PARTİKÜL TAKVİYELİ POLYESTER KOMPOZİTLERİN EĞİLME VE BASMA ÖZELLİKLERİ



Benzer belgeler
İKİ BOYUTLU RASGELE DAĞILI E-CAM LİFİ/POLYESTER MATRİS KOMPOZİTLERDE YÜKLEME HIZININ MUKAVEMET ÜZERİNE ETKİSİNİN İNCELENMESİ

DOKUMA BAZALT-CAM VE FINDIK KABUĞU TAKVİYELİ POLİMER KOMPOZİTLERİNİN EĞİLME DAYANIMI VE ISI GEÇİRGENLİKLERİNİN İNCELENMESİ

BURSA TEKNĠK ÜNĠVERSĠTESĠ DOĞA BĠLĠMLERĠ, MĠMARLIK VE MÜHENDĠSLĠK FAKÜLTESĠ MAKĠNE MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ

DÖRTGEN DELİKLİ KOMPOZİT LEVHALARDA ELASTO- PLASTİK GERİLME ANALİZİ

PETEK YAPILI SANDVİÇ YAPILARDA KÖPÜK DOLGUNUN KRİTİK BURKULMA YÜKÜNE ETKİSİNİN SAYISAL OLARAK TESPİTİ

BETON BORULARDA CAM LİF KATKISININ TEPE YÜK DAYANIMINA ETKİSİNİN ARAŞTIRILMASI

ÖZGEÇMİŞ VE YAYINLAR

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MADEN İŞLETME LABORATUVARI

ELYAF TAKVİYELİ KOMPOZİT MALZEMELER İÇİN MİKROMEKANİK ESASLI KIRIM KISTASI EMRE FIRLAR KAAN BİLGE MELİH PAPİLA 0º 90º 90º 0º

BURSA TEKNİK ÜNİVERSİTESİ DOĞA BİLİMLERİ, MİMARLIK VE MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 3 NOKTA EĞME DENEYİ FÖYÜ

MALZEMELERİN MEKANİK ÖZELLİKLERİ

Fiber Takviyeli Polimer (FRP) Uygulanan Betonarme Kirişlerde Moment-Eğrilik İlişkisi

MALZEME BİLGİSİ DERS 7 DR. FATİH AY. fatihay@fatihay.net

YAY TAKVİYELİ PLASTİK DİŞLİLERİN YORULMA ÖZELLİKLERİ

2. Amaç: Çekme testi yapılarak malzemenin elastiklik modülünün bulunması

Effect of Glass Fiber Addition on the Compressive and Tensile Strength of Concrete

FRP Donatı Çekme Testlerinde Numune Başlık Özeliklerinin Çekme Test Sonuçlarına Etkilerinin Araştırılması

matris: a (Mo) (sünek) woven fibers cross section view fiber: g (Ni 3 Al) (kırılgan)

matris: a (Mo) (sünek) woven fibers cross section view fiber: g (Ni 3 Al) (kırılgan)

Kürleşme sıcaklığı ve süresinin cam/polyester kompozit kirişlerin serbest titreşim ve burkulma davranışına etkileri

T.C. BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE VE İMALAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MIM331 MÜHENDİSLİKTE DENEYSEL METODLAR DERSİ

UNİFORM SICAKLIK UYGULANMIŞ METAL MATRİSLİ KOMPOZİT DİSKİN ISIL GERİLME ANALİZİ

CAM ELYAF TAKVĐYELĐ POLYESTER MATRĐSLĐ KOMPOZĐT MALZEMELERDE (CTP) ELYAF TABAKA SAYISINA BAĞLI MEKANĐK ÖZELLĐKLERĐN VE DARBE DAYANIMININ ĐNCELENMESĐ

MUKAVEMET DERSİ. (Temel Kavramlar) Prof. Dr. Berna KENDİRLİ

= σ ε = Elastiklik sınırı: Elastik şekil değişiminin görüldüğü en yüksek gerilme değerine denir.

ÇELİK LİF KULLANIMININ YÜKSEK PERFORMANSLI BETONLARIN SÜNEKLİK ÖZELLİĞİNE ETKİSİ

CAM FĠBER TAKVĠYELĠ PLASTĠKLERĠN FĠZĠKSEL VE MEKANĠK ÖZELLĠKLERĠNĠN BELĠRLENMESĠ

MALZEME BİLİMİ. Mekanik Özellikler ve Davranışlar. Doç. Dr. Özkan ÖZDEMİR. (DERS NOTLARı) Bölüm 5.

Derin Çekme İşlemi Üzerine Kalıp Geometrisinin Etkisinin Sonlu Elemanlar Analizi

T.C. TRAKYA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ AŞIRI PLASTİK DEFORMASYON METOTLARININ ALÜMİNYUM ALAŞIMLARININ MEKANİK ÖZELLİKLERİNE ETKİSİ

Doç. Dr. Buket OKUTAN BABA

ÖZGEÇMİŞ VE YAYINLAR

Malzeme Bilgisi ve Gemi Yapı Malzemeleri

Fiber Kesiti, Fiber Boyu Ve Malzeme Değişiminin Fiber Matris Arayüzeyindeki Lineer Elastik Gerilme Dağılımına Etkisi

BASMA DENEYİ MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ. 1. Basma Deneyinin Amacı

DEÜ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ FEN ve MÜHENDİSLİK DERGİSİ Cilt: 4 Sayı: 2 sh Mayıs (WEAR RESISTANCE OF POLIESTER- Al 2 O 3 COMPOSITES)

YAPI MALZEMELERİ DERS NOTLARI

Malzeme yavaşça artan yükler altında denendiği zaman, belirli bir sınır gerilmede dayanımı sona erip kopmaktadır.

YTÜ Makine Mühendisliği Bölümü Mekanik Anabilim Dalı Özel Laboratuvar Dersi Strain Gauge Deneyi Çalışma Notu

2/13/2018 MALZEMELERİN GRUPLANDIRILMASI

DOKUMA E-CAM/POLYESTER NANO SİLİKA KOMPOZİTLERİN EĞİLME ÖZELLİKLERİ

Tablo 1 Deney esnasında kullanacağımız numunelere ait elastisite modülleri tablosu

YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ

6.1. Yüksek Lisans Tezleri 6.2. Doktora Tezleri. 7. Yayınlar

Kompozit Malzemeler. Tanım:

KOMPOZİTLER Sakarya Üniversitesi İnşaat Mühendisliği

BURULMA DENEYİ 2. TANIMLAMALAR:

DELİKLİ KOMPOZİT YAPILARIN SONLU ELEMANLAR YÖNTEMİYLE ANALİZİ

Betonarme Kirişlerde Cam Elyaf Takviyeli Plastik Donatıların Kullanımının Araştırılması

Yoğun Düşük sürünme direnci Düşük/orta korozyon direnci. Elektrik ve termal iletken İyi mukavemet ve süneklik Yüksek tokluk Magnetik Metaller

İÇERİK Kompozit malzemeler

MEKANİK TEST LABORATUVARI

Tek Tesirli Yapıştırma Bağlantılarında İlerlemeli Hasar Analizi Progressive Failure Analysis on the Single Lap Bonded Joints

TOKLUK VE KIRILMA. Doç.Dr.Salim ŞAHĠN

Kompozit Malzemeler. Tanım:

İÇERİSİ BETON İLE DOLDURULMUŞ ÇELİK BORU YAPI ELEMANLARININ DAYANIMININ ARAŞTIRILMASI ÖZET

T.C. TURGUT ÖZAL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

PLANE LOADED COMPOSITE LAMINATE PLATES RESIDUAL STRESS ANALYSIS

Mert KILINÇ, Göknur BAYRAM. Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Kimya Mühendisliği Bölümü, 06531, ANKARA ÖZET

MALZEME Prof.Dr.Ayşegül AKDOĞAN EKER

Cam Elyaf Takviyeli Kompozitlerin Düşük Hızlı Darbe Davranışlarının Nümerik Analizi

Prof.Dr.İrfan AY. Arş.Gör.T.Kerem DEMİRCİOĞLU. Öğr. Murat BOZKURT. Balıkesir

CAM ELYAF TAKVİYELİ POLİMER KOMPOZİT MALZEMENİN DELİNMESİ ESNASINDA OLUŞAN YÜZEY HASARININ DENEYSEL OLARAK İNCELENMESİ

LABORATUAR DENEY ESASLARI VE KURALLARI

Kirişlerde Kesme (Transverse Shear)

Mukavemet. Betonarme Yapılar. Giriş, Malzeme Mekanik Özellikleri. Dr. Haluk Sesigür İ.T.Ü. Mimarlık Fakültesi Yapı ve Deprem Mühendisliği

DÜZ DİŞLİLERDE SÜRTÜNME KUVVETİNİN HASAR OLUŞUMU ÜZERİNDEKİ ETKİSİNİN ARAŞTIRILMASI

PARÇACIK VE FİBER TAKVİYELİ POLİMER KOMPOZİTLERİN YOĞUNLUK VE BASMA DAYANIMI ÖZELLİKLERİ

BASİT EĞİLME ETKİSİNDEKİ BETONARME ELEMANLARIN MOMENT-EĞRİLİK VE TASARIM DEĞİŞKENLERİ ÜZERİNE ANALİTİK BİR İNCELEME

YTÜ Makine Mühendisliği Bölümü Mekanik Anabilim Dalı Genel Laboratuvar Dersi Eğilme Deneyi Çalışma Notu

Kırılma Hipotezleri. Makine Elemanları. Eşdeğer Gerilme ve Hasar (Kırılma ve Akma) Hipotezleri

Kompozit Malzemeler ve Mekaniği. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş

Bölüm 6: Mekanik Özellikler

MAKİNE ELEMANLARI DERS SLAYTLARI

Geotekstil Donatılı Kum Zeminlerin Mekanik Davranışlarının İrdelenmesi *

Çelik Lif ile Güçlendirilmiş Betonarme Kirişlerin Sonlu Eleman Yöntemiyle Modellenmesi

KAYMA GERİLMESİ (ENİNE KESME)

Hamit Adin 1 Bahattin İşcan 2 Aydın Turgut 3 ENGINEERING SCIENCES Batman University 1-2 Received: July 2009 Firat University 3

TEKNOLOJİK ARAŞTIRMALAR

Çelik Lif Katkılı Betonarme Kirişlerin Taşıma Gücünün Deneysel İncelenmesi

Öğrenim Durumu. Verdiği Dersler. İdari Görevler

Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi Pamukkale University Journal of Engineering Sciences

DEÜ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ FEN VE MÜHENDİSLİK DERGİSİ Cilt: 9 Sayı: 3 sh Ekim 2010

Geliş Tarihi/Received : , Kabul Tarihi/Accepted : tabaka dizilimi için ve en düşük hasar yükü ise N ile [60 0 ] 4

POLİPROPİLEN FİBERLERLE GÜÇLENDİRİLMİŞ KUM ZEMİNLERİN DİNAMİK ETKİ ALTINDA BOŞLUK SUYU BASINCI DAVRANIŞI

CAM ELYAF TAKVİYELİ PLASTİK KOMPOZİT MALZEMENİN İŞLENMESİ ESNASINDA KESME PARAMETRELERİNİN YÜZEY PÜRÜZLÜLÜĞÜNE ETKİLERİNİN İNCELENMESİ

ÇEL K TEL TAKV YEL ZN-AL 5 (ZAMAK 5) ALA IMININ KIRILMA DAVRANI I*

SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ- YAPI MALZEMELERİ LABORATUARI. Kemal Tuşat YÜCEL

Şekil 1.1. Beton çekme dayanımının deneysel olarak belirlenmesi

Kompozit Malzemeler ve Mekaniği. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş

Mukavemet 1. Fatih ALİBEYOĞLU. -Çalışma Soruları-

Cam Elyaf ile Güçlendirilmiş Pa66 nın Eğme ve Darbe Mukavemeti açısından Enjekiyon Parametrelerinin Etkisi

MMT113 Endüstriyel Malzemeler 11 Kompozit Malzemeler. Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir Güz Yarıyılı

Bazalt Lifli Donatının Yüksek Dayanımlı Betondaki Aderans Performansı

Düzlemine Dik Doğrultuda Yüklenmiş Tabakalı Kompozit Levhalarda Elasto-Plastik Gerilme Analizi

Alkaliye Dayanıklı Cam Elyafla Güçlendirilmiş Betonun Performansı YUWARAJ M. GHUGAL* AND SANTOSH B. DESHMUKH

YAY TAKVİYESİNİN PLASTİK DİŞLİLERİN STATİK KOPMA DAYANIMLARINA ETKİSİ

Mesnet Şartlarının Betonarme Kısa Kirişlerin Davranışına Etkisinin Deneysel ve Analitik Olarak İncelenmesi



Transkript:

PAMUKKALE ÜNÝVERSÝTESÝ MÜHENDÝSLÝK FAKÜLTESÝ PAMUKKALE UNIVERSITY ENGINEERING COLLEGE MÜHENDÝSLÝK BÝLÝMLERÝ DERGÝSÝ JOURNAL OF ENGINEERING SCIENCES YIL CÝLT SAYI SAYFA : 1995 : 1 : 2-3 : 153-159 PARTİKÜL TAKVİYELİ POLYESTER KOMPOZİTLERİN EĞİLME VE BASMA ÖZELLİKLERİ Ali BAYRAM, Murat YAZICI Uludağ Üniversitesi, Mühendislik-Mimarlık Fakültesi, Makina Mühendisliği Bölümü, Görükle, Bursa ÖZET Bu çalışmada, polyester matriksin farklı oranlarda Al 2 O 3 ve grafit partikülleri takviyesi ile kompozit malzemeler üretilmiştir. İmal edilen her iki kompozitte Al 2 O 3 ve grafit partiküllerinin hacimsel oranları %1, 2, 3, 4 şeklinde değiştirilerek hacimsel oran bir parametre olarak ele alınmıştır. Al 2 O 3 ve grafit partiküllerinin takviyesi ile üretilen kompozit malzemelerin hacimsel oranlarına bağlı olarak eğilme dayanımı, modülü ve bası dayanımındaki değişimlerin eldesi için bir dizi test gerçekleştirilmiştir. Aynı malzeme çiftlerine ait çekme ve aşınma özellikleri literatürden alınarak, üretilen kompozit malzemeler için mekanik özellikleri sunma bakımından bir bütünlük elde edilmiştir. Bu sayede, tasarımcı için alternatif malzeme olması, ekonomikliği ve kolay üretilebilirliği gibi avantajlarının yanında, bahsedilen malzeme çiftlerinin hangi şartlarda seçiminin mümkün olabileceği mekanik özellikler açısından değerlendirilebilecektir. Anahtar Kelimeler: Kompozit, Partikül, Eğilme, Basma. FLEXURAL AND COMPRESSION PROPERTIES OF PARTICULATE REINFORCED POLYESTER COMPOSITES ABSRTACT In this study, having reinforced polyester matrix with various of compositions Al 2 O 3 and graphite particulate, the composites materials was manufactured. It was taken as a parameter volume fraction of Al 2 O 3 and graphite particulate which is varied 1, 2, 3, 4 % at manufactured both composites. A series tests were carried out examining changes of flexural and compression strengths depending on volume fraction reinforced with Al 2 O 3 and graphite particulate. Having taken from the literature the tensile strength and wear resistance of the same materials, in order to present mechanical properties of manufactured composite materials were obtained all the data. In this manner, being alternative materials for designers and having advantages of being cheap and easy manufactured, the materials mentioned above will be chosen under the conditions evaluated depending on mechanical properties. Key Words: Composit, Particul, Bending, Compression. 1. GİRİŞ Partikül takviyeli kompozitler üzerine yoğun çalışmalar yapılmaktadır. Bu çalışmalarda, gerek deneysel verilerle, gerekse analitik yaklaşımlarla mekanik ve diğer fiziksel özellikleri belirlenmeye çalışılmaktadır. Bu hususta yapılan ilk çalışmalar, 1873'de J.C. Maxwell ve 1892'de Lord Rayleigh'in küresel partiküllerle takviyeli kompozitlerin ısıl iletkenlik katsayılarının bulunmasına yönelik yaptıkları analitik çalışmalardır (Hashin, 1983). 153

Mekanik davranışların belirlenmesine yönelik ilk çalışma, 1906'da yayınlanan sıvı içersindeki küçük rijit bir küre civarındaki efektif viskoziteyi hesaplayan Albert Einstein'nın meşhur çalışması kabul edilmektedir (Hashin, 1983). Bir katı içersinde bulunan yabancı bir cismin civarındaki gerilme alanının bulunmasına yönelik çalışmalar ise, kompozit malzeme problemi ile daha yakından ilgilidir. Bu konudaki ilk çalışma Eshelby tarafından 1957 yılında yapılan eliptik bir takviye problemini, mükemmel arabirim şartları altında çözümüdür (Eshelby, 1957). Bunu takip eden yıllarda 1962'de, Hashin tarafından iki veya daha çok fazlı homojen olmayan malzemelerin elastisite modülleri, elastisite teorisinin varyasyonel yaklaşımlarından ve partikül takviyeli kompoziti her bir partikül etrafında belli yarıçapta matriks içeren küreler olduğunu kabul eden bir model yardımıyla, mükemmel arabirim şartları altında elde etmiştir (Hashin, 1962). 1964'de Hashin ve Rosen tarafından, içi partikül veya lif doldurulmuş matriksten oluşan küresel veya silindirik, üç fazlı kompozit elemanlar üzerine bir çalışma yapmışlardır (Qui ve Wieng, 1991). Daha sonra mikro yapıyla ilgili bir çok analitik çalışma yapılmıştır (Lee ve Wetmann, 1970; Walpoe, 1978; Chen ve Acrivos, 1978). Ancak bunlar genelde kaplanmış ve kısmen mükemmel arabirim şartları altındadır. Bu konuda yapılmış son çalışmalardan bir tanesi de, Hashin tarafından mükemmel olmayan arabirim şartları altında küresel takviye etrafındaki gerilme dağılımını bulmaya yöneliktir. Bu çalışmasında Hashin, partikül civarındaki gerilme dağılımının arabirim özelliklerini büyük oranda etkilediğini göstermektedir (Hashin, 1991). Yine son çalışmalardan bir diğerinde, kalınca kaplanmış partikülün elastisite modülünü veren analitik yaklaşımlarda bulunulmuştur (Qui ve Wieng, 1991). Yukarıda bahsedilen çalışmaların tümünde mekanik davranışa ait direkt yaklaşımlar mevcuttur. Mikro yapıdaki bu analizlerin yanında başka yaklaşımlar vardır. Bir tanesi, tek yönlü elyaf takviyeli kompozitlerde, elyafa dik doğrultudaki modülü veya gerilmeyi veren yaklaşımların kullanılmasıdır (Phillips, 1992; Halpin ve Pagano, 1969). Bunun yanında rastgele yerleştirilmiş uzun partiküller (kısa elyaflar), hava kabarcıkları gibi iki fazın rastgele karışımından oluşan kompozitlerin, mekanik davranışlarını ve hasar durumlarını bulmaya yönelik istatistikî yaklaşımların kullanıldığı bir çok çalışma mevcuttur (Chiang, 1994; Bourgain ve Masson, 1992; Hahn, 1975). Bunların çoğunda Weibull dağılımı kullanılmaktadır. Çok rijit partiküllerle takviye edilmiş matriksin modülünün 4-5 kat yükselmesi bekleneceği gibi aksine mukavemeti, ya matriksin mukavemeti civarında olması ya da daha düşük değerlerde çıkabileceği beklenmektedir (Hashin, 1983). Benzer türde yaklaşımlar, yine cam küre takviyeli kompozitler için Nielsen ve Leidner-Woodhaus tarafından çıkarılmış iki amprik ifadede görülmektedir. Bu ifadelerde kompozit malzemenin mukavemeti partikül hacimsel oranının fonksiyonu olarak azalmaktadır (Yılmazer, 1992). 1968 yılında yapılan bir deneysel çalışmada cam boncuklar ile takviyeli polyphenyleneoxit kompozitlerinin akma gerilmesi ve modülleri, takviye hacimsel oranına bağlı olarak elde edilmiş ve cam boncuklar A-silan 100 ile etkitilmek suretiyle arabirim mukavemeti artırılarak, yapışmanın kırılma tokluğu üzerine etkisi araştırılmıştır (Wambach et al., 1968). Bütün bu çalışmalardan partikül takviyesinde tıpkı elyaf takviyesindeki gibi arabirim mukavemetinin önemli bir parametre olduğu, istatistikî homojen kabul edilebileceği, kompozit modülünü büyük oranda artıracağı ve mukavemette bir düşüş beklenmesi gerektiği anlaşılmaktadır. Verilen bu çalışmada, Al 2 O 3 ve grafit partikül takviyeli polyester kompozitlerde eğilme ve basma davranışının hacimsel orana bağlı olarak nasıl değiştiği araştırılmıştır. Sonuçlar, incelenen bu kaynakların ışığı altında yorumlanmaya çalışılmıştır. 2. MATERYAL VE YÖNTEM Bu çalışmada, ortalama 40 µm tane boyutunda Al 2 O 3 ve grafit partikülleri kullanılmıştır. Al 2 O 3 ve grafit partikülleri, hacimce % 1, 2, 3, 4 oranlarında polyester reçineye ilave edilip, el ile karıştırılarak kompozit malzemeler üretilmiştir. Rastgele dağılım söz konusu olduğu için bu malzemeler, istatistikî homojen kabul edilmiştir. Üç noktalı eğilme testlerinde, deney numuneleri ASTM 790 standardına ve basma deney numuneleri ASTM D-695M-89 standardına göre hazırlanmıştır. Testler, bilgisayar bağlantılı INSTRON 4301 cihazında gerçekleştirilmiştir. 3. SONUÇLAR VE TARTIŞMA Mühendislik Bilimleri Dergisi 1995 1 (2-3) 153-159 154 Journal of Engineering Sciences 1995 1 (2-3) 153-159

3.1 Eğilme Gerilmesi ve Modülü Seramikler gibi kırılgan malzemelerin mekanik performansını belirlemede kullanılan çekme testlerinde karşılaşılan zorluklar nedeniyle, bu malzemelerin tek eksenli mukavemet değerlerini belirlemek için, eğilme testleri yaygın olarak kullanılmaktadır (Quinn ve Morell, 1991). Numune hazırlama sırasındaki işleme maliyetinin düşüklüğü, kolay numune hazırlayabilme, basit ve çok yönlü bir test metodu olması nedeniyle üç-noktalı eğilme testleri, kompozit malzeme endüstrisinde malzeme performansının ölçümü için geniş bir kullanım alanı bulmuştur (Mallick, 1988). Bütün bunların yanında pratikte, malzemelerin maruz kaldıkları zorlamaların başında eğilmeye zorlanma gelmektedir. Üretilen malzeme çiftlerinin kullanılacağı şartlara göre, tasarım mühendislerine eğilme davranışı ile ilgili bilgilerin verilmesi gerekir. Bir çok araştırmacı bu nedenle mekanik performansla ilgili çalışmalarında, eğilme test verilerini sunmuştur(yılmazer, 1992, Ulcay ve Yazıcı, 1994; Ulcay ve Pourdeyhimi, 1994;). Homojen kiriş teorisinden basit eğilmeye zorlanan kirişlerin tarafsız eksenin alt ve üst kısımlarında çeki ve bası olmak üzere farklı zorlamalara maruz kaldığı bilinmektedir. Kiriş aynı zamanda kesmeye zorlanarak kayma gerilmelerine de maruz kalmaktadır. Bütün bunların etkisi altında, eğilme deneyi sonuçlarının yorumlanması gerekir. Partikül takviyeli kompozit malzemelerin eğilme gerilmeleri ve eğilme modülleri, homojen kiriş teorisine göre çıkarılan aşağıdaki ifadelerle hesaplanarak elde edilmiştir (Mallick, 1985; Cui ve Wisnom, 1992). σ KM = 3Fmax L 2 2bt EKM = 3 ml 3 4bt Burada, F max maksimum kırılma yükü, b: numune genişliği, t: numune kalınlığı, L: mesnetler arası mesafe, m: yük-deplasman eğrisinin başlangıç eğimidir. Eğilme deneyi test sonuçları Tablo 1 de görülmektedir. partiküllerinin hacimsel oranlarındaki artış ile eğilme gerilimlerindeki değişimi verilmektedir. Şekil 1 incelendiğinde Al 2 O 3 partikül takviyesinin, eğilme gerilimlerinin grafit partikül takviyesindeki eğilme gerilimlerine göre daha büyük değerlerde olduğu görülmektedir. Buradan, her ne kadar her iki partikül takviyesi de saf polyester matriksin eğilme mukavemetlerinde büyük düşüşlere ( %50 ve %60) neden olsa da, Al 2 O 3 partiküllerinin grafite göre polyester matriks ile daha iyi bir yapışma gösterdiği ya da arabirim mukavemetinin (partikül boyutlarının aynı olduklarını da göz önüne alarak) daha fazla olduğunu söylemek mümkündür. Aynı malzeme çiftleri için, Al 2 O 3 oranına bağlı olarak çekme mukavemetinde de yükselme temayülü beklenir (Bayram, 1995). Ancak bu yükselme, çekme test sonuçlarında gözlenmemiştir. Bu durum, %4 Al 2 O 3 partikül takviyedeki temayüle uymayan çekme gerilmesi değeri gözönüne alındığında anlaşılabilir. Bu değerin konsantrasyon farklılıkları doğurabileceği düşünülebilir. Sonuçlar Tablo 2'de ve Şekil 3' de görülmektedir. Yukarıda bahsedilen görüşü, aşınma deneyi sonuçları da doğrulamaktadır. Şekil 4 de görülen değişime ve Tablo 3 de verilen değerlerden Al 2 O 3 -Polyester hem saf polyester hem de Grafit- Polyester e göre daha yüksek aşınma direnci gösterdiği anlaşılmaktadır. Bu, karşı sürtünme elemanının (500 numara zımpara kağıdı) sert ve sivri parçacıklarının, matriks içerisinden Al 2 O 3 Tablo 1 Üç Noktalı Eğilme Deneyi Sonuçları Takviye Eğilme Malzemesi Gerilmesi Hacimsel Oran (%) Eğilme Modülü %1 Al 2 O 3 53.50±16.1 3114±616 Grafit 43.36±7.89 2982± 238 % 2 Al 2 O 3 61.84±11.8 3425±190 Grafit 45.07± 6.25 2765±278 % 3 Al 2 O 3 58.5±14.5533±235 Grafit 42.29±6.48 2744±651 % 4 Al 2 O 3 62.18±10.3 3601±395 Grafit 44.36±8.61 2741±385 - Saf Polyester 117.8± 29 3187±422 Üretilen Al 2 O 3 ve grafit partikül takviyeli kompozitlerin üç-noktalı eğilme deneyinden elde edilen sonuçları regrasyon analizi ile Şekil 1 ve Şekil 2'de görülmektedir. Şekil 1'de Al 2 O 3 ve grafit Mühendislik Bilimleri Dergisi 1995 1 (2-3) 153-159 155 Journal of Engineering Sciences 1995 1 (2-3) 153-159

.. Şekil 1 Eğilme gerilmesinin partikül hacimsel oranına Şekil 3 Çekme gerilmesinin partikül hacimsel oranına Tablo 3 Aşınma Deneyi Sonuçları (Bayram, 1995) Hacimsel Oranı (%) Takviye Malzemesi Toplam Aşınma Miktarı (mgr). %1 Al 2 O 3 445 Grafit 4055 % 2 Al 2 O 3 418 Grafit 2193 % 3 Al 2 O 3 243 Grafit 1654 % 4 Al 2 O 3 266 Grafit 2004 - Saf Polyester 2043 Şekil 2 Eğilme modüllerinin partikül hacimsel oranına Tablo 2 Çekme Deneyi Sonuçları (Bayram, 1995) Hacimsel Oran (%) Takviye Malzemesi Çekme Gerilmesi Çekme Modülü %1 Al 2 O 3 32.60± 5.47 717 ± 19 Grafit 17.39± 3.66 488 ± 29 % 2 Al 2 O 3 37.78± 4.16 760 ± 151 Grafit 25.78± 5.55 613 ± 52 % 3 Al 2 O 3 42.83± 5.20 791 ± 114 Grafit 19.92± 2.75 563 ± 37 % 4 Al 2 O 3 30.17± 7.41 798 ± 148 Grafit 22.55± 1.96 496 ± 106 - Saf Polyester 55.35± 6.69 941 ± 48.5 Şekil 4 Aşınma miktarının partikül hacimsel oranına Mühendislik Bilimleri Dergisi 1995 1 (2-3) 153-159 156 Journal of Engineering Sciences 1995 1 (2-3) 153-159

partiküllerini kolayca çıkaramadığı anlamına gelir ve arabirim mukavemetinin etkisi ile izah edilebilir. Şekil 1 de partikül hacimsel oranın artışına bağlı olarak Al 2 O 3 -Polyester kompozitin, eğilme mukavemetinde bir artma temayülü Grafit-Polyesterin eğilme mukavemetinde de bir düşüş temeyülü görülmektedir. Şekil 2 de ise Al 2 O 3 -Polyester ve Grafit-Polyester kompozitlerin eğilme modüllerindeki değişim görülmektedir. Burada Al 2 O 3 -Polyester kompozitin eğilme modülünün saf polyestere göre daha yüksek olduğu, ayrıca hacimsel oranın artışı ile de yükselme temayülü gösterdiği görülmektedir. Bu yükselme, Al 2 O 3 partikülleri ilavesinin saf polyesterin rijitliğini artırdığı anlamına gelir. Bu artışa arabirim özelliklerinin etkisinin yanında, Al 2 O 3 'in sert ve kırılgan faz olmasının etkisi söz konusudur. Aynı diyagram üzerinde Grafit-Polyester kompozitin modülünde hacimsel orana bağlı olarak bir düşüş dikkat çekmektedir. Bu da grafit takviyenin polyesterin rijitliğini düşürdüğünü gösterir. Bu durum grafitin yağlayıcı özelliğinin ve arabirim mukavemetindeki zayıflığın iç yapıda kayma hareketlerine izin verişi ile izah edilebilir. Eğilme deneyi verilerinin sağladığı bir başka anlamlı sonuç da şu olabilir. Eğilme sırasında gevrek malzemelerin çekmeye çalışan kısmında bir çatlağın başlayacağı bilinmektedir. Basma deneyi sonuçlarından, takviyelerin saf polyesterin basma mukavemetini fazla etkilemediği de görülmektedir. Bunun sonucu olarak eğilmede hasarın, başlayan çatlağın ilerlemesinden olduğu anlaşılır. Al 2 O 3 partikül takviyesi ile, eğilme mukavemet ve modülünde hacimsel oranın artışı ile görülen yükselme temayülü, bu çatlağın ilerlemesini katılan Al 2 O 3 partiküllerinin nisbeten engellediğini ve yavaşlatığını ifade etmektedir. 3.2 Basma Dayanımı Her iki partikül takviyesi için hacimsel orana bağlı olarak bası gerilmesinin değişimi, Şekil 5 de görülmektedir. Eğrilerin eğiminin çok düşük olması, partikül takviyeli kompozitin basma mukavemetinin, hem partikül hacimsel oranına hem de cisine fazlaca bağlı olmadığını ifade etmektedir. Üretilen kompozitlerin bası mukavemetinin, polyester matriks malzemesinin değeri civarında olduğu da Tablo 4 de görülmektedir. Şekil 5 Bası gerilmesinin partikül hacimsel oranına Tablo 4 Bası Deneyi Sonuçları Hacimsel Oran (%) Takviye Malzemesi Bası Gerilmesi %1 Al 2 O 3 103.08 ± 2.90 Grafit 103.4 ± 8.40 % 2 Al 2 O 3 98.64 ± 11.4 Grafit 103.6 ± 4.53 % 3 Al 2 O 3 99.79 ± 4.40 Grafit 84.93 ± 4.10 % 4 Al 2 O 3 111.1 ± 7.21 Grafit 92.94 ± 2.72 - Saf Polyester 102.20 ± 1.10 4. SONUÇ Partikül takviyesi ile ilgili yapılan çalışmalarda kullanılan yaklaşımlardan bir tanesi, kısa elyaf yaklaşımıdır. Kısa elyaflar uzun partiküller şeklinde düşünülmektedir (Hashin, 1983). Aynen kısa elyaflardaki gibi burada da arabirim mukavemeti (matriks ve partikül arası yapışma) en önemli parametrelerden bir tanesidir (Piggot, 1991; Lacroix et al., 1992; Carman ve Reifsnieder, 1992). Ancak partikül-matriks arabirim mukavemetini bulmak oldukça zor bir olaydır. Bu nedenle arabirim mukavemeti hakkında izafî olarak fikir sahibi olunabilir. Al 2 O 3 -Polyester'in Grafit-Polyester'e göre daha iyi bir arabirim mukavemeti olduğu sonucu bu ve Ali Bayram tarafından yapılan çalışmadan (Bayram, 1995) çıkarılan bir sonuçtur. Eğilme mukavemet ve modülünün, partiküllerin hacimsel oranındaki değişim ile farklı karakterler göstermesi, Mühendislik Bilimleri Dergisi 1995 1 (2-3) 153-159 157 Journal of Engineering Sciences 1995 1 (2-3) 153-159

arabirim özelliklerinin yanında, takviye malzemesi özelliklerininde mekanik özellikleri etkilediği sonucunu verir. Partikül takviyesi, basma mukavemetine önemli oranda etki etmemektedir. Çekme mukavemetinde ise düşüşlere neden olmaktadır. Çekme mukavemetindeki düşüşü, arabirimdeki kopma ile izah etmek mümkündür. Partikül, arabirimdeki bu kopma sonucu hiçbir kuvvet taşımayacak ve matriks içerisinde bir boşluk gibi davranacaktır. Oluşan bu boşluklar etkili kesiti düşürdüğü gibi, büyük gerilme yığılmalarına neden olarak kompozit mukavemetine negatif yönde tesir etmektedir. Bu sonuçlar, literatürdeki yaklaşımlarla doğrulanmaktadır (Yılmazer, 1992). Eğilme gerilmesinde Al 2 O 3 'in hacimsel oranının artışı ile görülen yükselme temayülü, numunenin çekmeye çalışan kısmında başlayan çatlağın ilerlemesinin, Al 2 O 3 takviyesindeki artışla nisbeten engellenebileceği gösterilebilir. Al 2 O 3 katkısı ile polyesterin modülündeki büyük oranda artışlar görülmektedir. Bu da Al 2 O 3 takviyesinin kompoziti daha rijit hale getirdiği anlamında olup, literatürdeki beklenti ile paralellik arzeder. Bu sonuç, Al 2 O 3 partiküllerin sert ve kırılgan faz oluşu ile izah edilebilir. Grafit takviyesinde görülen davranış, grafitin yağlayıcı özelliği nedeniyle iç yapıdaki kaymaların oluşması ile modülde düşüş gözlenmektedir. Bir başka deyişle, grafit takviyesi polyesteri daha sünek hale getirmektedir. Bütün bu özelliklerin yanında Al 2 O 3 takviyesi, saf polyesterin aşınma miktarını % 740 gibi büyük bir oranda düşürmüş, aşınma mukavemetini artırma açısından grafit partiküllerine nazaran daha fazla katkısı söz konusudur (Bayram, 1995). Bütün bu veriler tasarımcıya, bu malzeme çiftlerini hangi şartlarda kullanabileceğini vermesi açısından önem arzetmektedir. 5. KAYNAKLAR Bayram, A. 1995. "Çeşitli Oranlardaki Grafit- Polyester ve Al 2 O 3 -Polyester Kompozit Malzemelerin Mekanik Özellikler Açısından Karşılaştırılması", 3. Balıkesir Mühendislik Sempozyumu, 10-11, Nisan 1995. Balıkesir. Bourgain, E. and Masson, J. J. 1992. A New Method of Modeling Strength Distribution for Ceramic Fibers, Composites Sci. Tech., 43, 221-228. Carman, G.P. and Reifsnieder, K.L. 1992. Micromechanics of Short-Fiber Composites, Composites Sci. Tech., 43, 137-146. Chen, H. S. and Acrivos, A. 1978. The Effective Elastic Module of Composite Materials Containing Spherical Inclusions at Non-Dilute Concentrations, Int. J. of Solids Structures, 14, 349-364. Chiang, C.R. 1994. A Statistical Theory The Tensile Strength of Short-Fiber-Reinforced Composites, Composites Sci. Tech., 50, 479-482. Cui, W. C. and Wisnom, M. R. 1992. Contact Finite Element Analysis of Three and Four Point Short Beam Bending of Unidirectional Composites, Composites Sci. Tech., 45, 323-334. Eshelby, J.D. 1957. "The Determination of The Elastic Field of an Ellipsoidal Inclusion and Related Problems", Proceedins of The Royal Society, Vol. A241, 376-396. Hahn, H.T. 1975. On Approximations For Strength of Random Fiber Composites, J. of Composite Materials, 9, 316-327. Halpin, J. C. and Pagano, N. J. 1969. The Laminate Approximation for Randomly Oriented Fibrous Composites, J. of Composite Materials, 3, 720-724. Hashin, E. 1983. Analysis of Composite Materials-A Survey, J. of Applied Mechanics, 51, 481-505. Hashin, Z. 1991. The Spherical Inclusion with Imperfect Interface, J. of Applied Mechanics, 58, 444-449. Hashin, Z. 1962. The Elastic Moduli of Heterogeneous Materials, J. of Applied Mechanics, 143-150. Lacroix, T., Tilmans, B., Keunings. R, Desaeger, M and Verpoest, I. 1992. Modeling of Critical Fibre Length and Interfacial Debonding in The Fragmentation Testing of Polymer Composites, Composites Sci. Tech., 43, 379-387. Lee, K.J. and Wetmann, R.A.1970. Elastic Properties of Hollow-Sphere-Reinforced Composites, J. of Composite Materials, 4, 242-251. Mallick, P.K. 1988. Fiber - Reinforced Composites, Marel Dekker. Mühendislik Bilimleri Dergisi 1995 1 (2-3) 153-159 158 Journal of Engineering Sciences 1995 1 (2-3) 153-159

Phillips, M. G. 1992. Simple Geometrical Models for Young's Modules of Fibrous and Particulate Composites, Composites Sci. Tech., 43, 95-100. Piggott, M. R. 1991. Failure Processes in The Fiber- Polymer Interphase, Composites Sci. Tech.,42, 57-76. Qui, Y. P., Wieng, G.J. 1991. Elastic Module of Thickly Coated Particle and Fiber-Reinforced Composite, J. of Applied Mechanics, 58, 388-398. Quinn, G.D. and Morell, R.1991. Design Data for Engineering Ceramics: A Review of The Flexure Test, J. of The American Ceramic Society, 74, 2037-2066. Ulcay, Y. and Yazıcı, M. 1994. "Effect of Notch Depth on The Elastic Properties of 3D Randomly Distributed E-Glass Fiber Reinforced Polyester Composites", Proceeding of The ASME Second European Joint Conference on Engineering Systems Design and Analysis, Design and Manufacturing of Composites, (Ed. F. Veniali, A.Ertaş), 4-7 July, 1994, London. Ulcay, Y. and Pourdeyhimi, B. 1994. "A Study of Reinforcement Selection for Poly (Methyl Methorlate) Bone Cement for Surgical Implantation", Proceedings of ASME Second European Joint Conference on Engineering Systems Design and Analysis, Design and Manufacturing of Composites (Ed. F. Veniali, A. Ertaş), 4-7 July, 1994, London. Walpoe, L. P. 1978. "Coated Inclusion in an Elastic medium", Mathematical Proceedings of The Cambridge Philosophical Society, Vol. 83, 495-506. Wambach, A., Trachte, K. and Dibenedetto, A 1968. Fracture Properties of Glass Filled Polyphenylene Oxide Composites, J. of Composite Materials, 2, 266-283. Yılmazer, U. 1992. Tensile, Flexural and Impact Properties of A Thermoplastic Matrix Reinforced by Glass Fiber and Glass Bead Hybrids, Composites Sci. Tech., 44,. 119-125. Mühendislik Bilimleri Dergisi 1995 1 (2-3) 153-159 159 Journal of Engineering Sciences 1995 1 (2-3) 153-159