MOTORLU KARA TAŞITLARI SEKTÖRÜ T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI RİSK YÖNETİMİ VE KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ EKONOMİK ANALİZ VE DEĞERLENDİRME DAİRESİ 31.12.2013 ANKARA 1
İÇİNDEKİLER GİRİŞ... 3 MOTORLU KARA TAŞITLARI SEKTÖRÜ KÜRESEL TİCARETİ... 6 MOTORLU KARA TAŞITLARI SEKTÖRÜ TÜRKİYE TİCARETİ... 13 2
GİRİŞ Bu bölümde kullanılan dış ticaret verileri ISIC Rev 4, üretim ve istihdam verileri NACE Rev 2 sınıflandırmasına dahildir. İkili NACE Rev 2 kodları, ikili ISIC Rev 4 doları ile birebir uyumlu iken, dörtlü NACE Rev 2 kodları toplanmak suretiyle dörtlü ISIC Rev 4 kodlarına ulaşılmaktadır. Motorlu kara taşıtları sektörü ISIC Rev 4 sınıflandırmasına göre 29 no lu koddan oluşmaktadır. ISIC Rev 4 sınıflandırmasına göre motorlu kara taşıtları sektörü aşağıdaki gibidir: 29 Motorlu kara taşıtı, treyler (römork) ve yarı treyler (yarı römork) imalatı Bu bölüm yolcu veya yük taşımakta kullanılan motorlu kara taşıtları imalatını içerir. Treyler ve yarı treyler imalatı yanında çeşitli parça ve aksesuar imalatı da bu bölümde yer almaktadır. Bu bölümde üretilen araçların bakım ve tamiri 4520 de sınıflandırılır. 2910 Motorlu kara taşıtlarının imalatı Bu sınıf aşağıdakileri içerir: - Yolcu arabalarının imalatı - Ticari araçların imalatı - kamyonetler, kamyonlar, yarı treyler için otoyol traktörleri vb. - Otobüs, troleybüs ve yolcu vagonu imalatı - Motorlu kara taşıtı motorları imalatı - Motorla uyumla şasi imalatı - Diğer motorlu kara taşıtı imalatı - kar motorsikletleri, golf arabaları, amfibi araçlar - itfaiye araçları, yol süpürme araçları, gezici kütüphaneler, zırhlı araçlar vb. - beton karma araçları -ATV ler, go-kart araçları ve benzeri yarış arabaları Bu sınıf ayrıca; - motorlu kara taşıtlarının yeniden inşasına yönelik fabrikaları da içerir. Bu sınıf aşağıdakileri ihtiva etmez: - Motorlu kara taşıtlarının aydınlatma ekipmanlarının imalatı, bkz. 2740 - Piston, piston segmanı ve karbüratörlerin imalatı, bkz. 2811 3
- Tarımda kullanılan traktörlerin imalatı, bkz. 2821 - İnşaat ya da madencilikte kullanılan traktörlerin imalatı, bkz.2824 - Arazi tipi damperli kamyonların imalatı, bkz. 2824 - Motorlu kara taşıtları karoseri imalatı, bkz. 2920 - Motorlu kara taşıtlarının elektrik aksamı imalatı, bkz. 2930 - Motorlu kara taşıtlarının parça ve aksesuar imalatı, bkz. 2930 - Tanklar ve diğer askeri savunma araçlarının imalatı, bkz. 3040 - Motorlu kara taşıtlarının bakım,tamir ve tadilatını, bkz. 4520 2920 Motorlu kara taşıtları karoseri (kaporta) imalatı; treyler (römork) ve yarı treyler (yarı römork) imalatı Bu sınıf aşağıdakileri içerir: - Taksiler dahil motorlu kara taşıtları karoseri imalatı - Her türlü motorlu kara taşıtları, treyler ve yarı treylerin teçhizatı - Treyler ve yarı treyler imalatı: - Eşya taşıma için: tankerler, nakil treyleri vb. - Yolcu taşıma için: Karavan treyler vb. - Bir ya da daha fazla taşıma modu ile taşımaya yönelik konteyner imalatı Bu sınıf aşağıdakileri ihtiva etmez: - Özellikle tarımda kullanılmak için tasarlanmış treyler ve semi-treyler, bkz. 2821 - Motorlu kara taşıtları karoserine ait parça ve aksesuar imalatı, bkz. 2930 - Hayvanlar tarafından çekilen araçlar, bkz.3099 2930 Motorlu kara taşıtları için parça ve aksesuar imalatı Bu sınıf aşağıdakileri içerir: - Motorlu kara taşıtları için muhtelif parça ve aksesuar imalatı: - frenler,vites kutuları, dingiller, kasnaklar, amortisörler, radyatörler, susturucular, egzoz boruları, katalitik dönüştürücüler, debriyajlar, direksiyonlar, direksiyon milleri ve direksiyon kutuları - Motorlu kara taşıtları karoserine ait parça ve aksesuar imalatı: - emniyet kemerleri, airbagler, kapılar, tamponlar - Oto koltukları imalatı 4
- Motorlu kara taşıtları elektrik aksamı imalatı: jeneratörler, alternatörler, bujiler, ateşleme tesisat donatımı, otomatik pencere ve kapı sistemleri, araç paneline satın alınan göstergelerin montajı, voltaj regulatörleri vb. gibi. Bu sınıf aşağıdakileri ihtiva etmez: - Lastiklerin imalatı, bkz. 2211 - Lastik hortum ve kemerler ile diğer lastik ürünlerin imalatı, bkz. 2219 - Plastik hortum ve kemerler ile diğer plastik ürünlerin imalatı, bkz. 2220 - Akülerin imalatı, bkz. 2720 - Motorlu kara taşıtlarının aydınlatma ekipmanlarının imalatı, bkz.2740 - Piston, piston segmanı ve karbüratörlerin imalatı, bkz. 2811 - Motorlu kara taşıtları ve motorlar için pompa imalatı, bkz. 2831 - Motorlu kara taşıtlarının bakım,tamir ve tadilatını, bkz. 4520 5
MOTORLU KARA TAŞITLARI SEKTÖRÜ KÜRESEL TİCARETİ Grafik 1: 2007-2011 Döneminde Dünya Motorlu Kara Taşıtları Ticareti (Milyar Dolar) Kaynak: Dünya Bankası WITS Veri Tabanı, H:İhracat, T: İthalat Grafik 1, 2007-2011 döneminde motorlu kara taşıtları sektörüne ilişkin tüm dünyada gerçekleştirilen ihracat ve ithalat verilerini göstermektedir. Grafiğe göre, motorlu kara taşıtları sektörünün ihracat ve ithalatının, küresel ticaretin krizden en fazla etkilendiği yıl olan 2009 yılı dışında arttığı görülmektedir. Veriler, küresel motorlu kara taşıtları ticaretinin 2008 yılında bir önceki yıla göre arttığını ancak küresel krizin etkilerinin hissedilmeye başlanmasıyla 2009 yılında 2007 yılındaki değerlerin altına düştüğünü göstermektedir. 2010 yılına gelindiğinde ise sektör küresel ölçekte hızlı bir toparlanma göstermiş, 2011 yılında ise bir önceki yıla göre ihracat ve ithalatı %18 artarak sırasıyla 1.354 ve 1.291 milyar dolara ulaşmıştır. Bu rakamlar dünya mal ticaretinin yaklaşık %8 ine tekabül etmektedir. 6
Tablo 1: Motorlu Kara Taşıtları Sektöründe 2007-2011 Döneminde Ortalama İhracatı En Yüksek İlk 10 Ülkenin İhracat Değerleri (Milyon Dolar) Ülke 2007 2008 2009 2010 2011 Almanya 240.609 249.665 170.329 215.800 265.101 Japonya 163.676 176.461 107.932 155.660 156.977 A.B.D. 113.926 115.243 75.929 104.269 123.137 Fransa 71.388 68.885 47.972 53.773 60.264 Meksika - 53.246 40.809 62.413 76.083 Güney Kore 50.461 49.924 38.124 55.965 71.320 Kanada 67.262 53.005 34.809 51.115 55.127 İspanya 56.009 55.902 42.303 45.172 53.562 Belçika 50.008 50.221 35.101 36.728 44.671 İngiltere 48.003 46.406 30.382 40.223 48.687 Türkiye 17.413 19.836 13.164 15.239 17.544 Diğer 290.541 348.630 242.799 309.858 381.323 TOPLAM 1.169.296 1.287.424 879.653 1.146.215 1.353.796 Kaynak: Dünya Banka WITS Veri Tabanı (Not: Türkiye verisi GTB den elde edilmiştir. Ortalama ihracat değerleri ilgili ülkenin verisinin bulunduğu yıl sayısı dikkate alınarak hesaplanmaktadır.) Tablo 1, küresel motorlu kara taşıtları sektöründe 2007-2011 döneminde ortalama ihracatı en yüksek ilk 10 ülkenin yıllara göre ihracat değerlerini göstermektedir. Tabloya göre, ele alınan yılların tümünde Almanya, motorlu kara taşıtları sektöründe açık ara en fazla ihracat yapan ülke olmuştur. Söz konusu ülke 2011 yılında 265 milyar dolarlık ihracatıyla küresel motorlu kara taşıtları ihracatının yaklaşık %20 sini gerçekleştirmiştir. Dolayısıyla Almanya küresel motorlu kara taşıtları sektöründe tedarik bakımından en büyük oyuncudur. Bu anlamda Almanya nın motorlu kara taşıtları sektörünü yönlendirme gücü olduğu söylenebilir. Almanya yı sırasıyla Japonya (157 milyar dolar), A.B.D(123 milyar dolar), Meksika (76 milyar dolar), Güney Kore(71 milyar dolar) ve Fransa (60 milyar dolar) izlemiştir. Söz konusu sektörde Türkiye 17 milyar dolarlık ihracatla toplam motorlu kara taşıtları ihracatından %1 lik pay alarak sıralamada 21. olmuştur. Tabloda yer alan 10 ülke, 2011 yılında küresel motorlu kara taşıtları ihracatının %71 ini gerçekleştirilmiştir. 7
Grafik 2: 2007-2011 Döneminde Dünya Motorlu Kara Taşıtları Sektöründe İhracatta İlk 5 Ülke ve Türkiye (Milyon Dolar) Kaynak: Dünya Banka WITS Veri Tabanı (Not: Türkiye verisi GTB den elde edilmiştir.) Grafik 2, 2007-2011 döneminde küresel motorlu kara taşıtları sektöründe ortalama ihracatı en yüksek ilk beş ülke ve Türkiye nin ihracat değerlerini göstermektedir. Grafikte yer alan 6 ülkenin motorlu kara taşıtları sektörü ihracatının 2009 yılında krizden olumsuz yönde etkilendiği görülmektedir. Grafiğe göre Türkiye hariç 5 ülke, 2011 yılında küresel motorlu kara taşıtları sektörü ihracatının %50 sini gerçekleştirmiştir. Bu 5 ülkenin küresel motorlu kara taşıtları sektörü tedarikinde Türkiye nin en büyük rakipleri olduğu, veriler itibariyle ise Türkiye nin motorlu kara taşıtları sektöründe sıralamada yer alan diğer ülkelerle arasında önemli bir fark olduğu görülmektedir. 8
Tablo 2: Motorlu Kara Taşıtları Sektöründe 2007-2011 Döneminde Ortalama İthalatı En Yüksek İlk 10 Ülkenin İthalat Değerleri (Milyon Dolar) Ülke 2007 2008 2009 2010 2011 A.B.D. 234.020 211.331 141.521 201.674 226.632 Almanya 102.877 108.133 85.504 91.329 114.429 Fransa 69.767 73.703 54.727 58.970 67.624 İngiltere 80.056 68.743 44.278 57.244 66.028 Kanada 71.518 65.052 46.745 64.113 68.911 İtalya 57.622 54.963 42.820 42.515 46.179 Belçika 48.418 52.444 38.108 42.044 48.004 İspanya 61.733 51.153 32.265 33.649 39.757 Çin 25.658 31.163 32.648 55.724 72.802 Rusya Federasyonu 33.820 48.755 14.713 24.127 40.211 Türkiye 15.374 15.860 11.097 16.155 20.301 Diğer 322.986 431.216 306.004 402.096 480.046 TOPLAM 1.123.849 1.212.516 850.430 1.089.640 1.290.924 Kaynak: Dünya Banka WITS Veri Tabanı (Not: Türkiye verisi GTB den elde edilmiştir. Ortalama ithalat değerleri ilgili ülkenin verisinin bulunduğu yıl sayısı dikkate alınarak hesaplanmaktadır.) Tablo 2, küresel motorlu kara taşıtları sektöründe 2007-2011 döneminde ortalama ithalatı en yüksek ilk 10 ülkenin yıllara göre ithalat değerlerini göstermektedir. İncelenen dönem içerisinde ABD nin önemli bir farkla en fazla ithalat yapan ülke olduğu görülmektedir. Bu durum küresel motorlu kara taşıtları sektöründe ABD nin en büyük pazar olduğunu göstermektedir. 2011 yılında motorlu kara taşıtları sektöründe ABD toplam 227 milyar dolar tutarında ithalat yapmıştır. Bu rakam ABD nin küresel motorlu kara taşıtları ithalatının yaklaşık %18 ini gerçekleştirdiği anlamına gelmektedir. ABD yi sırasıyla Almanya (114 milyar dolar), Çin (73 milyar dolar), Kanada (69 milyar dolar), ve Fransa (68 milyar dolar) izlemiştir. Bu beş ülke küresel motorlu kara taşıtları sektöründe en büyük pazarları göstermektedir. Tabloda yer alan ilk 10 ülke, 2011 yılında küresel motorlu kara taşıtları ithalatının %61 ini gerçekleştirmiştir. Türkiye ise küresel motorlu kara taşıtları sektöründe 2011 yılında 20 milyar dolarlık ithalatla, toplam motorlu kara taşıtları ithalatından %2 pay almış ve sıralamada 17. olmuştur. 9
Grafik 3: 2007-2011 Döneminde Dünya Motorlu Kara Taşıtları Sektöründe İthalatta İlk 5 Ülke ve Türkiye (Milyon Dolar) Kaynak: Dünya Bankası WITS Veri Tabanı, (Not: Türkiye verisi GTB den elde edilmiştir.) Grafik 3, 2007-2011 dönemi için motorlu kara taşıtları sektöründe değer bakımından ortalama ithalatı en fazla olan ilk beş ülke ve Türkiye nin ithalat değerlerini göstermektedir. Grafikte yer alan 6 ülkenin motorlu kara taşıtları sektörü ihracatının 2009 yılında krizden olumsuz yönde etkilendiği görülmektedir. Grafiğe göre Türkiye hariç 5 ülke, 2011 yılında küresel motorlu kara taşıtları sektörü ihracatının %42 sini gerçekleştirmiştir. 10
Grafik 4: 2007-2011 Döneminde Motorlu Kara Taşıtları Sektörü Ticaretinde Başta Gelen Coğrafi Ülke Grupları (Milyar Dolar) Kaynak: Dünya Bankası WITS Veri Tabanı, H:İhracat, T:İthalat Grafik 4, 2007-2011 döneminde küresel motorlu kara taşıtları sektörü ticaretinde en fazla ithalat ve ihracat gerçekleştiren coğrafi ülke gruplarını göstermektedir. Buna göre 2011 yılında küresel motorlu kara taşıtları ticaretinde 702 milyar dolar ile Avrupa Birliği en fazla ihracat yapan bölge olmuştur. Bölge 2011 yılında toplam motorlu kara taşıtları ihracatının %52 sini tek başına gerçekleştirmiştir. Bu bölgeyi 327 milyar dolar ile Diğer Asya, 178 milyar dolar ile Kuzey Amerika ve 29 milyar dolar ile Diğer Avrupa (AB hariç) izlemiştir. Diğer Avrupa içinde sınıflandırılan Türkiye nin 2011 yılında söz konusu bölgenin ihracatının %58 ini yaptığı tespit edilmiştir. Motorlu kara taşıtları ithalatına bakıldığında ise 2011 yılında en fazla ithalat gerçekleştiren bölge 546 milyar dolar ile AB-27 olmuştur. Bölge tek başına toplam motorlu kara taşıtları ithalatının %42 sini gerçekleştirmiştir. Bu bölgeyi sırasıyla 296 milyar dolar ile Kuzey Amerika, 160 milyar dolar ile Diğer Asya ve 96 milyar dolar ile Diğer Avrupa (AB hariç) izlemiştir. Motorlu kara taşıtları ithalatı coğrafi bölgeler olarak incelendiğinde en büyük pazarın AB-27 bölgesi olduğu görülmektedir. Bu durumun en büyük nedeni söz konusu bölgenin motorlu kara taşıtları ithalatında başta gelen ülkelerden olan Almanya, Fransa ve İngiltere yi içermesidir. 11
Grafik 5: 2007-2011 Döneminde Ekonomik Ülke Gruplarına Göre Motorlu Kara Taşıtları Dış Ticareti (Milyar Dolar) Kaynak: Dünya Bankası WITS Veri Tabanı, H: İhracat, T: İthalat Grafik 5, 2007-2011 döneminde ekonomik ülke gruplarına göre Motorlu kara taşıtları sektörünün dış ticaret verilerini göstermektedir. Buna göre 2011 yılında küresel motorlu kara taşıtları ihracatının 483 milyar dolarlık kısmı, bir başka deyişle %35 i düşük ve orta gelir grubunda bulunan ülkeler tarafından gerçekleştirilmiştir. Bu grubu 326 milyar dolar ile yüksek gelir grubu ve 6 milyar dolar ile en az gelişmiş ülkeler grubu izlemiştir. Dolayısıyla, motorlu kara taşıtları ticaretinin genel olarak orta düzeyde sermaye malı ve teknoloji içeren ürünlerden oluştuğu söylenebilir. Diğer taraftan 2011 yılında motorlu kara taşıtları ithalatının 606 milyar dolarlık kısmı yüksek gelir grubuna ait ülkeler tarafından gerçekleştirilirken, bu grubu 153 milyar dolar ile düşük ve orta gelir grubu ve 4 milyar dolar ile en az gelişmiş ülkeler grubu izlemiştir. Bu durum ise motorlu kara taşıtları sektöründe talebin büyük ölçüde gelişmiş ülkelerde gerçekleştiğinin bir göstergesidir. 12
MOTORLU KARA TAŞITLARI SEKTÖRÜ TÜRKİYE TİCARETİ Grafik 6: 2007-2012 Motorlu kara taşıtları Sektörü Türkiye Üretimi, İhracatı, İthalatı (Milyon Dolar) Kaynak:GTB,TUİK. *Raporun hazırlandığı dönemde 2012 yılına ait üretim rakamları açıklanmadığından 2012 değeri öneki yılların basit ortalamasıdır. H:İhracat, T:İthalat, U:Üretim Motorlu kara taşıtları sektöründe 2007 yılında Üretim 21 milyar dolar, İhracat 17 milyar dolar, İthalat 15 milyar dolar, Dış ticaret dengesi 2 milyar dolar olarak gerçekleşmişken; 2009 yılında motorlu kara taşıtları Üretim 10 milyar dolara, İhracat 13 milyar dolara, İthalat 11 milyar dolara gerilemiş; Dış ticaret dengesi 2 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. 2010 ve 2011 yılındaki büyüme ile birlikte 2011 yılında Üretim 18 milyar dolara, İhracat 17,5 milyar dolara, İthalatı 20 milyar dolara yükselmiş; Dış ticaret dengesi ise -2,5 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. 13
2012 yılında ise; Üretim (tahmini) 16 milyar dolar, İhracat 16,7 milyar dolar, İthalat 17,2 milyar dolar, Dış ticaret dengesi -0,5 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Üretim ve ithalat değerleri toplamı ürün arzı olarak değerlendirilse, 2007-2012 döneminde motorlu kara taşıtları sektörü arzının ortalama %41 i yurtdışı; %59 u yurtiçi talebe karşılamaya yöneliktir. 300 Milyon Dolar ve Üzeri 300 Milyon Doların Altı Tablo 3: 2007-2012 Döneminde Ortalama 300 Milyon Dolar ve Üzerinde İhracat/İthalat Yapılan Ülkeler (Milyon Dolar) Avrupa Birliği 27 Diğer Asya Diğer Avrupa (A.B Hariç) Kuzey Afrika Kuzey Amerika İhracat _Ortala ma 14 İthalat _Ortal ama İhracat_2012 İthalat_2012 Almanya 2.423 4.417 2.609 5.332 Belçika 551 213 698 240 Fransa 2.539 2.002 2.193 1.772 Hollanda 352 278 499 257 İngiltere 1.357 1.351 1.239 1.339 İspanya 735 1.460 574 1.408 İtalya 1.935 1.025 1.507 1.091 Polonya 325 856 323 896 Romanya 591 343 492 541 Slovenya 370 15 364 18 Çek 173 466 160 704 Cumhuriyeti Güney Kore 23 798 10 751 Japonya 22 820 15 583 Çin 25 325 10 398 Rusya Federasyonu 792 4 853 6 Cezayir 319 3 392 0 A.B.D. 436 232 829 228 Hepsi Diğer 3.697 1.396 3.993 1.654 TOPLAM 16.667 16.002 16.761 17.218 Kaynak: GTB, TUİK (Serbest Bölgeler ülkelere dahildir.) (Not: Ortalama değerler ilgili ülke ile ithalat ve/veya ihracatın gerçekleştiği yıl sayısı dikkate alınarak hesaplanmaktadır.)
Grafik 7: 2007-2012 Döneminde Ortalama 300 Milyon Dolar ve Üzerinde İhracat/İthalat Yapılan Ülkeler (Milyon Dolar) Kaynak: GTB, TUİK (Serbest Bölgeler ülkelere dahildir.) (Not: Ortalama değerler ilgili ülke ile ithalat ve/veya ihracatın gerçekleştiği yıl sayısı dikkate alınarak hesaplanmaktadır.) Motorlu kara taşıtları sektöründe 2007-2011 döneminde ortalama 300 milyon ve üzerinde ticaret yapılan 17 ülke bulunmaktadır. 17 ülkenin 11 i Avrupa Birliği, 3 ü Asya, 1 i Diğer Avrupa, 1 i Kuzey Afrika, 1 i ise Kuzey Amerika grubu içinde yer almaktadır. Ortalama 300 milyon doların üzerinde ticaret yapılan Diğer Asya ülkeleri karşısında Türkiye, ithalatçı kimliği ile öne çıkmaktadır. Japonya, Güney Kore ve Çin önemli tutarda ithalat yapılan Asya ülkeleridir. Almanya, Fransa, İngiltere ve İtalya önemli tutarda ihracat yapılan AB ülkeleridir. 15
Tablo 4: 2007-2012 Döneminde En Yüksek Motorlu Kara Taşıtları İthalatı Yapan 20 Ülke ve Türkiye nin Bu Ülkelere İhracatı (Milyon Dolar) Avrupa Birliği 27 Avustralya ve Yeni Zelanda Diğer Asya Diğer Avrupa (A.B Hariç) Güney Amerika Kuzey Amerika Orta Amerika ve Karayipler Yakın ve 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Almanya H 2.635 2.891 1.594 2.157 2.651 2.609 T 102.877 108.133 85.504 91.329 114.429 100.454 Avusturya H 194 210 127 154 210 173 T 19.387 19.637 14.267 16.491 20.727 18.102 Belçika H 351 582 571 420 686 698 T 48.418 52.444 38.108 42.044 48.004 45.804 Fransa H 2.354 2.882 3.030 2.362 2.416 2.193 T 69.767 73.703 54.727 58.970 67.624 64.958 Hollanda H 348 321 152 280 512 499 T 22.364 24.613 16.445 18.972 25.601 21.599 İngiltere H 1.597 1.808 925 1.304 1.268 1.239 T 80.056 68.743 44.278 57.244 66.028 63.270 İspanya H 1.142 881 363 688 764 574 T 61.733 51.153 32.265 33.649 39.757 43.711 İsveç H 169 187 137 238 303 272 T 18.489 17.702 10.655 15.593 18.845 16.257 İtalya H 2.357 2.218 1.653 1.912 1.962 1.507 T 57.622 54.963 42.820 42.515 46.179 48.820 Polonya T 18.269 23.542 14.237 16.409 19.325 18.356 H 54 70 21 52 46 48 Avustralya T 19.335 21.294 15.140 22.618 23.725 20.422 Japonya H 10 35 26 28 21 15 T 19344 20.357 12.995 18.551 21.700 18.589 Çin H 42 42 18 22 17 10 T 25.658 31.163 32.648 55.724 72.802 43.599 Rusya Federasyonu H 766 1.432 237 607 855 853 T 33.820 48.755 14.713 24.127 40.211 32.325 Türkiye T 15371 15.853 11.080 16.146 20.278 15.746 Brezilya H 45 72 81 120 231 140 T. 14.379 12.381 17.893 24.085 17.185 A.B.D. H 95 98 476 439 681 829 T 234.020 211.331 141.521 201.674 226.632 203.036 Kanada H 4 4 31 49 64 104 T 71.518 65.052 46.745 64.113 68.911 63.268 H 37 64 17 27 19 27 Meksika T. 33.017 23.200 32.358 37.710 31.571 B.A.E. T. 17.173... 17.173 Orta Doğu Kaynak: GTB, TUİK, WITS. H: Türkiye İhracatı, T: İlgili Ülke İthalatı (Not: Ülkelerin 2012 yılına ait ithalat değerleri henüz açıklanmadığından, 2012 yılı için verisi bulunan son 5 yılın ortalama değeri esas alınmıştır.) 16
Grafik 8: 2007-2012 Döneminde En Yüksek Motorlu Kara Taşıtları İthalatı Yapan 20 Ülke ve Türkiye nin Bu Ülkelere İhracatı (Milyon Dolar) Kaynak: GTB, TUİK, WITS. H: Türkiye İhracatı, T: İlgili Ülke İthalatı (Not: Çubuklar, 2007-2012 dönemindeki Ülkelerin Ortalama İthalatını ve Türkiye'nin Bu Ülkelere Ortalama İhracatını göstermektedir.) 2007-2012 döneminin en önemli motorlu kara taşıtları ithalatçıları sıra ile ABD (203 milyar dolar), Almanya (100 milyar dolar), Fransa (65 milyar dolar), Kanada (63 milyar dolar), İngiltere (63 milyar dolar) dir. 2007-2012 döneminde motorlu kara taşıtları sektöründe en yüksek ithalatı, ortalama 203 milyar dolar ile ABD yapmaktadır. Türkiye nin söz konusu dönemde ABD ye ihracatı ise 436 milyon dolar düzeyindedir. Türkiye, ABD motorlu kara taşıtları ihtiyacının %0,2 sini karşılamaktadır. 100 milyar dolar düzeyinde motorlu kara taşıtları ithal eden Almanya ya Türkiye, 2,4 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirmektedir. Türkiye, Almanya nın ihtiyacının %2,4 ünü karşılamaktadır. 65 milyar dolar düzeyinde motorlu kara taşıtları ithal eden Fransa ya Türkiye, 2,5 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirmektedir. Türkiye, Fransa nın ihtiyacının %8,5 ini karşılamaktadır. 63 milyar dolar düzeyinde motorlu kara taşıtları ithal eden İngiltere ye Türkiye, 1,4 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirmektedir. Türkiye, İngiltere nin ihtiyacının %2,2 sini karşılamaktadır. 49 milyar dolar düzeyinde motorlu kara taşıtları ithal eden İtalya ya Türkiye, 2 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirmektedir. Türkiye, İtalya nın ihtiyacının %4 ünü karşılamaktadır. 17
Tablo 5: 2007-2012 Döneminde En Yüksek Motorlu Kara Taşıtları İhracatı Yapan 20 Ülke ve Türkiye nin Bu Ülkelerden İthalatı (Milyon Dolar) Avrupa Birliği 27 Diğer Asya Kuzey Amerika Almanya Avusturya Belçika Fransa Hollanda İngiltere İspanya İsveç İtalya Macaristan Polonya Slovakya Çek Cumhuriyeti Güney Kore Japonya Tayland Çin A.B.D. Kanada 2007 2008 2009 2010 2011 2012 H 240.609 249.665 170.329 215.800 265.101 228.301 T 3.801 3.971 2.781 4.481 6.135 5.332 H 21.838 20.709 14.066 16.528 20.136 18.655 T 66 50 41 72 96 80 H 50.008 50.221 35.101 36.728 44.671 43.346 T 225 178 134 206 293 240 H 71.388 68.885 47.972 53.773 60.264 60.456 T 2.040 2.171 1.758 2.026 2.243 1.772 H 16.979 18.587 11.519 13.401 19.568 16.011 T 279 233 162 307 427 257 H 48.003 46.406 30.382 40.223 48.687 42.740 T 1.596 1.466 866 1.266 1.577 1.339 H 56.009 55.902 42.303 45.172 53.562 50.590 T 1.516 1.458 1.082 1.535 1.764 1.408 H 23.175 21.783 10.836 15.909 22.281 18.797 T 81 90 41 62 91 85 H 41.156 42.740 27.006 31.860 37.511 36.055 T 1.003 962 689 1.100 1.307 1.091 H 18.581 20.061 12.981 15.039 18.281 16.989 T 287 108 79 87 82 90 H 24.822 30.631 24.296 25.388 29.877 27.003 T 734 794 591 874 1.249 896 H 14.571 16.584 11.978 14.284 18.670 15.218 T 69 110 72 158 156 217 H 22.210 25.241 21.194 24.887 30.453 24.797 T 421 485 331 367 487 704 H 50.461 49.924 38.124 55.965 71.320 53.159 T 890 792 508 800 1.046 751 H 163.676 176.461 107.932 155.660 156.977 152.141 T 999 1.036 541 896 865 583 H 13.565 17.284 12.510 19.900 19.596 16.571 T 192 264 140 178 212 152 H 34.985 41.168 24.784 39.546 53.939 38.884 T 149 296 240 383 484 398 H 113.926 115.243 75.929 104.269 123.137 106.501 T 206 286 209 186 274 228 H 67.262 53.005 34.809 51.115 55.127 52.264 T 3 2 4 5 7 8 H. 53.246 40.809 62.413 76.083 58.138 T 139 120 97 155 258 257 Orta Amerika ve Meksika Karayipler Kaynak: GTB, TUİK, WITS. H: İhracat, T: İthalat (Not: Ülkelerin 2012 yılına ait ithalat değerleri henüz açıklanmadığından, 2012 yılı için verisi bulunan son 5 yılın ortalama değeri esas alınmıştır.) 18
Grafik 9: 2007-2012 Döneminde En Yüksek Motorlu Kara Taşıtları İhracatı Yapan 20 Ülke ve Türkiye nin Bu Ülkelerden İthalatı (Milyon Dolar) Kaynak: GTB, TUİK, WITS. H: İhracat, T: İthalat (Not: Çubuklar, 2007-2012 dönemindeki Ülkelerin Ortalama İhracatını ve Türkiye'nin Bu Ülkelerden Ortalama İthalatını göstermektedir.) 2007-2012 döneminde motorlu kara taşıtları ihracatında Almanya (228 milyar dolar), Japonya (152 milyar dolar), ABD (106 milyar dolar), Fransa (60 milyar dolar) ve Meksika (58 milyar dolar) önde gelen ülkelerdir. Türkiye nin 5,3 milyar dolar ile en fazla ithalat yaptığı ülke Almanya olup; bu ithalat ile Almanya nın ihracatından %2,3 lük bir pay almaktadır. 60 milyar dolarlık ihracat yapan Fransa dan Türkiye nin gerçekleştirdiği ithalat 1,7 milyar dolardır. (%2,8 pay) 50 milyar dolarlık ihracat yapan İspanya dan Türkiye nin yaptığı ithalat 1,4 milyar dolardır. (%2,8 pay) 19
Tablo 6: Motorlu Kara Taşıtları Sektörü Dâhilde İşleme (Milyon Dolar) Yıl DİR Toplam İhracattaki DİR Toplam İthalattaki İhracat İhracat Pay İthalat İthalat Pay 2007 13.992 17.413 80% 4.623 15.374 30% 2008 16.073 19.836 81% 4.650 15.860 29% 2009 10.817 13.164 82% 3.037 11.097 27% 2010 12.452 15.239 82% 3.535 16.155 22% 2011 14.021 17.544 80% 4.145 20.301 20% 2012 12.851 16.761 77% 3.387 17.218 20% Kaynak: GTB Tablo 6.1: Motorlu Kara Taşıtları Sektörü Dâhilde İşleme (ISIC Kod 4)(Milyon Dolar) DİR İhracat DİR İthalat Kaynak: GTB 2910 2920 2930 2910 2920 2930 Motorlu kara taşıtlarının İmalatı Motorlu kara taşıtları karoseri (kaporta) İmalatı; treyler (römork) ve yarı treyler (yarı römork) İmalatı Motorlu kara taşıtları için parça ve aksesuar İmalatı Motorlu kara taşıtlarının İmalatı Motorlu kara taşıtları karoseri (kaporta) İmalatı; treyler (römork) ve yarı treyler (yarı römork) İmalatı Motorlu kara taşıtları için parça ve aksesuar İmalatı 2007 2008 2009 2010 2011 2012 11.606 13.618 9.343 10.512 11.612 10.429 137 154 30 33 59 74 2.249 2.301 1.444 1.907 2.350 2.349 1.932 1.914 1.102 1.343 1.601 1.312 8 8 9 3 4 2 2.684 2.728 1.927 2.189 2.539 2.073 20
Grafik 10: 2007-2012 Yılları Rejim Türüne Göre Motorlu Kara Taşıtları Sektörü İhracatı (Milyon Dolar) Kaynak: GTB 21
Grafik 11: 2007-2012 Yılları Rejim Türüne Göre Motorlu Kara Taşıtları Sektörü İthalatı (Milyon Dolar) Kaynak: GTB 2007-2012 döneminde dâhilde işleme kapsamında ortalama 4 milyar dolarlık ithalat, 13 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirilmiş olup, İthalatın yaklaşık %24 ü, ihracatın ise %80 i dâhilde işleme kapsamında yapılmıştır. 22
Grafik 12: 2007-2012 Döneminde Motorlu Kara Taşıtları Sektörü İstihdam Endeksi Kaynak: TÜİK 2007-2012 dönemi motorlu kara taşıtları sektörü istihdamında, 2009 yılında ciddi bir azalışın olduğu ancak 2010 yılından itibaren istihdamın arttığı ve 2012 yılında 2008 deki rakama ulaştığı görülmektedir. TUİK verilerine göre 2009 yılında motorlu kara taşıtları sektöründe istihdam edilen kişi sayısı 125.948 dir. 2009 yılındaki çalışan sayısı motorlu kara taşıtları sektörü istihdam endeksine göre önceki ve sonraki yıllara uyarlandığında çalışan sayısının, 2007 yılında 146.953 2008 yılında 156.652 2009 yılında 125.948 2010 yılında 133.353 2011 yılında 150.709 2012 yılında 155.532 olduğu tahmin edilmektedir. 23
NOT: BU RAPORDA YER ALAN DEĞERLENDİRMELER UZMAN GÖRÜŞÜ OLUP SADECE BİLGİLENDİRME AMACIYLA HAZIRLANMIŞTIR. BU RAPORDA YER VERİLEN GÖRÜŞ VE DEĞERLENDİRMELER, HİÇBİR ŞEKİLDE T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI NIN KURUMSAL GÖRÜŞ VE YAKLAŞIMINI YANSITMAMAKTADIR. 24