İş Sağlığı ve Güvenliği Kurallarına Uymayan İşverenlerin Karşılaşabilecekleri Yaptırımlar Bu Kanunun 77 nci maddesi hükmüne aykırı hareket eden, 78 inci maddenin ikinci fıkrasına aykırı olarak kurma izni ve işletme belgesi almadan bir işyeri açan, 79 uncu maddesi hükmüne aykırı olarak faaliyeti durdurulan işi izin almadan devam ettiren, kapatılan işyerlerini izinsiz açan, 80 inci maddesinde öngörülen iş sağlığı ve güvenliği kurullarının kurulması ve çalıştırılması ile ilgili hükümlere aykırı davranan; iş sağlığı ve güvenliği kurullarınca alınan kararları uygulamayan, 81 inci maddesine aykırı olarak işyeri hekimi çalıştırma ve işyeri sağlık birimi oluşturma yükümlülüğünü yerine getirmeyen, 82 nci maddesine aykırı olarak iş güvenliği ile görevli mühendis veya teknik eleman görevlendirme yükümlülüğünü yerine getirmeyen işveren veya işveren vekiline para cezası verilir.
İş Sağlığı ve Güvenliği Kurallarına Uymayan İşverenlerin Karşılaşabilecekleri Yaptırımlar Bu Kanunun 85 inci maddesine aykırı olarak ağır ve tehlikeli işlerde on altı yaşından küçükleri çalıştıran veya aynı maddede belirtilen yönetmelikte gösterilen yaş kayıtlarına aykırı işçi çalıştıran işveren veya işveren vekiline para cezası verilir. Bu Kanunun 86 ncı maddesi uyarınca işçilere doktor raporu almayan işveren veya işveren vekiline bu durumda olan her işçi için yüz milyon lira ve 87 nci madde gereğince çocuklara doktor raporu almayan işveren veya işveren vekiline bu durumdaki her bir çocuk için para cezası verilir. Bu Kanunun 88 inci ve 89 uncu maddelerinde öngörülen yönetmeliklerde gösterilen şartlara ve usullere uymayan işveren veya işveren vekiline para cezası verilir.
İş Sağlığı ve Güvenliği Kurallarına Uymayan İşverenlerin Karşılaşabilecekleri Yaptırımlar MADDE 105 Bu Kanunun 78 inci maddesinin birinci fıkrasında belirtilen tüzük ve yönetmeliklerdeki hükümlere uymayan işveren veya işveren vekiline alınmayan her iş sağlığı ve güvenliği önlemi için para cezası verilir. Alınmayan önlemler oranında izleyen her ay için aynı miktar para cezası uygulanır. MADDE 107 İş müfettişlerinin bu Kanundan veya diğer kanunlardan doğan her çeşit teftiş, denetleme yetki ve görevleri gereğince görevlerinin yerine getirilmesi sırasında, görevlerini yapma ve sonuçlandırmaya engel olan kimselere eylem başka bir suçu oluştursa dahi ayrıca para cezası verilir.
Durdurma ve Kapatma MADDE 79 Bir işyerinin tesis ve tertiplerinde, çalışma yöntem ve şekillerinde, makine ve cihazlarında işçilerin yaşamı için tehlikeli olan bir husus tespit edilirse, bu tehlike giderilinceye kadar işyerlerini iş sağlığı ve güvenliği bakımından denetlemeye yetkili iki müfettiş, bir işçi ve bir işveren temsilcisi ile Bölge Müdüründen oluşan beş kişilik bir komisyon kararıyla, tehlikenin niteliğine göre iş tamamen veya kısmen durdurulur veya işyeri kapatılır. Komisyona kıdemli iş müfettişi başkanlık eder. Komisyonun çalışmaları ile ilgili sekretarya işleri bölge müdürlüğü tarafından yürütülür.
İş Kazası Meydana Geldikten Sonraki Sorumluluklar 1. Hukuki sorumluluklar 2. Cezai sorumluluklar İş sağlığı ve iş güvenliği mevzuatının en büyük amacı, çalışanların sağlığının ve güvenliğinin korunmasıdır. Bunun gerçekleştirilememesi halinde, yani iş kazası veya meslek hastalığı meydana geldiğinde ne olacaktır. Bu sorunun cevabı, hukuki yönden Borçlar Kanununda, cezai yönden ise Türk Ceza Kanununda yer almaktadır.
Hukuki Sorumluluklar Borçlar Kanunu nun 41 inci maddesinde, bir kimseyi ister bilerek ister tedbirsizlik veya dikkatsizlik sonucu haksız bir şekilde zarara uğratan kişi, bu zararı ödemekle yükümlüdür 96 ncı maddesinde ise, işveren oluşan iş kazasında kusuru bulunmadığını ispat etme durumundadır. hükmü bulunmaktadır.
Hukuki Sorumluluklar İş kazası sonucu yaralanan işçinin veya ölümü halinde yakınlarının açabilecekleri tazminat davaları: 1- Destekten yoksun kalma tazminatı: Borçlar Kanunu nun 45 inci maddesinin son fıkrasında Ölüm neticesi olarak diğer kimseler müteveffanın yardımından mahrum kaldıkları takdirde, onların bu zararını da tazmin etmek lazım gelir. denilmektedir. 2- İş Göremezlik tazminatı: Borçlar Kanunu nun 46 ncı maddesinde; Cismani bir zarara duçar olan bir kimse, külliyen veya kısmen çalışmaya muktedir olamamasından ve ileride iktisaden maruz kalacağı mahrumiyetten tevellüt eden zarar ve ziyanını... isteyebilir. denilmektedir.
Hukuki Sorumluluklar 3- Manevi tazminat: Borçlar Kanunu nun 47 nci maddesinde Hakim hususi halleri nazara alarak cismani zarara duçar olan kimseye, yahut adam öldüğü takdirde ölenin ailesine manevi zarar namıyla adalete muvafık tazminat verilmesine karar verebilir. denilmektedir
Cezai Sorumluluk Cezai sorumluluk, kusurlu davranışın sonucudur. Kusurlu davranış ise, kasıt ya da ihmal sonucu ortaya çıkmaktadır. Kasıt: Kişinin hukuka aykırı olarak, sonucu bilerek ve isteyerek hareket etmesidir. İhmal: Kişinin, hukuka aykırı sonucu istememekle birlikte, bu sonucu önlemek için, durumun gerektirdiği dikkat ve ihtimamı göstermemesidir.
Cezai Sorumluluk TÜRK CEZA KANUNU Kanun No. 5237 Kabul Tarihi : 26.9.2004 Taksirle öldürme MADDE 85. - (1) Taksirle bir insanın ölümüne neden olan kişi, üç yıldan altı yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (2) Fiil, birden fazla insanın ölümüne ya da bir veya birden fazla kişinin ölümü ile birlikte bir veya birden fazla kişinin yaralanmasına neden olmuş ise, kişi üç yıldan on beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Kazaların Temel Nedenleri (4M) Man (İnsan) 1-Psikolojik Nedenler: Unutkanlık, sıkıntı-üzüntü-keder, çevre etkileri, istem dışı davranış, ihmalci davranış,hatalı davranış v.b. 2-Fiziksel Nedenler: Yorgunluk, uykusuzluk,alkol,hastalık v.b. 3-İşyeri Nedenleri: İnsan ilişkileri, takım çalışması, iletişim v.b.
Kazaların Temel Nedenleri (4M) Machine (Makine) 1-Hatalı makine ve ekipman yerleşimi, 2-Eksik veya kusurlu koruyucular, 3-Yetersiz standardizasyon, 4-Yetersiz kontrol ve bakım, 5-Yetersiz mühendislik hizmetleri v.b.
Kazaların Temel Nedenleri (4M) Media (Ortam-Çevre) 1-Yetersiz çalışma bilgisi, 2-Uygun olmayan çaışma metodu, 3-Uygun olmayan çalışma yeri ve ortamı v.b.
Kazaların Temel Nedenleri (4M) Management (Yönetim) 1-Yetersiz yönetim organizasyonu, 2-Tamamlanmamış kurallar ve talimatlar, 3-Yetersiz güvenlik yönetim planı, 4-Eğitim ve öğretim yetersizliği, 5-Uygun olmayan nezaret, yönetim ve rehberlik, 6-Uygun olmayan personel istihdamı, 7-Yetersiz sağlık kontrolleri v.b.
Kaza İncelemesi İçin Altı Temel Soru Kalıbı 5N1K KİM... NEREDE... NASIL... NE ZAMAN... NE, HANGİ... NEDEN
Kim? Kim yaralandı? Kazayı kim gördü? Onunla kim çalışıyordu? Maruz kalmış çalışana kim talimat verdi, eğitti, görevlendirdi? Başka kimler dahildi? Olayın tekrarlanmasını önlemekte kim yardımcı olabilir?
Nerede? Kaza nerede oldu? Çalışan kaza anında neredeydi? Denetçi o sırada neredeydi? Beraber çalıştığı kişiler o sırada neredeydi? O sırada başka kimler dahildi? Kaza olduğunda görgü tanıkları neredeydi? Bu koşul başka nerede mevcut?
Ne Zaman? Kaza ne zaman oldu? Çalışan göreve ne zaman başladı? Çalışan göreve ne zaman atandı? Tehlikeler çalışan için ne zaman belirdi? Denetçi çalışanın çalışmasını en son ne zaman kontrol etti? Çalışan bir şeylerin yanlış olduğunu ne zaman fark etti?
Nasıl? Çalışan nasıl yaralandı? Kazadan nasıl kaçınılabilirdi? İş arkadaşları(co-worker) benzer kazadan nasıl kaçınabilir? Denetçi kazayı nasıl önleyebilirdi?
Ne, Hangi? Kaza neydi? Yaralanma/ hastalık neydi? Kaza anında neyapılıyordu? Onlara ne yapmaları söylenmişti? Hangi malzemeler kullanılıyordu? Hangi uygulama yürütülüyordu? Hangi talimatlar verilmişti? Hangi önlemler gerekliydi? Hangi KKT kullanılmalıydı? Diğerleri kazaya neden olacak ne yaptılar? Hangi sorun veya soruyla karşılaşıldı?
Ne, Hangi? Kazadan sonra kazazede veya diğerleri ne yaptılar? Görgü tanıkları ne gördüler? Olayın tekrarlanmasını önlemek için ne yapılacak? Hangi güvenlik kuralları bozuldu? Hangi güvenlik kuralları eksikti? Hangi güvenlik kuralları/ prosedürleri gerekli?
Neden? Çalışan neden yaralandı? Çalışan neden bu şekilde davrandı? Diğer kişiler neden bu şekilde davrandı? Kişisel Korunum Teçhizatı neden kullanılmadı? Çalışana neden belirli talimatlar verilmedi? Çalışan neden bu konum/yerdeydi?
Neden? Çalışan neden bu alet (ler) i veya makineyi kullanıyordu? Çalışan neden denetçiyle birlikte kontrol etmedi? Çalışan neden bu koşullarda çalışmaya devam etti? Denetçi o sırada neden orada değildi?