T.C. DIŞİŞLERİ BAKANLIĞI Enerji, Su ve Çevre İşleri Genel Müdür Yardımcılığı SAYI: 10 Nisan-Haziran 2014 ENERJİ ANLAŞMALAR TANAP ve Şahdeniz Sahası Anlaşmaları 30 Mayıs 2014 tarihinde İstanbul'da Sayın Başbakanımızın huzurunda gerçekleştirilen bir törenle, sırasıyla "TOTAL ile Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) Arasında Şah Deniz Prospektif Sahasındaki hisseye ve diğer ilgili hisselere ve anlaşmalara ilişkin Alım-Satım Anlaşması" (TPAO Genel Müdürü Besim Şişman ve TOTAL Azerbaycan Genel Müdürü Christian Giudicelli arasında), "Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi (SOCAR) ile Boru Hatları ile Petrol Taşıma A.Ş. Arasında TANAP Doğal Gaz İletim A.Ş. nin %30 hissesinin alım satımına ilişkin Anlaşma" ile "TANAP Doğal Gaz İletim A.Ş. ile Boru Hatları ile Petrol Taşıma A.Ş. Arasında TANAP Sisteminden Gaz Taşınması için Gaz Taşıma Anlaşması" (BOTAŞ Genel Müdürü Mehmet Konuk ile SOCAR Başkanı ile TANAP Yönetim Kurulu Başkanı Rövnag Abdullayev arasında) ve "Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Azerbaycan Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı Sistemine İlişkin Mutabakat Zaptı" (Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Sayın Taner Yıldız ile Azerbaycan Cumhuriyeti Enerji Bakanı Natig Aliyev arasında) imzalanmıştır. Bu Anlaşmalar çerçevesinde, BOTAŞ ın TANAP taki payı %20 den %30 a artırılmıştır; TPAO nun Şahdeniz Sahasındaki ve Güney Kafkasya Boru Hattı ndaki payları ise %9 dan %19 a çıkarılmış ve TPAO Şahdeniz sahasında BP den sonra en büyük ikinci hissedar konumuna yükselmiştir. Türkiye nin CERN e Ortak Üyelik Anlaşması Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi (CERN) Arasında CERN'e Ortak Üyelik Statüsünün Verilmesine Dair Anlaşma" Enerji ve Tabii 1
Kaynaklar Bakanı Sayın Taner Yıldız ın huzurunda 12 Mayıs 2014 tarihinde Cenevre de gerçekleştirilen bir törenle, BM Cenevre Ofisi nezdindeki Daimi Temsilcimiz Büyükelçi Mehmet Ferden Çarıkçı ile CERN Genel Direktörü Rolf Heuer tarafından imzalanmıştır. Nükleer fizik ve parçacık fiziği alanında araştırmalar yapmak üzere 1954 yılında kurulan CERN in 60ncı kuruluş yılına denk gelen Anlaşmanın imzalanmasıyla ülkemiz, 1961 yılından beri gözlemci üye statüsüyle yer aldığı CERN e Ortak Üye olmaya yönelik gerekli adımı atmıştır. Anılan Anlaşmanın yürürlüğe girmesini takiben ülkemiz CERN e Ortak Üye olacaktır. Ortak Üyelik süreci üniversitelerimizdeki araştırma altyapımızın ve sanayimizdeki farkındalık ve geri dönüşümün iyileştirilmesi için de bir fırsat teşkil edecek olup, Ortak Üyelik sürecinde şartların olgunlaşması durumunda Tam Üyelik seçeneğinin de değerlendirilmesi mümkündür. YURTDIŞINDA DÜZENLENEN ETKİNLİKLER ve ZİYARETLER 1. 23-25 Nisan 2014 tarihleri arasında Brüksel'de Avrupa Koleji tarafından düzenlenen "Avrupa'da Enerji Yönetiminin Geleceği" başlıklı konferansa Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı (ETKB) Bakan Yardımcısı Sayın Murat Mercan iştirak etmiştir. 2. Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı Genel Müdürlüğü (TPAO), Macar Petrol ve Doğalgaz şirketi MOL ile kurulan ortaklık çerçevesinde MOL ün Rusya da faaliyet gösteren BaiTex LLC şirketinin %49 luk hissesini satın almıştır. Sözkonusu anlaşma ile ilgili olarak 30 Nisan 2014 tarihinde Budapeşte de MOL Group şirket merkezinde bir kutlama töreni yapılmıştır. 3. Türkiye-Azerbaycan-Türkmenistan Dışişleri Bakanları I. Üçlü Toplantısı 26 Mayıs 2014 tarihinde Bakü'de gerçekleştirilmiştir. Toplantı sonucunda kabul edilen Bakü Bildirisi'nde, diğer konular yanında enerji ve çevre gibi alanlardaki işbirliğinin daha da ileriye taşınması ve işbirliğinin sürdürülmesi konularına yer verilmiştir. Ayrıca, enerji ve ulaştırma alanlarındaki ilişkilerin daha da geliştirilmesi, enerji güvenliği ve enerji güzergahlarının çeşitliliğinin artırılması için büyük çaplı ortak projelere katılımın önemi vurgulanmıştır. 4. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Sayın İlker Sert başkanlığında bir heyet, Akkuyu NGS Şirketi'nin daveti üzerine 5-9 Haziran 2014 tarihleri arasında Moskova ve St. Petersburg'a ziyaret gerçekleştirmiştir. Sözkonusu ziyaret kapsamında bir kömür madeni sahasında incelemelerde bulunulmuş, ayrıca Akkuyu NGS Şirketi ile temaslar yapılmıştır. 5. 9-11 Haziran 2014 tarihlerinde Rosatom tarafından Moskova'da gerçekleştirilen "VI. International Forum-ATOMEXPO" başlıklı etkinliğe Türkiye Atom Enerjisi Kurumu Başkanı Zafer Alper iştirak etmiştir. 2
6. 20 Haziran 2014 tarihinde Cenevre'de gerçekleştirilen CERN 171. Konsey Toplantısına, Türkiye Atom Enerjisi Kurumu Başkanı Zafer Alper katılmıştır. 7. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Müsteşarı Metin Kilci başkanlığındaki bir heyet, akıllı şebekeler ve enerji borsasının işleyişi hakkında görüşmelerde bulunmak üzere 24 Haziran 2014 tarihinde Stokholm'e bir ziyaret gerçekleştirmiştir. EPDK, TEİAŞ, TEDAŞ ve Elektrik Dağıtım Hizmetleri Derneği (ELDER) yetkililerinden müteşekkil heyet için düzenlenen konferansın açılışında Müsteşar Kilci, İsveç Ticaret Bakanı Ewa Björling'in ardından bir konuşma yapmıştır. 8. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakan Yardımcısı Sayın Murat Mercan, beraberinde bir heyetle "Dünya Enerji Konseyi (WEC) Sözleşme Çalıştayı"na katılmak üzere 25-27 Haziran 2014 tarihlerinde Londra'ya bir ziyaret gerçekleştirmiştir. 21. DÜNYA PETROL KONGRESİ Her üç yılda bir Dünya Petrol Konseyi tarafından tertiplenen ve küresel ölçekte petrol ve doğal gaz sektöründeki en büyük çaplı etkinliği teşkil eden Dünya Petrol Kongresi'nin (WPC) 21.si bu yıl 15-19 Haziran 2014 tarihlerinde Moskova'da gerçekleştirilmiştir. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Sayın Taner Yıldız başkanlığında, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakan Yardımcısı Sayın Murat Mercan ve TPAO, BOTAŞ, MTA gibi kurumların yetkililerinden oluşan bir heyetle sözkonusu etkinliğe katılım sağlanmıştır. Ayrıca, müteakip WPC toplantısının 2017 yılında İstanbul'da düzenlenecek olması çerçevesinde 19 Haziran 2014 tarihinde Moskova'da bir devir-teslim töreni yapılmıştır. Bakan Sayın Yıldız, anılan kongre marjında RF Enerji Bakanı Aleksandr Novak ile görüşmüştür. ÜLKEMİZDE DÜZENLENEN ETKİNLİKLER VE ZİYARETLER 1. 13. Türkiye Uluslararası Petrol ve Gaz Konferansı (TUROGE) 9-10 Nisan 2014 tarihlerinde Ankara'da düzenlenmiştir. Konferans çerçevesinde ÇEGM Büyükelçi Emre Yunt "East Mediterranean: The Regional Exploration Context and Current Positions of the Parties" başlıklı oturuma iştirak ederek bir konuşma yapmıştır. 2. BP Küresel Grup Yönetim Kurulu Toplantısı, BP Şirketi'nin ülkemiz ile ihdas ettiği stratejik ortaklığa atfettiği önem çerçevesinde 13-16 Mayıs 2014 tarihlerinde İstanbul'da düzenlenmiştir. Sözkonusu toplantı vesilesiyle ülkemizi ziyaret eden BP CEO'su Bob Dudley Sayın Başbakanımız tarafından 13 Mayıs günü kabul edilmiştir. 3. Ülkemiz ile Bulgaristan arasında Türkiye-Bulgaristan Doğal Gaz Enterkonektörü (ITB) projesine ilişkin 28 Nisan 2014 tarihinde imzalanan Mutabakat Zaptı nda ilgili kurumların katılımıyla bir Ortak Çalışma Grubu (OÇG) oluşturulması ve OÇG nin üç ay içerisinde ITB ye ilişkin bir ön fizibilite raporu hazırlaması kararlaştırılmıştır. Bu çerçevede, OÇG ilk toplantısı Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Bakanlığımız, 3
BOTAŞ, Bulgaristan Ekonomi ve Enerji Bakanlığı, Bulgarian Energy Holding (BEH), Bulgartransgaz ve Bulgargaz yetkililerinin katılımıyla 20 Mayıs 2014 tarihinde İstanbul da gerçekleştirilmiştir. 4. "16. Afrika Enerji Forumu", Karpowership evsahipliğinde 18-20 Haziran 2014 tarihlerinde İstanbul'da gerçekleştirilmiştir. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Sayın Taner Yıldız ın yanısıra pek çok Afrikalı Bakanın da iştirak ettiği sözkonusu toplantı marjında, Sayın Bakan Yıldız tarafından, Afrikalı Bakanlara 18 Haziran 2014 tarihinde bir öğle yemeği düzenlenmiştir. Anılan yemek kapsamında Sayın Bakan Yıldız, Zambiya Eski Cumhurbaşkanı Rupiah Banda, Mozambik Enerji Bakanı Salvador Namburete, Zambiya Maden Enerji ve Su Bakanı Christopher Yaluma, Gana Enerji ve Petrol Bakanı Emmanuel Armah-Kofi Buah ve Nijerya Eski Enerji Bakanı Prof. Bart Nnajı ile ikili görüşmelerde bulunmuştur. 5. Boğaziçi Enerji Kulübü tarafından 27 Haziran 2014 tarihinde İstanbul'da "Enerji, Yatırımlar ve Jeopolitik" başlıklı bir toplantı gerçekleştirilmiştir. Sayın Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanımızın da iştirak ettiği etkinliğe, aralarında Yemen Başbakan Yardımcısı ve Elektrik Bakanı Abdullah Mohsen Al-Akwa ve ABD Enerji Bakan Yardımcısı Daniel Poneman'ın da bulunduğu çeşitli ülkelerin Enerji Bakan ve Bakan Yardımcıları katılmıştır. Bu vesileyle Sayın Başbakanımız Yemen Başbakan Yardımcısı ve Elektrik Bakanı Al-Akwa yı kabul etmiştir. Ayrıca, toplantı kapsamında Bakan Sayın Yıldız konuk Bakanlar ile ikili görüşmelerde bulunmuştur. 4
SU KAYNAKLARI ÇOK TARAFLI İLİŞKİLER 1. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Türkiye Su Enstitüsü tarafından düzenlenen III. İstanbul Uluslararası Su Forumu, "Su Güvenliği ve Suyun Hukuki Yönleri: Risk ve Zorluklarla Yüzleşmek, Fırsatları Yakalamak" ana temasıyla 27-29 Mayıs 2014 tarihlerinde İstanbul da düzenlenmiştir. III. İstanbul Uluslararası Su Forumu su güvenliği, sınıraşan sular ve insan hakkı olarak su ve sanitasyon hakkı gibi tartışmalı konuların tüm veçheleriyle tartışıldığı açık bir uluslararası platformu teşkil etmiş, 7. Dünya Su Forumu'na sunulmak üzere önemli mesajların çıkmasını sağlamış, su politikamızın uluslararası çevrelere ayrıntılı bir biçimde aktarılmasına hizmet etmiştir. 2. Üyesi olduğumuz IHP nin (Uluslararası Hidroloji Programı) 21. Hükümetlerarası Konseyi 18-20 Haziran 2014 tarihlerinde UNESCO evinde gerçekleştirilmiştir. Sözkonusu toplantıda SUEN (Türkiye Su Enstitüsü) Başkanı Prof. Ahmet Mete Saatçi UNESCO Uluslararası Hidroloji Eğitim Enstitüsü (IHE-Institute for Water Education) Yönetim Kurulu'na seçilmiştir. İKİLİ İLİŞKİLER 1. 20 Mart 2012 tarihinde Orman ve Su İşleri Bakanı Sayın Prof. Dr. Veysel Eroğlu ile Bulgaristan Çevre ve Su Bakanı Nona Karadjova tarafından imzalanan Ortak Bildiri de yer alan hususların hayata geçirilmesi çerçevesinde, Türkiye ile Bulgaristan arasında su yönetimi, taşkınlardan korunma ve AB Su Çerçeve Direktifi ile Taşkın Direktifi nin uygulanması konularında ikili işbirliği toplantısı 13-14 Mayıs 2014 tarihlerinde Edirne de gerçekleştirilmiştir. 2. Türkiye ile Irak arasında su konusunda ikili teknik işbirliği toplantısı 15 Mayıs 2014 tarihinde İstanbul da yapılmıştır. Sözkonusu toplantı neticesinde teknik yardım taleplerinin iki ülke tarafından karşılıklı olarak yerine getirilmesi, teknik eğitim programlarının geliştirilerek çeşitlendirilmesi ve su konusundaki ilişkilerin geliştirilmesi için görüşmelere devam edilmesi gibi hususları içeren bir toplantı tutanağı imzalanmıştır. 3. Türkiye ile Gürcistan arasında ikili teknik işbirliği toplantısı, Kura Nehri üzerinde ortaklaşa baraj ve hidroelektrik santrali (HES) inşa edilmesi konusunun ele alınması 5
maksadıyla Orman ve Su İşleri Bakanlığı Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı yetkililerin katılımıyla 26-27 Haziran 2014 tarihinde Tiflis te gerçekleştirilmiştir. FIRAT-DİCLE HAVZASI 1. Stokholm Uluslararası Su Enstitüsü nün (SIWI) öncülüğünde, İsveç Uluslararası Kalkınma Ajansı nın (SIDA) mali desteğiyle sürdürülen Fırat ve Dicle Bölgesi nde Teknolojinin Yayılması için Kapasite Geliştirme ve Sürdürülebilir Kalkınma Yatırım Fırsatları konulu projenin ikinci toplantısı, 3. İstanbul Uluslararası Su Forumu nun marjında, 29 Mayıs 2014 tarihinde düzenlenmiştir. 2. Hindistan da yerleşik SFG (Strategic Foresight Group) adlı düşünce kuruluşunun öncülüğünde, İsviçre Hükümeti nin mali ve teknik desteğiyle hayata geçirilmekte olan "Ortadoğu'da Mavi Barış Projesi nin (Blue Peace Project in the Middle East) bir bileşeni olarak Dicle Nehri ile ilgili yürütülen çalışmalar kapsamında, Türkiye ile Irak arasında Dicle Nehri Havzası nda Su Konusunda İşbirliği için Güven Artırıcı Önlemler (Turkey-Iraq Confidence Building Measures for Water Cooperation in the Tigris River Basin) konulu toplantı 2-3 Haziran 2014 tarihlerinde Cenevre de düzenlenmiştir. 3. Chatham House isimli düşünce kuruluşu tarafından Birleşmiş Milletler Batı Asya Ekonomik ve Sosyal Komisyonu (ESCWA) ile işbirliği halinde 9-10 Haziran 2014 tarihlerinde Londra da The Euphrates under stress: Towards Tripartite Cooperation for Sound River Management konulu toplantı gerçekleştirilmiştir. 4. Fırat-Dicle 2.Alt Havzası Havza Yönetim Heyeti Toplantısı 19 Haziran 2014 tarihinde, Diyarbakır da gerçekleştirilmiştir. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı başta olmak üzere birçok kamu ve özel kurum temsilcilerinin katıldığı sözkonusu toplantıya Bakanlığımızca da katılım sağlanmıştır. 6
ÇEVRE ANLAŞMALAR 1. Cibuti Tarım, Su, Balıkçılık, Hayvancılık ve Deniz Kaynakları Bakanı Mohamed Ahmed Awaleh'in 12-15 Mayıs 2014 tarihlerinde ülkemize gerçekleştirdiği bir resmi ziyaret vesilesiyle "Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Cibuti Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Ormancılık Alanında İşbirliği Anlaşması ülkemiz adına Orman ve Su İşleri Bakanı Sayın Veysel Eroğlu tarafından 13 Mayıs 2014 tarihinde Ankara da imzalanmıştır. 2. Türkiye-Kırgızistan Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi (YDSK) III. Toplantısı vesilesiyle "Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Kırgız Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Meteoroloji Alanında İşbirliği Anlaşması" ülkemiz adına Orman ve Su İşleri Bakanı Sayın Veysel Eroğlu tarafından 3 Haziran 2014 tarihinde Ankara'da imzalanmıştır. 3. Türkmenistan Devlet Başkanı Gurbangulu Berdimuhamedov'un 2-4 Haziran 2014 tarihlerinde ülkemize gerçekleştirdiği resmi ziyaret vesilesiyle "Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Türkmenistan Hükümeti Arasında Ormancılık ve Meteoroloji Alanında İşbirliği Anlaşması" ülkemiz adına Orman ve Su İşleri Bakanı Sayın Veysel Eroğlu tarafından 3 Haziran 2014 tarihinde Ankara'da imzalanmıştır. YURTDIŞINDA DÜZENLENEN ETKİNLİKLER ve ZİYARETLER 1. 4-5 Mayıs 2014 tarihlerinde Abu Dabi de Abu Dhabi Ascent Toplantısı gerçekleştirilmiş olup, sözkonusu toplantıya Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Sayın Mücahit Demirtaş başkanlığında bir heyetle iştirak edilmiştir. 2. 13 Mayıs 2014 tarihinde Atina da Avrupa Birliği ile Ürdün Haşimi Krallığı eşbaşkanlığında Akdeniz için Birlik Çevre ve İklim Değişikliği Bakanları Toplantısı 14 Mayıs 2014 tarihinde ise Yunanistan ın Avrupa Birliği dönem başkanlığı kapsamında Avrupa Birliği Çevre Bakanları Konseyi Gayrıresmi Toplantısı düzenlenmiştir. Sözkonusu toplantılara Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Sayın Mehmet Emin Birpınar başkanlığında bir heyetle katılım sağlanmıştır. 3. 28-29 Mayıs 2014 tarihlerinde Meksika nın Cancun şehrinde 5. Küresel Çevre Fonu Kurulu gerçekleştirilmiş olup, sözkonusu toplantıya Orman ve Su İşleri Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Sayın Sedat Kadıoğlu başkanlığında bir heyetle iştirak edilmiştir. 7
4. Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (BMİDÇS) altındaki organlar olan Bilimsel ve Teknolojik Tavsiye Alt Organı (SBSTA) ve Uygulama Alt Organı (SBI) ile Durban Güçlendirilmiş Eylem Platformu Geçici Çalışma Grubu nun (ADP) toplantıları 4-15 Haziran 2014 tarihlerinde Bonn da düzenlenmiştir. Toplantı marjında 5-6 Haziran günlerinde bir de Yüksek Düzeyli bölüm gerçekleştirilmiştir. 5. Türkiye Cumhuriyeti Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile Almanya Çevre, Doğa Koruma, İnşaat ve Nükleer Güvenlik Bakanlığı işbirliğinde Berlin de 12 Haziran 2014 tarihinde Atıksu ve Atıksu Yönetimi Konularında Türk-Alman Çalıştayı, 13 Haziran 2014 tarihinde ise Türk-Alman Ortak Çevre Yürütme Kurulu 11. Toplantısı düzenlenmiştir. Sözkonusu toplantılara Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Sayın Mehmet Emin Birpınar başkanlığında bir heyetle iştirak edilmiştir. 6. 25 Haziran 2014 tarihinde Nairobi'de Ekonomik İşbirliği Teşkilatı Çevre Bakanları İstişare Toplantısı ve 26-27 Haziran 2014 tarihlerinde Birleşmiş Milletler Çevre Meclisi 1. Toplantısı düzenlenmiştir. Sözkonusu toplantılara Çevre ve Şehircilik Bakanı Sayın İdris Güllüce başkanlığında bir heyetle katılım sağlanmıştır. 8