Tarımda inovasyon küresel ölçekte stratejik değer kazandı

Transkript

1 Tarımda Ar-Ge ve tarımda inovasyon konularını ele alalım. Türkiye, yakın zamana kadar tarım ürünlerinde kendine yeten bir ülke konumunda bulunuyordu. Son yıllarda tarım ürünleri ithalatındaki artış, bu alanda farklı uygulama ve arayışlarını gündeme getirdi. Teknoloji ile entegre edilmeye çalışılan sürdürülebilir tarım uygulaması, bu arayışın somut hali oldu. Ekonomik ve sosyal çarkı çeviren, toplum sağlığı ve yaşam kalitesini belirleyen kayda değer girdilerden biri olan tarımdır. Sınırlı kaynaklara Ar-Ge ve inovasyon yoluyla sınırsız çözümler getirmek küresel ölçekte stratejik değer kazandı. Yine küresel rekabette karşılaştırmalı üstünlük düzeylerinin artarak, sürdürülebilirlik ilkeleri ile şekillenen global pazarda, nihai bir alan olan gıda sektöründe Ar-Ge ve inovasyon, odaklanılması gereken güncel bir gerçek olarak karşımıza çıkıyor. Söz konusu gelişmelere karşın Türkiye tarım sektöründeki yapının sanayi ile entegre edilmeye çalışılması süreci de Ar-Ge ve inovasyon anlamında potansiyeli yüksek bir pazarın doğmasını sağlıyor. Tarımda inovasyon küresel ölçekte stratejik değer kazandı Tarımda inovasyon küresel ölçekte stratejik değer kazandı Tarıma dayalı sanayi modelinin bir sonucu olarak doğan sürdürülebilr tarımda ise büyük bir potansiyelden söz etmek mümkün. Söz konusu potansiyelin önemli bir ayağını ise Ar- Ge ve inovasyona dayalı üretim teknikleri oluşturuyor. Ortaya konulan katma değerli ürün ve pazarlar oluşturuyor. Topraktan alınan verimi artıracak tekniklerin yanı sıra farklı tohum türlerinin ekonomiye kazandırılması, farklı pazarlarda tüketimi yoğun ürünlerin yurt genelinde belirli sağlanabilir mi? 1

2 bölgelerinde üretimi gibi çalışmalar Ar-Ge ve inovasyon sürecinde değer yaratacak unsurların başında görülüyor. Temel ihtiyacın yanı sıra farklı coğrafyalar için üretim yapılabilir Türkiye sürdürülebilir tarım sektörüne bu konuda örnek olabilecek ülkelerin bulunduğuna dikkat çekiliyor. Üzerinde durulan ülkeler arasında Brezilya ve İsrail başı çekiyor. Topraklarının önemli bir kısmı çölle kaplı olan İsrail in süs bitkileri üretmesi. Turunçgiller alanında ortaya koyduğu ürünlerin kalitesi. Tropik iklime sahip Brezilya nın soya filizi alanında yaptığı çalışmalar. Türkiye nin Ar-Ge ve inovasyon konusunda yönünü belirleyebilir. Daha az sulama ile topraktan daha çok verim almak mümkün. Türkiye nin temel ürünlerde verimi artırabileceğine işaret eden uzmanlar, belirli bölgelerde kümelenme çalışmaları ile küresel pazardan yoğun talep gören ürün gruplarının üretiminin yapılabileceğini dile getiriyor. Sadece Uzakdoğu mutfağı için üreticilecek soya filizinin hem soya sosu üretiminde hem de yem sektöründe katkı maddesi olarak kullanılabilecek olması bu alanda büyük ölçekli bir ekonomik değerin oluşmasını sağlayabilir. Yine, Türkiye de üretimi olmayan ancak tropikal iklimin hüküm sürdüğü coğrafyalarda yoğun olarak tüketilen meyve gruplarına yönelik yapılacak çalışmalar da Ar-Ge ve inovasyon sürecinin yönünü belirleyebilir. Teknolojiye entegre tarım gelecekte belirleyici olacak Türkiye nin Ar-Ge ve inovasyon serüveninde 1990 lı yıllarda tarımsal üretimde kullanılan alet ve makineler ve bunların güç kaynakları, mekanizasyon teknolojileri; insan gücü ve el aletlerinin kullanımı, hayvan gücü ve hayvanla çekilen bazı aletlerin kullanımı ve son olarak traktör veya motor gücü ve uygun makinelerin kullanımı sağlanabilir mi? 2

3 şeklinde tanımlanıyor. Takip eden yıllarda tarımsal sanayi ile entegre olma süreci ise sektörde yeni bir dönüşümün önünü açmış durumda. Gelinen süreçte geleneksel tarım tekniklerinin yerini bilişim, yazılım, bilgisayar, cep telefonları, akıllı sistemler ile entegre Ar-Ge merkezleri aldı. Türkiye de geleneksel tarımın kabuk değiştirerek, sürdürülebilir tarım evresine ulaşmasında belirtilen teknolojik gelişmelerin tarıma entegre edilmesi çok önemli. Küresel pazarda rekabet edebilmenin, yakın gelecekte öngörülen kıyamet senaryolarının, açlıkla mücadelenin anahtarı olarak yine teknolojinin önemine vurgu yapılıyor. Tarımda Ar-Ge harcaması 309 milyon TL Tarımda Ar-Ge harcaması 309 milyon TL Tüm veriler ışığı altında Türkiye de tarım için yapılan harcamaları değerlendirmek gerekiyor. TÜİK verilerine göre 2013 yılında, tarım için 309 milyon liralık Ar-Ge harcaması yapıldı. Fakat bu harcamanın rasyonel bir sonucu doğurduğu söylenemez. Çünkü söz konusu kaynağın sadece yüzde 22 si yatırım amaçlı kullanılırken, kalan yüzde 78 lik dilim personel giderleri ve diğer cari kalemlere giden miktarı oluşturdu. Dolayısıyla bu durum Ar-Ge yapılan harcamalırn sınırlı kalması sorununu da beraberinde getirdi. Bu bağlamda dünyanın tarımda Ar-Ge için ayırdığı bütçeye bakmak lazım. The International Food Policy Research Institute (IFPRI) verilerine göre, dünyada tarımda Ar-Ge ve tarımda inovasyon faaliyetlerine yapılan harcamaların yüzde 51 ini yüksek sağlanabilir mi? 3

4 gelirli ülkelerin yaptığı harcamalar oluşturuyor. Çin, Hindistan ve Brezilya nın tarım araştırmalarına yaptıkları harcamalar, toplam Ar-Ge harcamasının yaklaşık dörtte birini oluşturuyor. Genel değerlendirmede son yıllarda Türkiye nin Ar-Ge harcaması gerek tarım gerekse de diğer alanlarda artış eğiliminde. Mevcut harcama miktarlarının Türkiye yi bu alanda öncü bir ülke yapacak yeterlilikte olmadığı diğer ülkelerin harcama miktarlarından anlaşılıyor. Her icat tarımda inovasyon değildir ancak her inovasyon tarımda Ar-Ge dir! Tarımsal kalkınmada teknik gelişmeler deyince; akla gelen ilk kelime inovasyon. Uzmanlar, inovasyon kavramını buluş veya icattan farklı olarak, sosyal ve ekonomik önemi olan yeni bir yaratım olarak tanımlıyor. İcat, tanım olarak yenilik boyutu olan bir fikrin ürün veya sürece dönüştürülmesini ifade ederken, ancak başarılı bir şekilde ticari boyuta taşındığında fayda meydana getirebileceğine vurgu yapılıyor. İcat ve inovasyon arasında net bir nedensellik bağına gerek olmadığına dikkat çeken uzmanlar, icat olmadan da inovasyon elde etmenin mümkün olabileceğini savunuyor. Örneğin, bir ürünün paketlenmesinde kullanılabilecek yeni bir malzeme buluş olarak tanımlanıyor. Uzmanlar, ancak bir şirketin mevcut ürününün bu yeni malzeme ile paketlemesini inovasyon olarak değerlendiriyor. Ar-Ge olmadan da inovasyon elde etmenin mümkün olduğuna vurgu yapılıyor. Ar-Ge yatırımlarının ise inovasyon sürecinde kullanılan önemli yöntemlerden biri olduğunu belirtiyor. Sonuç olarak, Türkiye nin 2023 yılında hedeflediği 55 milyar dolarlık organik tarım ve gıda ürünleri ihracatı hedefi doğrudur. Bu hedefi tutturmak için devletin uygulanabilir ve sürdürülebilir tarım politikasını hayata geçirmesi gerekiyor. Bütçeden tarıma ayrılan kaynağın rasyonel dağılımının sağlanması ve küresel ölçekte rekabet yaratacak sağlanabilir mi? 4

5 sürdürülebilr tarım politikaları üretmek şarttır. Bu politikaların uygulanabilirliği noktasında da halkın takipçi olması elzemdir. Ayrıca firmaların teknolojiyle entegre proaktif çalışmaları hayata geçirmesi gereklidir. Ürün bazlı strateji belirleme konusuna uzmanlar vurgu yapmaktadır. Farklı coğrafyaları hedef alan ve talebi çok olan ürünlerin üretilmesinin söz konusu hedefe ulaşmada elzem rol oynayacağı görüşü ağırlık kazanıyor. Kırmızı Kaliforniya solucanı ve onların mucizevi ürünü solucan gübresi hem tarımda Ar- Ge hem de tarımda inovasyon için fazlasıyla incelenebilir, geliştirilebilir. Bu konuda devletin çok daha işin içinde olması ve bu fırsatı değerlendirmesi gerekiyor. sağlanabilir mi? 5