Bölüm 7 Risk Getiri ve Sermayenin Fırsat Maliyetine Giriş İşlenecek Konular Getiri Oranları: Gözden Geçirme Sermaye Piyasası Tarihi Risk & Çeşitlendirme Risk Üzerine Yorumlar Sermaye Kazancı + kar payı Yüzde Getiri= başlangıç hisse fiyatı 38 +.15 Yüzde Getiri= 49 =.779 veya 77.9% Kar Payı Kar Payı Getirisi = Başlangıç Hisse Fiyatı Sermaye Kazancı Sermaye Kazancı Getirisi = Başlangıç Hisse Fiyatı 1
.15 Kar Payı Getirisi = 49 =.36 veya.36% 38 Sermaye Kazancı Getirisi = 49 =.775 veya 77.5% Piyasa Endeksleri Piyasa Endeksi Tüm piyasanın yatırım performansını ölçer. Dow Jones Sanayi Ortalaması (The Dow) 3 büyük Amerikan hisse senedinden oluşan yatırım portföyü. Standard & Poor s Birleşik Endeksi (The S&P 5) 5 büyük hisse senedi portföyünün değerinin performans ölçütü. 19 yılında yatırılan 1 doların zaman içindeki değeri $22,745 Endeks $192 $69 28 Kaynak: Ibbotson Associates Yıl 2
Risk Primi Risk Primi: Risk karşılığı olarak risksiz getirinin üzerinde beklenen getiri. Tarihsel kayıtlar yatırımcıların riskli varlıklara yatırım yapmanın karşılığı olarak risk primi elde ettiklerini göstermiştir. Yüksek riskli varlıkların ortalama getirisi düşük riskli varlıkların ortalama getirisinden daha fazladır. Beklenen Getiri Beklenen piyasa hazine bonosu normal risk = + getirisi faiz oranı primi (1981)21.6% = 14 + 7.6 (28)9.8% = 2.2 + 7.6 Bir yatırım üzerindeki beklenen getiri hem beklemenin (zaman değeri) hem de gelecek için endişe etmenin (risk) karşılığını göstermektedir. Varyans- Ortalamadan sapmaların kareleri toplamının ortalaması. Standard Sapma Varyansın karekökü. Bir risk ölçütü 3
Getiri Histogramı Hisse Senetleri 15 1 5 Yıl Sayısı -45-4 -35-3 -25-2 -15-1 -5 5 1 15 2 25 3 35 4 45 5 55 5 4 3 2 1 Devlet Tahvilleri -45-4 -35-3 -25-2 -15-1 -5 5 1 15 2 25 3 35 4 45 5 55 Hazine Bonosu 8 6 4 2-45 -4-35 -3-25 -2-15 -1-5 5 1 15 2 25 3 35 4 45 5 55 Yüzde Getiri Para Atma Oyunu- Varyans ve Standart Sapmanın Hesaplanması T+T: 2 +2=4; T+Y: 2-1=1; Y+T: -1+2; Y+Y: -1-1=-2 Beklenen Getiri= muhtemel sonuçların olasılık ağırlıklı ortalaması = (.25x4)+(.5x1)+(.25x-2)=+1% (1) (2) (3) Beklenen Getiriden Sapma +3 Yüzde Getiri +4 +1 +1 Sapmanın Karesi 9-2 -3 9 Varyans = sapmaların karelerinin olasılık ağırlıklı ortalaması Varyans=.25*9+.5*+.25*9=.25*18=45 Standart Sapma = Varyansın Karekökü = karekök(45)=21.1% Hisse Senedi Getirilerindeki (1) Yıl Getiri (%) 22-2.9 23 31.6 24 12.5 25 6.4 26 15.8 27 5.6 Toplam 51. (2) Ortlama Getiriden Sapma -29.4 23.1 4. -2.1 7.3-2.9 (3) Sapmanın Karesi 864.36 533.61 16. 4.41 53.29 8.41 148.8 Ortalam Getiri = 51.6/6 = 8.5% Varyans = Sapmaların karelerinin ortalaması = 148.8/6 = 246.68 Standard Sapma = varyansın karekökü = 15.71% 4
Hisse Senedi Piyasası Volatilitesi 19-27 6 5 Standard Sapma 4 3 2 1 19 195 191 1915 192 1925 193 1935 194 1945 195 1955 196 1965 197 1975 198 1985 199 1995 2 25 27 Risk ve Çeşitlendirme Çeşitlendirme- Portföyü farklı nitelikteki yatırımlara yayarak riski azaltma stratejisi Özel Riski Sadece bireysel şirketi etkileyen risk faktörleri. çeşitlendirilebilir risk, sistematik olmayan risk, şirket riski olarak da isimlendirilmektedir. Piyasa Riski Tüm menkul kıymet borsasını etkileyen, ekonomi çapında (makroekonomik) risk faktörleri sistematik risk olarak da isimlendirilmektedir. Çeşitlendirme Riski Nasıl Azaltır? Değer (Ağustos 24 = 1) 16 14 12 1 8 6 4 2 Network Mining Ford Portfolio 5
Risk ve Çeşitlendirme Birinci Varlığın Birinci Varlığın Portföy Getirisi = x Portföydeki Ağırlığı Getirisi İkinci Varlığın İkinci Varlığın + x Portföydeki Ağırlığı Getirisi Risk ve Çeşitlendirme Senaryo Olasılık Durgunluk Normal Büyüme Hızlı Büyüme Oto Hisse Senedi Altın Hisse Senedi -8 +2 +5 +3 +18-2 Oto Hisse Senedi Altın Hisse Senedi Beklenen Getiriden Beklenen Getiriden Senaryo Sapma Sapmanın Karesi Sapma Sapmanın Karesi Durgunluk -8-13 169 +2 +19 361 Normal Büyüme +5 +3 +2 4 Hızlı Büyüme +18 +13 169-2 -2 441 Beklenen Getiri *(-8+5+18)=5% *(+2+3-2)=1% Varyans *(169++169)=112.7 *(361+4+441)=268.7 Standard Sapma 1.6% 16.4% Risk ve Çeşitlendirme Senaryo Olasılık Durgunluk Normal Büyüme Hızlı Büyüme Oto Hisse Senedi Altın Hisse Senedi -8 +2 +5 +3 +18-2 Senaryo Olasılık Oto Hisse Senedi Altın Hisse Senedi Portföy Getirisi (75% Oto, 25% Altın) Durgunluk -8 +2-1 Normal Büyüme +5 +3 +4.5 Hızlı Büyüme +18-2 +8.5 Beklenen Getiri 5% Varyans 112.7 Standard Sapma 1.6% 1% 4% 268.7 15.2 16.4% 3.9% Portföy Getirisi = (.75*Oto Hisse Senedi Getirisi) + (.25*Altın Hisse Senedi Getirisi) 6
Risk ve Çeşitlendirme Portföy Standard Sapması Özel Risk Piyasa Riski 5 1 15 Hisse Senedi Sayısı Mesaj 1 Risk Üzerine Yorumlar Bazı riskler büyük ve tehlikeli gözükür ama gerçekte çeşitlendirilerek yok edilebilir Mesaj 2 Piyasa riskleri makro risklerdir Mesaj 3 Risk ölçülebilir 7