ORTADOĞU'DAN MİLYARLARCA DOLARI TÜRKİYE'YE AKTARAN SANAYI LIFE Yıl:2 Sayı:6 TEMMUZ-AĞUSTOS 2014 LÜTFÜ AKDOĞAN Türkiye Ortadoğu bataklığının içine gömülmüştür Ortadoğu kan ağlıyor Ortadoğu da ki bitmeyen savaşlar ve bozulan ilişkilerin ağır faturasını şüphesiz sanayici ve ihracatçılar ödedi. TİM BAŞKAN VEKİLİ MUSTAFA ÇIKRIKÇIOĞLU Barış elçisi olmak için ne gerekiyorsa yapmaya hazırız
SANAYI LIFE ISSN:2148-0826 İmtiyaz Sahibi (Sorumlu Yazı İşleri Müdürü) Ajna Reklam Adına Berma S. Aydın berma@ajna.com.tr Editörler Zehra Sarıkaya Keşaf Ceren Gümüşbaş dergi@sanayilife.com Reklam Müdürü Zehra Sarıkaya Keşaf zehra@ajna.com.tr Görsel Yönetmen Aytekin Yılmaz Web Tasarım Hüseyin Ateş Yayın Kurulu Berma S. Aydın, Eray Beceren Levent Karadağ, Mehmet Akçay Mehmet Emin Barsbey Serkan Özburun, Ümit Ünker, Özgür Karaduman Danışma Kurulu Murat Fırat (Dudullu OSB Bölge Müdürü) Mücahit Sönmez (İmes San. Sit. G.M.) Melih Tunçay (Des San. Sit. G.M.) Yönetim Merkezi AJNA Reklam Tanıtım Basım Yayın ve Ajans Hizmetleri Dudullu Organize Sanayi Bölgesi, DES Ticaret Merkezi No:3/21Ümraniye İstanbul T: 0216 313 0013 F: 0216 420 2727 www.ajna.com.tr www.sanayilife.com info@ajna.com.tr dergi@sanayilife.com Baskı Yeri Şan Ofset Matbaacılık San. ve Tic. Ltd. Şti. Hamidiye Mahallesi, Anadolu Caddesi No:50 Kağıthane - İstanbul T: 0212 289 24 24 F: 0212 289 07 87 www.sanofset.com Ulusal Türkçe Sanayi Life Dergisi, AJNA Reklam tarafından iki ayda bir yayınlanır. Bu yayındaki tüm yazı ve görsellerin hakkı Sanayi Life Dergisine aittir. İzinsiz, kaynak gösterilerek dahi alıntı yapılamaz. Copyright 2014 Ajna Reklam All rights reserved. 62 16 2014 en sıcak yıl olabilir! 26 Sosyal rekor YAZI DİZİSİ Türk Mucit kadınlar KARİA MEDENİYETİ YENİDEN CANLANIYOR 31 + SMMM 80 Güçlü ekonomi için eğitim şart AVUKAT 61 GO 60 Ölüm hep bizemi düşer usta Düşler Akademisi Kaş ta ne gördük? KİŞİSEL GELİŞİM 74 Duygularınızın farkında mısınız? DO YOU SPEAK PLAZA TÜRKÇE Sİ? 58
ATEŞ VE ANKA Berma Sutuğ AYDIN ntik çağlardan bu yana ley hatlarının kesiştiği noktada A bulunan, insanlığın doğuşu ile birlikte tüm semavi dinlere şahitlik etmiş, büyük medeniyetlere ev sahipliği yapmış, tarih boyunca zengin enerji kaynakları için en kanlı savaşlar ve toplumsal çatışmalar ile insanlık değerlerinin uzağında bırakılmış dünyanın arka bahçesi, kadim coğrafya Ortadoğu Barışa yönelik çözüm bulunmamasının sebebi, tüm din kitaplarında yer alan vadedilmiş topraklar a sahip olmak mı, yoksa egemen ülkelerin ağzını sulandıran zengin enerji kaynaklarının bir süre sonra tükeneceğini bildiklerinden, var olan enerjiyi milyonlarca kat arttıran, yıkım gücü yüksek silahların geliştirilmesi için önemli olan ley hatlarının kesiştiği bu alana sahip olma isteği mi? Dinler yüzünden binlerce insanın gerektiğinde öldüğü, elinden bırakmamak için her şeyi yaptığı, Kudüs Tapınağı, Kabe ve Mescid-i Aksa gibi kutsal yerlerin de bu büyük ley anahatların kesişimi üzerine kurulu olduğunu çoğumuz bilmiyoruzdur. Bu topraklara sahip olanlar, sadece dünya kaynaklarına değil, göksel kaynaklara da sahip olacaklardır. Böylece tüm canlıların bu hayatiyet akışı ile kendi enerji sistemini açması, beslenmesi ve temizlenmesi imkanını da ellerinden alınmış olacaktır. Yaklaşık yüz yıldır bu amaçla Ortadoğu da sürdürülen siyasi, ekonomik ve ulusal sorunların faturasını milyonlarca insan canlarıyla ödemiş ve ödemeye de devam etmektedir. Ortadoğu ya geleceği söylenen demokrasi ile birlikte beklenen değişim rüzgarlarının boşa çıkması ve sorunların devam etmesi de bu kadim toprakların uzunca bir süre barışla tanışamayacağının göstergesidir. İstikrarsızlığın devam etmesi ile bölgenin terör örgütleri, uyuşturcu tacirleri, silah kaçakçıları tarafından kullanılmasına, kendi halkları açlıkla, susuzlukla, hastalıklarla ve cahillikle mücadele ederken, sahip oldukları zenginliklerin ise batılı şirketlerce adil olmayan şartlarda çıkartılıp diğer devletlere satılmasına ses çıkaramayacaklardır. Ortadoğu nun hakim manzarası haline gelen bu savaşlar ve bölgesel aktörler arasındaki çatışmaların yakın vadede sona erdiğini görebilecek miyiz? Zümrüdü Anka bu alevlerden yeniden doğar mı? Yoksa, ümit kuşunun bilinmeyen bir gelecekte tekrar kanat çırpması için dua mı edeceğiz?
Yabancı turistler otelleri doldurdu! Türkiye ye yılın ilk yarısında gelen yabancı turistler otel. motel ve pansiyonlarda 64 milyon kez konakladı. Aynı dönemde yabancı turistler ve yurt dışında ikamet eden vatandaşların Türkiye'deki geceleme sayısı 148 milyon 488 bin oldu. Geçen yılın ocak-haziran döneminde 104 milyon 337 bin 193 olan yabancı turistlerin Türkiye'de konakladığı gece sayısı, bu yılın aynı döneminde 11,6 milyon artarak 115 milyon 941 bin 815'e yükseldi.
KISA KISA GÜNCEL Güneşe 4.5 milyar dolarlık dev yatırım Türkiye Tarım Kredi Kooperatifleri ile ILB Helios Enerji Limited Şirketi arasında, toplam yatırım tutarı 4,5 milyar dolar olan güneş enerjisi santrali kurulumu konusunda mutabakat zaptı imzalandı. Üç yılın sonunda yaklaşık Keban Barajı'nın iki katı kadar elektrik üretim kapasitesine ulaşılacak. Fuarların yurtdışı tanıtımına 150 bin $ Yurt içi fuarların yurt dışında tanıtım faaliyetleri için 150 bin, yurt içinde tanıtım faaliyetleri için de 50 bin dolara kadar Ekonomi Bakanlığı desteği verilecek. Anılan fuarların destek kapsamına alınabilmesi için Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğinin internet sitesinde ve Ticaret Sicili Gazetesinde yer alan fuar takviminde bulunması gerekecek. OTURDUĞUMUZ YERDEN 33 MİLYAR LİRA HARCADIK Son zamanlarda giderek artan kredi kartıyla yapılan uzaktan alışverişte 6 ayda 33 milyar lira harcandı. Geçen yılın aynı dönemine göre yapılan harcamalarda yüzde 40 artış görüldü İnsanların oturdukları yerden alışveriş yapmasına imkan sağlayan e- ticarette kredi kartıyla 6 ayda 33 milyar liralık harcama yapıldı. Bankalararası Kart Merkezi (BKM) verilerinden derlenen bilgilere göre, insanların oturdukları yerden gıda, giyim, elektronik ve birçok değişik ürünü alabilmesine imkan sağlayan internet siteleri ve şirketlere vatandaşların ilgisi artarak devam ediyor. Kapıda ödeme ve kredi kartına taksit gibi seçenekler sunan site ve şirketler üzerinden kredi kartıyla yapılan alışverişlerde de geçtiğimiz yıla oranla artış yaşandı. Arap ordularını Türkler giydirecek Ortadoğu ve körfez Arap ülkelerinin konusunda tek fuarı olan 'EUWE' Emirates Uniform & Workwear Exhibition'a bu sene Türkiye den 20 firma askeri üniforma, polis kıyafetleri, itfaiye kıyafetleri ve personel kıyafetleri ürünleri ile katılacak. Çeşitli ülkelerin ordu ve polis kıyafetlerini üreten Türk firmaları pörtföylerine Arap ülkelerini de katma yarışına girdi. Dubai'de 11-13 şubat 2015 tarihleri arasında organize edilecek fuarda ayrıca; spor kulüpleri kıyafetleri, sağlık sektörü kıyafetleri, havayolu personel kıyafetleri başta olmak üzere personel koruyucu ekipmanlar, çelik yelek - kask gibi güvenlik ürünleri de sergilenecek. TEMMUZ-AĞUSTOS 2014 SANAYİ LIFE 08
KISA KISA GÜNCEL Yatırımı yap vatandaşlığı al Türkiye'de iş yapmak isteyen yabancılar için tarihi dönem başlıyor. Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu'nu yeniden düzenleyen hükümet, yatırım yapana vatandaşlık hakkı tanıyacak. Vize ve sigortaya kolaylık da gelecek. Hükümet, yabancı yatırımların önünü açmak için tarihi bir adım daha atarak Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu'nu yeniden düzenliyor. Düzenlemeyle İngiltere ve Almanya'da olduğu gibi yabancı yatırımcıya uzun süreli ikâmet izninin ardından vatandaşlık hakkı da verilecek. Bankalarda 26 işlem artık ücretsiz BDDK milyonlarca vatandaşı çok yakından ilgilendiren ve bankaların ücret, komisyon ve masraflarına ilişkin sınırlamalar getiren yönetmelik taslağını hazırladı. Bankalar SMS gönderim,hesap işlemsizlik, hesap cüzdanı yazdırma, banka kartı, hesap açma-kapatma ve dosya masrafı gibi 26 farklı kalemde ücret ve komisyon alamayacak. TEMMUZ-AĞUSTOS 2014 SANAYİ LIFE 10 MİLYARLIK RUSYA FIRSATINA TIR ENGELİ Putin'in Batı'dan mal alımını yasaklamasıyla oluşan yıllık 12 milyar dolarlık ihracat fırsatı TIR kotasına takıldı. UND Başkanı Şener, 9 bin olan kotanın 42 bine yükseltilmesini talep etti. Rusya ile Avrupa Birliği (AB) arasındaki siyasi krizin Türkiye'ye milyar dolarlık fırsat sağlayacağına sevinen iş dünyasının karşısına TIR krizi çıktı. Rusya'nın gıdada yılda 12 milyar doları bulan AB ithalatına son vereceğini açıklamasının ardından Türkiye'ye yönelen talepler, ülkenin koyduğu TIR kotası nedeniyle adrese ulaşamıyor. Türkiye'nin 42 bin âdeti bulan TIR geçiş belgesi talebi 9 binle sınırlanınca karşılıklı ticaret çıkmaza girdi. İki ülkenin Ulaştırma ve Tarım Bakanlığı yetkililerinin acilen toplanması gerektiğini söyleyen Uluslararası Nakliyeciler Derneği (UND) İcra Kurulu Başkanı Fatih Şener, sorun çözülmezse tarihi bir fırsatın da heba olabileceğini belirtti. Çalıştırılmayan her engelli için ayda 1903 lira ceza ödenecek 4857 sayılı İş Yasası nın 30 uncu maddesi uyarınca aynı il sınırları içerisinde 50 ve daha fazla işçi çalıştırılan özel sektör işyerlerinde %3 oranında engelli işçi çalıştırma zorunluluğunu yerine getirmeyen işverenlere, çalıştırmadıkları her engelli işçi için ve her ay için 2014 yılında 1.903.00 TL idari para cezası uygulanacak. Toplanan bu idari cezalar ile İş- Kur bünyesinde engelliye iş kurma amaçlı fon oluşturulacak. Söz konusu fonun yönetiminden sorumlu olan Komisyona sunulacak projeler ile girişimcilik eğitimi alan veya kuracağı meslekte eğitim almış engellilerden kendi işini kurmak isteyenlere toplamda 36 bin TL ye kadar hibe desteği verilebilecek.
Dönüşüm 0216 420 1717 Dönüşüm Dudullu OSB de Gayrimenkul Almak, Satmak veya Kiralamak mı istiyorsunuz? Dönüşüm hemen yanı başınızda REMAX Dönüşüm Gayrimenkul Yatırım Danışmalık San. Tic. Ltd. Şti. 2009 yılından beri Dudullu daki 500 m² ofisinde, etik kuralları benimsemiş profesyonel ekibiyle birlikte Dudullu Organize Sanayi Bölgesine hakim tecrübeli bir RE/MAX ofisidir. Esenşehir Mah. Natoyolu Cad. No:249 Kat 1 Ümraniye / İstanbul www.remax.com.tr/donusum - info@remax-donusum-ist.com
KISA KISA GÜNCEL TÜBİTAK kesenin ağzını açtı Ülkenin teknoloji alanındaki gücünü artırmak için çalışmalarını sürdüren Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK), mobil iletişimden ekran teknolojilerine, gıda ve sağlık alanından enerji projelerine kadar 17 alanda girişimcilere destek olmak için bütçesini hazırladı. TÜBİTAK, beklentileri karşılayan projeler için 2,5 milyon liraya kadar destek verecek. Avrupa'yı fındık paniği sardı Türkiye'de don nedeniyle fındık rekoltesinin düşmesi Avrupalı çikolata üreticilerini alarma geçirdi. Yerli üreticiler ise, "Paniğe gerek yok. Biz yine Avrupa'nın en büyük tedarikçisiyiz" dedi Dünyanın en büyük fındık üreticisi Türkiye'de don nedeniyle fındık rekoltesinin 800 binden 510 bin tona düşmesi Avrupalı çikolata üreticilerini panikletti. Paniğin merkezinde ise geniş kitlelerin bağımlısı olduğu Nutella'nın üreticisi İtalyan Ferrero var. TTNET, Aslantepe'yi akıllandırdı TTNET ile Galatasaray, arasında yapılan işbirliği ile Türk Telekom Arena tüm tribünlerinde Wi-Fi servisi verilen ve internet tabanlı dijital uygulamaların sunulacağı Türkiye'nin ilk akıllı futbol stadyumu olacak. Taraftarlar 5'nci nesil Wi-Fi teknolojisi sayesinde stadyumda aynı anda birçok farklı cihazla 400 Mbps'ye kadar varan hızda internete bağlanacak. TTNET Genel Müdürü Abdullah Orkun Kaya, "İnternet erişim noktalarımıza, bugün bir prestij olarak Türk Telekom Arena Stadyumu'nu da ekliyoruz dedi. AKILLI TELEFON STRES YARATIYOR Tatildesiniz ama bir yandan da uyanır uyanmaz iş yerinize ait e- postalarınızı kontrol ediyorsunuz. Kaldığınız otelde kablosuz internet yoksa veya dağın tepesinde cep telefonunuz çekmiyorsa telaşlanıyorsunuz. Telefonunuzun pili azalmışsa huysuzlanıyor, ofiste değilseniz işlerin ters gideceği endişesi taşıyorsunuz. Bunların hepsi, cep telefonu bağımlılığının yarattığı "sürekli erişilebilir" olma" stresinin tipik işaretleri. BBC'nin haberine göre akıllı telefonlar birçoğumuz için, kapanıp rahatlamamıza ve kendi pillerimizi şarj etmemize izin vermeyen ceplerimizin tiranları haline dönüştü. Birçok gözlemci, bu sendromdan giderek daha fazla kaygı duymaya başladı. Doğu'da elektronik patlama yaşanıyor Elektronik zincirler çözüm sürecinden sonra Anadolu'ya odaklandı. Şirketler Doğu ve Güneydoğu'daki mağazalarında büyük şehirlerden daha çok ciro yapıyor. Her ilde en az bir mağaza açmak için yarışa giren elektronik zincirler, büyük şehirlerden çok Anadolu'ya odaklandı. Özellikle Çözüm Süreci'nden sonra Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde mağaza sayısını artıran şirketler, buradaki illerde İstanbul, Ankara ve İzmir'deki mağazalarından daha çok ciro elde ediyor. Bimeks Genel Müdürü Arif Bayraktar, "Anadolu'ya yatırım yapan kazanır" dedi. TEMMUZ-AĞUSTOS 2014 SANAYİ LIFE 14
GÜNCEL 2014 dünyanın en sıcak yılı olabilir! Ocak itibariyle neredeyse hiç kar yağmadı. Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO) 2014 Mayıs ayını dünyanın en sıcak ayı ilan etti. Bu yıl dünya tarihinin en sıcak yılını yaşıyoruz. İ stanbul Sürdürülebilir Üretim ve Tüketim Derneği tarafından geçen Nisan ayında düzenlenen I. İstanbul Karbon Zirvesi nde karbon ve iklim değişikliği konuları ilk kez Türkiye de konunun tüm paydaşlarıyla ve uluslararası saygın uzmanlarca tartışılarak Türkiye nin ilgili alanda kapasite gelişimi noktasında çok önemli katkılar ortaya kondu. İlk zirvenin ardından bu kez Enerji Verimliliği Derneği işbirliğiyle 3-4 Nisan 2015 tarihlerinde Karbon Zirvesinin ikincisinin yapılacağı belirtilirken, yaşanan olumsuz iklim değişikliği nedeniyle zirve hazırlıklarının da şimdiden başladığı ifade edildi. Küresel iklim değişikliğinin geleceği tehdit eden en büyük sorunlardan biri olarak görüldüğünü kaydeden İstanbul Karbon Zirvesi Komite Başkanı Prof. Dr. Etem Karakaya, bu yıl ülkemizde yaşanacak en büyük sorunun küresel ısınma kaynaklı kuraklık ve su sıkıntısı olacağına işaret etti. Karbon salımı ve kuraklık şu an dünyanın en önemli gündem maddesi olmalı. Sadece çevre ve enerji sektörleri değil, siyasetin de ana gündeminde bu konu yer almalı Çok sayıdaki ülke gibi Türkiye nin de küresel ısınmanın olumsuz etkilerini oldukça şiddetli yaşadığını dile getiren Karakaya, Türkiye iklim değişikliğinden en fazla etkilenen ülkeler arasındadır. Bu yıl kış yaşamadık dersek yanlış olmaz. Yeterince kar yağmaması çok ciddi bir sorun. Karbon salımı ve kuraklık şu an dünyanın en önemli gündem maddesi olmalı. Sadece çevre ve enerji sektörleri değil, siyasetin de ana gündeminde bu konu yer almalı. Türkiye nin de diğer ülkeler gibi iklim değişikliğine yol açan karbon emisyonu azaltımı konusunda somut önerilerini hazırlayarak, yeni bir iklim TEMMUZ-AĞUSTOS 2014 SANAYİ LIFE 16
anlaşması konusunda önemli hazırlıkların yapıldığı 2015 Paris İklim Zirvesi ne kadar sunması gerekiyor dedi. Özellikle bu yıl yağışların azlığı nedeniyle tarımsal ürünlerin azaldığını dile getiren Prof. Dr. Karakaya, Malatya da kayısı üretimi geçen yıla göre yüzde 90 oranında azaldı. Geçtiğimiz yıl buğday üretimi 23 milyon tona ulaşırken, bu yıl bu miktar 17 milyon tona düştü. Sulu arazilerde kullanılan yoğun su tüketimi etkisiyle de yer altı suları ve ırmaklar kuruma seviyesine geldi. Sulu olmayan arazilerde ise çiftçiler neredeyse hiç mahsul alamadılar. Bu durum da, gelecekte yaşanması muhtemel ciddi su sorunlarının habercisi. Bu nedenle Türkiye nin iklim değişikliğine uyum politikaları geliştirip, su kullanımı, bölgelere göre ürün çeşitlendirmesi konusunda ciddi önlemler almalı şeklinde konuştu. II. İstanbul Karbon Zirvesi nde dünyayı tehdit eden iklim değişikliğine neden olan karbon salınımını azaltmaya yönelik konularının tüm detaylarıyla masaya yatırılacağını ifade eden Adnan Menderes Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Etem Karakaya, şunları söyledi: I. İstanbul Karbon Zirvesi sadece ülkemizde değil uluslararası camiadan da büyük ilgi gördü. Bu nedenle yakın zamanda Dünya Bankası küresel ölçekte karbona fiyat konulması başlıklı kampanyası için Sürdürülebilir Üretim ve Tüketim Derneğimizden destek istediler. Bu anlamda desteğimizle birlikte Dünya Bankası da karbonun fiyatlanması, emisyon ticareti gibi konularda 2. zirvede bizlere destek sağlayacaklar. İlgili kamu kuruluşlarını ve enerji yoğun sektörleri ilgilendiren, uluslararası müzakerelerin geleceği, temiz teknolojilere geçiş, karbon piyasaları gibi önemli konuları partnerimiz Enerji Verimliliği Derneği nin katkılarıyla detaylı bir şekilde zirvede tartışacağız. Bu bağlamda geleceğe yönelik ülkemizdeki tüm paydaşları Dr. Etem yapılması gerekenler noktasında Karakaya hazırlamaya devam edeceğiz. Bu zirve ile karbon ve iklim değişikliği konuları ilk kez Türkiye de konunun tüm paydaşlarıyla ve uluslararası saygın uzmanlarca tartışılarak Türkiye nin ilgili alanda kapasite gelişimi noktasında çok önemli katkılar ortaya kondu. İklim değişikliği dünyayı tehdit etmeye devam ettikçe çözüm amaçlı toplantılarımızı artırarak devam etmeyi planlıyoruz. TEMMUZ-AĞUSTOS 2014 SANAYİ LIFE 17
GÜNCEL SEKTÖRLER VE ŞİKAYETLER İÇİNDEKİ PAYLARI En çok faturalardan şikayetçiyiz Sektör (Yüzde) GSM (Faturalar) 33,87 İnternet Servis Sağlayıcılar (Faturalar) 19,05 Uydu platform (Fesih/geçici durdurma) 47,27 Sabit telefon (Bağlantı sorunu) 21,25 Kablo TV (Fesih/geçici durdurma) 19,52 Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumuna gelen 114 bin 374 şikayetin yüzde 49'u GSM hizmetlerinden kaynaklandı. Konularına göre yapılan ayrımda en fazla şikayet faturalara ilişkin oldu. B ilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu'na (BTK) 1 Ağustos 2012 ile 14 Mayıs 2014 arasında gelen 114 bin 374 şikayetin yüzde 49'u GSM hizmetlerinden kaynaklandı. Konularına göre yapılan ayrımda en fazla şikayet faturalara ilişkin oldu. BTK verilerinden derlenen bilgiye göre, kuruma 1 Ağustos 2012 ile 14 Mayıs 2014 arasında gelen 114 bin 374 şikayetin, 110 bin 238'i cevaplandırıldı, 133'ü kurum içinde başka birimlere yönlendirildi, bin 463'ü işleme konuldu ancak sonuçlanmadı, 2 bin 61'i ise reddedildi. Şikayetlerin 479'unu da kuruma gelen istekler oluşturdu. Şikayetlerin sektör bazında dağılımına bakıldığında, en fazla şikayetin yüzde 48,87 ile GSM hizmetleriyle ilgili olduğu görüldü. GSM hizmetleriyle ilgili 53 bin 892 şikayet, BTK'ya ulaştı. İnternet hizmetlerine yönelik kuruma 34 bin 842 şikayet gelirken, bunun, toplam şikayetler içindeki payı yüzde 31.60 oldu. Şikayetlerin yüzde 12.28'ini (13 bin 538) uydu platformu, yüzde 6.80'ini (7 bin 501) sabit telefon, yüzde 0.46'sını (502) ise kablo TV hizmetleri oluşturdu. Konularına göre yapılan ayrımda en fazla şikayet, faturalardan kaynaklandı. GSM hizmetlerine ilişkin şikayetlerin yüzde 33.87'si, internet hizmetlerine ilişkin şikayetlerinin de yüzde 19.05'i faturalara yönelik şikayetlerden oluştu. TEMMUZ-AĞUSTOS 2014 SANAYİ LIFE 18
TEMMUZ-AĞUSTOS 2014 SANAYİ LIFE 20
Mercan dede Duy şikayet etmede her an bu ney, Anlatır hep ayrılıklardan bu ney. Der ki feryadım kamışlıktan gelir, Duysa her kim, gözlerinden kan gelir. Ayrılıktan parçalanmış bir yürek İsterim ben, derdimi dökmem gerek. Kim ki aslından ayırmış canını, Öyle bekler, öyle vuslat anını. Bu sözler ile başlar Mevlana nın Mesnevisi. Mevlana Ney ile bize Kamil İnsan olmayı ve insan olmanın evrelerini anlatmak ister. Ney i icat eden insan da bunu kendisini örnek alarak yapmıştır. Yani nasıl insan olmadan Ney ses çıkarmaz ise, Kadir-i mutlak yaradan olmadan da insan olunmaz der. İnsan doğuyorsun ama insan olmak ayrı bir hikaye diyor Mercan dede. Kendini bu sistemin içinde uyumsuzlardan olduğunu çünkü uyanların içinde uyuma hali olduğuna inandığını ifade ediyor. Bilinen ismi Mercandede yani Arkın Ilıcalı yı yakından tanımak için konser sonrası yakalıyorum ve sohbetimize başlıyoruz. Röportaj BERMA SUTUĞ AYDIN TEMMUZ-AĞUSTOS 2014 SANAYİ LIFE 21
RÖPORTAJ Önce herkesin merak ettiği Mercan dede isminin nerden geldiğini sormak istiyorum. Mercan Dede ismi değerli yazar İhsan Oktay Anar ın, Kitabul Hiyeli kitabından çıkıp benim ilk albümüme Rumuz olarak girdi, herkes Mercan Dede yi ney üfleyen ve Amerika da yaşayan sakallı, yaşlı asabi bir zat olarak beklerken karşılarında beni bulunca arada zıtlıktan dolayı bana takılı kaldı. Tabi bu vesile ile muazzam güzellikte bir Ruh olan Ihsan Oktay dost ile tanışmama vesile olduğu icin mercan dede'ye ayrıca minnettarım. Dj. Arkın Allen, elektronik müzik, Mercan dede ise sufi müzik yapıyor. Peki Arkın Ilıcalı nasıl birisi? hepsi tek bir vucutta nasıl yaşıyor, zor olmuyor mu? Aslında onların hiçbiri tek başına ben değil, her biri içimizdeki nefse ait olan benler. Belki de bu yüzden ben insanlardan daha az ciddiye aliyorum bu isimleri ve temsil ettikleri karakterleri. Tabi yakın dostlarımın söyledikleri üzre, bu bendeki şizofrenik kişiliğin bir işareti de olabilir. Ancak Yunus; "bir ben vardir bende benden iceri" derken, bu bölünmüslüğü, parçalanmışlığı ve bu yüzden de kaybolmuşluğu anlatıyor sanki. Bu bölünmüşlükten kurtulmanın ( en azından benim için ) ilk adımı bölünmüşlüğün farkına varmak, kabul etmek ve hatta isimlendirmek. Hatta 4 tanesi kimse tarafindan hala bilinmeyen 9 farklı isim altında üreten biri olarak bunları bir kenara koyup yolculuğa devam etmek. Zorlukları olduğu gibi avantatjları da oluyor. Bir keresinde bir konser sonrası genc bir delikanlı yanıma gelip beni Mercan Dede olarak kutladıktan sonra; " abi Arkin Allen diye bir dj var, müziklerini dinlemeni öneririm" demisti, böyle güzel yanlari da var çok kişilikli olmanın. Ney sesini ilk ne zaman duydun, bunu deneyimleme arzun nasıl gelişti? Sanırım 5 yaşındaydım, Bursa'da bir dolmuşun içinde giderken radyomun cızırtılı sesiyle ilk ney sesini duyduğumda inanılmaz etkilendiğimi, ne olduğunu bugün olduğu gibi o günde pek bilmedigim halde, bu saza karşı muazzam bir ilgi ve heyecan duyduğumu bugün gibi hatırlıyorum, Ardından aradan gecen 15 yıldan sonra, İstanbul da Nişantaşı nda yürürken ( o zaman henüz İTU Türk Muziği Konservatuarı olduğunu henüz bilmediğim) bir binanın açık camından TEMMUZ-AĞUSTOS 2014 SANAYİ LIFE 22 HERKES MERCAN DEDE Yİ NEY ÜFLEYEN VE AMERİKA DA YAŞAYAN SAKALLI, YAŞLI ASABİ BİR ZAT OLARAK BEKLERKEN KARŞILARINDA BENİ BULUNCA ARADA ZITLIKTAN DOLAYI BANA TAKILI KALDI. tekrar aynı sesi duyduğumda öylece orada ses kesilene kadar durup dinleyişim. Sonrasında imkansızlıklardan dolayı ilk neyimi plastik su borusundan yapışım, sonra ney öğretecek bir hoca arama peşinde geçirdigim yıllar ve nihayetinde şu anda geldiğimiz yer, benim ney ile olan sırdaşlığım, dostluğum ve muhabbetimin kısa özeti olur. Mevlana ve Tasavvuf sevgisi ney den önce miydi, sonra mı? Mevlana ve tasavvuf sevgisi, şu anki başta olmak üzere tüm yaşamlarımdan da öncesine dayanıyor, ilk nefesin üflendiği, ilk ruhun yaratıldığı o ilk yaratılış anına kadar varan bir süreç. Bu süreç hepimiz için var olan ve geçerli. Bazılarımız biraz daha farkında, bazılarımız biraz daha az, hepsi bundan ibaret.
RÖPORTAJ Ney denilince Mevlana, Şeyh Galip, Neyzen Tevfik en büyük ustalardır. Bu düşünür ve şairlerin eserlerini tanıtmaya yönelik katkın oluyor mu? Bu bahsetmiş olduğun gercekten büyük üstadlar. Ben yaşam kaynaklarına doğru çevrilmiş, eğri büğrü bir tahtadan yapılmış ok işareti gibi görüyorum yaptıklarımı. Eğer hasbelkader yolda biraz olsun kaybolmuş böyle bir ok görür de o tarafa yönlenirse bunda bizim misyonumuzdan ziyade, kısmetimiz var demektir. Katkım olduğunu söylemek egoya ait bir cevap gibi olur diye hissediyorum, o yüzden; " eğer hasbelkader oluyorsa ne mutlu bize" demeyi tercih ediyorum. Ritim senin için neyi ifade ediyor, sence kainatın kuruluşunda dahi ritim var mıydı? Hepimiz, daha annemizin karnında dördüncü ayda iken, onun kalp atışlarını yani ilk perkusyonu duyarak büyüyoruz, o yüzden benim tüm albümlerimde mutlaka kalp atışı vardır. Evrenin yaratılışının baslangıcı ritim, " OL" emri, sesdir. İlk emir ritimdir ve yaşadığımız hayat halen bu ritmin dalgalanmasından ibaret. Bizler artık bilimin geldiği yerde, özellikle Kuantum fiziğinin son elli yıldır keşfettikleri ile bunu bilimsel olarak da görebiliyor ve açıklayabiliyoruz. Yani insanlık serüveninde, bilim ve tasavvufun buluştuğu çok önemli bir dönemdeyiz. HEPİMİZ, DAHA ANNEMİZİN KARNINDA DÖRDÜNCÜ AYDA İKEN, ONUN KALP ATIŞLARINI YANİ İLK PERKUSYONU DUYARAK BÜYÜYORUZ, O YÜZDEN BENİM TÜM ALBÜMLERİMDE MUTLAKA KALP ATIŞI VARDIR. Sen ve dinleyicilerin ulvi aşkın neresindesiniz? Ben sadece kendi adıma konuşabilirim. Hayatın hiçbir aşamasında kendimi diğer insanlar adına konuşabilecek yetkinlik ya da olgunlukta görmedim. Ulvi aşk, başı sonu olmayan bir alem, hani "bu aşk bir bahri ummandır, buna hattı kenar olmaz " dedikleri gibi, "aşkın ya icindesindir merkezinde, ya da dışındasın hasretinde". Ben neresinde olduğuma emin olmamakla birlikte, henüz emekleme aşamasındaki bir çoçuğun seviyelerinde ağır adım emeklediğimin gönülden farkında olan biriyim. Yaptığın müzik tarzı aslını yaşatmak mı yoksa yeni bir akım mı? Asıl; ancak yenide yaşar, eskiye ait bir asıl yoktur. Eskiye ait aslın kalıpları vardır ama asla kendisi olamaz, çünkü "asıl" sadece şu anki zamanda yaşayan, varolan bir program. Gelecek ve geçmişe indeksli ya da bağımlı değil. Mevlana'nın ; " düne ait söz dünde kaldı bugün yeni bir söz söylemek lazım" sözünde bahsettiği belki buna paralel. Benim müziğim, benim yaşamıma ait filmin müzikleri, iyi, kötü, doğru yanlış olabilirler. Benim için sadece samimi ve arkasında yaşanmışlık olan bir film müziği. Bu bir akım olarak algılanabilir, ama benim için bir akım olup olmamasından ziyade, sevgiye, TEMMUZ-AĞUSTOS 2014 SANAYİ LIFE 23
RÖPORTAJ muhabbete, özgürlüğe doğru akan bir enerji nehri olması daha önemli. Müziğin çok farklı kitleler tarafından dinleniyor. Türkiye de anlaşıldığına inanıyormusun? Ulaşmak istediğin kimselere ulaşabiliyor musun? Neyzen Tevfik'in muazzam sözü, " bugüne kadar beni bir kişi anladı o da yanlış anladı " diyor :). Anlaşılıp anlaşılmamak konusunu fazla düşünmüyorum, cünkü bunun öncesinde anlaşılmaya değer bir şeyler yapıp yapmadığın konusunu düşünmek lazım. Bunun kararını ise insanlar değil, tek adil yargıç olan zaman verir. Bugün yaptığımız müzikler, resimler, kareografiler, bundan 100 yıl sonra bir anlam ifade ediyor mu etmiyor mu, bence önemli olan bu. Fazla ortada olmaktan hoşlanmayan biriyim, benim dünyam daha ziyade kenarda, hatta tutunamayanlarla ucundan tutunanların arada FAZLA ORTADA OLMAKTAN HOŞLANMAYAN BİRİYİM, BENİM DÜNYAM DAHA ZİYADE KENARDA, HATTA TUTUNAMAYANLAR VEYA UCUNDAN TUTUNANLARIN ARADA BULUŞUP DERTLEŞTİKLERİ SOKAKLARDA... buluşup dertleştikleri sokaklarda ve bu sokaklar genelde sakin olur, trafik akışı azdır, ve de duvarlarında en muazzam siyah grafitilerle "hakikatin muüterisi az olur " yazar. Bizi bilen ve seven küçük ama candan bir kitle var, ailem dediğim bu insanlar hayatımdaki en değerli dostlarım. Bundan dolayı minnettarım, pop star statüsü ve kitlesinden ziyade az ve öz, kendi halinde bir kabile bizimki. Resim ve fotoğraf alanında akademik kariyere sahipsin. Devam etmedin fakat müzikle birlikte resim yapmaya da devam ettin. Neden müzik baskın geldi? Mercan Dede isminde garip bir adamın peşine düştüğüm için. Son 4 yılda nihayet müziği biraz yavaşlatıp görsel sanatlara ağırlık vermeye başladim, bundan dolayı da cok mutluyum, görsel sanatlara geri dönmek, çok sevdiğin eski bir dostla buluşmak gibiydi, şimdi büyük bir enerji ile muhabbete devam ediyoruz, inşallah kasım ayı başında cok sevdiğimiz EKAV sanat galerisinde yeni solo sergimiz olacak. Aslında müzik ve resim birbirini besliyor. benim icin,uçabileceğim iki kanat, iki güzel ilham kaynağı. Kanada da yaşıyorsun. tercih ettiğin nedenler İstanbul da mevcut olsaydı kalırmıydın? Bu şehrin bu özeliklere sahip olması sence ne kadar sürer? Kanada'daki özgürlük alanı, hoşgörü ve önyargısızlık burada huzur ve yaratıcı bir ruhla yaşabilmem için gerekli zemini sağladı. İnanılmaz keyifli, mütevazi, huzur dolu bir şehir. Ayni zamanda kültür sanat anlamında kuzey Amerika nın çok önemli merkezlerinden biri. Şehirlerin değişimi çok boyutlu, öncelikle elbette politik ve sosyolojik. İstanbul un, Montreal gibi hoşgörülü bir seviyeye gelmesi icin politik spekturumun ayıran, bölen değil, birleştiren, anlayışla bakan, kültür sanata önem veren bir boyuta geçmesi gerekir.elbette bunun için mucadele verilmesi gerekir. Bu anlamda bence gezi parkı önemli bir tarihsel adımdır. Sevgi, özgürlük, kardeşlik, eşitlik icin belki de elimizdeki en son anahtar olan sanat ile mücadelemize devam edeceğiz. Çok iyi müzisyenlerle sahne alıyorsun. Bu gösterinde sana Anjelika Akbar ve Borusan Quartet eşlik etti ve çok keyifli bir konser izledik. Başka kimlerle çalışmak isterdin? Kendimi bu anlamda cok şansli hissediyorum, cok değerli sanatçılarla aynı sahneyi paylaşmak benim için hayatımın en büyük onur kaynağı, hatta coğu zaman bunu hak edip etmediğimi bile düşünen biriyim. Leonard Cohen, Bjork, Anthony and the Johnsons, yurt dışından hayatımın şu döneminde calışmayı çok TEMMUZ-AĞUSTOS 2014 SANAYİ LIFE 24
RÖPORTAJ isteyeceğim isimler. Türkiye'den ise Ceza ile bir şeyler yaratmayı özlediğimi fark ettim. Benim değer verdiğim bence çok önemli bir şair ve müzisyen, kalbi de bir o kadar aydınlık bir insan ceza. Bu roportajdan sonra bir email atalım, vesile olsun bu mesaj :) Albümlerinde su temasını işliyorsun, ileride su savaşlarının olacağı düşünülürse bununla ilgili farkındalık yaratmak için ne yapmak isterdin? Dünya albümünde de aslında dünyamıza ait çevresel problemlerin altını çizdik, su da bunlardan birisi. İlerideki savaşların kaynağı, petrolden önce su olacak. Özellikle farkındalığı yaratmak amaçlı projeler üzerinde çalışıyorum, zamanı geldiğinde ve hazır olduklarında bunları sanat dilimizin içerisinde ifade edeceğiz. Örneğin üzerinde çalıştığım bir su senfonisi var, sadece su seslerini içeren bir eser. Görsel ve sesin buluşması. Suyu ve onun ruhunu anlatmaya adanmış yavaş yavaş pişen bir proje. Toprak albümünü yapmak için toprakla bir olmak, toprağın altına girmek gerekir demişsiniz. Bunu toprakla uğraşmak olarak mı algılayalım yoksa toprağa karışmak mı? Her ikisi de. Son yıllarda daha cok toprağın içinde yaşamaya calışıyorum, arada bir gittigimiz, elektrik, internet olmayan göller, DÜNYA HİÇBİR ZAMAN CENNET OLMAK VAADİ İLE YARATILMADI. HER DAİM İKİLİLİK VE AYRILIK, HER DAİM BİRLİK VE FARKINDALIK ARASINDA SEÇİMLER YAPACAĞIZ. BU ANLAMDA DÜNYANIN GİDİŞİ BİZİM GİDİŞİMİZİN BİR YANSIMASI. dağlar var, burada yaşamı farklı boyutu ile görüyorsunuz, toprağı daha yakından tanıyorsunuz. Bu tecrübe, toprak albümü için hala ne kadar toy olduğumu bana gösteriyor, bu nedenle toprak olmadan, toprak albümünü yapmayağız. Dünyanın gidişini nasıl değerlendiriyorsun ve sence müziğin birleştirici etkisinin dünya barışına bir katkısı olabilir mi? Dünya hiçbir zaman cennet olmak vaadi ile yaratılmadı. Her daim ikililik ve ayrılık, her daim birlik ve farkındalık arasında seçimler yapacağız. Bu anlamda dünyanın gidişi bizim gidişimizin bir yansıması. Ben her zaman fokusun kendimiz, ama egomuza ait kendimiz değil, aslolan ruhumuzdaki biz olması gerektiğine inanan biriyim. Benim icin güzel bir iş güzel bir sözden daha önemli. Müzik ve sanat insanları hala birleştirme gücüne sahip en büyük enerji kaynağı; Glastonbury festivalinde yüzbinlerce kişi bir arada dans ediyor, içlerinde her dinden, her coğrafyadan, her inançtan ve politik duruştan insan var. Ancak müziğin ve dansın büyüsü bütün bu ayrılıkları eritiyor. Bizlere bu anlamda önemli sorumluluklar düşüyor, "haydi eller havaya" boyutunda eğlencenin tek manası, sistemin cebinizdeki kredi kartlarını hızlıca paraya çevirme stratejisinden ibaret. TEMMUZ-AĞUSTOS 2014 SANAYİ LIFE 25