Santrali Elektrik 15,4 MW Erzincan Tercan Hidroelektrik Enerji Santrali Elektrik 15 MW Erzurum Kuzgun Hidroelektrik Enerji Santrali Elektrik 20,9 MW Kayseri doğal gaz Santrali Elektrik 188,5 MW Tunceli Mercan Hidroelektrik Enerji Santrali Elektrik 20,4 MW Van Engil motorin santrali (**) Elektrik 15 MW Gökçedağ Rüzgâr Enerji Santrali Elektrik 135 MW (*) 2013 de faaliyete geçecektir. (**) Aktif olarak faaliyette bulunmamaktadır. YEREL PAYDAŞ İLETİŞİMİNDE ÖRNEK ÇALIŞMALAR Gökçedağ Rüzgâr Santrali Zorlu Enerji Grubu, Türkiye deki ilk karbon emisyon projesini Gökçedağ Rüzgâr Santrali (RES) ile gerçekleştirmiştir. EcoSecurities Group ile 2008 yılının Ocak ayında Karbon Emisyon Satış Sözleşmesi imzalanmıştır. Santral, 2009 yılında da sürdürülebilir kalkınma, çevreye duyarlılık, yerel paydaşlar tarafından kabul görme ve bağımsız kuruluşlar tarafından onaylanma gibi koşulları esas alan Gold Standard ile tescil edilen dünyanın en büyük projesidir. Gökçedağ RES te yıllık yaklaşık 302.675 ton CO 2 eşdeğerinde emisyon azaltımı miktarı beklenmektedir. 2008 yılında Gökçedağ RES in inşaat sahasında ornitolojik izleme çalışması başlatıldı. Raporun hazırlık aşamasında Gökçedağ RES in bölgedeki yabani kuş popülasyonunun uçuşlarına ve kuş göç yollarına etkisi araştırılmıştır. Gözlemler sırasında 30 gün boyunca 242,5 saat süresince göçmen kuş türleri, kuşların uçuş yüksekliği ve rüzgârla değişen uçuş rotaları izlenmiştir. Gözlem sonucunda, Gökçedağ RES in önemli kuş alanları kriterleri doğrultusunda kuşların doğal hayatına olumsuz etkisi olmadığı belirlenmiştir.
Kısaca Zorlu Enerji Zorlu Enerji nin yurt dışındaki faaliyetleri ve yatırımları solad Doğal gaz Santrali Doğal Gaz Dönüşümlü Kombine Çevrim Enerji Santrali Elektrik 100 MW Buhar 70 ton/saat dorad, ashdod ve ramat Doğal gaz Santralleri Doğal Gaz Dönüşümlü Kombine Çevrim Enerji Santralleri Elektrik 975 MW Buhar 110 ton/saat Pakistan Rüzgâr Santrali Yenilenebilir Enerji Santrali 6 MW 50,4 MW Zorlu Enerji nin Faaliyet Alanları Hidroelektrik Doğal Gaz Santralleri Jeotermal Rüzgâr Faaliyette İnşaası devam eden Proje finansman aşamasında
Kısaca Zorlu Enerji Zorlu Enerji nin Türkiye deki Faaliyetleri ve planlanan Yatırımları Ortaklık Payı (%) Bölge Elektrik Üretimi (MW) Buhar Üretim Kapasitesi (ton/saat) Faaliyetteki Santraller Doğal Gaz 100 Bursa 90-100 Ankara 50,3-100 Kayseri 188,5-100 Lüleburgaz 148,2 239 100 Yalova 15,9 30 Motorin 100 Van (*) 15 Hidroelektrik 100 Erzincan 15-100 Erzurum 20,9-100 Eskişehir 16,8-100 Kars 15,4-100 Rize 18,6-100 Tokat 5,5-100 Tunceli 20,4 - Jeotermal 100 Denizli 15 - Rüzgâr 96,73 Osmaniye 135 - İNŞASI DEVAM EDEN YATIRIM Jeotermal 100 Denizli 80 - Mevcut Lisanslar Hidroelektrik 99,9 Dalaman 124 Jeotermal 73 Alaşehir 30 Rüzgâr 85 Sarıtepe, Demirciler 110 Yenilenebilir enerji lisansları toplam 264 MW Ortaklık Payı (%) Bölge Elektrik Üretimi (MW) Buhar Üretim Kapasitesi (ton/saat) PLANLANAN YATIRIM Hidroelektrik 100 Giresun Tirebolu (**) 30 - (*) Aktif olarak faaliyette bulunmamaktadır. (**) İhalesi kazanılan projenin lisanslama ve yatırım öncesi çalışmaları devam etmektedir. 6 ZORLU ENERJİ 2012 FAALİYET RAPORU
Yurt Dışında Devam Eden ve Planlanan Yatırımlar Ülke Santral Türü Üretim Gücü İştirak Payı (%) Güncel Durum İsrail Dorad Doğal Gaz Santrali Doğal Gaz Dönüşümlü Kombine Çevrim Enerji Santrali 800 MW 25 Santralin 2011 yılında başlatılan inşaat çalışmaları sürmektedir. İsrail Ashdod Doğal Gaz Santrali Doğal Gaz Dönüşümlü Kombine Çevrim Enerji Santrali 55 MW+ 40 ton/saat buhar 42,15 (*) Santralin Eylül 2012 de başlatılan inşaat çalışmaları sürmektedir. İsrail Ramat Negev Doğal Gaz Santrali Doğal Gaz Dönüşümlü Kombine Çevrim Enerji Santrali 120 MW+ 70 ton/saat buhar 42,15 (*) Santralin Eylül 2012 de başlatılan inşaat çalışmaları sürmektedir. İsrail Solad Doğal Gaz Santrali Doğal Gaz Dönüşümlü Kombine Çevrim Enerji Santrali 100 MW+ 70 ton/saat buhar 42,15 (**) Proje finansman aşamasındadır. Pakistan Jhimpir Rüzgâr Santrali Yenilenebilir Enerji Santrali 56,4 MW 100 Projenin beş türbinden oluşan 6 MW kapasiteli ilk fazı 2011 yılında devreye alınmıştır.50,4 MW kurulu kapasiteye sahip ikinci faz çalışmaları neredeyse tamamlanan santralin, 2013 yılında devreye alınması hedeflenmektedir. (*) Ashdod Energy Ltd. ve Ramat Negev Energy Ltd. nin tüm hisseleri, Zorlu Enerji nin hisselerinin %42,15 ine sahip olduğu Ezotech Electric Ltd. Şirket ine devredilmiştir. Bu yeni hisse paylaşımı ile Zorlu Enerji her iki projenin de dolaylı ortağı durumuna gelmiştir. (**) Zorlu Enerji nin %26,24 oranında ortağı olduğu Solad Energy Ltd. Şirket inde, diğer ortak olan Edeltech Ltd. ile yapılan hisse devirleri sonucu Zorlu Enerji nin hissedarlık oranı, %42,15 olacak şekilde değiştirilmiştir. 7
başlıca finansal göstergeler 2012 de net borçtaki düşüş ve özsermayedeki güçlenmeyle birlikte, yeni yatırımların önü açılmıştır. Başlıca Finansal Göstergeler (Bin ABD Doları) 31.12.2012 31.12.2011 Net Satışlar 293.014 266.432 Faaliyet Kârı (Zararı) 419.765 (30.501) VAFÖK 39.254 10.832 Net Dönem Kârı (Zararı) 328.699 (243.929) Toplam Aktifler 2.796.108 1.805.132 Brüt Kar/Net Satışlar (%) %1,7 %2,4 VAFÖK Marjı (%) (**) %13,4 %4,1 Özkaynaklar 324.482 (69.569) Brüt Borç (*) 2.212.804 1.534.989 Net Borç (*) 811.121 1.268.699 (*) Net borç ve brüt borç hesaplamalarına, ilişkili taraflara diğer borçlar ve ilişkili taraflardan kısa vadeli diğer alacaklar ile ilişkili taraflardan uzun vadeli diğer alacaklar (Dorad hariç) dahil edilmiştir. (**) Finansal varlık satış karı olarak konsolide mali tablolarda diğer faaliyet gelirlerine yansıtılan 756.016 bin TL karşılığı 421.766 bin ABD doları hesaplamada dikkate alınmamıştır. Net Borç (Bin ABD Doları) 2012 2011 811.121 Özkaynaklar (Bin ABD Doları) 2012 2011 (69.569) 1.268.699 324.482 Üretim Aralık 2012 Aralık 2011 Elektrik (kwh) 1.816.233.751 2.220.678.441 Buhar (ton) 604.710 583.046 Satış Elektrik (Üretim) (kwh) (*) 1.739.732.691 2.137.122.785 Elektrik (Ticari ) (kwh) 1.065.319.003 644.249.510 Buhar (ton) 604.710 583.046 (*) Durdurulan faaliyetler kapsamında yer alan Rosmiks LLC nin 2012 yılında yaptığı 718.294.536 kwh elektrik satışı ve 53.973 gcal ısı satışı bulunmaktadır. Ortaklık Yapısı %32 Özet Fiyat Bilgisi (TL) (*) Hisse Adedi 500.000.000 Halka Açık Hisse Adedi 159.905.814 Yıllık En Yüksek Fiyat 1,50 Yıllık En Düşük Fiyat 1,00 Yılsonu Fiyatı 1,15 Piyasa Değeri (**) 575.000.000 (*) 29.06.2012 tarihinde Şirket in çıkarılmış sermayesi nakit karşılığı %77,5 oranında 218.335.000 TL artırılarak 281.665.000 TL den 500.000.000 TL ye yükseltilmiştir. (**) 31.12.2012 itibarıyla %4,8 %17,5 %45,7 Zorlu Holding A.Ş. Korteks Mensucat San. ve Tic. A.Ş. Diğer Zorlu Grubu Halka Açık 8 ZORLU ENERJİ 2012 FAALİYET RAPORU
9
Zorlu Enerji Grubu nun Faaliyetleri Grup, entegre yapısından aldığı güçle yurt içinde yerli ve yenilenebilir enerji kaynaklarıyla büyümeyi hedeflemektedir. Zorlu Enerji Grubu, halka açık tek şirketi olan Zorlu Enerji Elektrik Üretim A.Ş. tarafından yürütülen elektrik ve buhar üretim faaliyetlerinin yanında; gerçekleştirdiği entegre projeler kapsamında elektrik ve doğal gaz ticareti, doğal gaz dağıtımı, proje süreci dâhil enerji santrallerinin anahtar teslimi kurulumu ile uzun vadeli bakım ve işletilmesi hizmetlerinde aktif olarak rol almaktadır. Elektrik Satışı ve Ticareti Zorlu Enerji Grubu şirketlerinden Zorlu Elektrik Enerjisi İthalat İhracat ve Toptan Ticaret A.Ş.; Grup bünyesinde yer alan Zorlu Enerji, Zorlu Doğal ve Rotor şirketleri aracılığıyla üretilen elektrik enerjisinin satışını sağlamak ve elektrik ticareti faaliyetlerini yürütmek üzere 2000 yılında kurulmuştur. Zorlu Elektrik, faaliyet alanları kapsamında talep ve fiyat tahminleri, üretim planlaması, fiyatlandırma, satış, risk ve portföy yönetimi ile uzlaştırma ve faturalama işlemlerini yürütmektedir. Şirket, serbest tüketici kapsamındaki kişi ve kurumlara doğrudan elektrik satışı yapmaktadır. Doğal Gaz Dağıtımı ve Ticareti Zorlu Enerji Grubu, Trakya Bölgesi Doğal Gaz Dağıtım A.Ş. ve Gazdaş Gaziantep Doğal Gaz Dağıtım A.Ş. şirketlerinin faaliyetleri kapsamında Trakya ve Gaziantep te şehir şebekesinin projelendirilmesi, altyapı yatırımları, tamamlanan altyapı yatırımlarının devreye alınarak doğal gazın müşterilerin kullanımına sunulması, nihai olarak da müşterilerin kesintisiz ve güvenli gaz kullanımlarının sağlanması çalışmalarını gerçekleştirmektedir. Ticaret tarafında ise Zorlu Doğal Gaz İthalat İhracat ve Toptan Ticaret A.Ş. Türkiye ye doğal gaz ithal eden şirketlerden doğal gaz tedarik etmenin yanı sıra, sıkıştırılmış doğal gaz ( CNG ) ve sıvılaştırılmış doğal gazın ( LNG ) yurt içinden ve yurt dışından satın alınarak yurt içinde satışı ve yurt dışı ülkelere ihraç edilmesi faaliyetlerini yürütmektedir. 10 ZORLU ENERJİ 2012 FAALİYET RAPORU
Santral Yapımı Zorlu Enerji Grubu, ülkemizde ve yurt dışında Zorlu Endüstriyel ve Enerji Tesisleri İnşaat Ticaret A.Ş. ile yürüttüğü çalışmalarla, enerji tesislerinin anahtar teslimi inşaat, montaj, fizibilite ve mühendislik çalışmalarını gerçekleştirmektedir. Endüstriyel ve enerji tesisleri için proje geliştirmek ve uygulamak amacıyla 2000 yılında faaliyete geçmiş olan Şirket, Zorlu Enerji ye ait enerji santrallerinin EPC (Engineering, Procurement, Construction) sorumluluğunu üstlenmiştir. Gökçedağ Rüzgâr Santrali nin anahtar teslimi kurulumunu gerçekleştirmiş olan Şirket ayrıca Rusya ve Lüleburgaz doğal gaz santrallerinin de EPC yüklenicisidir. Pakistan da %100 hissedarı olduğu Zorlu Industrial Pakistan Ltd. aracılığıyla da ülkenin Jhimpir bölgesindeki rüzgâr santralinin kurulumunu yürütmektedir. Bakım, Onarım ve İşletme Hizmetleri Zorlu Enerji Grubu şirketlerinden Zorlu O&M, yurt içi ve yurt dışında pek çok lokasyondaki kojenerasyon ve kombine çevrim termik santraller ile hidroelektrik, rüzgâr ve jeotermal elektrik santrallerine işletme ve bakım hizmeti sağlamaktadır. Yurt dışında önemli projelere imza atan Zorlu O&M, Yunanistan da kamuya ait tüm LM serisi gaz türbinlerinin bakımlarını gerçekleştirmektedir. Rusya Yatırımları 2012 yılında yeniden yapılandırma çalışmaları kapsamında, Zorlu Enerji nin %100 oranında hissesine sahip olduğu Rusya daki 170 MW elektrik ve 150 gcal ısı üretim kapasitesine sahip Tereshkovo doğal gaz santrali ile inşası devam eden 170 MW elektrik ve 270 gcal ısı kapasitesine sahip Kojukhovo doğal gaz santral yatırımlarının Zorlu Holding A.Ş. ye devredilmesiyle birlikte Şirket in konsolide finansal yapısının güçlendirilmesi hedeflenmiştir. 11
Zorlu Grubu Ev Tekstili Elektronik Ürünler, bilgi teknolojileri ve Dayanıklı Tüketim Malları Enerji Korteks Zorluteks Avrupa ve Orta Doğu nun en büyük entegre polyester iplik üreticisi ve ihracatçısı Avrupa nın lider ev tekstili şirketi Vestel Avrupa TV, beyaz eşya ve dijital ürünler pazarının lider ODM ürün sağlayıcılarından biri Gelişen pazar payıyla Avrupa LCD pazarının en büyük oyuncularından biri Türkiye ve Rusya da üretim tesisleri Güçlü Vestel markası ile Türkiye de LCD TV ve beyaz eşya pazarının ilk üç oyuncusundan biri Zorlu Enerji Grubu Yurt içinde 771 MW kurulu gücü ile ulusal pazarın yükselen oyuncusu Türkiye nin yanı sıra Pakistan ve İsrail de devam eden yatırımlar Elektrik ve doğal gaz ticareti, doğal gaz dağıtımı, proje süreci dâhil enerji santrallerinin anahtar teslimi kurulumu ile uzun vadeli bakım ve işletilmesi hizmetlerinde aktif Satış Gelirleri (*) (milyon ABD doları) 749 Satış Gelirleri (**) (milyon ABD doları) 4.192 Satış Gelirleri (*) (milyon ABD doları) 589 (*) 30.09.2012-30.09.2011 dönemine ait (**) 2012 yılsonu itibarıyla 12 ZORLU ENERJİ 2012 FAALİYET RAPORU
Gayrimenkul Madencilik Faktoring Zorlu Gayrimenkul Geliştirme ve Yatırım Meta Nikel Kobalt Zorlu Faktoring Zorlu Gayrimenkul Grubu, yurt içinde ve yurt dışında değerli araziler üzerinde nitelikli konut, ofis, iş merkezi, alışveriş merkezi, hastane, otel veya karma gayrimenkul projeleri geliştirmek, satmak, kiralamak veya işletimini gerçekleştirmek amacıyla 2006 yılında kurulmuştur Grubun devam eden projeleri: Zorlu Center ve Zorlu Levent Ofis Türkiye nin ilk beş fonksiyonlu karma projesi olan Zorlu Center; Performans Sanatları Merkezi, otel, ofisler, alışveriş merkezi ve rezidanslardan oluşuyor. Büyükdere Caddesi üzerinden yer alan Zorlu Levent Ofis ise 40 katlı ve 161 metrelik bir A+ ofis binasıdır. Nikel kobalt alanında bölgesel bir tedarikçi olmayı hedeflemektedir. Gördes, Eskişehir ve Uşak ta nikel-kobalt yatırım projeleri bulunmaktadır. Gördes projesinin toplam 300 bin ton kanıtlanmış rezervi olup, planlanmış yatırım tutarı yaklaşık 300 milyon ABD dolarıdır. Yurt içi ve yurt dışı faktoring hizmeti vermek amacıyla Kasım 2012 de İstanbul merkezli olarak kuruldu. İlerleyen dönemde Türkiye geneline yayacağı şube ağıyla beraber ülkenin her yerinde hizmet vermeyi planlamaktadır. Orta ve büyük ölçekli firmalarla beraber sektöründe öne çıkan yaygın tedarikçi ve bayi ağına sahip şirketleri hedef alarak çalışmalarını yürütmektedir. İnşası Devam Eden Zorlu Center ve Zorlu Levent Ofis Projelerinin Toplam Planlanan Yatırım Tutarı (milyon ABD doları) 2.800 Bugüne Kadar Gerçekleşen Yatırım Tutarı (milyon ABD doları) 100 Hedeflenen Aktif Büyüklük (***) (milyon ABD doları) 140 (***) 2013 yılsonu itibarıyla 13
ENERJİMİZ TÜRKİYE NİN ENERJİSİ 2010 yılında devreye alınan 135 MW kapasiteli Gökçedağ RES üretimine devam ediyor. Osmaniye de yer alan Sarıtepe de 50 MW, Demirciler de ise 60 MW kapasiteli iki rüzgâr santrali lisansı daha bulunuyor. 14 ZORLU ENERJİ 2012 FAALİYET RAPORU
15 Bahçe ve Hasanbeyli, Osmaniye.
YÖNETİM KURULU BAŞKANI NIN MESAJI Enerji sektöründe kalıcı olmak isteyen firmalar bir yandan güçlü bir kurumsal ve finansal yapıya sahip olmak diğer yandan da kaynakların sürdürülebilirliğini iş anlayışı olarak benimsemek zorundadır. 16 ZORLU ENERJİ 2012 FAALİYET RAPORU
Türkiye küresel krize rağmen büyüyor. 2008 yılından başlayarak dünyayı etkisi altına alan küresel kriz 2010 itibarıyla etkisini azaltırken Avro Bölgesi nde ortaya çıkan kamu borçlarının sürdürülebilirliği sorunu ve Kuzey Afrika ile Orta Doğu Bölgeleri nde domino etkisiyle yayılan Arap Baharı nın tetiklediği siyasi ve ekonomik gelişmeler 2012 yılına damgasını vurdu. IMF nin açıkladığı Dünya Ekonomik Görünüm Raporu nda, 2013 te küresel ekonomik büyümenin %3,6, gelişmiş ekonomilerdeki büyümenin ise %1,5 oranında gerçekleşeceği öngörüsünde bulunulmaktadır. Gelişmiş ülkelerde ekonomik büyümede beklenen bu yavaşlamanın yanında, Orta Doğu da yaşanan siyasi gerilim neticesinde petrol ve emtia fiyatlarında görülen dalgalanmalar da, gelişmekte olan ülkeler için öne çıkan risklerdir. Çevresini kuşatan bu olumsuz koşullara rağmen Türkiye ekonomisi, geride bıraktığımız yılda bir miktar ivmesini yitirse de, büyüme trendini sürdürmüştür. Özellikle ihracat alanında ulaşılan rekor düzey, ekonominin ayağının yere daha sağlam bastığının göstergesi olmuştur. Dış ticaret alanındaki performans, kamu maliyesindeki iyileşmelerle birleşince cari açığın gerilemesi ve enflasyonun düşme trendine Özel sektörün her alanda daha aktif rol alması için piyasanın serbestleşmesi; şeffaf, öngörülebilir maliyet bazlı bir fiyatlandırmanın uygulandığı, çapraz sübvansiyon içermeyen bir piyasa yapısının oluşturulması kaçınılmazdır. girmesi de kaçınılmaz olmuştur. Bu olumlu gelişmeler sonucunda, Türkiye nin 2012 deki büyüme oranı %2,2 civarında gerçekleşirken, uluslararası değerlendirme kuruluşu Fitch de ülkemizin kredi notunu yatırım yapılabilir seviyeye yükseltmiştir. Dünyanın enerji ihtiyacı artarken, gelişmekte olan ülkeler önem kazanıyor. Nüfus artışı, sanayileşme, kentleşme ve küreselleşmenin ticaret olanaklarını zenginleştirmesi enerjiye olan talebi her gün biraz daha artırmaktadır. Uluslararası Enerji Ajansı önümüzdeki 25 yıl içinde, dünyanın bugüne oranla %60 daha fazla enerji tüketeceğini öngörmektedir. Bu noktada, enerji tüketimleri dünya ortalamasına göre hızlı artan gelişmekte olan ülkeler önem kazanmaktadır. Nabucco, Güney Akım ve Trans Anadolu gibi projelerle doğudaki zengin hidrokarbon kaynaklarını, batıda ihtiyaç duyan ülkelerle buluşturan bir köprü olan Türkiye nin, küresel enerji sektöründe stratejik olarak belirleyici bir konumu bulunmaktadır. 2012 yılı, ülkemizin küresel arenada gücünü artıracak yeni projelerin de gündeme geldiği bir yıl olmuş, Türkiye doğal gaz ticaretinde uluslararası bir güç olma noktasında önemli bir fırsat yakalamıştır. Türkiye de enerji sektörünün güçlenmesi için piyasanın serbestleşmesi kaçınılmazdır. Türkiye nin sahip olduğu enerji potansiyelinin ekonomiye yansıması enerji piyasasının serbestleşmesi ile hız kazanacaktır. Özel sektörün her alanda daha aktif rol alması için piyasanın serbestleşmesi; şeffaf, öngörülebilir, eşit, taraflar arasında ayrım gözetmeyen ve maliyet bazlı bir fiyatlandırmanın uygulandığı, çapraz sübvansiyon içermeyen bir piyasa yapısının oluşturulması kaçınılmazdır. Yine de 2012 yılında atılan bazı adımların, sektörümüzü hareketlendirdiğini söylemek gerekir. Elektrik ticaretinde serbest tüketici limitinin düşürülmesi, biz dâhil sektörün tüm oyuncularını olumlu yönde etkileyen 2012 yılı gelişmelerinden biri olmuştur. Ayrıca enerji arz güvenliğinin sağlanması, uluslararası platformlarda rekabet 17
YÖNETİM KURULU BAŞKANI NIN MESAJI Zorlu Enerji, temiz bir dünya yaratmanın en önemli yolunun yenilenebilir ve yerel kaynakları kullanmaktan geçtiği bilinciyle faaliyetlerini yürütmektedir. gücünün artması ve hem üretici hem de tedarikçiler açısından uzmanlaşmanın tesisi açısından kilit bir önem taşıyan Enerji Borsası projesi de Türkiye de sektörün serbestleşmesi açısından önem taşımaktadır. 2013 yılı Mart ayında TBMM de kabul edilen yeni Elektrik Piyasası Kanunu da mevcut yatırımcıları koruyan ve yeni yatırımcıları teşvik eden bir yapıya olanak sağlayacağı için sektörümüzde heyecan yaratan bir diğer gelişme olmuştur. Yine yılsonunda hükümetin açıklamış olduğu AB nin iklim değişikliği ile mücadele planı ile Doğal Gaz Piyasası Kanunu ndaki değişiklik çalışmaları sektörümüzün geleceğine dair olumlu beklentiler oluşturmaktadır. Enerjide özel sektör yatırımları artıyor. Enerji sektörü son beş yılda büyüme kaydederek ulusal ve uluslararası politikaların oluşmasında etkin rol oynamaya başlamıştır. Bu da Türkiye de yatırımcıların enerji sektörüne ilgisini artırmıştır. Ancak enerji yatırımlarının sabır isteyen, uzun soluklu yatırımlar olduğu unutulmamalıdır. Enerji sektöründe kalıcı olmak isteyen firmalar bir yandan güçlü bir kurumsal ve finansal yapıya sahip olmak diğer yandan da kaynakların sürdürülebilirliğini iş anlayışı olarak benimsemek zorundadır. Bu da, enerji şirketlerinin her şeyden önce kamu yararını gözetmek zorunda oldukları anlamına gelmektedir. Doğru enerjiyi doğru kaynaklardan üretiyoruz. Türkiye nin önde gelen enerji şirketlerinden biri olarak, stratejimizi bu doğrultuda, kamu ve çevre yararını göz önüne alarak kuruyoruz. Doğayla uyumlu, yerli ve yenilenebilir enerji kaynaklarımızı ekonomiye ve enerji sektörüne kazandırmak için çalışıyoruz. Yatırımlarımızı ülkemizde ve dünyada artan enerji ihtiyacını, akılcı ve çevreye duyarlı bir şekilde karşılamak amacıyla planlarken; küresel ısınma ve iklim değişikliği ile mücadeleye, karbon salımının azaltılmasına öncelik veriyor, ülkemizdeki diğer enerji üreticilerinin de ekonomik ve sosyal kalkınma hedeflerini benzer duyarlılıklarla oluşturması gerektiğine inanıyoruz. Zorlu Enerji, enerji üretirken aynı zamanda temiz bir dünya yaratmanın en önemli yolunun yenilenebilir ve yerel kaynakları kullanmaktan geçtiği bilinciyle faaliyetlerini yürütmektedir. 2012 itibarıyla, Türkiye deki kurulu gücümüzün %34 ünü yenilenebilir enerji kaynaklarına yaptığımız yatırımlar oluşturmaktadır. Bu oranı yükseltme yönünde sürekli olarak kurumsal stratejiler geliştiriyor, yenilenebilirlik açısından büyük önem verdiğimiz jeotermal, rüzgâr ve hidroelektrik yatırımlarımızı büyük duyarlılıkla sürdürüyoruz. 18 ZORLU ENERJİ 2012 FAALİYET RAPORU
Zorlu Enerji, istikrarlı büyümesini 2012 de de sürdürdü. 2012 Zorlu Enerji için, 2013 e hazırlandığımız, yatırım yoğun bir yıl olmuştur. Bu yıl faaliyete geçirmeyi hedeflediğimiz Kızıldere Jeotermal Santrali, Pakistan Rüzgâr Enerji Santrali ve İsrail deki Dorad Doğal Gaz Santrali projelerinin inşaatında önemli gelişmeler kaydedilmiştir. 2012 yılında toplam yatırım harcamalarımız 111 milyon ABD dolarına ve ciromuz da 293 milyon ABD dolarına ulaşmıştır. Faaliyetlerimizi sürdürürken, çevresel duyarlılıklarımızdan da ödün vermedik. 2010 yılında Karbon Saydamlık Projesi ne Türkiye den katılan tek enerji şirketi olan ve 2011 yılında da proje kapsamında ilk kez verilen Karbon Saydamlık Liderliği Ödülü nü almaya hak kazanan Zorlu Enerji, 2012 yılında da saydamlık skoruyla ilk beş Karbon Saydamları Liderleri arasında yer almıştır. Sorumlu bir kurumsal vatandaş olarak sektörümüzde artı değer yaratıyoruz. Zorlu Enerji olarak kurumsal sorumluluk projelerimizle hem sektörümüze değer katan hem dünyamızın sürdürülebilirliğine katkı sağlayan projeleri hayata geçirmeye çalışıyoruz. Bu konudaki hassasiyetimizi ve bilgi birikimimizi sektörümüzün diğer oyuncularına, tüm paydaşlarımıza ve toplumun tüm kesimlerine aktarmayı asli vazifelerimizden biri olarak görüyoruz. Bu bağlamda, karbonsuz faaliyetleri ve geleceğimizin teminatı çocuklarımızın enerji ve çevresel duyarlılık konusunda eğitimini, kurumsal sosyal sorumluluk çalışmalarımızın odak noktasına koyduk. Zorlu Enerji, 2013 yılında da ülkemizin kalkınmasına ve yaşamın sürdürülebilirliğine katkı gösterme gayretiyle; duyarlı, sorumlu ve öncü bir kuruluş olarak çalışmalarını sürdürecektir. Stratejilerimizi sürdürülebilir kılmak noktasında emekleri için tüm çalışanlarımıza, destekleri için hissedarlarımıza ve tüm paydaşlarımıza teşekkürlerimi sunuyorum. 2012 yılında, Türkiye nin Karbon Saydamlık Liderleri sıralamasında 4. olarak yer almanın haklı gururunu yaşadık ve saydamlık skorumuzla öne çıktık. Zeki Zorlu Yönetim Kurulu Başkanı 19
YÖNETİM KURULU (*) Zeki Zorlu Yönetim Kurulu Başkanı E. Melih Araz Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Olgun Zorlu Yönetim Kurulu Üyesi Selen Zorlu Melik Yönetim Kurulu Üyesi Bekir Cem Köksal Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. A. Can Tuncay Yönetim Kurulu Üyesi Burak İ. Okay Yönetim Kurulu Üyesi (*) Zorlu Enerji Elektrik Üretim A.Ş. Yönetim Kurulu toplam yedi kişiden oluşmaktadır. Yönetim Kurulu nda yer alan yedi üyeden üçü icrada yer almayan üye, ikisi bağımsız üye niteliğine, ikisi ise icrada yer alan üye niteliğine sahiptir. Yönetim Kurulu üyelerinden Elmas Melih Araz ve Aziz Can Tuncay SPK Kurumsal Yönetim İlkeleri Bağımsızlık Kriterleri ne uygun olarak bağımsızlık niteliğine sahiptir. 20 ZORLU ENERJİ 2012 FAALİYET RAPORU
Zeki Zorlu Yönetim Kurulu Başkanı (1939 - Denizli) Zeki Zorlu, çalışma hayatına Denizli Babadağ da, tekstil sektöründe faaliyet gösteren aile şirketinde başladı. İlk tekstil mağazasını Trabzon da açan Zeki Zorlu, 1976 yılında Korteks Mensucat Sanayi ve Ticaret A.Ş. yi kurdu. Tekstil sektöründeki yeni yatırımlarının yanı sıra, 1994 yılında Vestel i satın alarak elektronik ve beyaz eşya; 1996 yılında enerji ve 2006 yılında gayrimenkul sektörüne girdi. Zorlu Holding günümüzde bünyesindeki 60 şirkette, 25 bin kişiye istihdam sağlamaktadır. Zeki Zorlu, Zorlu Holding in Yönetim Kurulu Eş Başkanlığı görevinin yanında Zorlu Grubu nun tekstil ve enerji sektöründe faaliyet gösteren şirketlerinin Yönetim Kurulu Başkanlığı nı da yürütmektedir. E. Melih Araz Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı (1948 - İstanbul) Lise öğrenimini 1967 yılında Robert Kolej de tamamlayan E. Melih Araz, 1972 yılında Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi nden mezun oldu. Kelley School of Business, Indiana University de MBA (1975) yaptıktan sonra, Harvard Business School da Üst Düzey Yönetim konusunda eğitim aldı. Kariyerine Citibank N.A. nın Türkiye organizasyonunda başlayan Araz, Banka nın İstanbul, İzmir, Bahreyn, Atina ve New York birimlerinde üst düzey görevlerde bulundu ve Citibank Türkiye organizasyonunun kuruluş ve genişleme aşamalarında önemli sorumluluklar üstlendi. Daha sonra bankacılık kariyerine Interbank A.Ş. de Genel Müdür olarak devam eden Araz, Interbank ın ülkemizin kurumsal ve yatırım bankacılığı alanında saygın bir konuma gelmesinde liderlik yaptı. Melih Araz halen çeşitli kurumlara finans ve stratejik yönetim konularında danışmanlık yapmakta ve Zorlu Enerji Elektrik Üretim A.Ş. Yönetim Kurulu Başkan Yardımcılığı nın yanı sıra, Ata Yatırım A.Ş. de Murahhas Aza, İzmir Enternasyonel Otelcilik A.Ş., Entegre A.Ş., Ata Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı A.Ş., Ata Portföy Yönetimi A.Ş., Burger King China Corporation ve Enka İnşaat A.Ş. de Yönetim Kurulu Üyeliği görevlerini de yürütmektedir. Olgun Zorlu Yönetim Kurulu Üyesi (1965 - Trabzon) Olgun Zorlu, İngiltere de tamamladığı yükseköğreniminin ardından 1986 yılında iş hayatına atılarak Zorlu Grubu nun tekstil şirketlerinde yöneticilik deneyimi kazandı. 1998 yılından itibaren Zorlu Holding Yönetim Kurulu Üyesi olarak görev yapmaya başladı. Zorlu Enerji Elektrik Üretim A.Ş. Yönetim Kurulu Üyeliği nin yanı sıra halen Zorlu Holding ve bağlı şirketlerinin Yönetim Kurulu Üyeliği görevini de yürütmektedir. Selen Zorlu Melik Yönetim Kurulu Üyesi (1975 - Trabzon) Selen Zorlu Melik, Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İşletme Bölümü nden mezun oldu. Çalışma yaşamına 1998 yılında Denizbank ta başladı. Denizbank Bursa Şubesi ndeki stajın ardından 1999 yılında aynı bankada Management Trainee (MT) programına katıldı. Denizbank Genel Müdürlüğü nde çeşitli görevlerde bulunduktan sonra 2001 yılında California Üniversitesi nde (ABD/Berkeley) Pazarlama Diploma Programı na katıldı. 2002 yılında Korteks İplik Fabrikası nda çalışmaya başlayan Selen Zorlu Melik, 2004 yılında Korteks Yönetim Kurulu Üyeliği ne atandı. 2005 yılından bu yana Zorlu Enerji Grubu Başkan Yardımcılığı ve Zorlu Enerji Elektrik Üretim A.Ş. Yönetim Kurulu Üyeliği nin yanı sıra Zorlu Grubu na bağlı çeşitli şirketlerde Yönetim Kurulu Üyeliği görevini yürütmektedir. 2012 yılı Nisan ayı itibarıyla Zorlu Enerji Grubu Başkanlığı na vekâlet etmektedir. Bekir Cem Köksal Yönetim Kurulu Üyesi (1967 - Ankara) 1988 yılında Boğaziçi Üniversitesi Makine Mühendisliği bölümünü bitiren Bekir Cem Köksal, 1990 yılında Bilkent Üniversitesi nde yüksek lisansını tamamladı. 1990 ve 2001 yılları arasında bankacılık sektöründe görev yaptı. 1997 yılında Denizbank ta Genel Müdür Yardımcısı olarak göreve başlayan Köksal, 2002 yılında Vestel e Finanstan Sorumlu Başkan olarak katıldı. Vestel de Finans tan Sorumlu İcra Kurulu Üyesi olarak görevine devam etmekte olan Bekir Cem Köksal, Zorlu Enerji Elektrik Üretim A.Ş. nin 31 Mayıs 2012 tarihinde yapılan 2011 yılı Olağan Genel Kurul Toplantısı nda Yönetim Kurulu Üyeliği ne atandı. Prof. Dr. A. Can Tuncay Yönetim Kurulu Üyesi (1944 - Ankara) 1966 yılında Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi nden mezun olan A. Can Tuncay, 1968 yılında İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi nde asistan olarak akademik kariyerine başladı. Bu süreçte 1975 yılında doktor, 1980 yılında doçent, 1988 yılında profesör oldu. Uzmanlık alanı İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku olan Tuncay, 2000 yılı başında İstanbul Üniversitesi nden emekli olup ayrılarak Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi nde öğretim üyeliği görevine devam etti. 2006 yılında Zorlu Enerji Elektrik Üretim A.Ş. Yönetim Kurulu Üyeliği ne getirilen Tuncay, halen Bahçeşehir Üniversitesi İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Anabilim Dalı nda öğretim üyeliği de yapmaktadır. Prof. Tuncay, öğretim üyeliğinin yanı sıra uzun yıllar serbest avukatlık ve şirketlere hukuk danışmanlığı da yaptı, bir dönem Türk Milli Olimpiyat Komitesi Hukuk Kurulu ve Türkiye Futbol Federasyonu Tahkim Kurulu üyeliklerinde bulundu. Burak İ. Okay Yönetim Kurulu Üyesi (1967 - Ankara) Burak İ. Okay, 1990 yılında Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi nden mezun oldu. New York ta tamamladığı Uluslararası Hukuk Sertifikası programı sonrası Türkiye İş Bankası Hukuk Müşavirliği nde çalışmaya başladı. Ardından sırasıyla Garanti Bankası, MNG Bank, Nortel Networks Netaş ta çalıştı ve Bener Hukuk Bürosu nda Yöneticilik yaptı. 2006 yılında Zorlu Grubu na katılarak Grubun tüm şirketlerine hizmet veren Hukuk Bölümü nün yapılandırılmasını sağlayan Okay, Grubun Hukuk Koordinatörlüğü nün yanı sıra 2007 yılından bu yana Zorlu Enerji Elektrik Üretim A.Ş. Yönetim Kurulu Üyesi olarak görev yapmaktadır. 21