www.kanatlibilgi.com TAVUK EMBRİYOSUNUN GÜNLÜK GELİŞİM SAFHALARI Kaynak: Dr Stephan WARIN, DVM, Avian Business Unit. CEVA Santé Animale, La Ballastiere, BP 126, 33501 Libourne Cedex, France Çeviren: Barbaros GÖKÇEYREK Dölsüz yumurta: Dölsüz yumurtanın embriyonik disk i, beyaz bir nokta şeklinde görünmektedir. Döllü yumurta: Embriyonik disk halka şeklindedir. Bu halka, daha sonra embriyonun gelişeceği bir merkeze sahiptir.
Gün 1: Germinal disk, Blastoderm safhasındadır. Kanal bölünmeye başlar ve pellucida bölgesinin altında, koyu renkli halka şeklini alır. Gün 2: Blastodermin ortasında ilk kanal ortaya çıkar. İlave embriyonik eklentiler (extraembryonic annexes) arasında, ileride embriyonun beslenmesi için hayati rol oynayacak olan Vitelline zarı oluşur. Gün 3: Embriyo sol tarafına yatmış şekildedir. Kan akışının başlamıştır. Vitelline zarı yumurta sarısının yüzeyine dağılmıştır. Beynin yanı sıra baş ve vücut ayırt edilebilmektedir. Kalp sisteminin oluşmuş ve kalp atışı başlamıştır.
Gün 4: Embriyoyu saran amniyotik boşluğun gelişmesi. Amniyotik boşluk, embriyonun kolay hareket etmesine yardımcı olan ve onu koruyan Amniyotik sıvı ile dolacaktır. Allontoik kesenin oluşumu: Kalsiyumun kan dolaşımına karışması, solunum ve atıkların depolanmasında ana rolü oynar. Gün 5: Embriyo boyutunda fark edilir bir artış olur; Embriyo C şeklini alır: baş kuyruk kısmına yakınlaşır. Uzuvların büyümeye başlar. Alt uzuvlara ait parmaklar farklılaşmaya başlar.
Gün 6: Vitelline (yumurta sarısı) zarı büyümeye devam etmektedir ve yumurta sarsının yarıdan fazlasını çevrelemiştir. Üst uzuvlara ait bir, iki ve üçüncü parmaklar, alt uzuvlarda ise iki ve üçüncü parmaklar arasında yarılmalar başlar. İkinci parmaklar diğerlerinden daha uzundur. Gün 7: Boynun incelmesi ile baş kısmı vücudun geri kalanından bariz bir şekilde seçilebilmektedir. Gaga oluşmaya başlar. Beyin kademeli olarak kendisi için ayrılmış bölüme girmeye başlar: Embriyonunun büyüme hızına göre daha düşük hızda kademeli olarak gelişir.
Gün 8: Vitelline zarı neredeyse tüm sarıyı sarmıştır. Gözdeki renk oluşumu kolayca görülebilir. Gaganın üst ve alt kısmı, kanat ve bacaklarda olduğu gibi ayrışmaya başlar. Boyun uzar ve beyin tamamıyla olması gereken boşluğa yerleşmiştir. Dış işitme kanalı açılmaya başlar. Gün 9: Tırnakların oluşur. İlk tüy folikülleri oluşur. Allantoisin büyür ve yumurta sarısındaki damarlaşma artar.
Gün 10: Dar bir delik şeklinde burun deliği mevcuttur. Göz kapağı büyür. Uzuvların uç kısımları uzamaya başlar. Vitelline zarı artık yumurta sarısını tamamen sarmaktadır. Tüy folikülleri alt kısımdaki uzuvları kaplamıştır. Yumurta dişi görünür. Gün 11: Göz kapakları arasındaki açıklık eliptik bir şekil almıştır ve incelme eğilimindedir. Vitellüs küçülmeye başlarken allantois maksimum büyüklüğüne ulaşmıştır. Embriyo civciv görünümüne sahiptir.
Gün 12: Tüy folikülleri kulak kanalını sarmış üst göz kapağını kaplamıştır. Alt göz kapağı ise korneanın %60-75 ini kapatabilmektedir.
Gün 13: Allantois küçülerek Korioallantoik zar (chorioallantoic membrane) halini almaya başlar. Tırnaklar ve bacak pullarının seçilebilmektedir. Day 14: Yumuşak tüyler neredeyse tüm vücudu kaplamıştır ve çok hızlı büyümektedirler.
Gün 15 ve 16: Birkaç morfolojik değişiklik vardır: Civciv ve tüyler büyümeye devam etmektedir. Vitellüs ün küçülmesi hızlanmıştır. Kademeli olarak yumurta akı kaybolmaktadır. Baş, kabuğu delme pozisyonuna doğru hareket eder ve sağ kanatın altındadır. Gün 17: Embriyonun böbrek sistemi ürat üretir. Sağ kanatın altındaki gaga, hava boşluğuna dokunmaktadır. Yumurta akı tamamıyla çekilmiştir. Gün 18: Gelişim makinesinden çıkım makinesine transferin ve muhtemelen yumurta içi (in-ova) aşılamanın yapıldığı zamandır. Vitellüs karın içine çekilmeye başlar ve amniyotik sıvı azalır.
Gün 19: Vitellüsün emilmesi hızlanır. Gaga iç kabuk zarına dayanmış vaziyettedir ve delmeye hazırdır. Gün 20: Vitellüs tamamen emilmiştir; göbek deliği kapanmıştır. Civciv İç kabuk zarını delmiş ve hava boşluğundan nefes almaktadır. Kabuktaki porlar yoluyla gaz alışverişi gerçekleşir. Kabuk delinmeye başlar. Civciv çıkıma hazırdır.
Gün 21: Civciv yönünü bulmak için kanatlarını, etrafında dönmek için ise bacaklarını kullanmaktadır. Yumurta kabuğunu deler. Kabuktan 12-18 saat içinde çıkar ve kurumaya başlar. MUTLU SON!