TAYSAD YAN SANAYİ İHRACATINI SÜRDÜRÜYOR döneminde üretim, ihracat ve iç pazarda 2011 in aynı dönemine göre düşüş yaşanırken, yan sanayi ihracatı değerini korudu.
ÜRETİM (Araç Türüne Göre) yılının Eylül ayında 54.295 adedi otomobil, 45.348 adedi ticari araç, 3.101 adedi ise traktör olmak üzere toplam 102.744 araç üretilmiştir. yılının ilk 9 ayında 428.194 adedi otomobil, 365.801 adedi ticari araç, 34.695 adedi traktör olmak üzere toplam 828.690 araç üretilmiştir. 2011 yılının ilk 9 ayına göre yılının aynı döneminde otomobil üretimi %10, ticari araç üretimi %10 azalırken, traktör üretimi ise %3 oranında artmıştır. Toplam araç üretimi ise %10 seviyesinde azalmıştır. Araç türleri Types 2011 Eylül Eylül 2011 9 Ay / 9 Months Değişim % Percent change Otomobil P. Car 57.427 54.295 476.737 428.194 - %10 Kamyonet Hafif Pick up Ticari Araç Minibüs LCV Minibus K. Kamyon L. Truck B. Kamyon Ağır M. Truck Ticari Araç Otobüs HCV Bus Midibüs Midibus Ticari Araç Commercial vehicles Traktör Tractor 39.703 38.868 356.299 314.080 - %12 1.937 2.875 15.132 20.150 % 33 522 165 3.045 2.074 - %32 2.923 2.421 24.780 21.542 - %13 473 557 5.212 4.981 - %4 295 462 2.542 2.974 % 17 45.853 45.348 407.010 365.801 - %10 3.918 3.101 33.528 34.695 %3 Toplam Üretim Total Production 107.198 102.744 917.275 828.690 - %10 Kaynak: OSD Son on yılın ayları üretim miktarları;
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Otomobil 194 334 340 401 451 524 375 443 477 428 Passenger Car Ticari Araç 161 277 311 327 327 445 241 341 407 366 Commercial Vehicle Traktör 22 33 28 3 25 21 10 21 34 35 Tractor Toplam 377 644 679 731 803 990 626 805 918 829 1.000 adet Son 10 yılın üretim miktarlarına baktığımızda, üretim rekorunun kırıldığı 2011 yılına göre %10 seviyesinde bir üretim kaybı olduğu görülmektedir. yılı üretim öngörümüz 1,1 milyon araç üretileceği yönündedir. Kaynak: OSD
ÜRETİM (Markalara Göre) yılının Eylül ayında Oyak-Renault 30.479 adet otomobil üretimi ile markalar bazında ilk sırada yer almaktadır. Ford Otosan 21.811 adedi kamyonet, 2.566 adedi minibüs, 680 adedi kamyon olmak üzere toplam 25.057 adet ile ikinci sırada yer almaktadır. Tofaş 6.923 adedi otomobil, 15.746 adedi kamyonet olmak üzere 22.669 üretim adedi ile üçüncü sıradadır. Hyundai Assan 7.700 araç, Toyota ise 7.686 araç üretimi ile markalara göre üretimde dördüncü ve beşinci durumdadırlar. yılının ilk 9 ayında ise Oyak-Renault 221.558 araç, Ford Otosan 198.598 araç, Tofaş 189.853 araç, Hyundai Assan 64.374 araç ve Toyota ise 63.401 araç üretmişlerdir. Otomobil ve hafif ticari araç üreticilerinde markalara göre üretim adetlerini incelediğimizde geçtiğimiz yılın ilk 9 ayına göre; Ford Otosan ın üretimi %8, Oyak-Renault un üretimi %11, Tofaş ın üretimi %23, Toyota nın üretimi %7 oranında azalırken, Hyundai Assan ın üretimi %2, Honda nın üretimi ise %59 oranında artmıştır. / Firmalar Otomobil Minibüs Midibüs Otobüs K.Kamyon Kamyonet Kamyon Traktör Toplam Companies P.Car Minibus Midibus Bus L.Truck Pickup Truck Tractor Total Anadolu Isuzu 222 5 86 224 537 BMC - Ford Otosan 2.566 21.811 680 25.057 Hattat 124 124 Honda Türkiye 1.507 1.507 Hyundai Assan 7.700 7.700 Karsan 300 1.021 155 1.476 Mercedes Benz Türk 328 1.586 1.914 MAN 79 79 Otokar 9 189 60 66 324 Oyak-Renault 30.479 30.479 TEMSA 51 85 79 215 TOFAŞ 6.923 15.746 22.669 Toyota 7.686 7.686 Türk Traktör 2.977 2.977 TOPLAM - Total 54.295 2.875 462 557 165 38.868 2.421 3.101 102.744 9 Aylık Üretim Firmalar Otomobil Minibüs Midibüs Otobüs K.Kamyon Kamyonet Kamyon Traktör Toplam Companies P.Car Minibus Midibus Bus L.Truck Pickup Truck Tractor Total Anadolu Isuzu 1.208 127 1.647 457 3.439 BMC 100 203 1.210 1.513 Ford Otosan 17.733 174.788 6.077 198.598 Hattat 2.251 2.251 Honda Türkiye 17.973 17.973 Hyundai Assan 64.374 64.374 Karsan 2.388 9.247 854 12.489 Mercedes Benz Türk 2.483 13.401 15.884 MAN 971 971 Otokar 29 1.308 429 251 2.017 Oyak-Renault 221.558 221.558 TEMSA 358 768 424 372 1.922 TOFAŞ 60.888 128.965 189.853 Toyota 63.401 63.401 Türk Traktör 32.444 32.444 TOPLAM - Total 428.194 20.150 2.974 4.981 2.071 314.080 21.542 34.695 828.687 Küçük kamyon, büyük kamyon, midibüs ve traktör üreticilerine baktığımızda, BMC %42, Mercedes Benz Türk %3 oranında azalırken, Anadolu Isuzu %8, Türk Traktör ise %8 oranında üretim artışı gerçekleştirmiştir.
İHRACAT (Markalara göre Araç türüne göre) Oyak-Renault nun araç ihracatı geçen senenin ilk 9 ayına göre %9 oranında azalmasına rağmen 153.309 adetlik ihracat ile markalar bazında ilk sıradadır. Ford Otosan ın araç ihracatı %12 oranında azalarak 139.079 adet olarak gerçekleşmiştir. Tofaş ın ihracatı %16 oranında azalarak 117.364 adet olarak gerçekleşmiştir. Ocak - Eylül Değişim % Firmalar Companies 2010 2011 January - 2011 Percent change Oyak-Renault 233.057 225.285 168.852 153.309-9 Ford Otosan 175.754 211.380 158.873 139.079-12 TOFAŞ 193.737 180.690 138.999 117.364-16 Toyota 73.163 81.233 58.239 54.454-6 Hyundai Assan 42.249 64.000 45.774 50.200 10 Türk Traktör 8.911 9.600 5.845 10.960 88 Karsan 19.441 15.119 11.603 9.055-78 Diğer - Others 17.358 13.805 10.906 13.019 20 Toplam - Total 763.670 801.112 599.091 547.440-9 Kaynak: OSD Hyundai Assan ihracatını %10, Türk Traktör ise %88 oranında arttırmıştır. Toplam ihracat adedi %9 oranında gerileyerek 547.440 adet seviyesinde gerçekleşmiştir. Otomobil Passenger Car Kamyonet Hafif Pickup Ticari Minibüs LCV Minibus Kamyon Truck Ağır Ticari Midibüs HCV Midibus Otobüs Bus Ticari Araç Commercial Vehicles (Adet) 2009 2010 2011 2011 Değişi m % 388.994 439.999 442.674 330.657 300.327-9 231.260 306.902 319.366 240.749 219.129-9 1.271 800 20.163 15.442 10.606-31 1.910 2.411 3.912 2.477 2.172-12 1.065 807 647 421 667 58 4.470 3.550 4.204 3.108 3.059-2 239.976 314.470 348.292 262.197 235.633-10 Traktör-Tractor 8.885 9.201 10.146 6.237 11.480 84 Toplam İhracat Total Export 637.855 763.670 801.112 599.091 547.440-9 Kaynak: OSD
yılının ilk 9 ayında otomobil ihracatı %9 oranında azalarak toplam 300.327 adet olarak gerçekleşmiştir. Ticari araç ihracatı %10 oranında azalarak 235.633 adet, traktör ihracatı ise %84 artışla 11.480 adet olarak gerçekleşmiştir.. İHRACAT (Tutar) Eylül ayında, Otomotiv Ana Sanayi ihracatı 474 milyon USD, Otomotiv Yan Sanayi ihracatı ise 598 milyon USD seviyesinde gerçekleşmiştir. Toplam otomotiv ihracatı yaklaşık 1 milyar 72 milyon USD seviyesine ulaşmıştır. (USD) 2011 Değişim % Eylül Eylül Percent change Ana Sanayi OEM Yan Sanayi Suppliers 593.507.282 695.212.993 474.361.671 597.702.500-21 -14 Toplam İhracat 1.288.720.274 1.072.064.170-17 yılının ilk 9 ayında Ana Sanayi ihracatı geçtiğimiz senenin aynı dönemine göre %11 oranında azalarak 7 milyar 882 milyon USD olarak gerçekleşirken, Yan Sanayi ihracatı ufak bir oranında artarak 6 milyar 167 milyon USD seviyesine ulaşmıştır. Yan Sanayinin toplam ihracat içindeki payı %43 oranındadır. Sanayinin toplam ihracatı ise %6 oranında azalarak 14 milyar 49 milyon USD olarak gerçekleşmiştir. Ana Sanayi OEM Yan Sanayi Suppliers (USD) 2009 2010 2011 2011 Değişim % Percent change 9.858.805.586 10.788.363.177 11.865.071.274 8.895.535.377 7.881.905.523-11 5.224.233.771 6.736.566.317 8.457.193.004 6.122.640.846 6.166.920.068 Toplam İhracat 15.083.039.357 17.524.929.494 20.322.264.278 15.018.176.224 14.048.825.591-6 Kaynak: TİM yılı öngörümüz sanayimizin toplam ihracatının 20 milyar USD seviyesinde gerçekleşeceği yönündedir.
İHRACAT (Ülkelere göre) ($1.000) Ülkeler Countries 2011 Değişim % (FOB USD) (FOB USD) Percent change ALMANYA 2.303.490.388 2.235.698.381-3% FRANSA 2.029.045.346 1.751.391.941-14% İTALYA 1.777.313.756 1.276.169.564-28% BİRLEŞİK KRALLIK 1.081.951.682 961.392.325-11% RUSYA FEDERASYONU 741.885.372 741.390.710 0% BİRLEŞİK DEVLETLER 538.624.276 621.450.949 15% BELÇİKA 592.344.914 557.450.144-6% İSPANYA 694.840.505 505.668.177-27% ROMANYA 520.391.838 395.380.967-24% HOLLANDA 414.014.192 383.776.495-7% CEZAYİR 297.986.722 323.079.960 8% SLOVENYA 358.686.380 293.488.770-18% POLONYA 312.343.690 287.411.260-8% İRAN (İSLAM CUM.) 196.644.435 242.825.405 23% İSRAİL 308.988.050 236.833.458-23% İSVEÇ 236.534.410 226.372.795-4% ARJANTİN 116.957.135 182.149.486 56% ÇEK CUMHURİYETİ 183.096.796 155.157.554-15% AVUSTURYA 194.699.453 151.993.369-22% FAS 95.755.758 139.961.386 46% BREZİLYA 229.917.128 131.223.686-43% UKRAYNA 104.301.932 127.981.089 23% İSVİÇRE 98.695.120 105.419.030 7% DANİMARKA 91.936.965 98.626.792 7% KANADA 56.412.620 92.246.001 64% *Kaynak: TİM Otomotiv sanayisinin yılının ilk 9 ayında ülkelere göre ihracat değerlerini incelediğimizde, Almanya ya gerçekleşen ihracatın %3 oranında azalarak 2 milyar 235 milyon USD, Fransa ya gerçekleşen ihracat %14 oranında azalarak 1 milyar 751 milyon USD, İtalya ya gerçekleşen ihracat ise %28 oranında azalarak 1 milyar 276 milyon USD seviyesinde gerçekleşmiştir. Birleşik Devletler, İran, Arjantin, Fas, Ukrayna ve Kanada ihracat tutarlarındaki artışlar ile dikkat çeken ülkelerdir.
İÇ PAZAR Otomobil satışlarını incelediğimizde Eylül ayında 13.203 adedi yerli, 36.157 adedi ithal olmak üzere toplam 49.360 adet otomobil satılmıştır. Hafif ticari araç satışları ise 11.699 adedi yerli, 8.570 adedi ithal olmak üzere toplam 20.269 adede ulaşılmıştır. Ağır ticari araç satışları toplam 3.576 adet olarak gerçekleşmiştir. Yerli Otomobil Local Passenger Cars İthal Otomobil Import Passenger Cars Toplam Otomobil Total Passenger Cars Yerli HTA Local LCV İthal HTA Import LCV Toplam Hafif Ticari Total LCV 2009 2010 2011 126.277 155.634 179.488 2011 Değişim% 128.497 Percent change 103.676-19 243.542 354.150 414.031 283.606 276.041-2,7 369.819 509.784 593.519 412.103 379.717-7,9 121.417 149.720 158.586 107.351 86.210-19,7 65.890 101.409 112.334 82.774 64.886-21,6 187.307 251.129 270.920 190.125 151.096-20,5 Yerli ATA Local HCV 14.254 22.410 34.261 23.883 20.709-13,3 İthal ATA Import HCV 4.485 9.849 12.167 9.551 7.371-22,8 Toplam Ağır Ticari Total HCV 18.739 32.259 46.428 33.434 28.080-16 Traktör Tractor 7.290 21.390 34.723 26.490 22.165-16,3 Toplam Yerli Total Local 261.948 327.764 372.335 259.731 210.595-19 Toplam İthal Total Import 313.917 465.408 538.532 375.931 348.298-7,4 Toplam / Total 575.865 793.172 910.867 635.662 558.893-12 Toplam Taşıt Adetlerine Traktör Satış Adetleri Dahil Edilmemektedir. Kaynak: OSD/ODD yılı ilk 6 ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre otomobil satışları %7,9, hafif ticari araç satışları %20,5, ağır ticari araç satışları %16 oranında azalmıştır. 910.867 adetlik bir iç pazar satış adedi ile rekor kırılan 2011 yılının ilk 9 ayına göre toplam iç pazardaki daralma %12 seviyesindedir. yılı iç pazar öngörümüz yaklaşık 800 bin adetlik bir büyüklüğe ulaşılacağı yönündedir.
TAYSAD FİYAT ENDEKSİ Fiyatları İzlenen Kalemler Aralık 2011 Ocak Şubat (*) Erdemir baz fiyat sisteminden vazgeçtiği için yılı fiyat hareketleri 3,00 mm 6223 kalite TRPKK 1200 mm genişlik rulo dikkate alınarak takip edilecektir. (**) Karbon çelik gurubu baz alınmıştır. Asil Çelik fiyatları olduğu için bazında artışlar dikkate alınmıştır. Kur değişimleri hesaplamaya dahil edilmemiştir. Mart Sıcak Sac ( EDÇ ) tl/ton (*) 0% -14,02% -21,45% -15,63% -14,80% -5,57% -6,82% -7,09% -11,60% -16,26% Dövme Çelik (Asil Çelik Y 22-67) (**) 0% -0,61% 1,10% 1,10% 1,50% 1,50% 1,50% 1,30% 1,30% 1,30% Asil Çelik (Diğer) (**) 0% -0,61% 1,10% 1,10% 1,50% 1,50% 1,50% 1,30% 1,30% 1,30% PC 0% 0,00% 0,00% 3,50% 3,50% 3,50% 3,50% 3,50% 3,50% 3,50% PC/ABS 0% 0,00% 0,00% 4,00% 4,00% 4,00% 4,00% 4,00% 4,00% 4,00% PMMA 0% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 3,00% 3,00% ABS 0% 3,00% 5,57% 7,69% 10,38% 10,38% 7,07% -2,57% -2,57% -0,62% Poliamid 6 / 6.6 0% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% -1,00% -1,00% POM 0% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% PP 0% -1,00% -0,01% 5,49% 10,76% 14,09% 12,95% 5,04% 9,24% 13,61% ETİ - AL 150 0% -0,89% -0,53% -3,03% -5,70% -2,14% -0,71% -1,07% -0,71% -2,85% Zamak 0% 9,73% 7,67% 2,88% 3,61% 0,71% -3,55% -3,50% -5,49% 7,96% Şerit Bakır 0% 3,82% 3,14% 5,16% 3,06% 0,17% -4,49% -3,48% -5,45% 1,68% Bakır Boru 0% 3,81% 3,14% 5,16% 3,04% 0,14% -4,52% -3,50% -5,48% 1,66% Prinç Şerit 0% 2,70% 2,12% 3,98% 2,08% -0,80% -4,96% -4,38% -6,29% 0,71% Prinç Tel 0% 2,95% 2,44% 4,31% 2,30% -0,58% -4,89% -4,31% -6,25% 0,86% Prinç Boru 0% 2,98% 2,49% 4,35% 2,35% -0,54% -4,84% -4,25% -6,21% 0,93% Prinç Çubuk 0% 2,97% 2,53% 4,40% 2,42% -0,44% -4,73% -4,18% -6,15% 0,99% Cam ( 3,2 mm renksiz ) (****) 0% 0,00% 0,00% -0,15% -0,15% -0,15% -0,15% -0,15% -0,15% -0,15% Cam ( 3.2 mm yeşil ) (****) 0% 0,00% 0,00% -0,12% -0,12% -0,12% -0,12% -0,12% -0,12% -0,12% TEDAŞ Elektrik (Kw/s) (***) 0% 0,00% 0,00% 0,00% 4,61% 4,61% 4,61% 4,61% 15,35% 20,70% Motorin ( Mazot ) 0% 0,00% 2,65% 5,56% 3,97% 0,00% -2,38% 2,12% 5,82% 15,08% Fuel Oil (06) 0% 3,69% 4,61% 8,76% 5,53% 0,00% -10,14% 0,00% 2,76% 0,00% ABD $ 0% -5,71% -7,48% -6,19% -7,21% -3,13% -4,41% -4,70% -4,39% -5,57% EURO 0% -4,26% -3,83% -3,17% -5,18% -6,73% -6,94% -9,62% -7,18% -5,54% Yen 0% -4,71% -11,01% -11,39% -10,85% -5,18% -6,83% -5,58% -5,69% 9330,66% Pound 0% -4,27% -5,01% -2,75% -2,59% -2,23% -3,27% -3,12% -2,01% -0,80% ÜFE 0% 0,38% 0,29% 0,65% 0,73% 1,27% -0,24% -0,55% -0,29% 0,73% TÜFE 0% 0,56% 1,12% 1,54% 3,08% 2,86% 1,94% 1,70% 2,27% 3,33% İmalat Sanayii Enflasyonu 0% 0,11% 0,11% 1,06% 1,30% 1,18% 0,69% 0,25% 0,71% 1,67% (***) TOSB gündüz elektrik değerleri baz alınmıştır. Elektrik güç kullanım bedeli her üye için ayrı değerde/oranda olacağından hesaplamaya dahil edilmemiştir. Bu değişkenlik nedeniyle yukarıdaki tabloda yer alan değer bağlayıcı değildir. Her üye, kendi gerçek artışını ayrıca hesaplayarak belirlemelidir. Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül (****) Peşin fiyat yansıtılmıştır.
TAYSAD Ekonomi Bülteni Hazırlayan: Dr. Yaşar ERDİNÇ GEÇEN AY ÇOK ÖNEMLİ GELİŞMELER OLDU Bu ayki raporun ana teması yine üç başlıkta toplanabilir; 1. Avrupa daki son gelişmeler ve Avrupa Merkez Bankası nın (AMB) aldığı kararlar 2. ABD ekonomisindeki son gelişmeler, ABD Merkez Bankası FED in almış olduğu kararlar ve piyasalar üzerindeki etkisi 3. Türk ekonomisindeki son gelişmeler, TCMB nin duruşu ve yıl sonuna kadar ekonomik durum 1. Avrupa Merkez Bankası ve Drahgi Uygulamaları Geçen ay piyasaların gündeminde iki önemli başlık vardı. İlki, Avrupa merkez Bankası ndan beklenen adımlar diğeri de ABD Merkez Bankası ndan beklenen adımlardı. Son bir aydaki gelişmelere göz atacak olursak, Ağustos ayında AMB başkanı Draghi, Eğer zor duruma düşen ülkeler Avrupa istikrar Fonu na başvururlarsa bu ülkelerin tahvillerinin alınabileceğini açıklayarak piyasalarda bahar havası esmesini sağlamıştı. Eylül ayı başında, İspanya başbakanı Rajoy, AB Merkez Bankası nın tahvil alım şartları belli olmadan kurtarma fonlarına başvurmayacaklarını söyledi. Bu durumda daha önce sözü edilen ve İspanya bankalarına yardım amaçlı verilecek 100 milyar euro konusu da karanlığa gömüldü. Hoş, RAjoy un zaten bu şartlar belli olmadan kurtarma fonuna başvurması beklenmiyordu. Avrupa da Almanya nın işsizliği son dört aydır artıyor. İspanya nın üretimi beklenenden fazla daraldı. Yani Avrupa da ekonomik resim kararsızdı. Geçen ayın en önemli olayı, Avrupa merkez Bankası nın yapacağı faiz toplantısı ve Başkan Draghi nin ne söyleyeceğiydi. Draghi, tahvil alım programı ayrıntılarının tümünü açıkladı. AMB Başkanı Mario Draghi, tahvil alımlarında bir sınırlama olmayacağını ve euroyu korumak için yetkileri dahilinde yapılması gereken her şeyi yapacaklarını söyledi. Tek para politikasının korunmasını hedeflediklerini ve zor durumda olan ülkelerin üzerine düşeni yaparak EFSF ve ESM yi devreye sokmaya hazır olmaları gerektiğini ifade etti. Fakat yine de tahvil alımları koşullara bağlı olacak. Uluslararası Para Fonu nun (IMF) desteğinin aranacağı da Draghi nin altını çizdiği unsurlar arasında yer aldı. Mario Draghi nın ikincil piyasadan sınırsız tahvil alımı yapacaklarını bildirmesiyle piyasalardaki yükseliş hız kazandı. Borsaların yanı sıra euro ve ham petrol fiyatları yükselirken, İspanya ve İtalya nın tahvil faizleri ise geriledi. Avrupa borsalarında açıklamaların ardından yükselişler yüzde 3 ü aştı. Açıklamaların ardından 10 yıllık İspanyol tahvillerinin faizi 5.50 ye, 10 yıllık İtalyan tahvil faizleri de yüzde 5 e geriledi. AMB nın aldığı kararın özellikle İtalya ve İspanya yı rahatlattı. Bu ülkelerin aşırı derecede yüksek seviyede bulunan tahvil faizlerinin ortak para birimini tehdit ettiğine işaret eden uzmanlar, alınan kararın kısa vadede bir rahatlama yaşatacağına fakat orta vadede bu ülkelerdeki bankacılık sektörü ile
ilgili olarak yapısal reformların yapılması gerektiğine işaret ediyor. Özetleyecek olursak, küresel ekonomiler için de çok kritik olan bu kararlar şu başlıklardan oluşuyor; * AMB nın Tahvil alımında sınırlama yok. * Tahvil alımları nedeniyle piyasaya çıkacak olan para, geri çekilecek (strelizasyon). * Vadesine 3 yıl kalmış 10 yıl vadeli tahviller alınabilecek. * AMB öncelikli kreditör olmayacak, diğer alacaklılarla aynı önceliği kabul edecek. * Tahvillerin kredi notuna bakılmayacak. Tüm bu gelişmelerin reel ekonomi üzerindeki etkisini en erken 2 ay içinde görürüz. Bu olumlu kararlar sonrasında şimdi bir de Ekim ayında faiz indiriminden bahsediliyor. Avrupa Merkez Bankası Yönetim Kurulu üyelerinden Luc Coene, AMB nın önümüzdeki ay faizleri rekor düşük seviyelere çekebileceğini belirtti. Belçika Merkez Bankası Başkanı Coene, faiz kararının ekonomideki gidişata göre alınacağını kaydetti. Bu arada diğer önemli bir gelişme de Avrupa daki büyüme tahminlerinin indirilmesiydi. AMB son toplantısında ye ait büyüme tahminini eksi yüzde 0.1 den eksi yüzde 0.4 e; önümüzdeki yıla ait büyümesini ise yüzde 1 den yüzde 0.5 e indirdi. Yani alınan bu kararlara rağmen, Avrupa ekonomisinde ciddi bir toparlanma beklenmiyor. Kötü gidişatı yavaşlatsa yetecek. 2. Avrupa Merkez Bankası ve Drahgi Uygulamaları Geçen ayın diğer önemli olayı ABD Merkez bankası Başkanı Ben Bernanke nin Jackson Hall da yapacağı konuşma ve 13 Eylül tarihinde yapılacak olan FED toplantısıydı. Bernanke, Jackson Hall da dünaynın önemli ekonomilerinin Merkez Bankası başkan ve üyelerine yaptığı konuşmada, bildiğimiz eski söylemini yineliyordu. Gerektiğinde her türlü araç kullanılacak ve önlem alınacaktı. Ekonominin gidişatına ilişkin olarak çok olumsuz bir resim çizdi. Resim o kadar karanlıktı ki, bir ara herhalde şimdi parasal genişleme (QE3) açıklayacak dedim. Jakckson Hall konuşmasında değil ama 13 Eylül akşamı FED toplantısı sonrasında QE3 ayrıntıları açıklandı. Buna göre; FED aylık bazda 40 milyar dolar mortgage kağıdı 45 milyar doları da devlet destekli kağıtlar olmak üzere 85 milyar dolarlık alım yapmaya devam edecek ve bunun ucu açık olacak. Ne zaman sonlandıracağına FE daha sonra karar verecek. Yani ABD de konut sektörünün canlanması isteniyor. Konut fiyatlarının düşüşünün durması, sonra da yükselişe geçmesinin tüketiciye ileriye dair güven vereceği ve ekonomik canlanmaya katkıda bulunacağı düşünülüyor. Bu arada FED, 2013 ve 2014 e ilişkin büyüme tahminlerini yükseltti. FED in 2013 ve 2014 büyüme hedeflerini yükseltmesi borsalara yarar. Bernanke nin konuşması içinde Fiscal Cliff (Mali uçurum) riski yoktu. ABD de 1 Ocak 2013 günü vergi artışları otomatik olarak devreye giriyor. Bu durumda ekonominin yeniden resesyona girmesi riski var. Bunun kaldırılması için her iki partinin anlaşması gerekiyor. Eğer anlaşamazlarsa mali uçurum adı verilen uçurumda baş aşağı düşen bir ABD ekonomisi görebiliriz. Dolayısıyla bu konu ileride çok baş ağrıtacaktır, şimdiden yazalım. Piyasa şu sıralar şöyle düşünebilir; bundan sonra da reel ekonomileri canlandırmak için hem FED hem de Avrupa merkez Bankası (AMB) gerektikçe para pompalamaya devam edecek, dolayısıyla olumlu
havaya devam. Ya da, piyasalar diğer riskleri de düşünerek (Yunanistan a üçüncü bir gerekmesi, İspanya nın yan çizmesi vs..) buraya kadar devam ettirdiği yükselişte kâr realizasyonuna geçebilir. Bu ikinci söylediğim faktör daha kısa vadeli bakış açısıdır. 3. Türkiye nin Hikayesi Son açıklanan büyüme rakamlarına göre, nin birinci çeyreğinde yüzde 3.2 büyüyen ekonomimiz, ikinci çeyrekte sadece yüzde 2.9 büyüyebildi. Verilerden görünen o ki tüketimde ve özellikle özel sektör yatırımlarında çok sert bir düşüş olmuş. Bu yüzden TCMB şu an yoğun bir baskı altında tutuluyor. Faizleri daha fazla indirmesi konusunda çok net bir baskı var. Bu ayın 18 inde yapılacak olan TCMB faiz toplantısında yüzde 5.75 ile 11.50 arasında olan faiz koridorunun üst sınırının 1 puan düşürülmesi bekleniyor. Eğer bu tür bir karar çıkarsa dövizde yukarı hareket yaratsa da ekonomide belirgin bir canlanmayı da beraberinde getirebilir. Türkiye nin yumuşak karnı olan cari açık ve yükselen enflasyon ikilisine baktığımızda ise olumlu gelişmeler devam ediyor. Bu nedenle Merkez Bankası faizleri gevşetmeye devam edebilir. Geçen ayki raporda bu konuya dikkati çekmiş ve Merkez Bankası nın faizler konusunda daha gevşek davranacağını belirtmiştim.. Son Gelişmeler Işığında Genel Bir Özet ve Strateji 1. Geçen ay da vurguladığım üzere, dış dünya talebinde artış beklenmemeli. 2011 yılı cirolarıyla karşılaştırıldığında bu yıl geçen yılın aynı aydaki cirolarına göre yüzde 15-20 arasında bir daralma olacağı görüşüm bu ay da devam ediyor. 2. Avrupa ya ait bu sorunlar halledilmiş değil ve önümüzdeki dönemlerde de sürekli nükseden bir hastalık gibi önümüze gelecektir. Sanayiciler bu dönemde, alacak tahsiline daha fazla önem vererek bu konudaki sigortalardan faydalanılmalıdır. 3. Otomotive olan iç talep son aylarda daralmış olmasına rağmen, faizlerdeki düşüşle birlikte önümüzdeki aylarda daha sağlıklı ve iyi bir trend görebiliriz.
4. Geçen ay yukarıda anlattığımız önemli gelişmeler ve ABD den parasal genişlemenin gelmesiyle birlikte euro-dolar paritesi 1.3150 seviyesine kadar yükseldi. Bu aşamadan sonra çok ters bir gelişme olmazsa, paritenin önümüzdeki bir ay içinde 1.2750 ile 1.34 aralığında dalgalanacağını söyleyebiliriz. 5. Dolar geçen bir aylık süre içinde 1.7850 ile 1.830 aralığındaki bantta dalgalandı. Türkiye deki son olumlu ekonomik veriler TL yi güçlendirdi. Merkez Bankası faiz indirirse, dolarda bir miktar yukarı hareket olur, fakat ABD de basılacak olan yeni paradan Türkiye de nasibini alırsa, dolar üzerinde orta vadede baskı oluşturarak, doları yeniden 1.78 in altına çekebilir. Dolarda TCMB toplantısı öncesinde bir miktar yukarı hareket bekleyebiliriz ama sonrasında aşağı yönlü baskılar kendini gösterebilir. Şu an için 1.83 seviyesinin önümüzdeki 1 ay içinde, çok ters bir gelişme olmadıkça yukarı geçilmesi beklenmiyor.