FİYAT İSTİKRARI ACI KAHVE Sevinç Karakoç Raziye Akyıldırım Yasemin Ağdaş Duygu Çırak
NELER ANLATILACAK? FİYAT İSTİKRARI NEDİR? FİYAT İSTİKRARININ YARARLARI NELERDİR? TÜRKİYE DE FİYAT İSTİKRARI
Bir toplumu tahrip etmenin en etkili yolu, o toplumun parasını tahrip etmektir.
Fiyat İstikrarı Nedir? Fiyat istikrarı,genel bir tanım çerçevesinde, insanların yatırım, tüketim ve tasarrufa yönelik kararlarında dikkate almaya gerek duymadıkları ölçüde düşük bir enflasyon oranını ifade eder.
Fiyat İstikrarı Bu gün için gelişmiş ülkelerde %1 ile %3 arasındaki enflasyon oranlarının en düşük enflasyon oranları olduğu kabul edildiğini görmekteyiz.
Fiyat istikrarı Fiyat istikrarı sadece düşük enflasyon oranına ulaşmayı değil; o oranın sürdürülmesini de kapsar. Ancak düşük enflasyon oranının belirli bir süre sürdürüldüğü ortamlar fiyat istikrarının sağlandığı ortamlar olarak kabul edilirler.
Fiyat istikrarının olmaması durumunda; Enflasyonist ortamlarda, firma ve tüketiciler ya da kısaca ekonomide karar alan tüm birimler, yatırım ve tüketim kararlarını alırken. göreli fiyat değişimlerini kolaylıkla ayırt edemezler ve sağlıklı karar alabilmek için gerekli ve yeterli bilgiye sahip olamazlar.
Fiyat istikrarı olmaması durumunda; Enflasyon, piyasadaki oyuncuların geleceği öngörememeleri ve gerekli bilgiye sahip olamamaları nedeniyle finansal piyasaların verimli finansal aracılık yapma yeteneklerini azaltır.
Fiyat istikrarı olmaması durumunda; Yüksek ve sürekli enflasyon yaşanan ortamlarda yatırımcılar, özellikle uzun vadeli yatırımlarının getiri oranlarında ek olarak enflasyon ortamının yarattığı belirsizlik nedeniyle risk primi talep ederler. Bunun sonucunda, yüksek risk primi içeren reel faiz oranları yüksek seyreder.
Fiyat istikrarı olmaması durumunda; Enflasyonun sonucu olan yüksek faizler, üretici tarafından bakıldığında firmaların kredi taleplerini kısıtlarken, tüketiciler açısından bakıldığında özellikle sosyal adalet ile doğrudan ilişkili ve bir hak sahibi olmak gibi uzun vadeli finansman ihtiyacı gerektiren harcamaların önkoşulu niteliğindeki kredi piyasalarının gelişmesini ve tüketicilerin uzun vadelerde kredi sağlamasını engeller.
Fiyat istikrarı olmaması durumunda; Enflasyon yatırımlar üzerinde bir çeşit vergi yüküdür. Yüksek enflasyonun büyüme üzerindeki bir diğer olumsuz etkisi, yatırımların verimliliği kanalıyla gerçekleşir. Yüksek enflasyon işgücü piyasasının da etkin çalışmasını engeller.
Fiyat istikrarı olmaması durumunda; Yüksek enflasyon yaşanan bir ekonominin dış piyasada rekabet gücü zayıflar ve ülke dışı sermaye piyasalarına erişimi kısıtlar. Bireylerin karar alma süreçlerinde geleceğe bakmaktan çok geleceğe endeksleme alışkanlıkları ortaya çıkar, enflasyon atalet kazanır.
Fiyat istikrarı, ekonomik kalkınmadan demokrasiye ve refaha kadar ulaşılmak istenen tüm hedeflerin önkoşuludur.
FİYAT İSTİKRARININ YARARLARI Merkez Bankası nın temel görevi olan fiyat istikrarı, ülkelerin uzun dönemli istikrarlı kalkınmaları, kaynaklarını verimli kullanmaları ve refahın adaletli dağılımı açısından hayati önem taşır.
Fiyat İstikrarının Faydaları 1.Göreceli fiyatlar kolaylıkla izlenebilir: Fiyat istikrarı yatırım ve tüketim kararlarının etkin verilmesini sağlar, ülke kaynaklarını en verimli alanlara yönlendirir, böylece büyüme potansiyelini artırır.
Fiyat İstikrarının Faydaları 2.Tasarruf sahipleri ve yatırımcılar enflasyon risk primi talep etmez: Tasarruf sahipleri ve yatırımcılar, fiyat istikrarının olmadığı ortamlarda uzun vadeden kaçınır. Bu durum, sermaye piyasalarının gelişmesini önleyerek, uzun vadede yüksek getiri sağlayacak üretken yatırımların yapılanmasını olumsuz etkiler.
Fiyat İstikrarının Faydaları 3. Verimsiz harcama ve yatırımı azaltır: Fiyat istikrarı mal stoklamayı azaltarak buralara harcanan kaynakların verimli alanlarda kullanılmasına olanak verir.
Fiyat İstikrarının Faydaları 4.Enflasyondan korunmak için gereksiz ve verimsiz uğraşları azaltır: Yüksek ve dalgalı enflasyon, yatırım kararlarının çok sık değiştirilmesine, yatırım araçları arasında harekete ve çok sık banka ziyaretine neden olur ve gereksiz zaman kaybına yol açar.
Fiyat İstikrarının Faydaları 5.Para ikamesi azalır: Para ikamesi basitçe, yerli para yerine yabancı paranın tercih edilmesidir. Yabancı parayı elde tutmak ise, o ülkeye faizsiz kredi verme anlamına gelir. Para ikamesi olgusu, ülkenin senyoraj gelirlerini azaltırken, bir anlamda yabancı ülkeye maliyetsiz kaynak sağlar.
Fiyat İstikrarının Faydaları 6. Gelir transferinin ve gelir dağılımının bozulmasını önler: Enflasyondan en fazla sabit gelirliler zarar görür ve gelir dağılımı kendini enflasyondan koruyamayan kesimler aleyhine bozulur.gelir dağılımının bozulması ya da gelir transferleri toplumsal barışı da olumsuz etkiler.
Fiyat İstikrarının Faydaları Sayılan tüm bu nedenler, fiyat istikrarının gerek ekonomik kalkınma ve gerekse gelir dağılımında adalet ve toplumsal barış açısından ne kadar önemli olduğunu göstermektedir.
TÜRKİYEDE FİYAT İSTİKRARI Türkiye ekonomisinin son 25 yıldır kronik bir enflasyonla yüz yüze kaldığı; bu uzun süre boyunca, çeşitli aralıklarla,enflasyonu düşürme iddiası ile pek çok programın uygulandığı ancak bazı dönemlerde enflasyonun nispeten daha düşük seviyelere düşürülmesi başarılmışsa da,fiyat istikrarı olarak nitelendirebileceğimiz kalıcı bir iyileştirme sağlanamamıştır.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın temel amacı fiyat istikrarını sağlamak ve sürdürmektir.
Merkez Bankası parayı, bilançosundaki hareketleri sonucu yaratır. Banka nın para yaratma kaynağı bilançosunun aktifindeki varlıklardır. Varlıkların iki temel unsuru vardır: Dış varlıklar İç varlıklar.
Dış varlıklar, ülkenin döviz kazanımları ile ilgilidir. İç varlıklar ise, Merkez Bankası nın kamuya ve bankalara açtığı kredilerden oluşur. Merkez Bankası nın kamuya kredi açması, son değişiklikle ortadan kaldırılmıştır.
Merkez Bankası 1996 yılından itibaren, piyasalarda ortaya çıkabilecek kısa süreli fiyat hareketlenmelerini önlemeye ve belirsizlikleri azaltmaya çalıştığı anlaşılmaktadır. Bunu yaparken de, fiyat istikrarını, emisyon hacmini daraltarak döviz rezervi kadar parayı piyasada tutarak sağlamaya çalışmaktadır. Kullandığı en temel mekanizma ise, dalgalı kur rejimi ve yüksek reel faiz politikasıdır.
Bize göre, iktisat politikalarında fiyat istikrarı amacının öncelikli hale gelmesinin temel nedeni, uluslararası finans çevrelerinin oluşturduğu düşük enflasyon lobisidir. Piyasalara ve hükümetlere şu slogan hükmetmektedir:
Kamu açıklarının artması faizleri yükseltir, para arzının artması ve işsizliğin azalması daima enflasyona yol açar, kamu harcamalarındaki artış mutlaka önlenmelidir.
Unutulmamalıdır ki, fiyat istikrarı hiçbirşey, özellikle de büyüme pahasına değildir. Tam tersine sürdürülebilir büyümenin ve toplumsal istikrarın önkoşuludur.
Ek Bilgiler Finansal piyasalar: Fonların, fon fazlası olanlardan fon eksiği olanlara aktarılmasını sağlayan mekanizmalardır. Atalet: Tembellik, işlemezlik. Senyoraj: Paranın üretim maliyeti ile üzerinde yazılı değer arasındaki farktır. Emisyon hacmi: Piyasadaki toplam para miktarına denir. Dalgalı kur rejimi: Ulusal paranın değerinin, serbest piyasada döviz arz ve talebine göre belirlendiği sistemdir.
Kaynakça Merkez Bankası web sayfası İktisat Politikalarında Israrla Neden Fiyat İstikrarı Amacı?(www.ekonomikyorumlar.co m.tr/dergiler/.../gundem_1_sayi_514 ) Fiyat İstikrarı ve Büyüme. SÜREYYA SERDENGEÇTİ. ODTÜ - EYLÜL 2002. 2. http://www.parasal.net/fiyat-istikrarininfaydalarit665.html?s=592e884bb7676d8c8bd277f5e06 d1782&